مدیریت چرخه حیات محصول

مدیریت چرخه حیات محصول

اگر محصول را موجود زنده ای فرض نمایید، محصولات مانند سایر موجودات زنده دارای چرخه ی حیات یا Product Life Cycle می باشند. که این چرخه ی عمر از زمان ورود محصول به بازار، شروع و تا زوال و حذف آن ادامه دارد. باید در نظر داشته باشید بسیاری از محصولات پس از معرفی در بازار شکست می خورند و وارد مراحل دیگر نمی گردند.

ویدیو پیشنهادی : مدیریت محصول

هر چرخه حیات شامل ۴ مرحله می باشد، که در ادامه به معرفی هرکدام می پردازیم:

چرخه عمر محصول:

• مرحله اول: معرفی محصول

در این مرحله محصول در بازار عرضه شده است اما به دلیل تازگی هنوز شناخته شده نیست و معمولا فروش آن کم و خود محصول هزینه های بالایی داشته است. در این مرحله بیشتر تاکید بر آگاهی دیگران نسبت به محصول و تبلیغات است و نباید بر سود فروش حساب باز نمود، تمام تلاش بر ایجاد فضا در بازار است.

• مرحله دوم: رشد محصول

پس از شناخته شدن محصول، فضای رقابتی برای آن ایجاد می گردد و عملا شروع به کسب درآمد و پوشش های هزینه ی خود خواهد کرد. در این مرحله هدف اصلی افزایش سهم بازار است. ممکن است در پایان این مرحله رقابت قیمتی توسط رقبا ایجاد گردد.

• مرحله سوم: بلوغ محصول

در این مرحله محصول شروع به شکوفایی و بهبود می نماید و درآمد زایی هر چه بیشتر و کسب و احاطه بازار می نماید. در واقع بیشترین سود محصول در این بازه به وجود می آید، در این مرحله هزینه ی تبلیغات کمتر می باشد و بیشتر به تقویت برند می پردازیم.

• مرحله چهارم: افول محصول

در این فاز رقبای بهتری برای محصول پیدا می شوند و فروش و درآمد کاهش می باید و هزینه های محصول به شدت بالا است. البته همیشه محصول دچار افول نمی گردد و گاهی با بروز رسانی و ایجاد تغییرات منطبق با جامعه و نیازهای مشتریان پیشرفت و مسیرش تغییر می کند.

مدیریت چرخه ی حیات محصول

مدیریت چرخه ی عمر محصول یا Product Life Cycle Management یک رویکرد اساسی برای کسب و کار از عرضه ی محصول تا افول آن است. فرایند مدیریت چرخه ی عمر محصول همه ی جنبه‌های محصول را مانند داده های محصول، ذینفعان و افراد مرتبط با فرآیندهای تولید کسب و کار و فنی را احاطه می کند. فرآیند مدیریت چرخه ی عمر در واقع بین این وجوه ارتباط موثر برقرار می نماید.

مفهوم مدیریت چرخه عمر محصول(P.L.C)

به زبان ساده و برای درک بهتر، فرآیند مدیریت چرخه ی عمر به این صورت است که اطلاعات محصول تعریف میگردد. پس از آن با افراد مرتبط با پروژه در میان گذاشته می شود و بهترین روش مدیریتی انتخاب می گردد. دستاوردهای این اشتراک گذاری اطلاعات موارد زیر می باشد:

• ایجاد دسترسی امن و مدیریت‌شده به داده های محصول
• حفظ یکپارچگی اطلاعات در طول عمر محصول
• تصمیم گیری بر اساس اطلاعات محصول

ویدیو پیشنهادی : مدیریت

مراحل مدیریت چرخه عمر محصول

• شناسایی محصول جدید
• مدیر محصول باید نیازهای مشتریان را بررسی، سپس بازخورد مشتریان نسبت به محصول را شناسایی نمایند. مدیر محصول باید گزارشات واحدهای مارکتینگ و خدمات مشتریان را بررسی نماید.
• تعریف محصول جدید
• مدیر محصول باید صادقانه محصول را معرفی و اطلاعات و ویژگی های آن را برای ذینفعان شفاف سازی نماید، همچنین اسنادی را مرتبط با چگونگی رفع نیازهای مشتریان با محصول ارائه و به تحلیل و ارائه ی راهکار می پردازد.
• توسعه محصول
• مدیر محصول با همکاری تیم توسعه دهنده،پشتیبانی و مهندسی، اسناد با جزییات بیشتری را ارائه می دهد. در این مرحله مدیر محصول به بررسی و تست پروتوتایپ آماده شده بر اساس نیازهای مشتری و هدف محصول می ردازد و بازخوردهای مشتریان را بررسی می نماید.
• لانچ و رشد محصول
• مدیر محصول باید تمامی واحدهای فروش و مارکتینگ و خدمات مشتریان را در خصوص محصول نهایی، بسیج و در جهت اطلاعات محصولات آنها را توجیه نماید، و با استفاده از بازخوردها و ارتباط با مشتریان می توانند به بهبود محصولات کمک نمایند.
• توقف محصول
• مدیر محصول در خصوص توقف توسعه محصول و ارائه محصول جدید تصمیم گیری میکند. در این مرحله در صورتی که محصول جدید به درستی تشخیص و توسعه داده نشود، هزینه زیادی خواهد داشت.

نرم افزار مدیریت چرخه ی عمر

همانطور که پیش از این به مفهوم مدیریت چرخه عمر محصول یا PLM پرداختیم، PLM یک فرآیندمدیریتی شامل پروسه ی مدیریت چرخه ی حیات محصول از ایده، طراحی مهندسی و مهندسی ساخت تا تولید، ارائه‌ی محصول و ارائه خدمات پشتیبانی است. یکی از وظایف PLM ادغام و ایجاد یکپارچگی بین افراد، اطلاعات، ابزارها و فرآیندهای سازمان جهت ایجاد یک زیرساخت مطلوب از اطلاعات محصول است.

  امروزه PLM به عنوان راهکاری جامع برای مدیریت فرآیند توسعه‌ی محصولات پیچیده، شبیه‌سازی فرآیند تولید و پلنت‌ها، آماده‌سازی جهت تولید، تولید و ارائه محصول، برنامه‌ریزی برای پشتیبانی محصول، جمع‌ آوری بازخوردها و … جهت بهبود محصول و در نهایت برنامه‌ریزی مهندسی جهت اسقاط محصول در قالب ارائه محصول جدید استفاده می‌شود.

 هم اکنون PLM به عنوان یکی از سیستم‌های چهارگانه‌ی زیرساخت اطلاعاتی شرکت‌های تولیدی به حساب می‌آید. همه‌ی شرکت‌ها نیازمند مدیریت اطلاعات و ارتباطات با: “مشتریان (CRM)²، تأمین کنندگان (SCM)³، منابع درون سازمانی (ERP)⁴ و برنامه‌ریزی و توسعه‌ی محصول (PLM)” هستند. در این میان، راهکار PLM غالباً در زمان توسعه‌ی محصول محوریت دارد. در این مرحله سایر راهکارها نظیر ERP راهگشا نخواهند بود. در واقع محوریت ERP در زمان تولید و ارائه‌ی محصول می‌باشد در حالی که PLM در زمان توسعه‌ی محصول محوریت دارد. به عبارت دیگر مدیریت مالکیت فیزیکی^۵ سازمان در حوزه ERP صورت می‌گیرد در حالی که وظیفه‌ی مدیریت مالکیت معنوی^۶ سازمان بر عهده راهکار PLM می‌باشد. در هر حال استفاده از PLM در کنار سایر راهکارهای اطلاعاتی سازمان سبب کاهش خطاهای مهندسی و بهبود در سایر فعالیت‌های سازمان نظیر تأمین یا برنامه‌ریزی برای بازاریابی در مراحل اولیه‌ی توسعه‌ی محصول خواهد شد.

امروزه تکنولوژی مهندسی محصولات تعیین کننده‌ی موفقیت آن‌ها در بازار است که این مسئله باید در زمان توسعه‌ی محصول مورد توجه قرار گیرد. باید به خاطر داشت که به جز PLM سایر راهکارها و زیرساخت‌های اطلاعاتی سازمان بر پایه‌ی وجود محصول فیزیکی استوار هستند، حال آنکه در زمانی که هنوز هیچ محصولی وجود ندارد سازمان نیازمند یک زیرساخت مدیریتی برای پیشبرد فرآیند طراحی و توسعه‌ی محصول است و آن چیزی نیست جز راهکار مدیریت چرخه عمر محصول.

شکل زیر میزان اثر و اهمیت هر کدام از راهکارهای چهارگانه‌ی سازمانی را در مراحل مختلف عمر هر محصول نشان می‌دهد. همانطور که مشاهده می‌شود PLM در مرحله تحقیق و توسعه بیشترین اثر و اهمیت را داراست.

مقاله پیشنهادی : ابزار های مدیریت محصول

جمع بندی: 

در نهایت PLM به معنای جستجو و پیاده‌سازی بهترین تکنولوژی‌ها و فرآیندهای نوآورانه به منظور انجام طراحی و تولید محصولات برای بازار با کمترین قیمت ممکن و با بالاترین بهره‌وری است. بعضاً از PLM به عنوان یک نرم‌افزار کامپیوتری نام برده می‌شود، اما باید به خاطر داشت که نرم‌افزار فقط یکی از ابزارهاست.

PLM فرآیندهای کاری^۷ را آسان و ساده می‌کند. درواقع فرآیندهای کاری شما همان فرآیندهای طراحی، تأمین و تولید محصولات هستند. این فعالیت‌ها همه روزه در سازمان شما در حال انجام هستند و PLM آن‌ها را بهینه خواهد کرد. بهبود فرآیندها نتیجه‌ی تفکر نوآورانه، استفاده از Best Practiceها و افزایش راندمان کار افراد در چرخه عمر محصول است.