کاربرد نقشه برداری در مهندسی عمران چیست؟
کاربرد نقشه برداری در مهندسی عمران به ابتدای مراحل برنامه ریزی برای یکی پروژه ساختمانی مربوط میشود؛ با استفاده از این کار می‌توان قبل از آن که ساخت و ساز شروع شود موقعیت‌ها و محاسبات دقیق درباره‌ی محل احداث اندازه‌گیری میشود، این اندازه‌گیری‌ها برای دقت بیشتر در مختصات مختلف جغرافیایی انجام میشود.
ویدئو پییشنهادی :نرم افزار های مهندسی عمران
می‌توان گفت بدون انجام فرآیند نقشه برداری امکان پیشرفت پروژه بدون نقص وجود ندارد قطعا در طول آن با موانع و مشکلاتی روبه رو خواهید شد که قابلیت جبران نداشته و زمان و هزینه‌های پروژه هدر می‌دهد.
استفاده درست از نقشه برداری به استفاده حداکثری از فضا و درک سازه‌ها منجر میشود. نقشه برداری در مهندسی عمران به افزایش دقت در اجرای پروژه‌ها، افرایش تأثیرات محاسبات، محاسبات زلزله و افزایش بهره‌وری سازه طراحی و احداث شده منتهی می‌گردد.
فرآیند نقشه برداری
اقدامات نقشه برداری توسط مهندس نقشه بردار که ژئودزی یا ژئوماتیک هم خوانده میشود انجام میشود؛ مهندسی نقشه برداری یکی از گرایش‌های مهندسی عمران است که کاربرد نقشه برداری در مهندسی عمران را به طور کامل تشریح می‌کند.
عملیات نقشه برداری در دو فاز انجام میگیرد؛ اول فاز برداشت که مهندس نقشه بردار از ابزار مورد نیاز مانند جی پی اس و تئودولیت داده‌های موجود را جمع‌آوری می‌کند تا در فاز دوم که ارائه نتایج توسط کارشناسان است، آمار کیفی و کمی برآورد شود.
عملیات نقشه برداری در مقیاس‌های بزرگی هم صورت میگیرد که برای این کار از عکسهای هوایی و پردازش آن‌ها استفاده میشود.
کاربرد نقشه برداری در مهندسی عمران با توجه به اینکه نقشه‌های بدست آمده در فضای ساخت و ساز کاربرد دارد، بسیار گسترده بوده و مفاهیم زیادی را در بر میگیرد.
در نقشه برداری ساختمان مشخصات مناطق کم مساحت کرویت زمین را صفر در نظر می‌گیرند که به این روش نقشه برداری مستوی گفته میشود؛ این نوع نقشه برداری در معماری، شهرسازی، باستان‌شناسی ثبت املاک و اکتشافات هم کاربرد دارد.
مرحله‌ی برداشت نقشه برداری ساختمان
در این مرحله مهندس نقشه بردار با استفاده از ابزاری مانند دوربین نقشه برداری، متر، تراز، ژالن و شاخص مشخصاتی همچون ارتفاع از سطح دریای آزاد، زاویه، طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع دوربین و فاصله هر نقطه اندازه‌گیری شده از ایستگاه نقشه برداری برداشت میشود.
در این مرحله از کاربرد نقشه برداری در مهندسی عمران، مهندس نقشه بردار هر نقطه را که اشراف کافی به مناطق مورد نظر داشته باشد را برای برداشت اطلاعات انتخاب می‌کند.
مرحله ارائه نتایج نقشه برداری ساختمان
در این مرحله مهندس نقشه بردار با استفاده از اطلاعات بدست آمده از مرحله برداشت، به رسم نقشه، مقاطع طولی و عرضی و ارائه مقادیر حاصل به کارفرما می‌کند.
در واقع می‌توان گفت کاربرد نقشه برداری در مهندسی عمران به زمان قبل از احداث، حین احداث و پس از آن محسوب میشود؛ نقشه برداری قبل از احداث ساختمان از واجبات در ساختمان سازی است اما معمولا این کار حین و بعد از احداث به سفارش کارفرمایان انجام میشود تا ابهام‌های موجود در کلیه مراحل بر طرف شود.
مقاله پییشنهادی : بهترین دانشگاه ایران در مهندسی عمران
دلایل درخواست کارفرما برای نقشه برداری حسن اجرا به شرح زیر است:
کاربرد نقشه برداری حین اجرا
- پیاده سازی سایت پلان و جانمایی محل فوندانسیون
- کنترل اجرایی حین عملیات‌ها ی گود برداری و خاک برداری
- کنترل مجدد جانمایی فوندانسیون
- جانمایی و کنترل محل حفر چاه شمع‌ها و کنترل پیوسته
- کنترل پیوسته خطوط تراز بستر سازی و مگر ریزی
- جانمایی محورهای سازه
- کنترل موقعیت مسطحاتی ستون‌ها
- کنترل شاقولی و پیچیدگی ستون‌ها
- کنترل خط تراز بتن ریخته شده در سقف‌ها
- پیاده سازی اجزای ساختمانی که بسته به خواست کارفرما و نوع پروژه انجام میشود.
- پیاده سازی رمپ‌ها و سایر اجزای فنی
- کنترل نصب قطعاتی که شاقولی بودن آن‌ها اهمیت دارد.
- پیاده سازی نماهای پیچیده از نظر طراحی یا نماهایی که با مصالح خاص اجرا می‌شوند.
روش‌های مختلف در نقشه برداری
با توجه به کاربرد نقشه برداری در مهندسی عمران روش‌های مختلفی برای این کار استفاده میشود؛ به طور مثال:
- نقشه برداری شهری
- نقشه برداری زمین شناسی یا توپوگرافی
- نقشه برداری آبی یا هیدروگرافی
- نقشه برداری معدنی – طرح‌های اکتشافی
- نقشه برداری ثبتی (کاداستر)
- نقشه برداری مسیر
- نقشه برداری نظامی
- نقشه برداری بناهای تاریخی
- نقشه برداری هوایی یا فتوگرامتری
نمونه‌هایی از کاربرد نقشه برداری در مهندسی عمران است. در هر کدام از این روش‌های ضمن انجام دو مرحله‌ی اصلی نقشه برداری یعنی برداشت و ارائه نتایح لازم است تا مطالعات وسیعی توسط کارشناسان و ذینفعان این حوزه‌ها انجام شود تا در آینده این نقشه‌ها کارایی خود را از دست ندهند؛ چرا که استفاده از گذشته‌ی سازه‌ها، بناها و مناطق مختلف کمک بزرگی برای پیاده‌سازی برنامه‌های مختلف ساخت می‌کند.
کلام پایانی
برای ایجاد افق روشنی از کاربرد نقشه برداری در مهندسی عمران باید مراحل مختلف این فرآیند را به طور کامل با برنامه‌ریزی‌های صحیح انجام داد؛ به طور کلی انجام فرآیندهای ساخت بدون نقشه برداری معنایی ندارد و برای علاوه بر مباحث مربوط به طریقه‌ی ساخت باید به اصول نقشه برداری هم آگاه بود؛ وجود گرایشی مبتنی بر نقشه برداری هم برر این موضوع تأکید دارد.
