بی‌اشتهایی عصبی چیست؟
برای درک بهتر بیماری آنورکسیا یا بی اشتهایی عصبی ابتدا باید با اصطلاح ان اشنا شویم:
اصطلاح بی‌اشتهایی عصبی بار اول توسط ویلیام گول برای توصیف این بیماری در سال ۱۸۳۷ به‌کار برده شد.
هنگامی که شخص میل خود به خوردن غذاهای متفاوت را از دست میدهد و طعم و بوغذا برای او دلپذیری سابق را نداشته باشد میگوییم شخص دچار بی‌اشتهایی شده است.
بی‌اشتهایی عصبی یک اختلال عصبی مربوط به تغذیه است که در ان شخص بیمار از خوردن غذا به مقدار کافی امتناع می‌کند و بیش‌از انکه برای سن و وزن او مناسب باشد وزن از دست میدهد.
ویدیو پیشنهادی : روان شناسی
آنورکسیا یا Anorexie mentale
در نامگذاری این بیماری دقت زیادی به‌کار برده نشده، زیرا افراد مبتلا به این بیماری میل خود نسبت به غذا را از دست نداده‌اند بلکه بصورت ارادی، خود را محدود کرده و باوجود احساس گرسنگی و میل‌شدید به مصرف غذا، از خوردن ان ممانعت می‌کنند.
گاهی نیزمشاهده شده که چنین افرادی بین ۱۰ الی ۱۵ کیلوگرم نسبت‌به وزن نرمال خود خود کمبود وزن دارند اما باز چنین تصورمی‌کنند که دارای اضافه وزن هستند.
از جمله اشخاص معروفی که به این بیماری دچار بودند می‌توان به مدل فرانسوی ایزابل اشاره کرد که براثر این عارضه در سن ۲۸ سالگی درگذشت.
ایزابل کارو هنرپیشه و مدل اهل فرانسه برای نجات جان بقیه دختران اجازه داد که کمپین ضد لاغری از سرنوشت رقت‌بار ان پوستری تهیه کند ولی متاسفانه کشور فرانسه از نصب این پوسترها درشهر‌های خود سر باز زد.
او میگفت که «این پوسترها، قدمی بزرگ جهت مبارزه با بلایی که گرداننگان صنعت مد بر سر مانکن‌ها می‌اورند است».
مقاله پیشنهادی : شخصیت شناسی از روی چشم
انواع بیماری‌های عصبی مربوط به عادت‌های غذایی:
در چنین افرادی، معمولا عادت‌های غذایی عجیبی می‌توان مشاهده کرد بطور مثال، فرد هنگام حضور دیگران کنار خود از خوردن هرنوع غذایی امتناع می‌کند.
نوع اول ان این است که فرد مقدار زیادی از غذا را در مدت زمان کم مصرف می‌کند و سپس با استفاده از روش‌های نامتعارف اقدام به پاکسازی می‌کند(منظور از پاکسازی وادارکردن خود به استفراغ است) که به ان روش پرخوری/پاکسازی یا purging type میگویند.
چنین افرادی به‌دلیل داشتن ترس زیاد از چاقی؛ دچار افسردگی می‌شوند و با وجود لاغری بیش‌از حد انها هنوز گمان می‌کنند که چاق هستند.
نوع دیگری نیز وجود دارد که در ان شخص با محدود کردن مصرف غذای خود، اقدام به کاهش نامتعارف وزن خود می‌کند؛ معمولا چنین افرادی با استفاده از قرص‌های رژیمی، ورزش‌های سنگین یا هرکار دیگری اقدام به کاهش وزن خود می‌کنند که به ان نوع محدود کننده یا restricting type نیز میگویند.
شباهت‌های آنورکسیا با بیماری‌های دیگر و تفاوت‌ها:
بیماری آنورکسیا یا بی‌اشتهایی عصبی شباهت زیادی با بیماری بولیمیا یا همان پرخوری عصبی دارد با این تفاوت که در بیماری آنورکسیا فرد، مواد غذایی زیادی را درمدت زمان کوتاه مصرف می‌کند و سپس ان‌را بالا می‌آورد ولی در بیماری آنورکسیا فرد به هیچ عنوان میزان زیادی غذا مصرف نمی‌کند از طرفی دیگر درآنورکسیا شخص دچار کاهش شدید و غیرمعقول وزنی می‌شود ولی در بولیمیا دچار اضافه وزنی بیش‌از حد می‌شود.
منشآ و علت بی اشتهایی عصبی :
تا اکنون برای این بیماری هیچ منشا و علت اصلی یافت نشده است ولی عامل‌های زیادی هستند که در این بیماری تاثیرگذار و رابطه مستقیمی با ان دارند مانند:
عوامل محیطی که از مهمترین انها می توان به عوارض قبل از تولد و پری ناتال مانند زایمان زودرس ،کم خونی مادر و انفارکتوس جفت و ناهنجارهای قلب نوزاد که باعث ایجاد این بیماری می‌شود اشاره کرد.
-
عوامل ژنتیکی
بعضی افراد نیز بطور ژنتیکی مستعد ابتلا به این نوع بیماری هستند مانند افراد کمالگرا و اشخاصی که دارای وسواس بیش‌از حد نسبت به وزن خود دارند؛ داشتن چنین ویژگی‌های شخصیتی باعث می‌شود که این افراد فکر کنند که هرچقدر تلاش کرده ناکافی و ناکارامد بوده و هرروز برای رسیدن به هدف ایده ال خود متمرکز تر باشند.
مطالعات نشان داده که، اشخاصی که اقوام درجه یک انها به این بیماری مبتلا هستند خود تقریبا ۱۲ برابر بیشتر از افراد عادی مستعد ابتلا به این نوع بیماری هستند.
-
عوامل اجتماعی
تحقیقات زیادی نشان داده که افسردگی یکی از ارکان اصلی بی‌اشتهایی عصبی است پس برای درمان این بیماری ابتدا باید افسردگی را درمان کرد.
جامعه نیز در داشتن چنین بیماری‌ای نقش بسزایی دارد زیرا معمولا اشخاص موفق و باارزش اعم از زن و مرد معمولا با داشتن اندامی ورزیده و لاغر وزیبا به نمایش نشان داده می‌شوند؛ همچنین مشاغلی که در انها افراد تحت فشار زیاد برای لاغر شدن قرار میگیرند مانند مدل‌ها و بعضی از ورزش‌ها که در انها تاکید زیادی بر کاهش چربی بدن می‌شود.
مقاله پیشنهادی : لجبازی کودکان
تشخیص بیماری آنورکسیا :
Anorexia nervosa یک بیماری چالش برانگیزی است که سلامت جسمی و روانی را مختل می‌کند و نیاز به درمان مناسب دارد پس این امر بسیار مهم است که شما برای درمان بیماری خود از یک شخص باتجربه و دارای تسلط کامل بر اموزش‌های خود استفاده کنید و درصورت نارضایتی و یاعدم احساس راحتی نزد پزشک خود از جایگزین کردن ان دریغ نکنید.
غالبا پس از تشخیص این نوع بیماری، روش درمان ان ممکن است ترکیبی از روان درمانی، روانشناسی و مشاوره تغذیه باشد.
معمولا اولین روش درمان، رفتار درمانی شناختی است که در ان یک گفتگوی مختصر درمانی بین بیمار و پزشک برای درک بهتر شرایط و احساسات منفی غالب صورت میگیرد در بعضی از مواقع پزشک علاوه برمشاوره فردی از شما می‌خواهد که در درمان گروهی نیز شرکت کنید.
علاوه بر ازمایش‌های فیزیکی و بدنی پزشک برای ارزیابی و سنجش میزان پیشرفت بیماری ممکن است سوالاتی درمورد افکار و احساسات شما درمورد وزن ظاهری خود نیز مطرح کند، پس خیلی مهم است که شما یک ایده و تصویر کلی و جامعی متشکل از سلامت جسمی و روانی خود را در اختیار پزشک قرار دهید و از پنهان کردن ریزترین اطلاعات حتی اگر گمان کنید نامربوطه است خودداری کنید.
هراس نداشته باشید شما می‌توانید با بیان احساسات خود و با تهیه لیستی از علائم خود به پزشک مربوطه قدم بزرگی در مسیر درمان خود بردارید اطمینان حاصل فرمایید که در لیست خود تمام علائم فیزیکی مانند دردها، ورم‌ها و هرنوع تغییر فیزیکی و غیرفیزیکی مانند تغییر خلق‌و‌خو ترس‌های نابجا اضطراب و استرس و تغییرات کلی زندگی خود و الگوهای مصرف غذایی خود را در لیست قرار بدهید .
علائم بی اشتهایی عصبی :
همه ای افراد برای تامین انرژی مورد نیاز بدن و حفظ سلامت جسمانی خود نیاز به مصرف غذا دارند
پس آنورکسیا می‌تواند روی ارگان‌های اصلی بدن تاثیرات جانبی نامطلوبی برجای بگذارد.
برخی از این علائم فیزیکی به شرح زیر است:
- پوکی استخوان
- کاهش شدید وزن
- ،غیرطبیعی شدن تعداد پلاکت‌های خون
- ،خستگی بیش از حد
- ریزش مو
- سرگیجه یا غش کردن
- عقب افتادگی قاعدگی
- یبوست
- درد زیاد ناحیه شکم
- نامنظم شدن ضربان قلب
- تورم بازوها و پاها و یا رشد کردن موهای نرم و ظریف روی صورت و بدن
- امنوره و یا متوقف شدن کلی چرخه قاعدگی
- افت فشار خون
- ابی و کبودشدن انگشتان
- ناتوانی درتحمل سرما
- کم شدن تعداد ضربات قلب بیش از حد معمول یا بیشتر شدن ان
- بوی بد دهان
- تغییرات سریع خلق وخوی
- زردی و رنگ پریدگی پوست
- افسردگی
- ضعف ماهیچه و یا ایست قلبی
که درصورت عدم مراجعه به پزشک ممکن است عوارض جبران ناپذیر و یا حتی مرگ شخص می‌شود.
علائم و رفتارهای غیرفیزیکی و احساسی
- انجام ورزش‌های شدید و بیش از حد
- مصرف زیاد غذا و سپس مجبور کردن خود به استفراغ و پاکسازی برای کسب اعتماد به نفس
- پختن و اشپزی کردن برای دیگران و امتناع از مصرف غذا پخته شده توسط خود
- انکار گرسنگی و بهونه گیری برای مصرف کردن غذا
- نگفتن حقیقت در رابطه با میزان کالری دریافتی خود به دیگران
- محاسبه وزن خود پس از هر وعده غذایی و عدم توجه به حرف دیگران
راه‌های پیشگیری بیماری آنورکسیا :
اختلال در تغذیه یک بیماری خطرناک است، پس داشتن حس خوب نسبت به وزن و ظاهر خود و برخورداری از عادت‌های غذایی سالم در پیشگیری از ان موثر است.
تاکنون روش اثبات شده‌ی علمی برای درمان بیماری آنورکسیا پیدا نشده است اما یافتن علائم ان و تشخیص و اقدام سریع برای درمان ان می‌تواند کمک بسزایی در درمان ان داشته باشد در صورتی که متوجه شدید که شما یا نزدیکانتان درمورد وزن و یا ظاهر خود بیش از حد وسواس به‌خرج میدهید لازم است که حتما از متخصص کمک بگیرید.
افزایش اگاهی مردم در رابطه با داشتن برنامه غذایی سالم بطور کلی مفید است اما برای پیشگیری از چنین مشکلاتی میبایست روش‌های موثرتری به‌کار برد که در انها به مردم این دانش لازم را بدهیم که رسانه‌ها تمایل شدیدی به نشان دادن انسان‌های بسیار موفق به عنوان افراد لاغر دارند و همچنین خود را نباید با اشخاص معروف به اصلاح تلوزیونی مقایسه کرد.
چند نکته که در پیشگیری این بیماری به شما کمک می‌کند به شرح زیر است:
- بدست اوردن اطلاعات جامع و کامل درمورد این بیماری و انواع اختلالات عصبی
- قضاوت نکردن خود و دیگران بر اساس وزن و ظاهر و درک اینکه معیار واقعی سنجش افراد شخصیت انها است
- براساس استعداد‌ها، دستاوردها و شخصیت به خود و دیگران ارزش بدهید و بدانید که هر جسم اندازه و شکل خاص خود را دارد و شما میبایست خود را از درون بسازید
- درصورت مشاهده این بیماری در نزدیکان خود بدون تردد به انها نشان دهید که سلامت جسمی و روحی انها برای شما مهم است و به ارامی از انها بخواهید که به متخصص و یا پزشک مراجعه کنند
البته باید به این نکته اشاره کرد که چنین افرادی معمولا حاضر به قبول کردن شرایط موجود نیستند و بهتر است برای درک بهتر بیماری متخصص ان‌هارا راهنمایی کند.
روش‌های درمانی بی اشتهایی عصبی :
بی‌اشتهایی عصبی یک بیماری‌ای است که به مرور زمان باعث اختلال در جسم و ذهن می‌شود پس با زیرنظر گرفتن رفتارهای ذهنی خود و پذیرفتن انها به خود این اجازه را بدهید که رو به جلو حرکت کرده و بدانید که زندگی سالم و پرنشاط وشادابی پیش رویتان است.
درصورتی که بتوان این بیماری را درمراحل اولیه تشخیص داد احتمال درمان ان بسیار بالا میرود درک این مسئله حائز اهمی‌ت زیادی است که چنین بیماری‌هایی یک شبه درمان نمی‌شوند و هر قدمی که در این راه برداشته شود حتی اگر کوچک باشد به خودی‌خود پیشرفت محسوب می‌شود و در‌رسیدن به هدف نهایی کمک می‌کند.
از انجایی که این اختلال عصبی بوده پس طبیعی است که در طول دوره ی درمان هیچ دارو خاصی مصرف نشود پس داشتن برنامه غذایی سالم تا رسیدن به وزن متوسط خود الزامیست، در ادامه چند راه درمانی ذکر شده که به شرح زیر هستند:
- از دنبال کردن تبلیغات رسانه‌ای که شما را به لاغری تشویق می‌کنند پرهیز کنید و بدانید که وزن شخص نشانه شأن و شخصیت او نیست
- اصلاح باورهای غلط مانند لاغری سبب شادابی و نشاط من می‌شود
- سعی کنید با غذاها رابطه ی بهتری داشته باشید و با خوردن غذاهای متنوع به خود حس خوب القا کنید
- رژیم غذایی یکی از مهمترین عوامل در درمان این بیماری به‌کار میرود رژیم غذایی میبایست متناسب با روش زندگی و پارامترهای فیزیکی هرفرد تنظیم شود.
اپیدمیولوژی
تخمین زده می‌شود که این بیماری در یک مقطع‌هایی از زندگی در ۰.۹٪ تا ۳.۳٪ از زنان و ٪۰.۲ تا ۰.۳٪ مردان در کشورهای غربی رخ میدهد و احتمال ابتلا مردها به این بیماری در مقایسه با زنان سه تا ده برابر کمتر است و احتمال ابتلا به این بیماری در دهه اول نوجوانی بیشتر است.
در سال ۲۰۰۶، آنا كارولينا رستون، مانكن برزيلي براثر عفونت عمومي ناشي از آنوركسيا جان خود را از دست داد؛ اين مدل برزيلي قبل ازمرگ فقط با رژيم سيب و گوجه فرنگي زندگي مي‌كرد و به آنوركسياي حاد دچار بود و در سن ۲۱ سالگي در حين يك نمايش مد در سائوپائولا جان خود را از دست داد؛ اين مانكن برزيلي هنگام مرگ ۱۷۰سانتي متر قد و فقط ۳۸ كيلو وزن داشت.
درمورد دوم می‌توان به مدل اروگوئه‌اي، لوئيزله كه حين شركت دريك نمايش مد در هفته مد مونته ويديو اروگوئه در دوم آگوست ۲۰۰۶ در سن كه ۲۲ سالگي بر اثر نارسايي قلبي ناشي از آنوركسيا مرد اشاره کرد.
در سال ۲۰۱۳ این بیماری،به طور مستقیم منجر به مرگ حدود ۶۰۰ نفردر سراسر جهان شد همچنین احتمال بروز این نوع بیماری در کشورهای درحال توسعه و غیرغربی نسبت به کشورهای غربی کمتر گزارش شده است.
مطالعات نشان میدهند که حداقل از سال ۱۹۷۰ بروز بیماری بی‌اشتهایی عصبی در زنان بزرگسال نسبتا ثابت بوده است اما بروز این نوع بیماری در بین دختران بین ۱۴ الی ۲۰ سال درحال افزایش است
در سطح جهانی ،تخمین زده شده که بیماری بی‌اشتهایی عصبی تا سال ۲۰۱۵ جان ۲٫۹ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داد.
مقاله پیشنهادی : خصوصیات افراد کمال گرا
