شبکه‌های بی سیم (Wireless Networks) بخشی از زندگی روزمره ما شده‌اند و به واسطه‌ی آن‌ها به راحتی و با سرعت بالایی به اینترنت و دیگر دستگاه‌ها متصل می‌شویم. امنیت شبکه بی سیم که همان حفاظت از اطلاعات و جلوگیری از نفوذهای غیرمجاز است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اگرچه فناوری‌های بی سیم بسیاری از مشکلات و محدودیت‌های شبکه‌های سیمی را حل کرده‌اند، اما چالش‌های امنیتی جدیدی را نیز به وجود آورده‌اند. در این مطلب از مجله مکتوب، به بررسی اینکه شبکه بی سیم چیست، نحوه کار آن، انواع شبکه از نوع بی سیم و اهمیت امنیت شبکه بی سیم می‌پردازیم.
شبکه بی سیم چیست؟
شبکه بی سیم به نوعی از شبکه‌های کامپیوتری گفته می‌شود که در آن داده‌ها و اطلاعات بدون استفاده از کابل و سیم منتقل می‌شوند. این شبکه‌ها به کمک امواج رادیویی، مادون قرمز یا امواج مایکروویو ارتباط برقرار می‌کنند و دستگاه‌های مختلفی مانند کامپیوترها، گوشی‌های هوشمند و تجهیزات اینترنت اشیا را به هم متصل می‌سازند.
شبکه‌های بی سیم در مقایسه با شبکه‌های سیمی انعطاف‌پذیری بیشتری دارند و امکان جابجایی و ارتباط در فضاهای بزرگ را فراهم می‌کنند. با این حال، وجود تهدیدات امنیتی در این شبکه‌ها موجب شده که امنیت آن‌ها اهمیت ویژه‌ای داشته باشد.
کاربردهای شبکه بی سیم
تقریبا شبکه‌های بی سیم در تمامی امور روزانه ما دخیل هستند. در این بخش از مطلب برخی از مهم‌ترین کاربردهای شبکه‌های بی سیم آورده شده است.
۱. اینترنت خانگی و اداری
با استفاده از شبکه بی سیم، کاربران می‌توانند بدون نیاز به کابل‌های بلند و دست و پاگیر، از اینترنت پرسرعت بهره‌مند شوند و دستگاه‌های مختلف خود را به یکدیگر متصل کنند.
۲. شبکه‌های تلفن همراه
شبکه‌های بی سیم بخش مهمی از ارتباطات تلفن همراه را تشکیل می‌دهند. فناوری‌هایی مانند 3G، 4G و 5G بر پایه‌ی شبکه‌های بی سیم طراحی شده‌اند و امکان ارتباط جهانی را فراهم می‌کنند.
۳. شبکه‌های محلی (Wi-Fi)
شبکه‌های Wi-Fi یکی از پرکاربردترین انواع شبکه‌های بی سیم هستند که در خانه‌ها، ادارات و مکان‌های عمومی برای ارتباط دستگاه‌ها به اینترنت به کار می‌روند.
۴. شبکه‌های حسگر بی سیم
این شبکه‌ها برای نظارت و کنترل از راه دور در بخش‌هایی مانند کشاورزی، صنایع و حمل و نقل استفاده می‌شوند. حسگرها اطلاعات را به مراکز کنترل ارسال می‌کنند.
۵. ارتباطات ماهواره‌ای
با استفاده از ماهواره‌ها، امکان برقراری ارتباط در مناطق دورافتاده و بدون دسترسی به زیرساخت‌های ارتباطی فراهم می‌شود. این نوع ارتباطات برای اینترنت جهانی و خدمات نظامی استفاده می‌شود.
۶. ارتباطات Bluetooth
بلوتوث یکی دیگر از فناوری‌های بی سیم است که برای اتصال دستگاه‌های نزدیک به یکدیگر مانند گوشی، لپ‌تاپ و اسپیکرهای هوشمند استفاده می‌شود.
۷. سیستم‌های امنیتی و نظارتی
بسیاری از سیستم‌های نظارتی از شبکه‌های بی سیم برای انتقال تصاویر و داده‌ها استفاده می‌کنند. این امر باعث افزایش ایمنی و امنیت اماکن می‌شود.
۸. اینترنت اشیا (IoT)
شبکه‌های بی سیم، پایه و اساس ارتباطات در اینترنت اشیا هستند. این فناوری‌ها امکان اتصال دستگاه‌های مختلف به یکدیگر و ایجاد خانه‌ها و شهرهای هوشمند را فراهم می‌کنند.
انواع شبکه بی سیم
انواع شبکه بی سیم به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام برای اهداف خاص و شرایط متفاوتی طراحی شده‌اند.
در اینجا، مهم‌ترین انواع شبکه‌های بی سیم را معرفی و توضیح می‌دهیم:
۱. شبکه‌های شخصی بی سیم (WPAN)
شبکه‌های شخصی بی سیم یا WPAN (Wireless Personal Area Network)، شبکه‌هایی هستند که برای ارتباط دستگاه‌های شخصی در فاصله‌های کوتاه طراحی شده‌اند. فناوری‌های معروفی مانند Bluetooth و Zigbee از جمله مثال‌های رایج این نوع شبکه‌ها هستند. این شبکه‌ها معمولاً برای ارتباط دستگاه‌های کوچک مانند گوشی‌های هوشمند، لپ‌تاپ، ساعت‌های هوشمند و دستگاه‌های اینترنت اشیا به کار می‌روند. WPAN به دلیل مصرف پایین انرژی و برد کوتاه، برای ارتباطات در فضاهای کوچک مناسب است.
۲. شبکه‌های محلی بی سیم (WLAN)
شبکه‌های محلی بی سیم یا WLAN (Wireless Local Area Network)، شبکه‌هایی هستند که برای اتصال دستگاه‌ها در یک منطقه محدود مانند خانه، اداره یا مدرسه به کار می‌روند. Wi-Fi معروف‌ترین مثال از این نوع شبکه‌ها است. در WLAN، دستگاه‌ها از طریق امواج رادیویی به یک روتر یا نقطه دسترسی متصل می‌شوند و به یکدیگر و به اینترنت دسترسی دارند. این نوع شبکه‌ها به دلیل سهولت نصب و استفاده، بسیار محبوب هستند.
۳. شبکه‌های شهری بی سیم (WMAN)
شبکه‌های شهری بی سیم یا WMAN (Wireless Metropolitan Area Network)، برای پوشش ارتباطات بی سیم در سطح شهرها یا مناطق وسیع‌تر طراحی شده‌اند. یکی از فناوری‌های معروف در این دسته WiMAX (Worldwide Interoperability for Microwave Access) است. این نوع شبکه‌ها می‌توانند ارتباطات پهن باند را در مناطق بزرگ مانند یک شهر یا منطقه صنعتی فراهم کنند. WMAN به عنوان یک راهکار اقتصادی برای دسترسی به اینترنت در مناطق وسیع به کار می‌رود.
۴. شبکه‌های گسترده بی سیم (WWAN)
شبکه‌های گسترده بی سیم یا WWAN (Wireless Wide Area Network)، شبکه‌هایی هستند که ارتباطات بی سیم در سطح جهانی یا ملی را فراهم می‌کنند. این شبکه‌ها از دکل‌های سلولی و امواج رادیویی برای انتقال داده‌ها استفاده می‌کنند. فناوری‌هایی مانند 3G، 4G، 5G و ارتباطات ماهواره‌ای از جمله مثال‌های این نوع شبکه‌ها هستند. WWAN امکان ارتباطات سریع و گسترده را در مناطق وسیع جغرافیایی فراهم می‌کند و معمولاً برای ارتباطات موبایل و اینترنت همراه به کار می‌رود.
۵. شبکه‌های حسگر بی سیم (WSN)
شبکه‌های حسگر بی سیم یا WSN (Wireless Sensor Network)، شبکه‌هایی هستند که برای نظارت و جمع‌آوری داده‌ها در محیط‌های مختلف به کار می‌روند. این شبکه‌ها شامل تعداد زیادی حسگر کوچک هستند که داده‌ها را به یک نقطه مرکزی ارسال می‌کنند. از WSN در زمینه‌هایی مانند کشاورزی، پزشکی، صنایع، حمل و نقل و محیط زیست استفاده می‌شود. این حسگرها اطلاعاتی مانند دما، رطوبت، حرکت و فشار را جمع‌آوری کرده و برای تجزیه و تحلیل به مراکز کنترل ارسال می‌کنند.
۶. شبکه‌های مش بی سیم (Wireless Mesh Network)
شبکه‌های مش بی سیم یا شبکه‌های توری از چندین نقطه دسترسی یا روتر تشکیل شده‌اند که به صورت یک شبکه توری به یکدیگر متصل می‌شوند. این نوع شبکه‌ها به دلیل پوشش گسترده و افزایش قابلیت اطمینان در صورت خرابی یکی از نقاط دسترسی، مورد استفاده قرار می‌گیرند. شبکه‌های مش بی سیم معمولاً در مناطقی با نیاز به پوشش وسیع مانند کمپ‌های بزرگ، پارک‌ها و مراکز صنعتی به کار می‌روند.
۷. شبکه‌های ماهواره‌ای (Satellite Networks)
شبکه‌های ماهواره‌ای از ماهواره‌ها برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند. این نوع شبکه‌ها مناسب برای مناطقی هستند که زیرساخت‌های ارتباطی زمینی موجود نیستند، مانند مناطق کوهستانی یا دورافتاده. شبکه‌های ماهواره‌ای معمولاً در ارتباطات نظامی، کشتی‌رانی و خدمات اضطراری کاربرد دارند و امکان دسترسی به اینترنت جهانی را فراهم می‌کنند.
۸. شبکه‌های پهن باند بی سیم ثابت (Fixed Wireless Broadband)
شبکه‌های پهن باند بی سیم ثابت، ارتباطات بی سیم پهن باند را به نقاط ثابت ارائه می‌دهند. در این شبکه‌ها، معمولاً آنتن‌های ثابت برای ارتباطات اینترنتی با سرعت بالا به کار می‌روند. این نوع شبکه‌ها به عنوان جایگزینی برای اینترنت سیمی در مناطق روستایی یا مناطقی که کابل‌کشی امکان‌پذیر نیست، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۹. شبکه‌های اد هاک (Ad-Hoc Networks)
شبکه‌های اد هاک یا شبکه‌های بدون زیرساخت، شبکه‌هایی هستند که بدون نیاز به روتر یا نقطه دسترسی، دستگاه‌ها به صورت مستقیم به یکدیگر متصل می‌شوند. این نوع شبکه‌ها معمولاً در شرایط اضطراری یا در مکان‌هایی که زیرساخت‌های دائمی وجود ندارد، به کار می‌روند. شبکه‌های اد هاک برای ارتباطات نظامی، مأموریت‌های نجات و کنفرانس‌های موقت استفاده می‌شوند.
این انواع شبکه‌های بی سیم با توجه به کاربردها و نیازهای مختلف، امکانات و ویژگی‌های منحصر به فردی ارائه می‌دهند که با انتخاب صحیح آن‌ها می‌توان به بهترین شکل از فناوری‌های بی سیم بهره‌مند شد.
شبکه بی سیم چگونه کار می‌کند؟
تصور کنید که در یک کافه نشسته‌اید و می‌خواهید به اینترنت متصل شوید. گوشی هوشمند شما از طریق امواج رادیویی، به شبکه Wi-Fi کافه متصل می‌شود. این امواج از مودم یا روتر Wi-Fi کافه ارسال می‌شوند و با دریافت این سیگنال‌ها، دستگاه شما می‌تواند به اینترنت دسترسی پیدا کند.
در واقع، داده‌های شما به امواج الکترومغناطیسی تبدیل شده و به صورت بی سیم به مودم ارسال می‌شوند. سپس، مودم این امواج را به داده‌های قابل فهم برای شبکه اینترنت تبدیل می‌کند و برعکس، اطلاعات دریافتی از اینترنت را به سیگنال‌های بی سیم تبدیل کرده و به دستگاه شما ارسال می‌کند.
انواع تکنولوژی های شبکه بی سیم
انواع تکنولوژی‌های شبکه بی سیم شامل مجموعه‌ای از فناوری‌ها و استانداردهایی است که برای ارتباطات بی سیم استفاده می‌شوند.
در اینجا، مهم‌ترین تکنولوژی‌های شبکه بی سیم را معرفی می‌کنیم:
۱. Wi-Fi
Wi-Fi یا Wireless Fidelity پرکاربردترین تکنولوژی شبکه بی سیم است که برای ارتباطات محلی استفاده می‌شود. این فناوری به دستگاه‌ها اجازه می‌دهد تا بدون استفاده از کابل به اینترنت یا شبکه محلی متصل شوند. Wi-Fi استانداردهای مختلفی مانند 802.11a/b/g/n/ac/ax را پوشش می‌دهد و بر اساس امواج رادیویی عمل می‌کند.
۲. Bluetooth
Bluetooth یک تکنولوژی بی سیم است که برای ارتباطات کوتاه‌برد در محدوده‌های کوچک طراحی شده است. این فناوری معمولاً برای اتصال دستگاه‌های شخصی مانند گوشی‌های هوشمند، هدفون‌ها و لوازم جانبی کامپیوتر استفاده می‌شود. Bluetooth کم‌مصرف بوده و امکان انتقال داده با سرعت مناسب در فاصله‌های کوتاه را فراهم می‌کند.
۳. Zigbee
Zigbee یک تکنولوژی بی سیم کم‌مصرف و کم‌هزینه است که برای ارتباطات کوتاه‌برد و شبکه‌های حسگر طراحی شده است. این فناوری معمولاً در اینترنت اشیا (IoT)، اتوماسیون خانگی و دستگاه‌های هوشمند استفاده می‌شود. Zigbee از نظر مصرف انرژی بسیار بهینه است و قابلیت شبکه‌سازی مش (Mesh) را دارد.
۴. NFC (Near Field Communication)
NFC یک تکنولوژی بی سیم برای ارتباطات بسیار کوتاه‌برد (چند سانتی‌متر) است. از NFC برای انتقال داده‌ها و پرداخت‌های امن بدون تماس استفاده می‌شود. این فناوری معمولاً در گوشی‌های هوشمند برای پرداخت‌های الکترونیکی، بلیط‌های هوشمند و انتقال اطلاعات کاربرد دارد.
۵. WiMAX (Worldwide Interoperability for Microwave Access)
WiMAX یک تکنولوژی بی سیم پهن باند است که برای ارتباطات در محدوده‌های بزرگ مانند شهرها و مناطق روستایی استفاده می‌شود. این فناوری امکان دسترسی به اینترنت پهن باند را در مناطقی که کابل‌کشی ممکن نیست، فراهم می‌کند. WiMAX از امواج مایکروویو برای انتقال داده‌ها استفاده می‌کند و برد بیشتری نسبت به Wi-Fi دارد.
۶. 5G
5G پنجمین نسل از تکنولوژی‌های شبکه تلفن همراه است که سرعت انتقال داده‌ها و پهنای باند بیشتری نسبت به نسل‌های قبلی (مانند 4G) دارد. این فناوری برای ارتباطات سریع، اینترنت اشیا (IoT) و ارتباطات همزمان با تأخیر کم طراحی شده است. 5G امکان اتصال دستگاه‌های بیشتری به شبکه را فراهم می‌کند و قابلیت پوشش گسترده‌تری دارد.
۷. RFID (Radio Frequency Identification)
RFID یک تکنولوژی بی سیم است که از امواج رادیویی برای شناسایی و پیگیری اشیاء استفاده می‌کند. این فناوری از یک تگ RFID و یک خواننده RFID تشکیل شده است. RFID در زمینه‌هایی مانند مدیریت موجودی، امنیت و ردیابی استفاده می‌شود.
۸. LoRa (Long Range)
LoRa یک تکنولوژی بی سیم با برد بلند و مصرف انرژی کم است که برای ارتباطات در مسافت‌های طولانی طراحی شده است. این فناوری معمولاً در اینترنت اشیا (IoT)، کشاورزی هوشمند و نظارت بر محیط زیست به کار می‌رود. LoRa امکان اتصال تعداد زیادی از دستگاه‌ها به شبکه را با مصرف انرژی پایین فراهم می‌کند.
۹. Z-Wave
Z-Wave یک پروتکل بی سیم است که برای اتوماسیون خانگی و دستگاه‌های هوشمند استفاده می‌شود. این فناوری از فرکانس‌های رادیویی کم‌قدرت برای ارتباط بین دستگاه‌های مختلف در خانه استفاده می‌کند و قابلیت شبکه‌سازی مش را دارد. Z-Wave به دلیل مصرف انرژی پایین و پایداری بالا، گزینه‌ای محبوب در خانه‌های هوشمند است.
۱۰. LTE (Long-Term Evolution)
LTE یک تکنولوژی بی سیم پهن باند برای ارتباطات موبایل است که سرعت بالا و تأخیر کمی دارد. این فناوری معمولاً به عنوان 4G شناخته می‌شود و امکان دسترسی سریع به اینترنت برای دستگاه‌های موبایل را فراهم می‌کند. LTE برای پشتیبانی از خدمات ویدئویی، صدا و داده طراحی شده است.
۱۱. Li-Fi (Light Fidelity)
Li-Fi یک تکنولوژی بی سیم است که از نور برای انتقال داده‌ها استفاده می‌کند. برخلاف Wi-Fi که از امواج رادیویی بهره میبرد، Li-Fi از لامپ‌های LED برای ارسال اطلاعات استفاده می‌کند. این فناوری می‌تواند در محیط‌های خاصی مانند بیمارستان‌ها و هواپیماها که امواج رادیویی ممکن است تداخل ایجاد کنند، به کار رود.
۱۲. Satellite Communication
ارتباطات ماهواره‌ای یک تکنولوژی بی سیم است که از ماهواره‌ها برای انتقال داده‌ها در مناطق وسیع استفاده می‌کند. این فناوری معمولاً برای مناطق دورافتاده، نظامی و کشتی‌رانی به کار می‌رود و امکان دسترسی به اینترنت در مکان‌هایی که زیرساخت‌های زمینی وجود ندارد را فراهم می‌کند.
۱۳. UWB (Ultra-Wideband)
UWB یک تکنولوژی بی سیم با برد کوتاه و پهنای باند بالا است که برای انتقال داده‌ها با سرعت بالا در فواصل کوتاه به کار می‌رود. این فناوری در رادار، ارتباطات صنعتی و مکان‌یابی دقیق کاربرد دارد و از سیگنال‌های پالس کوتاه برای ارتباطات استفاده می‌کند.
۱۴. Infrared (مادون قرمز)
مادون قرمز یک تکنولوژی بی سیم است که از نور مادون قرمز برای انتقال داده‌ها استفاده می‌کند. این فناوری معمولاً در دستگاه‌های کنترل از راه دور، انتقال داده‌های ساده بین دستگاه‌های الکترونیکی و ارتباطات نقطه به نقطه کاربرد دارد.
۱۵. NB-IoT (Narrowband Internet of Things)
NB-IoT یک تکنولوژی بی سیم با مصرف انرژی کم و پوشش گسترده است که برای اینترنت اشیا (IoT) طراحی شده است. این فناوری امکان اتصال دستگاه‌های هوشمند به شبکه‌های سلولی با مصرف انرژی پایین و هزینه کم را فراهم می‌کند. NB-IoT برای کاربردهای صنعتی و تجاری مانند کنتورهای هوشمند و نظارت محیطی مناسب است.
این تکنولوژی‌های متنوع بی سیم هر کدام برای کاربردها و نیازهای خاصی طراحی شده‌اند و با توجه به ویژگی‌ها و قابلیت‌های متفاوت، انتخاب مناسب آن‌ها می‌تواند تأثیر زیادی بر کارایی و امنیت شبکه داشته باشد.
تفاوت شبکه معمولی با شبکه بی سیم چیست؟
شبکه‌های معمولی از کابل‌ها و سیم‌ها برای اتصال دستگاه‌ها به یکدیگر استفاده می‌کنند، در حالی که شبکه‌های بی سیم از امواج رادیویی یا دیگر فناوری‌های بی سیم بهره می‌برند. این تفاوت باعث شده که شبکه‌های بی سیم انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشند و امکان جابجایی آزادانه را فراهم کنند.
اما از سوی دیگر، شبکه‌های سیمی معمولاً امنیت بیشتری دارند زیرا اطلاعات از طریق کابل‌های فیزیکی منتقل می‌شود و دسترسی غیرمجاز به آن‌ها دشوارتر است. در مقابل، شبکه‌های بی سیم به دلیل پخش اطلاعات از طریق هوا، ممکن است در معرض تهدیدات بیشتری قرار بگیرند و نیاز به تدابیر امنیتی خاصی داشته باشند.
امنیت شبکه بی سیم چیست؟
امنیت شبکه بی سیم به مجموعه‌ای از اقدامات و فناوری‌ها اطلاق می‌شود که برای حفاظت از داده‌ها و اطلاعات در شبکه‌های بی سیم استفاده می‌شوند. در این شبکه‌ها، اطلاعات به صورت بی سیم از طریق امواج رادیویی منتقل می‌شود که این امر می‌تواند باعث آسیب‌پذیری در برابر حملات سایبری و دسترسی‌های غیرمجاز شود؛ بنابراین، امنیت شبکه بی سیم به منظور جلوگیری از سرقت اطلاعات، نفوذ هکرها و دسترسی‌های غیرمجاز به داده‌های خصوصی و محرمانه، اهمیت بسیاری دارد.
با توجه به اینکه اطلاعات در شبکه‌های بی سیم در فضای باز و از طریق هوا منتقل می‌شوند، امکان استراق سمع و شنود اطلاعات نیز افزایش می‌یابد. به همین دلیل، استفاده از روش‌های رمزنگاری قوی، گذرواژه‌های پیچیده و پروتکل‌های امنیتی مانند WPA2 یا WPA3 از جمله تدابیری هستند که می‌توانند امنیت شبکه بی سیم را تضمین کنند. علاوه بر این، پیاده‌سازی راهکارهایی مانند فایروال و سیستم‌های تشخیص نفوذ نیز به افزایش امنیت این شبکه‌ها کمک می‌کنند.
اصول امنیت شبکه بی سیم
اصول امنیت شبکه بی سیم شامل مجموعه‌ای از روش‌ها و استانداردهاست که برای حفاظت از اطلاعات و جلوگیری از دسترسی‌های غیرمجاز در شبکه‌های بی سیم به کار می‌روند. در ادامه، مهم‌ترین اصول امنیت شبکه بی سیم و توضیح هر کدام را بررسی می‌کنیم:
۱. استفاده از رمزنگاری قوی
رمزنگاری یکی از اصول اساسی در امنیت شبکه بی سیم است. برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به داده‌ها، استفاده از پروتکل‌های رمزنگاری قوی مانند WPA2 (Wi-Fi Protected Access 2) و WPA3 توصیه می‌شود. این پروتکل‌ها اطلاعات را رمزگذاری می‌کنند و فقط دستگاه‌های مجاز می‌توانند داده‌ها را رمزگشایی کنند. رمزنگاری قوی از نفوذ و شنود اطلاعات توسط هکرها جلوگیری می‌کند.
۲. انتخاب گذرواژه‌های پیچیده و ایمن
استفاده از گذرواژه‌های قوی و پیچیده برای شبکه‌های بی سیم از جمله راهکارهای مهم در امنیت است. گذرواژه‌ها باید شامل ترکیبی از حروف بزرگ و کوچک، اعداد و نمادها باشند و به صورت دوره‌ای تغییر کنند. این کار از دسترسی هکرها به شبکه و سوءاستفاده از اطلاعات جلوگیری می‌کند.
۳. مخفی‌سازی نام شبکه (SSID)
SSID یا نام شبکه، شناسه‌ای است که دستگاه‌ها برای شناسایی و اتصال به شبکه بی سیم استفاده می‌کنند. با مخفی کردن SSID، شبکه شما به صورت عمومی نمایش داده نمی‌شود و تنها افرادی که نام شبکه را می‌دانند، می‌توانند به آن متصل شوند. این روش ساده می‌تواند از دسترسی‌های ناخواسته به شبکه جلوگیری کند.
۴. فیلتر کردن آدرس‌های MAC
هر دستگاه دارای یک آدرس MAC (Media Access Control) منحصر به فرد است که به شناسایی آن در شبکه کمک می‌کند. با فعال‌سازی فیلتر کردن آدرس‌های MAC، می‌توانید فقط به دستگاه‌هایی اجازه دسترسی دهید که آدرس MAC آن‌ها در لیست مجاز قرار دارد. این اقدام، یک لایه امنیتی اضافی برای شبکه ایجاد می‌کند.
۵. فعال‌سازی فایروال (Firewall)
فایروال یک ابزار امنیتی است که ترافیک ورودی و خروجی شبکه را کنترل می‌کند. با فعال‌سازی فایروال بر روی روتر بی سیم، می‌توان از ورود بدافزارها و حملات احتمالی به شبکه جلوگیری کرد. فایروال‌ها ترافیک مشکوک را مسدود کرده و از نفوذهای غیرمجاز جلوگیری می‌کنند.
۶. به‌روزرسانی دوره‌ای نرم‌افزار و فریم‌ور
نرم‌افزار و فریم‌ور روترها و دستگاه‌های بی سیم باید به صورت مرتب به‌روزرسانی شوند. به‌روزرسانی‌ها حاوی پچ‌های امنیتی هستند که آسیب‌پذیری‌های جدید را برطرف می‌کنند. عدم به‌روزرسانی می‌تواند به هکرها فرصت نفوذ به شبکه را بدهد.
۷. غیرفعال کردن قابلیت WPS
WPS (Wi-Fi Protected Setup) یک روش ساده برای اتصال سریع دستگاه‌ها به شبکه بی سیم است. با این حال، این ویژگی می‌تواند یک نقطه ضعف امنیتی محسوب شود. توصیه می‌شود که قابلیت WPS را غیرفعال کنید تا از تلاش‌های نفوذگران برای دسترسی به شبکه جلوگیری کنید.
۸. محدود کردن دسترسی‌های مدیریتی
دسترسی به تنظیمات مدیریتی روتر باید محدود به افراد مورد اعتماد باشد. برای این کار، تغییر نام کاربری و رمز عبور پیش‌فرض روتر و استفاده از گذرواژه‌های قوی و منحصر به فرد ضروری است. همچنین، می‌توان دسترسی مدیریتی را فقط به دستگاه‌هایی که از طریق کابل به روتر متصل شده‌اند، محدود کرد.
۹. استفاده از VPN (شبکه خصوصی مجازی)
VPN یک ابزار امنیتی است که ترافیک شبکه را رمزنگاری می‌کند و از شنود اطلاعات جلوگیری می‌کند. استفاده از VPN در شبکه‌های بی سیم عمومی و حتی در خانه می‌تواند امنیت ارتباطات را افزایش داده و هویت آنلاین شما را مخفی کند.
۱۰. فعال‌سازی سیستم تشخیص نفوذ (IDS)
سیستم‌های تشخیص نفوذ (IDS) می‌توانند حملات و فعالیت‌های مشکوک در شبکه را شناسایی کنند. با فعال‌سازی IDS، می‌توان از وقوع حملات به موقع مطلع شد و اقدامات لازم برای جلوگیری از نفوذ را انجام داد. این سیستم‌ها می‌توانند به عنوان یک لایه امنیتی اضافی عمل کنند.
۱۱. محدود کردن محدوده پوشش شبکه بی سیم
پوشش سیگنال بی سیم خود را به محدوده‌ی مورد نیاز محدود کنید تا دسترسی‌های غیرمجاز از خارج از محیط جلوگیری شود. این کار با کاهش قدرت ارسال سیگنال از طریق تنظیمات روتر قابل انجام است.
۱۲. نظارت بر لاگ‌های شبکه
دریافت و بررسی لاگ‌های شبکه می‌تواند به شناسایی تلاش‌های نفوذ، خطاها و رفتارهای غیرمعمول کمک کند. با بررسی لاگ‌ها، می‌توان به سرعت از حملات و مشکلات احتمالی مطلع شد و اقدام به رفع آن‌ها کرد.
۱۳. استفاده از ابزارهای مانیتورینگ شبکه
مانیتورینگ شبکه به کمک ابزارهای پیشرفته می‌تواند به شناسایی نقاط ضعف و تهدیدات کمک کند. این ابزارها به صورت لحظه‌ای وضعیت شبکه را بررسی کرده و به مدیران هشدارهای امنیتی ارائه می‌دهند.
چالش‌های امنیت در شبکه‌های بی سیم
در کنار همه مزایایی که شبکه بی سیم دارد، چالش‌های فراوانی از لحاظ امنیتی برای آن موجود است که از مهم‌ترین این چالش‌ها می‌توان موارد زیر را ذکر کرد:
- استراق سمع (Eavesdropping): دسترسی غیرمجاز به اطلاعات در حال انتقال از طریق امواج رادیویی توسط هکرها.
- حملات مرد میانی (Man-in-the-Middle): دستکاری و رهگیری اطلاعات توسط نفوذگر در میان فرستنده و گیرنده.
- حملات رمز عبور (Password Attacks): تلاش برای کشف یا شکستن رمز عبور شبکه بی سیم از طریق روش‌هایی مانند حملات لغت‌نامه‌ای یا بروت فورس.
- نفوذ به شبکه از طریق نقاط دسترسی مخرب (Rogue Access Points): استفاده از نقاط دسترسی غیرمجاز برای نفوذ به شبکه.
- حملات منع سرویس (Denial of Service – DoS): مسدود کردن یا مختل کردن عملکرد شبکه با ارسال حجم زیادی از داده‌های بیهوده.
- یکربندی‌های نادرست امنیتی: تنظیمات اشتباه یا ناکافی در روتر و دستگاه‌های بی سیم که باعث افزایش آسیب‌پذیری شبکه می‌شوند.
- حملات فیشینگ (Phishing): دستکاری کاربران برای افشای اطلاعات حساس از طریق لینک‌ها یا ایمیل‌های جعلی.
شبکه معموکی امن تر است یا شبکه بی سیم؟
شبکه‌های معمولی (سیمی) به طور کلی امن‌تر از شبکه‌های بی سیم محسوب می‌شوند، زیرا در شبکه‌های سیمی، داده‌ها از طریق کابل‌ها منتقل می‌شوند و به همین دلیل دسترسی غیرمجاز به اطلاعات دشوارتر است. برای شنود یا دستکاری اطلاعات در یک شبکه سیمی، مهاجم باید به طور فیزیکی به کابل‌ها یا تجهیزات شبکه دسترسی داشته باشد که این امر امنیت بیشتری را فراهم می‌کند. همچنین، در شبکه‌های سیمی، مشکلاتی مانند استراق سمع از طریق امواج رادیویی وجود ندارد و به همین دلیل خطرات کمتری در مقایسه با شبکه‌های بی سیم دارند.
از سوی دیگر، شبکه‌های بی سیم به دلیل انتقال اطلاعات از طریق امواج رادیویی، در معرض انواع حملات سایبری مانند استراق سمع، حملات مرد میانی و نفوذ از طریق نقاط دسترسی غیرمجاز قرار دارند. اگرچه با استفاده از روش‌های امنیتی مانند رمزنگاری قوی و استفاده از پروتکل‌های ایمن می‌توان امنیت شبکه بی سیم را افزایش داد، اما همچنان این نوع شبکه‌ها به دلیل انتقال اطلاعات در فضای باز، آسیب‌پذیری بیشتری دارند؛ بنابراین، در صورتی که امنیت اطلاعات اولویت بالایی دارد، شبکه‌های سیمی انتخاب بهتری خواهند بود.
پرسش‌های متداول در مورد امنیت شبکه بی سیم
چرا امنیت شبکه بی سیم مهم است؟
- امنیت شبکه بی سیم از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا از اطلاعات کاربران در برابر دسترسی‌های غیرمجاز و حملات سایبری محافظت می‌کند.
چگونه می‌توان امنیت یک شبکه Wi-Fi را افزایش داد؟
- با استفاده از گذرواژه‌های قوی، تغییر نام کاربری پیش‌فرض و فعال‌سازی رمزنگاری WPA2 یا WPA3، می‌توانید امنیت شبکه خود را افزایش دهید.
تفاوت بین شبکه‌های WPAN و WLAN چیست؟
- شبکه‌های WPAN برای ارتباط دستگاه‌ها در فاصله‌های کوتاه طراحی شده‌اند، در حالی که WLANها پوشش بیشتری دارند و معمولاً برای اتصال به اینترنت استفاده می‌شوند.
آیا شبکه‌های بی سیم قابل اعتماد هستند؟
- بله اما برای جلوگیری از نفوذهای غیرمجاز باید تدابیر امنیتی مناسبی اتخاذ شود.
آیا می‌توان از یک شبکه Wi-Fi عمومی با اطمینان استفاده کرد؟
- شبکه‌های Wi-Fi عمومی ممکن است امنیت کافی نداشته باشند، بنابراین بهتر است از VPN برای محافظت از اطلاعات خود استفاده کنید.
آموزش صفر تا صد شبکه و امنیت شبکه در مکتب خونه
با توجه به افزایش تهدیدات امنیتی در دنیای دیجیتال، یادگیری مفاهیم شبکه و امنیت شبکه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در دنیای امروز، هر فردی که با اینترنت و فناوری‌های ارتباطی سروکار دارد، باید با اصول شبکه و امنیت آن آشنا باشد.
دوره‌های آموزش شبکه و آموزش امنیت شبکه در مکتب خونه، به شما این امکان را می‌دهد که از صفر تا صد با مفاهیم شبکه، پروتکل‌های ارتباطی و اصول امنیتی آن آشنا شوید. اگر به دنبال یادگیری این مباحث به صورت جامع و کاربردی هستید، حتماً در این دوره‌ها شرکت کنید و با کسب دانش لازم، امنیت اطلاعات خود و سازمانتان را تضمین کنید.
