مقالات علمی دسته‌ای از مقالات هستند که بیشترین پژوهش‌های علمی برای نگارش آن‌ها انجام می‌شود و محتوایی اصیل و جدید در دل آن‌ها قرار دارد. این مقالات از بخش‌هایی همچون عنوان مقاله، چکیده مقاله، مقدمه، نتایج بحث بخش تقدیر و تشکر، بخش منابع و بدنه مقاله برخورد است. یکی از سوالات مهمی که هر پژوهشگر، هر دانشجو و هر فردی که ملزم به نگارش مقالات علمی است می‌پرسد، این است که چگونه مقاله علمی بنویسیم؟
نوشتن مقالات علمی به ظاهر کاری سخت و ترسناک به نظر می‌رسد؛ اما اگر تکنیک‌های نوشتن مقاله علمی را بدانید و ساختار این نوع از مقالات را بشناسید، نوشتن و چاپ کردن چند نمونه مقاله علمی پژوهشی کار چندان سختی نخواهد بود. در ادامه می‌خواهیم بدانیم مقاله علمی چگونه مقاله‌ای است و چگونه نوشته می‌شود.
معرفی مقاله علمی؛ مقاله‌ای بر اساس پژوهش‌های علمی و اصیل
شاید بپرسید مقاله علمی چیست؟! باید بگوییم مقاله علمی یک گزارش علمی نوشته شده است که در نتیجه تحقیقات و پژوهش‌های علمی ایجاد می‌شود. این نوع از مقالات مطالبی را در یک حوزه تخصصی تشریح می‌کنند و از قسمت‌های مختلفی برخوردار هستند. مخاطبین اصلی مقالات علمی افراد و متخصصینی هستند که در یک رشته خاص و به صورت جزئیات فعالیت می‌کنند.
باید توجه داشت بسیاری از کنفرانس‌ها، پایان‌نامه‌ها و گزارشات علمی نمی‌توانند منتشر شوند؛ اما مقاله علمی با توجه به اینکه تمامی آزمایشات و تست‌های نگارش مقاله را گذرانده است، چاپ خواهد شد. اگر شما هم در تکاپوی نگارش مقاله‌ای ارزشمند برای چاپ و انتشار هستند، باید بدانید چگونه یک مقاله علمی بنویسیم و از چه ترفندهایی برای بهبود مقاله استفاده کنیم.
معرفی بخش‌های یک مقاله علمی
یک مقاله علمی – پژوهشی از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است و هر یک از این بخش‌ها نقش خاصی در روند تحقیق ایجاد خواهند کرد.
اصلی‌ترین قسمت‌های یک مقاله علمی قابل انتشار در ادامه معرفی شده‌اند:
عنوان مقاله
هر تحقیق علمی دارای موضوعی معین است. در واقع تمام متن موجود در مقاله بر اساس موضوع و حول موضوع تدوین می‌شود. یک جمله، یک عبارت خبری و چندین اصطلاح ویژه می‌توانند عناوین مقاله را تشکیل دهند. با توجه به اینکه عنوان مقاله اولین قسمتی است که مخاطب با آن درگیر می‌شود، پس باید این قسمت جذاب و مخاطب پسند باشد.
چکیده مقاله
قسمت دوم هر مقاله علمی که نگارش شده و به چاپ رسیده است، خلاصه‌ای از محتوای درون مقاله است. مخاطبان با خواندن خلاصه مطالب موجود در مقاله کلیاتی در مورد آنچه که قرار است بیان شود، درک می‌کنند. ساختار مقاله می‌تواند در تعداد کلمات چکیده تاثیر بگذارد؛ اما در کل خلاصه محتوا باید بین ۱۰۰ الی ۳۰۰ کلمه باشد.
کلمات کلیدی مقاله علمی
یک مقاله علمی قابل قبول دارای بخشی است که کلمات کلیدی را در بر دارد. منظور از کلمات کلیدی همان کلماتی هستند که در عنوان مقاله به کار گرفته شده‌اند و تحقیق حاصل حول آن می‌چرخد ، کاربرانی که در جستجوی یک مقاله هستند، همیشه کلمات کلیدی آن را سرچ می‌کنند و اگر مقاله شما طبق کلمات کلیدی ساماندهی شده باشد، قطعاً توسط مخاطبان بیشتری دیده خواهد شد.
مقدمه مقاله
در قسمت بعد مقدمه مقاله نگارش می‌شود. معمولاً هدف مقالات علمی این است که مخاطب با موضوع پژوهش، پیشینه تحقیقات و اهداف و فرضیاتی که یک پژوهش دارد، آشنا شود. در مقدمه به این موارد اشاره کوتاهی می‌شود. توجه داشته باشید مقدمه نباید طولانی باشد؛ زیرا خواننده را از خواندن و درک ادامه مطالب باز می‌دارد.
بدنه مقاله
بخش دیگری که در ساختار مقاله وجود دارد، بدنه مقاله است. این بخش تمام نتایج تحقیقات شما را ذکر می‌کند و مخاطب را به پاسخ سوالاتی که در ذهن او نقش بسته‌اند، می‌رساند. بدنه معمولا طولانی است و از سرتیترهای مختلفی برخوردار شده است. برای نگارش بدنه باید بدانیم چگونه مقاله علمی بنویسیم و از چه اصولی برای نگارش بدنه مقاله استفاده کنیم.
روش کار مقاله
روش کار مقاله همان‌طور که از نامش پیدا است، پروسه کار عملی یک تحقیق یا یک پژوهش را شرح می‌دهد. در واقع تمام کارهایی که پژوهشگر برای نگارش مقاله حاصله انجام داده است در این قسمت ذکر می‌شوند. شما می‌توانید در روش کار در مورد مستنداتی که در طول نوشتن مقاله با آن مواجه شده‌اید صحبت کنید و حتی تمام روش‌هایی که برای جمع آوری مطالب از آن‌ها استفاده کرده‌اید را بیان کنید.
نتایج مقاله
مهم‌ترین بخش در یک مقاله علمی بخش نتایج است؛ زیرا هدف اصلی از نگارش یک مقاله علمی ارائه نتایجی جدید طبق مطالعات انجام شده است. داوران مقالات با ارزش بودن و با اهمیت بودن یک مقاله را بر اساس نتایج مقاله بررسی می‌کنند.
شما باید قسمت نتایج را به خوبی نگارش کنید و از نتایج عددی، آمارها و نمودارها در این قسمت استفاده نمایید. لازم به ذکر است هیچ گونه تحلیلی از نتایج نباید در این قسمت ذکر شود.
بحث مقاله
در قسمت بحث مقاله شما به تحلیل نتایج کار خود می‌پردازید و این نتایج را با نتایج کار سایر پژوهشگرانی که قبل از شما تحقیق انجام داده‌اند، مقایسه می‌کنید. چنانچه در یافته‌های شما مطلب جدیدی وجود دارد که در یافته‌های قبلی وجود ندارد، می‌بایست علت آن را بیان کنید.
بخش تقدیر و تشکر مقاله علمی
در نظر گرفتن بخش تقدیر و تشکر در مقالات علمی اختیاری است. بسیاری از پژوهشگران برای قدردانی از افراد و سازمان‌های مختلف این بخش را در مقالات خود قرار می‌دهند. در این قسمت شما می‌توانید از افرادی که به شما کمک کرده‌اند تشکر کنید.
بخش مراجع مقاله علمی
قسمت مراجع مقاله علمی یا قسمت رفرنس دهی حائز اهمیت است و می‌تواند ارزش و اعتبار مقاله شما را تا حد زیادی افزایش دهد. بهتر است وب سایت‌ها و تمامی مراجعی که مطالب را از آن‌ها جمع آوری کرده‌اید را در این قسمت معرفی کنید. پس از مراجع قسمت ضمیمه مقاله علمی بیان می‌شود که در آن مطالب مرتبط با متن را اولویت کمتری دارد ذکر می‌شوند.
حال که با ساختار مقالات علمی آشنایی پیدا کردید، ممکن است در فکر مقاله نویسی باشید؛ اما نمی‌دانید که از کجا شروع کنید. شما می‌توانید از دوره‌های آموزش مقاله نویسی برای مبتدیان کمک بگیرید و با آگاهی کامل از اصول نگارش مقاله یک مقاله علمی بی‌نظیر خلق کنید.
آموزش نوشتن مقاله علمی (چگونه مقاله علمی بنویسیم؟)
اکنون بیایید با هم بررسی کنیم که چگونه یک مقاله علمی بنویسیم؟
نوشتن مقالات علمی مراحل مختلفی دارد که در ادامه ذکر می‌کنیم:
انتخاب موضوع برای مقاله
اولین قدم برای نوشتن یک مقاله علمی انتخاب موضوع علمی است. اگر خوش شانس باشید و از قبل موضوعی برای مقاله شما تعیین نشده باشد، می‌توانید موضوعی که به آن علاقه دارید و دلخواه خودتان هست را برای نوشتن مقاله انتخاب کنید. قبل از انتخاب موضوع هدف مقاله خود را تعیین کنید و در اینترنت به دنبال مطالبی باشید که با موضوع مد نظر شما مرتبط هستند. اگر در مورد یک موضوع مطالب کافی و اطلاعات مورد نیاز وجود داشت، می‌توانید با انتخاب موضوع نوشتن مقاله را آغاز کنید.
تعیین طرح اولیه و ایده‌های نوشتن مقاله
برای نوشتن مقاله‌ای موفق و علمی باید ایده‌ها و افکار خود را سازماندهی کنید. اگر ایده‌های خود را از ذهن بیرون بکشید و آن‌ها را روی کاغذ بنویسید، خیلی راحت و شفاف به نظریه‌های ایده‌آل که همان طرح اولیه مقاله هستند دست خواهید یافت. این ساختار همان پایه و اساس مقاله‌ای است که قرار است نوشته شود.
شرح موضوع
در گام سوم که شما موضوع مورد نظر خود را انتخاب کردید و نظرات و ایده‌های خود را در دسته‌بندی‌ها مرتب کردید، باید یک بیان از موضوع بنویسید. شرح موضوع معمولا در قسمت انتهایی یا قسمت میانی پاراگراف معرفی مقاله ذکر می‌شود و همان خلاصه‌ای است که یک دید کلی از مقاله به شما می‌دهد. باید بدانید شرح موضوع دو قسمت دارد. در قسمت اول شرح موضوع باید موضوع مورد نظر شما تعریف شود و در قسمت دوم هدف مقاله بر اساس موضوع انتخاب شده بیان می‌شود.
نوشتن مقدمه برای مقاله
در پاسخ به این سوال که چگونه مقاله علمی بنویسیم باید بگوییم که مقاله را با مقدمه آغاز کنید. مقدمه اولین متنی است که مخاطب با آن مواجه می‌شود. پس باید جذابیت داشته باشد و نظر مخاطب را برای خواندن ادامه مقاله جلب کند. در واقع مقدمه شما باید به گونه‌ای باشد که مخاطب را غافلگیر کند و اطلاعاتی در مورد یک موضوع بدهد که ابهاماتی در ذهن مخاطب ایجاد شود. در این صورت مخاطبان ادامه مطالب را خواهند ماند.
البته فراموش نکنید مقدمه در عین حال که جالب و عالی است، ساده و روان هم نوشته می‌شود. مقاله شما می‌تواند با یک دیالوگ، یک نقل قول، یک داستان و یک خلاصه ساده آغاز شود.
نوشتن بدنه اصلی مقاله
حال نوبت به نوشتن متن اصلی یک مقاله می‌رسد. در این قسمت شما باید بدنه را با بخش‌های جداگانه‌ای که دارد، بنویسید. پاراگراف‌هایی که در بدنه مقاله مورد استفاده قرار می‌گیرند، باید ساختاری خاص و یکسان داشته باشند. لازم است شما مقاله را با یکی از ایده‌های نوین و خلاقانه خود آغاز کنید و پس از آن نتیجه تحقیقات خود را در مقاله ذکر نمایید.
اگر اطلاعات کافی در مورد یکی از مباحث مطرح در مقاله ندارید، بهتر است جای آن را خالی بگذارید و پس از کسب اطلاعات کافی و بکارگیری ایده‌های بهتر مقالات را تکمیل کنید.
نوشتن نتیجه‌گیری برای مقاله
حال نوبت به نوشتن نتیجه‌گیری مقاله می‌رسد. نتیجه گیری همان جایی است که شما می‌توانید مطالب ذکر شده را جمع‌بندی کنید و یک نتیجه کلی به مخاطبان خود بدهید. در نتیجه‌گیری چندین جمله بسیار قوی در حول موضوع مورد بحث وجود دارند. همچنین اهداف مقاله مورد بازبینی و بررسی قرار گرفته می‌شود.
انجام بررسی‌های نهایی روی مقاله و برطرف کردن عیوب مقاله
شاید تصور کنید با نوشتن قسمت نتیجه‌گیری کار شما به پایان رسیده است؛ اما چنین نیست. مهم‌ترین گامی که باعث می‌شود مقاله شما یکی از برترین مقالات منتشر شده باشد، بررسی نهایی مقاله است. مقاله‌ای که شما نوشته‌اید برای کامل شدن نیازمند اطلاعاتی جزئی و ریز است که با بررسی متوجه آن خواهید شد.
در این بخش کاری که باید انجام دهید چک کردن پاراگراف‌ها با دقت بالا است. همچنین به ساختار مقاله توجه داشته باشید و متناسب با فرمت خاصی که مد نظر شماست، مقاله را ویرایش کنید. در نهایت آنچه که نوشته‌اید را بازخوانی کرده و از نظر عقلانی صحت مطالب را بررسی نمایید. در آخر اشتباهات املایی مقاله را بررسی کنید تا کار شما به پایان برسد.
نکات مهم نگارش مقالات علمی
اینکه چگونه مقاله علمی بنویسیم تنها محدود به یادگیری مراحل نوشتن مقالات علمی نمی‌شود. شما باید نکات و فوت‌و‌فن‌های نوشتن یک مقاله عالی و موفق را بدانید تا در این زمینه بهتر عمل کنید. مهم‌ترین نکاتی که شانس چاپ مقاله شما را افزایش می‌دهند، موارد زیر هستند:
- انتخاب موضوع مناسب
انتخاب موضوعی مناسب که با ایده‌های نوآورانه همراه شده و جذابیت دارد، بسیار مهم است.
- مطالعه منابع و مقالات مرتبط
قبل از اینکه فرایند نوشتن مقاله را آغاز کنیم، باید منابع و مقالات مرتبط با موضوعی که انتخاب شده است را مطالعه نماییم. این کار باعث می‌شود پژوهش‌های قبلی تاثیرات مثبت خود را روی پژوهش ما نیز بگذارند و شانس چاپ شدن مقاله را افزایش دهند. از این رو شما نباید تنها به این که چگونه مقاله علمی بنویسیم بسنده کنید. پیشنهاد می‌کنیم این نکات مهم را قبل از طی کردن مراحل نوشتن مقاله به خاطر بسپارید.
- توجه به کیفیت مقاله
تا زمانی که کیفیت مقاله‌ای که شما می‌نویسید بالا نباشد، هیچ مخاطبی هم نخواهد داشت. یک مقاله موفق در واقع مقاله‌ای واضح، منطقی و دقیق است. رعایت قواعد نگارشی، رعایت ساختار مناسب مقاله و تصحیح غلط‌های املایی و غلط‌های جملات مقاله باعث می‌شود که مقاله شما قابل درک و جالب باشد.
- ارائه نتایج و مفاهیم جدید
یکی از مهم‌ترین نکاتی که در حرفه مقاله نویسی شما را موفق می‌کند، ارائه مفاهیم جدید و نتایج جدید به کاربران است. مفاهیم جدید و نوآورانه و پیشنهادات خلاقانه‌ای که شما برای مخاطبان خود در نظر گرفته‌اید باعث بهبود مقاله می‌شوند.
- حوصله و استمرار
تلاش برای نوشتن یک مقاله قابل قبول شاید دشوار و طولانی مدت باشد؛ اما صبر و پشتکار باعث می‌شود مقاله‌ای را بنویسید که از خواندن آن لذت می‌برید. هر چقدر حوصله و دقت شما در نوشتن یک مقاله بیشتر باشد، اعتبار مقاله نیز افزایش پیدا می‌کند و شانس چاپ آن بیشتر می‌شود. در ضمن با صبر کردن می‌توانید در گروه‌های تحقیقاتی و پروژه‌های تیمی عضو شوید و نتایج مفید و تاثیرگذار به دست بیاورید.
- استفاده از داده‌های واقعی
هیچ چیز مثل صداقت پسندیده نیست. در نوشتن مقاله نیز باید صداقت داشته باشید و از داده‌های واقعی استفاده کنید. حتی اگر نیاز است آزمایشات و تست‌هایی را برای به دست آوردن نتایج انجام دهید، این کار را انجام دهید تا داده‌هایی صحیح به دست بیاورید و اعتبار مقالات خود را افزایش دهید.
- اصلاح ایرادات
قبل از اینکه مقاله را کاملاً ببندید و کنار بگذارید، بهتر است ذره بین به دست بگیرید و با کمک اساتید و محققین باتجربه ایرادات مقاله را اصلاح کنید. حتی اگر بهترین نمونه مقالات علمی پژوهشی را هم نگاه کنید، متوجه می‌شوید با برطرف کردن اشکالات و نقاط ضعف مقاله احتمال چاپ مقاله افزایش خواهد یافت.
کلام پایانی
در این مطلب به این موضوع پرداختیم که چگونه مقاله علمی بنویسیم. نوشتن مقاله علمی شاید به ظاهر سخت و دشوار به نظر برسد؛ اما وقتی اصول و قواعد آن را بدانید، این کار چندان سخت نیست. فرقی ندارد می‌خواهید یک مقاله علمی کوتاه را نگارش کنید یا مقاله علمی طولانی را قرار است بنویسید؛ در هر حالت باید مراحل نگارش مقاله علمی را طی کنید.
نوشتن مقدمه، نوشتن چکیده، بدنه متن، نتیجه گیری، تشکر و تقدیر از دیگران، ضمیمه‌های مقاله و موضوع مقاله مهم‌ترین قسمت‌های مقاله هستند. با انتخاب موضوعی مناسب برای مقاله، انتخاب بهترین و معتبرترین منابع، با توجه به کیفیت مقاله، با ارائه نتایج جدید و مفاهیم قابل درک و داشتن حوصله و استمرار در مسیر تدوین یک مقاله به خوبی عمل خواهید کرد. شما می‌توانید برای حرفه ای شدن از دوره‌های آموزش مقاله نویسی مکتب خونه کمک بگیزید.
