نسبت ریسک به پاداش (Risk and Rivard) یکی از مفاهیمی است که علاقه مندان به سرمایه گذاری و بازار بورس به خوبی با آن آشنا هستند. این نسبت به ما می‌گوید که در ازای ریسکی که می‌کنیم چقدر پاداش دریافت می‌کنیم. این نسبت قابل اندازه گیری و محاسبه است و در بورس فارکس و ارز دیجیتال نیز کاربرد دارد.
معامله گران و سرمایه گذاران همیشه سعی دارند که ریسک کمتری داشته و در مقابل به پاداش و سود مناسبی برسند. حرکت صعودی زیاد و افت کم از مهم‌ترین ویژگی‌های این حرکت است. نسبت ریسک به ریوارد باید نسبتی داشته باشد که با وجود کمی ضرر نهایتاً معامله منجر به سود شده و سود از ضرر بیشتر باشد. این امر باعث حفظ سرمایه و حتی افزایش آن می‌شود.
نسبت ریسک به پاداش چیست؟
نسبت ریسک به پاداش یا ریسک به سود نشان دهنده این است که یک معامله گرچه مقدار ریسک و چه مقدار پاداش برای معامله خود در نظر گرفته است. به‌عبارت دیگر این مقدار نشان می‌دهد که برای هر یک دلار یا ریال سرمایه گذاری در بورس ارز دیجیتال یا هر بازار دیگری چه میزان سود در نظر گرفته شده است. محاسبه و تعیین مقدار نسبت سود به پاداش کار سختی نیست. کافی است حداکثر ریسک خود را بر سود خالص خود تقسیم کنید تا این مقدار به‌دست بیاید.
برای شروع باید تعیین کنید که با چه قیمتی وارد معامله می‌شوید. بعد از آن باید تعیین کنید حد سود شما چقدر است و در چه قیمتی قصد دارید سرمایه یا پول خود را از معامله خارج کنید؛ البته چنانچه معامله موفق باشد. حد ضرر خود را نیز تعین کنید. برای شرایطی که معامله شکست بخورد. اگر می‌خواهید محاسبه ریسک به سود شما درست باشد این شرایط را باید به‌درستی مدیریت کنید. معامله گران حرفه‌ای پیش از ورود به بازار حد سود و زیان خود را تعیین می‌کنند. این بدان معنا است که شما باید اهداف خود از معامله و نقطه ورود و خروج خود را تعیین کنید.
همانطور که گفته شد باید میزان ریسک را بر میزان پاداش تقسیم کنید. هر چه این مقدار و نسبت کمتر باشد نشان دهنده سود بیشتری است که نصیب شما خواهد شد.
نحوه محاسبه نسبت ریسک به پاداش در بازارهای مختلف
نسبت ریسک به پاداش یا ریسک به سود در بازارهای مختلف از جمله ارزهای دیجیتال، بازار بورس تهران و بازار فارکس بین المللی کاربرد دارد. معامله گران حرفه‌ای برای محاسبه سود و زیان خود، نقطه ورود و خروج خود و تحلیل تکنیکال از نسبت ریسک به پاداش استفاده می‌کنند.
به‌عنوان مثال نحوه محاسبه ریسک به پاداش در ارز دیجیتال را بررسی می‌کنیم. تصور کنید که برای خرید بیت کوین قصد انجام یک خرید را داریم. در ابتدای کار تجزیه و تحلیل خود را انجام داده و میزان سود خود را تعیین می‌کنید. به‌عنوان مثال میزان سود شما ۱۵ درصد است. همچینین باید تعیین کنید که اگر پیش بینی شما درست نباشد و دچار زیان شدید در چه حد قیمتی زیان خود را مشخص می‌کنید. در این حالت باید نقطه عدم اعتبار و ناتوانی این معامله را ۵ درصد کمتر از نقطه آغاز مشخص شود.
این نکته را مد نظر داشته باشید که درصدهای مشخص شده نباید بر اساس میزان دلخواه باشد. بلکه بر اساس تجزیه و تحلیل تکنیکال بازار، نقطه سود دهی و حد ضرر تعیین شود. شاخص‌های تجزیه و تحلیل‌های فنی و تکنیکی بیش از هر چیز دیگری به کمک شما می‌آیند. بنابراین اگر هدف خود را سود ۱۵ درصد و زیان را ۵ درصد قرار دهیم با یک تقسیم ساده نسبت ریسک به پاداش برابر است با: ۰٫۳۳
به همین سادگی می‌توان نسبت سود به زیان را در بازارهای مختلف محاسبه کرد. این عدد نشان می‌دهد که برای هر واحد ریسک شاید سه برابر پاداش به‌دست می‌آوریم. یا به ازای هر یک ریال می‌توان سه ریال پاداش کسب کرد. اگر موقعیت معامله به ارزش ۱۰۰ ریال را داشته باشیم احتمالاً در هر ماه ۵ ریال زیان و ۱۵ ریال سود خواهیم داشت.
این نکته را به یاد داشته باشید که میزان سرمایه و موقعیت خرید به هر میزانی که باشد نسبت ریسک به پاداش یکسان است. به‌عنوان مثال چنانچه میزان سرمایه ما ۱۰ هزار تومان باشد به همان میزان برای پاداش ۱۵۰۰ تومانی ۵۰۰ تومان ریسک خواهیم داشت. یعنی همان ۰٫۳۳٫ این مقدار در صورتی تغییر می‌کند که میزان حد ضرر و سود را تغییر دهیم.
همچنین اگر حد ضرر را به نقطه ورود به معامله نزدیک کنیم نسبت ریسک به پاداش کاهش پیدا می‌کند. با این حال نقاط ورود و خروج بر اساس اعداد دلخواه تقسیم نمی‌شوند و این تجزیه و تحلیل است که نقاط را مشخص می‌کند. اگر محاسبات و تحلیل‌ها نشان دهد که نسبت ریسک به سود رقم بالایی است ارزش انجام معامله کم می‌شود. بنابراین بهتر است به دنبال یک معامله دیگر با نسبت ریسک به پاداش بهتر باشید.
توجه داشته باشید اگر این مقدار محاسبه شده از ۱ بزرگتر باشد معامله به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. زیرا در مقابل احتمال سود ۱۰ درصدی به همان مقدار احتمال زیان وجود دارد. در بازار همیشه فرصت برای انجام معامله خوب است و نیاز نیست با ریسک بالا معامله‌ای را انجام دهیم. نحوه محاسبه ریسک به پاداش در بازار فارکس نیز به همین شکل است.
نسبت پاداش به ریسک
خوب است بدانید برخی از معامله گران نسبت پاداش به ریسک را محاسبه می‌کنند و این کار کاملاً سلیقه‌ای است. ممکن است برخی از افراد با این نسبت راحتر بتواند کار کنند. در این صورت بهتر می‌توانند با این نسبت کار کنند و مقدار محاسبه شده ۳ برابر فرمول قبلی خواهد بود. یعنی دقیقاً بر عکس آن. در نمونه قبلی میزان نسبت پاداش به ریسک ۳ برابر می‌شود. در این صورت نسبت پاداش به ریسک بالاتر بهتر از پاداش به ریسک کمتر است.
توضیحاتی درباره ریسک و پاداش
برای درک بهتر نسبت نسبت سود به زیان می‌توان مثالی زد. فرض کنید شما در باغ وحش رفته و شرطی را می‌بندید. شرط این است که باید به داخل محوطه نگهداری پرندگان رفته و به آنها غذا بدهید. در این صورت یک بیت کوین دریافت خواهید کرد. این کار یک خطر بالقوه دارد و آن دستگیری توسط پلیس است. زیرا افراد اجازه انجام این کار را در باغ وحش ندارند. در این صورت ممکن است توسط پلیس دستگیر شوید و اگر موفق به انجام این کار شوید یک بیت کوین دریافت می‌کنید.
همزمان یک پیشنهاد دیگر نیز به شما داده می‌شود که پاداش بیشتری دارد. اگر فرد به داخل قفس شیر رفته و با دست خود به او غذا بدهد شرط را برده است و ۲ بیت کوین دریافت می‌کند. اما این شرط نیز دو خطر بالقوه دارد. یکی خطر دستگیر شدن توسط پلیس زیرا این کار خلاف قانون است و دیگر احتمال دیدن آسیب جدی به‌علت حمله احتمالی شیر. در اینجا خطر بیشتری شما را تهدید می‌کند اما میزان پاداش شما کمی بیشتر است. سؤال اینجاست کدام یک از معاملات با شروط گفته شده بهتر است و نسبت ریسک به پاداش کمتری دارد؟
از نظر تحلیل تکنیکال هر دو معامله بد هستند زیرا به‌صورت مخفیانه انجام شده و جرم محسوب می‌شوند. با این حال ورود به قفس ببر بسیار پرخطر تر از قفس پرنده است و ریسک بیشتری داشته و فقط کمی بیت کوین بیشتری دارد. همچنین در هنگام انجام معامله، معامله‌گران بیشتر به دنبال موقیعت هایی هستند که میزان سود بیشتر از ریسک باشد و به‌اصطلاح حالت نا متقارن دارد. روند صعودی بالقوه در معامله بیشتر از روند نزولی است.
نکته مهم دیگر در محاسبه ریسک به ریوارد در بازار فارکس یا هر بازار توجه به نرخ برد است. این نرخ از تقسیم تعداد بردها یا معامله‌های سود ده به تعداد معامله‌های زیان ده به‌دست می‌آید. به‌عنوان مثال اگر نرخ برد شما ۶۰ درصد باشد به این معنی است که شما در ۶۰ درصد معاملات خود سود می‌کنید. حال سؤال اینجاست که چگونه از نرخ برد برای محاسبه نرخ ریسک به پاداش استفاده کنیم؟
این را بدانید که برخی از معامله گران با مقدار نرخ برد پایین نیز موفق هستند زیرا نسبت ریسک به پاداش در معامله‌های آنها اصلاح شده و از رقم مناسبی برخوردار است یا به‌عبارتی نسبت ریسک به سود از تناسب خوبی برخوردار است. اگر نسبت ریسک به پاداش را ۱ به ۱۰ قرار دهند ممکن است ۹ معامله را را از دست داده و به نقطه سر به سر برسند و تنها در یک معامله موفق شوند. بنابراین اگر در حداقل دو معامله موفق شوند به سوددهی می‌رسند. این مسئله نشان دهنده ارزشمندی نسبت ریسک به پاداش است.
اندیکاتور محاسبه ریسک به ریوارد
برای محاسبه ریسک به سود در موقیعیت های تحلیل و برای تعیین نقاط ورود و خروج، تعیین حد سود و زیان و تعیین محدوده زمانی و قیمتی بین دو نقطه گوناگون می‌توان از اندیکاتورهای زیر در برنامه‌های مختلف استفاده کرد:
- ابزار Forecast یکی از ابزارهایی است که به نوعی به تحلیل گران نقاط ورود و خروج را نشان داده و برای افزایش زیبایی نمودارها و تحلیل‌ها از آیکون‌های مختلف می‌توان استفاده کرد.
- اندیکاتور Position Size Calculator نیز یکی از ابزارهای کاربردی است که در هر موقعیت و معامله با توجه به حجم معامله، نقاط ورود، حد ضرر و زیان و میزان ریسک پذیری معامله را نشان می‌دهد. این ابزار در پلتفرم‌های متاتریدر ۴ و ۵ در دسترس است.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی نسبت ریسک به سود پرداخته و گفتیم برخی از افراد ترجیح می‌دهند نسبت پاداش به ریسک را محاسبه کنند که کاملاً سلیقه‌ای و شخصی است. اما به هر حال محاسبه ریسک به ریوارد در تمامی بازارهای ارز دیجیتال فارکس و بورس اوراق بهادار لازم و ضروری است و بهتر است در کنار دیگر تحلیل‌های تکنیکال به کار گرفته شود. بسیاری از پلتفرم‌ها ابزارها و اندیکاتورهای لازم برای محاسبه و نشان دادن ریسک به ریوارد را ارائه می‌کنند.
در هنگام مدیریت ریسک بهتر از معاملات روزانه خود گزارش های دقیقی تهیه کنیم تا تصویر درستی از استراتژی معاملات ما به‌دست آید. همچنین این کار کمک می‌کند تا استراتژی خود را در بازارهای مختلف و میزان سرمایه‌های مختلف بررسی و امتحان کنیم.
