مدیریت پروژه در سال‌های اخیر به یکی از محبوب‌ترین زیرشاخه‌های علم مدیریت تبدیل شده است. این زیررشته به دلیل بین‌رشته‌ای بودن و تلفیق با علوم مختلفی مثل هوافضا، داروسازی و… در حال حاضر یکی از کاربردی‌ترین رشته‌های جهان به حساب می‌آید.
در همین راستا موسسه مدیریت پروژه (Project Management Institute) ویژگی های مدیر پروژه موفق را در قالب استاندارد PMBOK منتشر کرده است. در این مقاله قصد داریم به بررسی ویژگی‌ها و خصوصیات مدیر پروژه موفق بپردازیم.
مدیر پروژه کیست؟
مدیر پروژه بر اساس تعریف رسمی موسسه مدیریت پروژه (PMI) فردی است که مسئولیت هدایت یک تیم سازمانی با یک یا چند هدف مشخص را به‌عهده می‌گیرد. این فرد باید مانند ستون فقرات، ارتباط بین ذی‌نفعان مختلف را با متخصصان و دیگر اعضای تیم پروژه برقرار کند و مطمئن شود انتظارات ذی‌نفعان برآورده شده است.
او باید برای تیم خود اهداف کمی مشخص کرده و برای رسیدن به آن اهداف، استراتژی تدوین کند. در نهایت وظیفه نظارت بر انجام عملیات و پاسخگویی به ذی‌نفعان هم بر عهده همین فرد خواهد بود.
با توجه به وظایفی که گفته شد، می‌توان فهمید که این نقش تا چه حد حساس بوده و در اختیار گرفتن آن نیازمند برخورداری از چه شایستگی‌هایی است. به طور خلاصه ویژگی های مدیر پروژه موفق را می‌توان اینگونه توصیف کرد:
«مدیر پروژه باید علاوه بر دانش کافی در زمینه کاری مورد نظر، قدرت رهبری، سازماندهی، برنامه‌ریزی و تمام وظایف ریز و درشت یک مدیر را داشته باشد. معمولا پروژه‌ها محدودیت زمانی دارند و اصطلاحا time-sensitive هستند؛ برای همین مدیریت زمان و دیگر منابع هم یکی دیگر از ویژگی‌ها و خصوصیات مدیر پروژه موفق به حساب می‌آید.»
مدیر پروژه موفق چه خصوصیاتی دارد؟
مدیر پروژه باید تعادل تیم تحت رهبری خود را با توجه به انتظارات ذی‌نفعان و منابع موجود حفظ کند. او باید بتواند با مدیران سطح بالا و سرمایه‌گذاران برای رسیدن به اهداف کمی و منطقی به توافق برسد و از طرف دیگر، زیردستان خود را با یک برنامه مشخص و نظارت دقیق، به سمت اهداف مشخص شده ببرد. حفظ این ارتباط دوطرفه و تداوم در جلب رضایت طرفین، راز موفقیت یک مدیر پروژه به حساب می‌آید.
اگر بخواهیم ویژگی های مدیر پروژه موفق را توصیف کنیم، باید به کتاب راهنمای مدیریت پروژه (PMBOK) مراجعه کنیم. این کتاب معتبرترین کتاب موجود در زمینه مدیریت پروژه بوده و پذیرشی جهانی در میان علاقه‌مندان و فعالان این زمینه کاری دارد.
در این کتاب مهارت‌های مورد نیاز برای مدیریت پروژه موفق در سه دسته قرار گرفته‌اند. کارشناسان معتقدند مدیر پروژه باید هر سه ضلع این مثلث را داشته باشد و ضعف در هر کدام به ضعف عملکرد کل تیم منجر خواهد شد. این سه دسته‌بندی عبارتند از:
-
مهارت‌های فنی مدیریت:
جدا از دانش فنی در مورد پروژه، مهارت فنی مدیریت هم بسیار مهم است. مهارت‌هایی مثل تعیین شاخص عملکرد، مدیریت ریسک و منابع، گزارش‌گیری و… مهارت‌هایی هستند که یک مدیر برای مدیریت موفق به آن‌ها نیاز دارد.
وجود این مهارت‌ها در هر صورتی لازم است و نبود آن‌ها به یکپارچگی تیم ضربه خواهد زد. یک مدیر پروژه موفق باید قبل از هر چیز یک مدیر موفق باشد و تیم خود را در مسیر درست قرار دهد.
-
مهارت‌های رهبری:
برنامه‌ریزی، مدیریت منابع یا تجربه و دانش فنی، بدون وجود کاریزمای شخصیتی و توانایی انگیزش، فایده‌ای نخواهد داشت. مدیر باید بتواند برای زیردستان خود الهام‌بخش و تاثیرگذار باشد تا نهایت پتانسیل آن‌ها را به مرحله اجرا برساند.
مدیر پروژه خوب کسی است که افراد با دیدن او انگیزه گرفته و با سرعت و دقت بیشتری کار می‌کنند. البته نباید رهبری را با زورگویی، بی‌عدالتی یا توهین اشتباه گرفت.
رهبر یک تیم می‌تواند با اعضا دوست باشد اما در مواقع لازم مسئولیت‌های آنان را حتی با زبان گزنده به آن‌ها گوشزد کند.
-
مهارت‌های استراتژیک:
پیدا کردن مسیر و قرار گرفتن در آن نیازمند برنامه‌ریزی استراتژیک است. یک مدیر پروژه موفق باید بتواند پیچیدگی‌های پروژه را مدیریت کرده و در مواقع حساس بهترین تصمیم را بگیرد.
او همچنین وظیفه دارد به عنوان سخنگو و نماینده تیم خود با ذی‌نفعان مذاکره کند تا بیشترین هماهنگی بین استراتژی‌های کلی سازمان و استراتژی‌های تیم پروژه ایجاد شود.
ناهماهنگی بین استراتژی‌های کلی سازمان و استراتژی‌های تیم پروژه می‌تواند نتایج بسیار بدی را برای هر دو طرف به بار بیاورد.
نتیجه گیری
مدیریت پروژه در حال حاضر یکی از پرطرفدارترین، کاربردی‌ترین و پردرآمدترین رشته‌های جهان است. موسسه مدیریت پروزه سازمانی است که به صورت اختصاصی روی این زیرشاخه مدیریت تمرکز داشته و برای آن منابع معتبر تولید می‌کند. این موسسه در کتاب PMBOK یا Project Management Body of Knowledge یک سری استاندارد برای مدیر پروژه تعیین کرده است.
این کتاب ۵۷۹ صفحه‌ای به صورت رایگان در اینترنت قابل دانلود بوده و در دسترس همگان قرار دارد. در این مقاله کوشیدیم با بررسی ویژگی های مدیر پروژه موفق، شما را با مهارت‌های لازم برای موفقیت در مدیریت پروژه آشنا کنیم.
امیدواریم این مقاله توانسته باشد سوالات شما را به خوبی پاسخ دهد. در پایان اگر سوال یا تجربه مشابهی دارید از طریق بخش کامنت با ما در میان بگذارید.
