یکی از دو راهی هایی که در فرآیند انتخاب رشته برای بسیاری از افراد پیش می آید، شک و دودلی در بین چند رشته است. معمولا پس از بررسی های اولیه چند رشته دانشگاهی متناسب با شرایط انتخاب می شود و سپس باید از بین آنها انتخاب کنیم که کدامیک برای ما بهتر است . باید در انتخاب رشته یک دید جامع وجود داشته باشد و علاوه بر رتبه ی کنکور عوامل دیگر هم در نظر گرفته شود.برای مقایسه در مورد رشته های مهندسی باید ابعاد مختلف آن ها،تفاوت ها و شباهت هایشان را با یکدیگر مقایسه کرد مانند واحد های درسی،سرفصل ها و … در این مقاله قصد داریم به مقایسه دو رشته مکانیک و عمران و معرفی واضح ترشان بپردازیم و به پرسش مهندسی مکانیک یا عمران؟ پاسخ دهیم.
مقایسه دروس رشته های مهندسی مکانیک و مهندسی عمران
دروس مهندسی عمران و تعداد واحدها:
- تعداد کل واحدها : ۱۴۰ واحد
- دروس عمومی : ۲۰ واحد
- دروس پایه : ۲۰ واحد
- دروس اصلی و تخصصی الزامی : ۶۳ واحد
- دروس اختیاری : ۳۷ واحد
دروس مهندسی مکانیک و تعداد واحدها :
- تعداد کل واحدها : ۱۴۰ واحد
- دروس عمومی : ۲۰ واحد
- دروس پایه : ۲۵ واحد
- دروس اصلی : ۶۱ واحد
- دروس تخصصی الزامی : ۱۲ واحد
- دروس تخصصی انتخابی : ۱۵ واحد*
- کارآموزی : ۱ واحد
- پروژه تخصصی و کارگاه : ۶ واحد
کدام رشته برای من مناسب است؟
به دلیل وجود ویژگی های مختلف و شخصیت افراد ، نمی توان به سرعت رشته مناسب برای هر فرد را پیدا و معرفی کرد. برای اینکه بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید، باید مجهز و مسلط به اطلاعات کافی باشید. موارد بسیار مهمی هستند که قبل از انتخاب رشته باید آنها را در نظر بگیرید،یکی از مهم ترین این موارد علاقه مندی های شماست،اگر علایق و توانایی های خود را به درستی بشناسید میتوانید بهترین انتخاب رشته و در نتیجه شغل مناسب داشته باشید.
عمران بهتر است یا مکانیک؟
از مواردی که برای پاسخ به این سوال لازم است ، آگاهی از مقاطع پذیرش دانشجو، ظرفیت پذیرش،بازار کار و امکان ادامه تحصیل در رشته های عمران و مکانیک است.
پذیرش دانشجو در رشته عمران
دانشجویان در رشته عمران می توانند در مقطع کاردانی و کارشناسی،کارشناسی ارشد و دکتری ادامه تحصیل دهند . از آنجا که پذیرش در مقطع کاردانی بسیار محدود است بنابراین در اینجا فقط مقطع کارشناسی را بررسی می کنیم .
پذیرش دانشجو در رشته مکانیک
دانشجویان در رشته مکانیک می توانند در دانشگاه های سراسری در مقطع کاردانی و کارشناسی،کارشناسی ارشد و دکتری ادامه تحصیل دهند.
معرفی رشته مهندسی مکانیک:
این رشته شاخه‌ای از مهندسی است که با طراحی، ساخت و راه‌اندازی دستگاه ها و ماشین آلات سروکار دارد. طراحی و ساخت دستگاه‌هایی که انرژی‌های مختلف مانند انرژی خورشید، انرژی هسته‌ای و انرژی شیمیایی را استفاده می کنند نیز در حوزه این شاخه از دانش است.
در مهندسی مکانیک،از اصول اساسی نیرو – انرژی – حرکت و گرما استفاده می شود و به طراحی و ساخت سیستم‌های مکانیکی و دستگاه‌ها می پردازند.
مهندسان مکانیک، دستگاه‌ها، فرآورده‌ها و فرآیندهای گسترده ای را تولید می‌کنند که از آن جمله می‌توان به موتورها و سیستم های کنترل، دستگاه های پزشکی، فناوری لیزر، نیروگاه های الکتریکی، چرخ دنده ها ، طراحی به کمک رایانه ، مهندسی به کمک رایانه و تولید به کمک رایانه ، خودکارسازی و رباتیک ، دستگاه های تهویه مطبوع و تجهیزات کارخانه جات اشاره کرد.
گرایشهای رشته ی مهندسی مکانیک:
- گرایش ساخت و تولید
- گرایش حرارت و سیالات
- گرایش طراحی جامدات
وظایف مهندس مکانیک چیست؟
مهندس مکانیک با توجه به تخصص خود و زمینه کاری اش وظایف خاصی را دارد.
برخی به طراحی اجزاء و مکانیزم ماشین آلات مختلف می پردازند (بیشتر فارغ التحصیلان مهندسی مکانیک گرایش جامدات).
برخی به طراحی و محاسبهی اجزای سیستم های تبدیل انرژی، انتقال حرارت و سیالات مانند مولد های حرارتی، نیروگاه های آبی و… می پردازند (عمدتا فارغ التحصیلان مهندسی مکانیک گرایش حرارت و سیالات).
زمینه های مختلف فعالیت یک مهندس مکانیک به طور کلی عبارتند از :
-
طراحی :
ماشین‌ها و دستگاه‌هایی که محصولات مختلفی را ساخته و بسته‌بندی می‌کنند، تجهیزات گردنده مانند پمپ‌ها، فشرده‌سازها (کمپرسورها)، موتورهای درون‌سوز، توربوماشین‌ها (توربین‌ها و …)، دیگ‌های بخار، دمنده‌ها، مخزن‌های تحت فشار، رآکتورها، وسیله‌های نقلیه مانند خودرو، مبادله‌کن‌های گرمایی، سامانه‌های لوله‌کشی، کامیون، هواپیما، اتوبوس، قطار وغیره، طراحی و تولید تجهیزات حمل مواد مانند تسمه نقاله ها، روبات ها و طراحی کنترلر برای سیستم‌های دینامیکی.
-
تحلیل :
بررسی شکست و فرسودگی دستگاه‌ها، سیستم‌های انتقال حرارت، بهبود عملکرد و قابلیت اطمینان کردن قطعات، ارتعاشات مکانیکی، آکوستیک و پیزوالکتریک.
-
ساخت و تولید :
فرآیندهای ماشین‌کاری سنتی و غیر سنتی، فرآیندهای شکل‌دهی شامل شکل‌دهی ورقی و حجمی، طراحی و ساخت قالب‌ها و قیود، روش‌های اتصال و جوشکاری مختلف، روش‌های ریخته‌گری، اجرای عملیات حرارتی، مترولوژی و سیستم‌های اندازه‌گیری.
-
کنترل کیفیت :
آزمایش کیفیت، امنیت و قابلیت اطمینانِ فرآورده‌ها، دستگاه‌ها و فرایندها و طراحی و تولید شده.
-
زمینه های نوین :
فناوری نانو، سیستم‌های میکروالکترومکانیکی (سیستم های حسگری و عملگری)، سیستم‌های میکرو و نانو سیالاتی، سیستم‌های دارو‌رسانی در ابعاد نانو، نانو‌روبات‌ها.
معرفی رشته مهندسی عمران:
رشته مهندسی عمران با هدف تربیت و آموزش مهندسان طراح ، محاسبه و اجرای پروژه‌های کوچک و بزرگ ساختمانی، صنعتی ، راه‌سازی و تأسیسات آبی و سد سازی و نظارت بر اجرای صحیح طرح های عمرانی در زمینه‌های فوق و همچنین همکاری با مهندسین مشاور یا محاسبه در زمینه‌های یاد شده بوجود آمده است .
دانشجوی مهندسی عمران مسائل مختلف مربوط به سازه، خاک و پی، راه و ترابری و هیدرولیک را مطالعه می‌کند و مورد بررسی قرار می دهد. یعنی هم به طراحی و نحوه ساخت اسکلت ساختمان‌ها و سایر بناهای فنی مثل پل، فرودگاه و تونل پرداخته و هم به مطالعه رفتار زمین و بناهای فنی می‌پردازد تا بر اساس نوع خاک زمین مورد نظر و شرایط آن، شکل و اسکلت سازه‌ای را که قرار است ساخته شود، طراحی کند.
گرایش های رشته ی مهندسی عمران:
- سازه
- زلزله
- ژئوتکنیک(خاک و پی)
- مهنسی و مدیریت ساخت
- راه و ترابری
- حمل و نقل
- مهندسی سواحل،بنادر و سازه های دریایی
- مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی
- مهندسی و مدیریت منابع آب
- مهندسی محیط زیست
- مهندسی خطوط راه آهن
- پدافند غیر عامل
- ساختمان های هوشمند
بازار کار رشته ی مهندسی عمران
افراد فارغ‌التحصیل در این رشته می‌توانند در وزارتخانه‌ها (نظیر وزارتخانه‌های راه و ترابری مسکن و شهرسازی و نیرو) و شرکت های دولتی و شرکت های خصوصی و مهندسان مشاور به کارهای طراحی ، محاسبه و اجرای پروژه های مختلف بپردازند.
وظایف مهندس عمران چیست؟
مهندسی عمران دارای مسؤولیت ها و تخصص های مختلف و پر مسؤولیتی است که این تخصص ها عبارتند از:
- ساخت و ساز: سدها و سازه های آبی، ساختمان ها، سکوهای دریایی و خطوط لوله
- حمل و نقل- جاده ها، کانال ها و فرودگاه ها،راه آهن
- محیط زیست- شبکه های تأمین آب، سیستم های آبرسانی زیر زمینی و ساخت موانع سیل
- ژئوتکنیک- استخراج از معدن، عملیات خاکی و ساخت پایه
- دریایی- بنادر و سیستم های دفاعی دریایی
برخی از وظایف در زمینه های تخصصی مختلف مهندسی عمران مشترک هستند که عبارتند از:
- تعهد در قبال مطالعات فنی و امکان سنجی انجام پروژه شامل تحقیقات در زمینه محل انجام پروژه
- استفاده کردن از نرم افزارهای کامپیوتری مختلف به منظور توسعه طراحی‌های دقیق
- انجام محاسبات پیچیده و دقیق ، برای طراحی کارآمد
- برطرف ساختن مشکلات طراحی مسئله
- مدیریت تمامی بودجه‌ها و منابع پروژه
- برنامه ریزی برای مصالح و خرید به موقع تجهیزات و تحویل آنها
- اطمینان از قانونی بودن پروژه، به ویژه بهداشت و ایمنی
- ارزیابی دوام پذیری و اثرات زیست محیطی پروژه
- بحث و گفتگو درباره تجهیزات لازم با مشتری، کارفرما یا همکاران
- آزمایش خاک برای تعیین کیفیت و قدرت پایه سازه و مقاومت آن
- تهیه پیشنهاد برای مناقصه ها، گزارش به مشتریان، مراکز دولتی و سازمان های برنامه ریز
مهندس عمران کجا کار می کند؟
این مهندسان معمولا در کنار متخصصانی مانند معماران، مهندسان نقشه کشی، مهندسان مکانیک، مهندسان برق ناظران و پیمانکاران ساختمان سازی کار می کند.
همیچنین در محل کار با تکنسین های عمران که رابط های بین کارگر و مهندسین می باشند، سر و کار دارند و در برخی از پروژه ها نیز به صورت مستقیم با کارگران ساختمانی کار می کنند و در ارتباطند و مدیریت و برنامه ریزی و نظارت دقیق و مستقیم بر اجرای کار آنها را بر عهده دارند به طور کلی باید بگویم به دلیل شرایط سخت کاری در این رشته مثل محیط نامناسب کارگاه ، ساعت کاری زیاد در طول روز، شرایط سخت که طالب روحیه و خلق و خوی و حتی شرایط جسمی مردانه می باشد. می توان نتیجه گرفت این رشته برای آقایان مناسب تر است ولی خانم ها نیز می توانند در شرکت های خصوصی و در امور دفتری و اداری فعالیت داشته باشند.
مهندس مکانیک کجا کار می کند؟
مهندس مکانیک معمولا در دفاتر،شرکت ها و یا در واحد تولید کارخانه ها کار می کند. مهندسینی که در سازمان، شرکت یا کارخانه استخدام می شوند، معمولا به صورت تمام وقت و در ساعات اداری مشغول به کار هستند. مهندسین مکانیکی هم که به صورت مستقل فعالیت می کنند و شرکت شخصی خودشان را دارند، تعیین ساعت کاری بر عهده خودشان است. دانشجویان این رشته باید از نظر جسمی، آمادگی کار در محیط های پر جمعیت و تولیدی ها و کارخانجات دور از شهر را داشته باشند.
