در دنیای آموزش برنامه نویسی، ابزارهای تعاملی مختلفی وجود دارند که به برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان نرم‌افزار کمک می‌کنند تا فرایندهای ساخت و تولید نرم‌افزار را آسان‌تر کنند. این ابزارها به افراد این امکان را می‌دهند که مدیریت بهتری بر روی پروسه‌ها و بخش‌های مختلف کار داشته باشند. یکی از ابزارهای کلیدی و مهم در این زمینه، گیت لب است که با داشتن ویژگی‌ها و مزایای منحصر به فرد خود، نقش مهمی را در دنیای برنامه‌نویسی ایفا می‌کند. در ادامه، قصد داریم به معرفی جامع و کامل گیت لب بپردازیم و این پلتفرم را از جنبه‌های مختلف بررسی کنیم؛ با ما تا انتهای این مقاله از مکتب خونه همراه باشید.
گیت لب چیست؟
«گیت لب» (gitlab) یک پلتفرم و مخزن گیت مبتنی بر وب است که به برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان امکان کدنویسی، برنامه‌ریزی، آزمایش و رفع اشکال کدها و غیره را به شکلی هماهنگ و مشترک فراهم می‌کند تا فرایند تولید محصول (به اصطلاح چرخه تولید) کاهش یابد و با داشتن بازدهی بیشتر، محصولی بهینه، با کیفیت و هوشمندانه‌تری تولید شود. پلتفرم گیت لب خدمات خود را به دو شکل رایگان و پولی ارائه می‌دهد تا همه افراد بتوانند از این سرویس در تمامی مراحل توسعه برنامه استفاده کنند.
گیت لب با استفاده از زبان‌های جاوا اسکریپت، روبی و Go توسعه یافته و شامل دستورات گیت لب است. از زمان عرضه این پلتفرم تا به حال، دو نسخه جداگانه به نام‌های گیت لب CE که نسخه کامیونیتی و گیت لب EE که نسخه تجاری است، برای علاقه‌مندان به برنامه‌نویسی ارائه شده است. کاربران در پلتفرم گیت لب با تنظیم کردن یک باره مجوزها، دسترسی افراد داخل سازمان یا تیم خود به هر یک از مولفه‌های مربوطه را امکان پذیر می‌کنند.
تاریخچه گیت لب
پلتفرم گیت لب در اکتبر 2011 به کمک دو توسعه‌دهنده اوکراینی به نام‌های (Dmitriy Zaporozhets) و ((Valery Sizov در کشور آمریکا ساخته شد و به شکل یک برنامه متن باز به بازار ارائه شد. در ادامه مسیر توسعه گیت لب، در سال 2014، پروژه متن باز گیت لب به استارت‌آپ گیت لب تبدیل شد و شرکت گیت لب به صورت اختصاصی به جامعه برنامه‌نویسی معرفی شد.
گیت لب در سال‌های 2015، 2017 و 2018 سه شرکت دیگر به نام‌های (Gitorious)، (Gitter) و (Gemnasium) را تاسیس کرد و به کمک این تغییرات، موفق شد جای پای خود را در بازار تثبیت کرده و با اضافه کردن قابلیت‌های جدیدی، توانست کاربران بیشتری را جذب کند.
سرویس گیت لب با داشتن وجهه استارتاپی خود، همواره در راه ادغام شدن با تکنولوژی‌های متنوع پیشگام بوده و امکانات خود را برای کاربران توسعه داده است. در حال حاضر گیت لب به یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های جامع برای توسعه و همکاری در توسعه نرم‌افزارها در سطح جهانی شناخته شده و توسط میلیون‌ها توسعه‌دهنده استفاده می‌شود.
تفاوت نسخه کامیونیتی و نسخه تجاری گیت لب چیست؟
ممکن است برایتان سوال باشد که تفاوت نسخه کامیونیتی و نسخه تجاری گیت لب چیست؟ در میان دو نسخه منتشر شده از شرکت گیت لب، تفاوت‌های عمده‌ای مشاهده می‌شود. در ابتدای کار، گیت لب پلتفرمی بود که به شکل کاملا رایگان، اوپن سورس و تحت لیسانس دانشگاه MIT به بازار عرضه شد اما در ادامه مسیر توسعه این محصول، دو نسخه متفاوتی از این سرویس به عموم مردم معرفی شد.
در ادامه، به معرفی برخی از تفاوت‌های کلیدی دو نسخه گیت لب CE و گیت لب EE می‌پردازیم:
نسخه Community Edition:
- متن باز: گیت لب Community Edition کاملاً متن باز است و کد منبع آن به صورت عمومی در دسترس است؛ هر کسی می‌تواند از آن استفاده کند، کد آن را بررسی کند و حتی به توسعه آن کمک کند.
- بازه قابلیت‌ها: قابلیت‌های اصلی مانند مدیریت مخزن کد، ویکی، پیگیری مشکلات، درخواست‌های ترکیبی و CI/CD در این نسخه موجود است.
- پشتیبانی: حمایت فنی و پشتیبانی رسمی از سوی شرکت گیت لب برای نسخه Community Edition فراهم نیست و پشتیبانی بیشتر بر عهده جامعه کاربری آن است.
نسخه Enterprise Edition:
- نسخه پولی: گیت لب تجاری نسخه پولی است که برای استفاده تجاری و سازمانی مناسب است. هزینه این نسخه بر اساس نوع استفاده و تعداد کاربران تعیین می‌شود.
- امنیت و قابلیت‌های تجاری: Enterprise Edition دارای امکانات بیشتری در زمینه امنیت، مدیریت و کنترل دسترسی، گزارش‌گیری و ادغام با ابزارهای تجاری است. این نسخه دارای قابلیت‌های پیشرفته‌تری برای مدیریت کاربران، تنظیمات امنیتی، نظارت بر فعالیت‌ها، پشتیبانی از توزیع‌های ابری و غیره می‌باشد.
- پشتیبانی فنی: کاربران Enterprise Edition از پشتیبانی فنی رسمی از سوی گیت لب برخوردار هستند. این نسخه دارای گزینه‌های پشتیبانی اولویت‌دار و راهنمایی برای مشکلات فنی است که در نسخه Community Edition ارائه نمی‌شود.
پیشنهاد مطالعه: آموزش دستورات گیت از ساده تا پیشرفته
مفهوم مخزن در git و gitlab چیست؟
مفهوم (Repository) در Git و GitLab مربوط به مکانی است که تمامی فایل‌ها، تاریخچه تغییرات و اطلاعات مربوط به یک پروژه نرم‌افزاری یا کد منبع باز ذخیره می‌شوند. به عبارت دیگر، Repository مانند یک صندوق مرکزی برای پروژه‌هاست که در آن همه اطلاعات مربوط به کد منبع، تاریخچه تغییرات، شاخه‌ها، تگ‌ها و سایر اطلاعات مربوطه ذخیره می‌شود.
وقتی یک پروژه در GitLab ایجاد می‌کنید، یک مخزن (ریپازیتوری) برای آن ایجاد شده که در آن تمامی فایل‌ها و اطلاعات پروژه ذخیره می‌شوند. این مخزن اجازه می‌دهد که توسعه‌دهندگان بتوانند به صورت همزمان و هماهنگ بر روی کد کار کنند، تغییرات را ثبت و به اشتراک بگذارند، بازگردانی تغییرات و مدیریت کد را بهبود بخشند.
تفاوت‌های کلیدی گیت و گیت لب چیست؟
سوال دیگری که امکان دارد برایتان مطرح شود این است که تفاوت‌های کلیدی گیت و گیت لب چیست؟ اگرچه گیت و گیت لب شباهت‌های بسیاری به یکدیگر دارند، اما تفاوت‌های مهمی نیز میان آن‌ها وجود دارد که در ادامه به بررسی فرق git و github می‌پردازیم.
محدودیت در محل میزبانی:
- گیت: گیت یک سیستم کنترل ورژن (VCS) توزیع شده است که می‌توان آن را بر روی سرورهای مختلف نصب کرد.
- گیت لب: گیت لب یک پلتفرم مبتنی بر وب برای میزبانی کدهای گیت است که به صورت آنلاین ارائه می‌شود و کاربران می‌توانند پروژه‌های خود را بر روی سرورهای گیت لب میزبانی کنند.
قابلیت‌های اضافی:
- گیت: گیت فقط یک سیستم کنترل ورژن است و قابلیت‌هایی مانند CI/CD و مدیریت پروژه را ندارد.
- گیت لب: گیت لب علاوه بر قابلیت‌های گیت، ابزارهایی برای CI/CD، مدیریت مخزن کد، ویکی، گزارش‌گیری و غیره را نیز فراهم می‌کند.
محدودیت‌های سرویس:
- گیت: گیت به صورت محلی نصب می‌شود و به این شکل، محدودیت‌های سرور گیت را دارد.
- گیت لب: گیت لب به عنوان یک سرویس آنلاین ارائه می‌شود و محدودیت‌های مرتبط با محیط آنلاین و خود شرکت گیت لب را دارد.
مدیریت کد و همکاری:
- گیت: گیت فقط ابزاری برای مدیریت کد است و برای همکاری و تعامل تیمی بیشتر نیاز به ابزارهای جانبی دارد.
- گیت لب: گیت لب علاوه بر مدیریت کد، امکاناتی برای همکاری بهینه و تعامل تیمی را نیز فراهم می‌کند.
تفاوت گیت هاب و گیت لب
گیت هاب و گیت لب، دو سرویس از صدها سرویس دیگر در دنیای برنامه‌نویسی محسوب می‌شوند که همواره، رقبای اصلی هم در این حوزه‌اند و دو تن از محبوب‌ترین سرویس‌ها برای توسعه‌دهندگان محسوب می‌شوند. این دو پلتفرم جنبه‌های مشترک زیادی را با هم داشته و کارکد تقریبا مشابهی دارند اما در این شباهت‌ها، وجه تمایزهایی نیز دیده می‌شود که در ادامه به این تفاوت‌ها اشاره می‌کنیم.
- برای ایجاد یک سورس کد خصوصی در گیت‌هاب باید هزینه بپردازید در حالی که این مسئله در گیت لب به شکل رایگان صورت می‌گیرد.
- فرایند ایجاد سازمان برای ذخیره پروژه‌ها در گیت‌هاب با پرداخت هزینه صورت می‌گیرد در حالی که این قابلیت در گیت لب رایگان است.
- فناوری ردیابی مشکل در هر دو سرویس وجود دارد اما این بخش در پلتفرم گیت لب به شکل با کیفیت‌تر و پیشرفته‌تری ارائه می‌شود.
- خروجی گرفتن در گیت لب فرایند آسان‌تری را به نسبت گیت‌هاب دارد و گیت‌هاب در این حوزه، امکانات گیت لب را دارا نیست.
- در گیت لب می‌توانید سطح دسترسی افراد را تنظیم کنید اما در گیت‌هاب تنها یک نفر می‌تواند Repository نرم‌افزار شما را بررسی کند و یا در آن تغییراتی ایجاد دهد.
- گیت‌هاب به نسبت گیت لب کاربران و جامعه مخاطب گسترده‌تری را دارد و به همین خاطر فرایند رفع اشکالات کد سریع‌تر انجام می‌شود.
- پلتفرم گیت‌هاب متعلق به شرکت مایکروسافت است در حالی که گیت لب یک شرکت تجاری خصوصی محسوب می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: آموزش گیت به زبان ساده + مراحل کامل نصب و راه اندازی
آموزش ثبت نام در گیت لب
برای استفاده از گیت لب در مراحل مختلف توسعه نرم‌افزار، باید در پلتفرم این شرکت نام نویسی کنید. برای ساخت اکانت گیت لب، مراحل زیر را گام به گام طی کرده و نکات زیر را رعایت نمایید:
مرحله اول: ثبت‌نام در وب‌سایت رسمی گیت لب
1. برای اتصال به گیت لب، به آدرس وب‌سایت رسمی گیت لب به نشانی gitlab.com بروید.
2. روی دکمه Sign in کلیک کنید تا به صفحه ثبت‌نام/ورود وارد شوید.
3. روی گزینه Register Now کلیک کنید و مشخصات خواسته شده را پر کنید.
علاوه بر، می‌توانید از طریق یکی از روش‌های زیر برای ثبت نام اقدام کنید:
4. کد ارسال شده به ایمیل خود را در قسمت Verification Codeوارد کنید و بر روی Verify Email Addressکلیک کنید.
5. پس از تایید کد، روی Next کلیک کنید.
مرحله دوم: ثبت اطلاعات شخصی
1. در این مرحله، اطلاعات شخصی خود را وارد کنید، مانند شغل، علت ثبت‌نام و مواردی که می‌خواهید از گیت لب استفاده کنید.
2. پس از تکمیل اطلاعات، روی Continue کلیک کنید.
مرحله سوم: ساخت یا وارد کردن پروژه به حساب کاربری گیت لب
1. یک پروژه جدید ایجاد کنید یا اطلاعات پروژه تیمی خود را وارد کنید.
2. ساختار URL پروژه به صورت زیر است:
https://gitlab.com/{group}/{project}
که برای ساخت پروژه در گیت لب باید نام گروه پروژه و نام پروژه خود را ثبت کنید.
3. پس از تکمیل این مرحله، روی OK, Let’s Goکلیک کنید تا به صفحه بعدی منتقل شوید.
با طی کردن این مراحل، شما به‌صورت کامل در گیت لب ثبت‌نام شده و می‌توانید به طور کامل از امکانات آن برای مدیریت پروژه‌های خود استفاده کنید.
پیشنهاد مطالعه: آموزش نصب git بر روی لینوکس
مزایای گیت لب به نسبت سایر برنامه‌ها
همانند هر پلتفرم دیگری در حوزه کنترل نسخه و چرخه تولید محصول، گیت لب مزایای مخصوص خود را دارد که در ادامه برخی از آن‌ها را بیان کرده‌ایم.
- قابلیت همکاری بهینه با سایر اعضای تیم در تمامی مراحل پروژه
- خودکاری‌سازی چرخه تولید DevOps
- قابلیت مدیریت و کنترل کامل مخازن و پروژه‌ها
- قابلیت به اشتراک گذاشتن قسمتی از پروژه به جای کل آن
- قابلیت استفاده از ابزارهای متنوع و نو به شکلی رایگان
- ارائه سرویس‌های شخص ثالث و API
- ارائه مخازن عمومی و خصوصی به شکلی رایگان
- ارائه آپ‌تایم بالا و مطمئن
- قابلیت ادغام با سایر ابزارها
- ارائه پشتیبانی و همراه داشتن جامعه فعال
- امنیت بالا
- رایگان بودن بسیاری از امکانات مانند
معایب گیت لب چیست؟
در بخش فوق با این مسئله که مزایای گیت لب چیست آشنا شدیم اما گیت لب در کنار مزایای به خصوصی که دارد، معایبی را نیز شامل می‌شود. در ادامه به برخی از معایب این پلتفرم اشاره کرده‌ایم.
- پیچیدگی نحوه استفاده از برنامه برای کاربران مبتدی
- بالا بودن هزینه منابع برای نصب و راه‌اندازی سرویس گیت لب برای پروژه‌های بزرگ
- نیاز به صرف زمان زیاد در پروسه انتقال از صفحه‌ای به صفحه دیگر
- کند بودن عملیات push و pull مخازن به نسبت سایر پلتفرم‌ها
کلام پایانی
در دنیای برنامه‌نویسی، گیت لب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و همواره به توسعه‌دهندگان نرم‌افزار کمک کرده تا فرایندها را تسهیل دهند و پروسه‌های کاری را به شیوه‌ای بهتر پیش ببرند. در این مقاله به شکلی جامع و کامل به اینکه گیت لب چیست، چه تاریخچه‌ای دارد، تفاوت دو نسخه کلی گیت لب، تفاوت‌های کلیدی گیت و گیت لب، نکات متمایز کننده گیت لب از گیت، آموزش ثبت‌نام در گیت لب، مزایا و معایب گیت لب پرداخته‌ایم. به کمک این مقاله می‌توانید اطلاعات پایه‌ای و بنیادی را در رابطه با گیت لب به دست بیاورید و بتوانید دید بهتری را نسبت به سایر مباحث مربوط با گیت لب داشته باشید. امیدوارم که با مطالعه این مطلب به خوبی فهمیده باشید که گیت لب چیست و چه رسالتی در دنیای برنامه نویسی و توسعه نرم افزار دارد.
آموزش گام به گام گیت با مکتب خونه
حال که با گیت لب آشنا شدید و قصد آموزش گیت و آموزش گیت لب را دارید، می‌توانید از دوره‌های گوناگون مکتب خونه بهره ببرید. مکتب خونه انواع دوره‌های آموزش گیت به زبان ساده را به کمک اساتید مجرب و ماهر و متناسب با نیازهای علاقه‌مندان تهیه کرده است که شما می‌توانید با توجه به سطح دانشی که در این حوزه دارید و نیازهایی که قصد دارید آن‌ها را برطرف کنید، دوره‌ها را تهیه کرده و به یادگیری بپردازید.
دوره‌های مکتب خونه با رویکرد آموزش – تمرین به دانشجویان کمک می‌کند تا مطالب را به شکل عمیقی بیاموزند. همچنین، در کنار مباحث آموزشی، استاد راهنمایی به شما کمک می‌کند تا ایرادات خود را رفع کنید.
همچنین در انتهای دوره آموزشی و پس از تحویل دادن تمارین و کسب نمره قبولی، می‌توانید گواهینامه معتبری را دریافت کنید که با قرار دادن آن در رزومه خود، شانس استخدام و کاریابی را افزایش داده و سطح مهارت‌های خود را به کارفرمایان نشان دهید. در این مقاله به مسائل مختلف مرتبط با گیت‌لب، از جمله اینکه گیت‌لب چیست، تاریخچه گیت لب، آموزش ثبت‌نام در گیت لب و غیره پرداخته شده است. به کمک این مقاله می‌توانید اطلاعات جامعی را در مورد گیت لب به دست بیاورید.
