آشنایی با انواع مختلف تأسیسات مکانیکی
تأسیسات مکانیکی در مجموع به دودسته کلی تأسیسات مکانیکی صنعتی و تأسیسات مکانیکی ساختمانی تقسیم می شوند.رشتة مکانیک تأسیسات صنعتی را می‌توان یکی از رشته‌های دانشگاه‌های علمی و کاربردی دانست. با پیشرفت جهانی و متمرکز شدن توجه عموم به اقتصاد و مسائل اقتصادی، فناوری صنعت را می‌توان عامل این موفقیت و پیشرفت دانست.
صفحه پییشنهادی : مهندسی مکانیک
با پیشرفت بسیار سریع صنعت فعالیت و کارهایی که در این زمینه باید انجام گیرد مانند تهویة مطبوع و الزامات دیگر نیاز به افراد زبده و کاربلد در این زمینه دارد. داشتن نیروی انسانی ماهر در این زمینه‌ها و مخصوصاً نصب و راه‌اندازی و تعمیر کاربری‌ها نیازمند آموزش‌های اصولی، دقیق و مطابق علم و پیشرفت روز است که بتواند متخصصانی زبده تحویل جامعه دهد. افرادی که در این رشته تحصیل می‌کنند می‌توانند در مراکز مربوط مشغول به فعالیت شوند.
تأسیسات مکانیکی ساختمان
شامل تأسیسات بهداشتی، (آبرسانی و فاضلاب)، تهویه مطبوع (سرمایش، گرمایش، تعویض هوا و اگزاست) و همچنین تأسیساتی مانند استخر، سونا، جکوزی و … می‌باشد. در دنیای امروز تأمین آسایش بشری یکی از هدف‌های اصلی است، نقش تأسیسات به‌عنوان جزئی از ساختمان‌ها که افراد به‌صورت روزمره با آن در تعامل می‌باشند غیرقابل‌انکار می‌باشد.
اجرا تأسیسات مکانیکی
مهندسین مکانیک ساختمان در طراحی سیستم‌های گرمایش، تهویه، تهویه مطبوع، HVAC-R، حفاظت از آتش و کاهش نویز برای ساختمان‌ها آموزش‌دیده‌اند. آن‌ها همچنین به طور کامل با حفظ یکپارچگی مطلوب چنین سیستم‌هایی با طراحی معماری، ساختاری و الکتریکی ارتباط دارند. متخصصین اجرا تأسیسات ساختمانی از تکنیک‌های تحلیلی و عددی مدرن برای پیش‌بینی نوسانات حرارتی و ارزیابی ویژگی‌های عملیاتی سیستم‌های مکانیکی برای بهینه‌سازی (به‌حداقل‌رساندن) نیازهای استفاده از فضای مصرف بر اساس مصرف انرژی استفاده می‌کنند. تجزیه‌وتحلیل و طراحی مکانیکی تأسیسات ساختمان مبتنی بر اصول اساسی علوم حرارتی و مایعات است که یک جزء ضروری از آموزش مهندسین است.
برخی از خدماتی که در اجرای تأسیسات در ساختمان‌ها ارائه میشود شامل موارد زیر میشود:
- تهویه مطبوع
- راه‌حل‌های ایمنی آتش
- لوله‌کشی
- سیستم‌های PVDF
- سیستم لوله‌کشی و لوله‌های پلی‌پروپیلن
- لوله‌های تصفیه اسید و سیستم‌های خنثی‌سازی
- خدمات بهداشتی
- اکسیدکننده‌های حرارتی
- سوزاننده‌های VOC
- سیستم‌های مدیریت زباله
مراحل انجام تأسیسات مکانیکی ساختمان:
- طراحی و اجرای با کیفیت و مقرون‌به‌صرفه برای تأمین امنیت و اعتماد در اجرای تأسیسات و الکتریکی ساختمان
- تحقیق و بررسی درباره ویژگی‌های موردنیاز پروژه و مشورت با همکاران و متخصصین سایر رشته‌های مهندسی
- طراحی پروژه و ارزیابی و آزمون و خطای آن
- اطمینان از قابلیت اعتماد و امنیت پروژه طراحی شده
- استفاده از مدل‌های ریاضی و طراحی به کمک کامپیوتر
- ارتباط با پیمانکاران و تأمین‌کنندگان تأسیسات مکانیکی و الکتریکی ساختمان و کار با متخصصین دیگر
- برنامه‌ریزی و مدیریت پروژه با استفاده از قواعد و تکنولوژی‌های مهندسی
- توجه به موضوعاتی همچون قیمت، ایمنی و محدودیت‌های زمانی
- نظارت و راه‌اندازی سیستم‌ها و پشتیبانی فنی و نگهداری از تأسیسات مکانیکی و الکتریکی ساختمان بعد از پایان کار
نحوه اجرا تأسیسات
شرکت‌های متخصص در اجرای تأسیسات ساختمان به وسیله‌ای برقراری ارتباط نزدیک با توسعه‌دهندگان، صاحبان و کاربران، با اشراف کامل به اهداف ساخت ساختمان‌ها، به اجرای خدمات خود می‌پردازند. دانش مهندسی تأسیسات ساختمان در نهایت باعث ساخت و اجرای ساختمان‌های جذاب، سازگار با محیط‌زیست، دارای امنیت و با کارایی بالا برای ساکنین آن میشود. دانش تأسیسات ساختمان بخش اجرایی تأسیسات را قادر می‌سازد تا در تمام بخش‌های ساختمان، از محیط‌های اداری پیچیده و مراکز خرده‌فروشی، تا موزه‌ها و مؤسسات آموزشی و از توسعه پروژه‌های مسکونی تا آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقی، فعالیت کند.
برای اجرای تأسیسات ساختمان نیاز است تا در هر بخش، از متخصصین آن زمینه کمک گرفت، بنابراین می‌توان گفت که تخصص مهندسی مکانیک ساختمان هر جنبه از مهندسی MEP را پوشش می‌دهد.
صفحه پییشنهادی : مهندسی عمران
مهندسی مکانیکی جنبه مهمی از ارائه یکپارچه خدمات از قبیل گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع HVAC، مدل‌سازی دینامیکی سیال محاسباتی CFD، سیستم‌های بارگیری و دفع زباله، کنترل محیطی، سیستم‌های کنترل و اتوماسیون ساختمان، برنامه‌ریزی انرژی و فیلتراسیون هوا را مورد هدف قرار می‌دهد.
نقشه تأسیسات مکانیکی ساختمان
در هر پروژه مراحل مختلفی از شروع پروژه تا انتهای پروژه (تحویل نهایی) وجود دارد که این مراحل فاز نامیده میشود و به‌طورکلی فازبندی طراحی تأسیسات مکانیکی خود به ۳ فاز مختلف تقسیم میشود.
فازبندی طراحی تأسیسات مکانیکی:
- فاز ۱
- فاز ۲
- فاز ۳
- نقشه‌های کارگاهی (as built)
فاز ۱ طراحی تأسیسات مکانیکی:
- مطالعه جغرافیای محل پروژه
- مطالعه شرایط آب‌وهوایی منطقه ازروی جداول مربوطه
- توضیح انواع سیستم تهویه مطبوع که با شرایط آن محل هماهنگی دارد و معایب و مزایای آن
- پیشنهاد بهترین سیستم باتوجه‌به شرایط موجود
- محاسبات تجهیزات مکانیکی
- مشخص‌کردن بیشینه دما و کمینه دما در تابستان و زمستان باتوجه‌به جداول مربوطه
نکته: فاز ۱ طراحی تأسیسات مکانیکی معمولاً برای پروژه‌های بزرگ و یا دولتی کاربرد دارد که مهندسین طراح آن را به کارفرما ارائه می‌دهند.
فاز ۲ طراحی تأسیسات مکانیکی:
پس از تأیید فاز ۱ از طرف کارفرما، فاز ۲ آغاز میشود.
- محاسبات دقیق موارد مختلف (بار حرارتی، بار برودتی و …)
- سایز و محل خروجی لوله‌ها
- تعیین تجهیزات مورداستفاده در پروژه
- رسم کامل نقشه‌ها و ارائه دیتیل‌های اجرایی
فاز ۳ طراحی تأسیسات مکانیکی:
این فاز همان شاپ درایینگ (Shop drawing) یا نقشه‌های کارگاهی است که ممکن است مواردی مثل مسیر لوله‌کشی یا کانال‌کشی باتوجه‌به شرایط کارگاهی تغییر کند.
نقشه‌های as built در طراحی تأسیسات مکانیکی:
در انتها پس از اجرای کامل تأسیسات، نقشه‌های as built ارائه میشوند.
داکت تأسیساتی
داکت‌ها، فضا یا جعبه و باکسی می‌باشند که باید برای تهویة سرویس بهداشتی و حمام و همچنین برای انتقال لوله‌های فاضلاب در تأسیسات مکانیکی ساختمان در نظر گرفته شوند.
- داکت جهت تهویه لوله‌های فاضلاب و هم چنین برای انتقال و عبور آب در لوله‌های تأسیسات به کار می‌رود و همچنین از آن در کنار سرویس‌های بهداشتی جهت تهویه و عبور آب استفاده میشود.
- ابعاد داکت نسبت به طبقات و تعداد لوله‌های ساختمان تعیین میشود.
- از پایین‌ترین طبقه شروع (از فضای مشاع زیرزمین یا همکف) و به پشت‌بام ختم میشود.
- اصولاً داکت‌ها به دودسته تأسیساتی برای انتقال آب و فاضلاب و تهویه برای سرویس بهداشتی و حمام تقسیم میشوند.
جدول ابعاد داکت‌های تأسیساتی
قیمت اجرای تأسیسات
- قیمت
- اجرا تأسیسات بستگی به متریال، نوع برند، قیمت ارز و … دارد
- جهت مشخص‌کردن قیمت نمی‌توان نرخ واقعی و خاصی در بازار امروز ایران اعلام و اکثر استعلام‌ها حداکثر سه روز کاری بیشتر اعتبار ندارند.
