حسابداری چیست؟
اهمیت فعالیت اقتصادی بر هیچ‌کس پوشیده نیست. با توجه به طیف وسیع تجارت و کسب‌وکار، برای توسعه روابط اجتماعی و گسترش تجارت نیاز به یک سیستم برای ارائه اطلاعات داریم.
حسابداری یک ابزار برای نشان دادن دخل و خرج، کنترل حساب‌ها، کنترل هزینه‌ها و درآمد است که امروزه از آن با عنوان زبان مشترک تجارت نام برده می‌شود. برای تسلط و مدیریت سرمایه لازم است این زبان را یاد بگیرید یا از افراد ماهر در کسب‌وکارتان استفاده کنید.
می‌توان گفت که حسابداری علمی است که با استفاده از داده‌های مربوط به فعالیت‌های اقتصادی بنگاه‌ها باعث بهبود عملکرد آن‌ها می‌شود.
از حدود ۵۰۰ سال قبل همیشه کنترل وجه نقد و حساب‌ها مورد توجه بوده است. اما امروز، کاربرد حسابداری فراتر از این بحث‌ها رفته است. سیستم‌های اقتصادی جهان براساس دانش حسابداری تصمیم‌گیری می‌کنند.
شاید در ظاهر حسابداری ساده به نظر برسد اما این علم و دانش روز به روز در حال پیشرفت است.
انواع حسابداری :
۱)حسابداری مالی:
حسابداری مالی همان حسابداری گزارش است. هدف از حسابداری مالی، تهیه و تنظیم صورت‌های مالی است. حسابداری مالی که شاخه‌ای نوین از حسابداری است با رشد و توسعه بنگاه‌های اقتصادی باعث پیدایش بازار بورس و سهام شد.
از طرفی دیگر، مالیات بر درآمد امری مهم است که باعث برقراری تعادل اقتصادی می‌شود. به همین دلیل، دولت به استفاده از صورت‌های مالی بنگاه‌ها و موسسات که توسط حسابدار تنظیم شده است، روی آورد. برای محاسبه میزان دقیق مالیات بر درآمد نیاز به محاسبه میزان دقیق سود است.
برای تهیه صورت حساب مالی نیاز به اطلاعات دقیق از معاملات روزمره است که این معاملات شامل فعالیت‌های خرید و فروش، خرید مواد اولیه، خرید ماشین‌آلات، پرداخت بدهی و هزینه‌های جاری مانند حقوق و دستمزد، اجاره، بهای آب و … می‌شود.
عمده‌ترین استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی عبارتند از مدیریت موسسه، بانک‌ها، کارگزاران بازار سرمایه، کارکنان، فروشندگان، کارکنان، اعتباردهندگان، بستانکاران بلندمدت و کوتاه مدت و سرمایه‌گذاران.
۲)حسابداری دولتی:
حسابداری دولتی همان‌طور که از نامش پیداست، یک سیستم اطلاعاتی در حوزه فعالیت‌های مالی موسسات دولتی است. حسابداری دولتی که یکی از مهم‌ترین شاخه‌ها در انواع حسابداری است، با هدف کنترل هزینه‌های دولتی به جمع‌آوری اطلاعات فعالیت‌ها می‌پردازد؛ زیرا دولت موظف است که با تهیه و تنظیم صورت مالی، خلاصه‌ای از درآمد و هزینه‌های سالانه پیش‌بینی و تهیه کند و به مجلس تحویل دهد تا مجلس قادر به مشخص کردن بودجه همان سال باشد.
۳)حسابداری مدیریت:
یکی دیگر از انواع حسابداری که در اوایل قرن ۱۹ شکل گرفت، حسابداری مدیریت است. در واقع، حسابداری مدیریت فرآیندی است که به جمع‌آوری، اندازی‌گیری، پردازش، تفسیر و تجزیه و تحلیل اطلاعات می‌پردازد تا از خروجی آن برای برنامه‌ریزی و مدیریت کسب‌وکار استفاده شود.
حسابداران در حسابداری مدیریت به ارائه گزارش از اطلاعاتی مانند میزان تولید، قیمت تمام شده محصولات، ظرفیت منابع تولید، بهای تمام شده محصولات و هزینه محصولا و خدمات می‌پردازد.
حسابداری مدیریت به اطلاعات آینده می‌نگرد. در این شاخه از حسابداری به مدل سازی مسائل پرداخته می‌شود. نتایج حاصل از این حسابداری برای مدیرت قابل استفاده است.
حسابداری مدیریت باعث شناسایی و اصلاح نحوه کار برای کنترل فعالیت‌ها می‌شود. حسابدار در این نوع از حسابداری به پیش‌بینی اهداف و مقایسه آن با عملکرد در واقعیت می‌پردازد تا انحرافات ایجاد شده را شناسایی کند و به تجیزه و تحلیل آن‌ها بپردازد.
۴)حسابداری صنعتی:
از بین انواع حسابداری، حسابداری صنعتی یکی از شاخه‌های پرکاربرد در حسابداری است. هدف از این حسابداری، محاسبه بهای تمام شده محصولات است. از دیگر کاربردهای حسابداری صنعتی می‌توان به بررسی ساخت کالا با هدف کاهش هزینه و قیمت‌گذاری صحیح اشاره کرد.
بررسی و پیش بینی هزینه‌های تولید از اقدامات اولیه در حوزه تولید و گسترش شرکت‌های تولیدی است؛ زیرا شرکت‌ها باید آمار و اطلاع دقیقی از میزان هزینه‌ها و بهای مواد اولیه برای تولید داشته باشند تا قادر به تصمیم‌گیری دقیق و عقلانی شوند.
به طور خلاصه می‌توان گفت که وظیفه اصلی حسابداری صنعتی، محاسبه هزینه تمام‌شده‌ی کلیه عوامل تولید است.
۵)حسابداری مالیاتی:
تسلط بر دنیای پرپیچ‌وخم حساب‌وکتاب، نیاز به آشنایی با انواع حسابداری دارد تا با کسب مهارت در این زمینه از بروز مشکلات پیشگیری کرد.
یکی از شاخه‌های مهم حسابداری، حسابداری مالیاتی است؛ زیرا باعث کسب درآمد و کاهش اشتباهات در حسابداری می‌شود.
هدف از حسابداری مالیاتی، محاسبه مالیات بردرآمد موسسات و بررسی قوانین مالیات است. موضوع مالیات در تمام کشور‌ها مورد توجه است. همچنین، در ایران، دولت اهمیت بسیاری به دریافت مالیات می‌دهد.
مالیات دریافتی از مردم در زمینه‌های زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- هزینه آموزش‌وپرورش
- تامین خودکفایی در زمینه‌های کشاورزی، علوم و صنعت
- ساخت و توسعه راه‌های ارتباطی و حمل‌ونقل
- تامین آب، برق، مخابرات، بهداشت … در تمام سطوح
- تقویت نیروی دفاعی و اداره نیروهای نظامی و حفظ تمامیت ارضی
۶)حسابداری فروشگاهی:
هر فروشگاهی نیاز به یک حساب‌وکتاب دقیق دارد. این حسابداری شامل کنترل اجناس، ثبت چک‌ها، بایگانی رسیدها، کنترل حساب‌هاو … است.
سرعت عمل و دقیق بودن حساب‌ها در مدیریت فروشگاهی اهمیت زیادی دارد. تمام اعمال حسابدار فروشگاهی باید به گونه‌ای باشد که مشتری به هیچ‌وجه معطل نشود.
۷)حسابداری منابع انسانی:
در انواع حسابداری اغلب ارزش کالا مدنظر قرار می‌گیرد. به همین دلیل، نیاز به یک سیستم برای تعیین و محاسبه ارزش خدمات کارکنان احساس می‌شود. حسابداری منابع انسانی با اندازه‌گیری ارزش واقعی خدمات کارکنان، این نیاز را برطرف کرده است.
حسابداری منابع انسانی را در دو بعد زیر می‌توان بررسی کرد:
- ارزش منابع انسانی.
- سرمایه‌گذاری منابع انسانی.
در حسابداری نیروی انسانی به محاسبه هزینه‌های ناشی از انتخاب، استخدام، آموزش، به روزرسانی و توسعه پرداخته می‌شود.
طبق تعریف انجمن حسابداری آمریکا، “حسابداری منابع انسانی، فرآیند شناسایی و اندازه‌گیری داده‌های کارکنان و انتقال اطلاعات حاصل شده به افراد ذی نفع است.”
حسابداری منابع انسانی، شاخه‌ای نوین در حسابداری است.
نتیجه گیری:
امروزه حسابداری تنها به جمع و تفریق اعداد ختم نمی‌شود. در دنیا حاضر، حسابداری شامل صورت حساب‌ها و گزارش‌هایی است که می‌تواند از راه بهبود سرمایه‌گذاری به توسعه پایه‌های اقتصادی کشور کمک کند.
انواع حسابداری نقش بسزایی در موفقیت شرکت‌های کوچک و بزرگ دارد. سیستم حسابداری برای هر کسب‌وکاری ضروری است.
