حوزه ‌های دانش مدیریت پروژه

حوزه ‌های دانش مدیریت پروژه : مدیریت پروژه‌های کاری همواره یکی از بزرگترین چالش‌های مدیران سطح بالا بوده است. علم مدیریت در زیرشاخه مدیریت پروژه به حل این چالش می‌پردازد.

در همین راستا استاندارد PMBOK یا بدنه دانشی مدیریت پروژه (Project Management Body of Knowledge) توسط موسسه مدیریت پروژه (PMI) ارائه شده است تا مجموعه‌ای کامل از فرآیندها، استانداردها، اصطلاحات فنی و راهبردهای مدیریت پروژه را به مدیران ارائه کند.

در این استاندارد، ۱۰ حوزه برای دانش مدیریت پروژه تعریف شده است که موسسه مدیریت پروژه آمریکا در سال ۲۰۰۳، سه مورد دیگر به آن اضافه کرد. در این مقاله به معرفی حوزه های دانش مدیریت پروژه می‌پردازیم.

چرا شناخت حوزه‌های دانش مدیریت پروژه مهم است؟

موسسه مدیریت پروژه یا PMI، موسسه‌ای است که جدیدترین و کاربردی‌ترین دانش و تجربه موجود در زمینه مدیریت پروژه را جمع‌آوری کرده و غربال می‌کند تا بهترین و خالص‌ترین آن به دست مدیران و پژوهشگران برسد.

شناخت حوزه های دانش مدیریت پروژه به شما کمک می‌کند با بخش‌های مختلف مدیریت پروژه آشنا شده و بینش عمیق‌تری نسبت به آن پیدا کنید.  مطالعه PMBOK همچنین به شما امکان استفاده از تجربیات مدیران موفق و راهبردهای استفاده شده توسط آنان را خواهد داد.

مقاله پیشنهادی : ساختار شکست کار در مدیریت پروژه

معرفی حوزه های دانش مدیریت پروژه

حوزه های دانش مدیریت پروژه در ابتدا ۹ مورد بودند. خود PMI در ادامه به آن یک مورد اضافه کرد و در سال ۲۰۰۳ موسسه مدیریت پروژه آمریکا چهار مورد دیگر به آن‌ها افزود. حوزه های دانش مدیریت پروژه معرفی شده توسط PMI عبارتند از:

• مدیریت یکپارچگی (Integration Management):

پروژه معمولا به یک تیم سپرده می‌شود و تیم قبل از هر چیزی برای رسیدن به عملکرد مناسب و تحقق اهداف مورد انتظار، نیاز به یکپارچگی دارد. در مدیریت یکپارچکی فرآیندهای مورد نیاز برای ادغام، یکسان‌سازی و هماهنگ‌سازی فعالیت‌های مختلف انجام می‌شوند.

• مدیریت محدوده (Scope Management):

هر پروژه مرزی دارد و بعضی از مسائل را شامل نخواهد شد. مدیریت محدوده بررسی می‌کند که آیا این مرز درست تعریف شده است و آیا پروژه تمام موارد لازم را در بر می‌گیرد؟

• مدیریت هزینه (Cost Management):

پروژه‌ها بدون تخصیص بودجه و مدیریت آن به اهداف مورد نظر نخواهند رسید. در مدیریت هزینه تمام فرآیندهای مرتبط با تخمین هزینه‌ها، بودجه‌بندی و مدیریت بودجه زیر نظر گرفته شده است.

• مدیریت کیفیت (Quality Management):

پروژه‌ها با اهداف مشخصی آغاز می‌شوند. مدیریت کیفیت بررسی می‌کند که آیا تیم پروژه عملکرد قابل قبولی داشته است یا نه.

مقاله پیشنهادی : معرفی مهم ترین نرم افزارهای کنترل پروژه

• مدیریت ارتباطات (Communication Management):

این حوزه به جمع‌آوری، توزیع، ذخیره، بازیابی و استفاده از اطلاعات پروژه می‌پردازد.

• مدیریت ریسک (Risk Management):

اکثر کسب و کارها در شرایط عدم اطمینان و ریسک فعالیت می‌کنند. برای همین اکثر پروژه‌ها نیاز به مدیریت ریسک دارند. مدیریت ریسک به فرآیند شناسایی تهدیدها و برنامه‌ریزی برای واکنش مناسب به آن‌ها اشاره دارد.

• مدیریت تدارکات (Procurement Management):

تیم پروژه برای اینکه بتواند به اهداف مورد انتظار برای پروژه برسد، نیاز به خرید یک سری مواد اولیه یا ابزار کار دارد. مدیریت تدارکات روی این بخش تمرکز می‌کند.

• مدیریت ذی‌نفعان (Stakeholder Management):

تمام کسانی که بر پروژه اثرمی‌گذارند یا از آن اثرمی‌پذیرند و خارج از تیم پروژه قرار دارند، در گروه ذی‌نفعان قرار می‌گیرند. مدیریت این افراد و انتخاب استراتژی‌های مناسب برای تنظیم مشارکت و روابط آن‌ها با تیم را می‌توان به‌عنوان زیرمجموعه‌های مدیریت ذی‌نفعان طبقه‌بندی کرد.

این چهار مورد هم در سال ۲۰۰۳ توسط موسسه مدیرت پروژه آمریکا به لیست قبلی اضافه شد:

• مدیریت ایمنی پروژه (Safety Management):

بعضی از پروژه‌ها در فاز عملیاتی خطراتی را برای کارکنان به همراه دارند. خطراتی مثل کار کردن با ابزارآلات سنگین، کار در معدن و… . مدیریت ایمنی پروژه به انتخاب و اجرای سیاست‌های ایمنی مناسب اشاره دارد.

• مدیریت محیط زیست (Environmental Management):

همه ما انسان‌ها در قبال محیط زیست مسئول هستیم. پروژه‌های کاری گاهی ممکن است خطرات جدی محیطی را به همراه داشته باشند و این وظیفه مدیریت است که با برنامه‌ریزی دقیق و پیش‌بینی موقعیت‌های مختلف، جلوی این اتفاق را بگیرد.

ویدیو پیشنهادی : آموزش مدیریت پروژه

• مدیریت مالی پروژه(Financial Management):

پروژه‌ها با منابع مالی محدودی آغاز می‌شوند و مدیریت بودجه و جریان نقدینگی در آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این کارها در قالب مدیریت مالی پروژه به انجام می‌رسند. 

• مدیریت ادعای پروژه(Claim Management):

خطر شکایت و دعاوی حقوقی همیشه گریبانگیر پروژه‌ها و تیم‌های کاری است. مدیریت ادعای پروژه فرآیندی است که در آن ریسک پیش آمدن مسائل حقوقی با انجام پیش‌بینی‌های لازم تا حد ممکن کاهش می‌یابد. 

ویدیو پیشنهادی : آموزش نرم افزار MSP

کلام آخر

مدیریت پروژه چالشی است که مدیران بارها با آن روبرو می‌شوند. پروژه‌های کوچک و بزرگ سازمانی هر کدام مسئولیت‌هایی را با خود به همراه دارند که نداشتن برنامه مشخص برای آن‌ها می‌تواند شرکت را با مشکلات جدی روبرو کند.

در همین راستا استانداردی تحت عنوان PMBOK توسط موسسه مدیریت پروژه یا PMI ارائه شده است که در آن ابعاد مختلف مدیریت پروژه شرح داده می‌شود. توجه به تمام این ابعاد برای موفقیت در مدیریت کردن یک پروزه از ابتدا تا انتها الزامی است.

البته شاید تیمی را ببینید که با بی توجهی به بعضی از این ابعاد به موفقیت برسد؛ اما بدانید که تنها عامل چنین موفقیت‌هایی شانس بوده است و روی شانس نمی‌توان حساب کرد.