آیا یادگیری برنامه نویسی برای کودکان امکان‌پذیر است؟ بهترین زبان برنامه نویسی مخصوص برای کودکان چه زبانی است؟ با ما همراه باشید که به این سؤالات شما پاسخ کاملی ارائه دهیم. یادگیری کد نویسی صرف‌نظر از سن شما می‌تواند یک چالش بسیار جذاب باشد و این جذابیت برای کودکان احتمالاً شدت بیشتری دارد. درک مفاهیم برنامه نویسی نه‌تنها دشوار است، بلکه یادگیری نحو، قوانین و سینتکس هر زبان نیز دشواری‌های خاص خودش را دارد.
ما در این مطلب فهرست محبوب ترین زبان‌های برنامه نویسی را به شما معرفی می‌کنیم که این زبان‌ها هرکدام می‌تواند برای کودکان و نوجوانان شما بسیار مفید باشد. زبان‌های معرفی‌شده و شیوه یادگیری آن‌ها نه‌تنها از پیچیدگی‌های خاص برنامه نویسی کودکان شمارا دور نگه می‌دارد بلکه استمرار در آن به‌صورت طبیعی به آن‌ها اصول و چارچوب برنامه نویسی را یاد می‌دهد. در ادامه شما با فهرستی از بهترین زبان برنامه نویسی برای کودک و نوجوان آشنا خواهید شد.
پیش نیاز یادگیری برنامه نویسی برای کودکان چیست؟
دنیای برنامه نویسی نه تنها برای کودکان بلکه برای افراد بزرگ سال زیادی هنوز هم چیزی عجیب و شاید سخت به نظر برسد، در حالی که اینطوری نبوده و برنامه نویسی چیزی بیش از حل مسئله نیست. با این حال به عنوان فردی که می‌خواهد برنامه نویسی را شروع کند آشنایی با موارد زیر از اساسی‌ترین پیش‌نیازها محسوب می‌شوند:
- آشنایی مقدماتی با حروف البفا و زبان انگلیسی
- توانایی کار با کامپیوتر
- توانایی جستجوی بالا برای حل مشکلات
بهترین زبان برنامه نویسی برای کودکان
ما در این بخش ٨ تا از بهترین زبان‌های برنامه نویسی را معرفی می‌کنیم که این زبان‌ها جزء دسته بهترین زبان برنامه نویسی برای کودک و نوجوان به‌حساب می‌آیند. البته ممکن است که درجاهای دیگر زبان‌های دیگری هم معرفی‌شده باشد ولی به‌صورت کلی و با تکیه برمنابع گوناگون زبان‌های زیر در دسته بهترین زبان‌ها برای کودکان از هر لحاظ قرار دارند. این زبان‌ها عبارت‌اند از:
- Scratch
- Microsoft MakeCode
- SmallBasic
- Python را با CodeCombat
- Minecraft با Tynker
- جاوا اسکریپت
- Lua را با Roblox
- Game maker
- زبان logo
- زبان RUBY
1- زبان Scratch برای کودک و نوجوان
زبان برنامه نویسی اسکرچ بهترین راه برای یادگیری منطق و اصول اولیه کد نویسی بدون هیچ‌گونه نحو پیچیده یا ابزار توسعه‌ای است. این‌یک‌زبان برنامه نویسی با محیط کاملاً بصری و نوعی برنامه نویسی مبتنی بر بلوک با قابلیت کشیدن و رها کردن بوده که در آن کاربر می‌تواند کدها را از جعبه‌ابزار بلوک‌های دستورالعمل به هم بچسباند. این برنامه در مرورگر اجرا می‌شود و اپلیکیشن های iOS و Android نیز برای آن وجود دارد.
شما با این زبان برنامه نویسی کودک هر چیزی که در زبان‌های کد نویسی نوشتاری به آن دسترسی دارید، ازجمله عبارات منطقی، حلقه‌ها و توابع، با سبک بصری قابل‌درک بیان می‌شوند. این سبک یادگیری یک روش عالی برای بچه‌های کوچک است که در مسیر یادگیری برنامه نویسی هستند. با استفاده از این سبک برنامه نویسی تصویری کودکان و نوجوانان با سبک و چارچوب برنامه نویسی آشنایی پیدا می‌کنند و با رفتن به‌سوی زبان‌های نوشتاری مشکل حادی را تجربه نمی‌کنند و مهم‌تر از آن اعتماد به نفس خوبی پیدا خواهند کرد. ما این زبان را به دلیل سادگی، کارآمدی و سازگاری با سیستم عامل های مختلف در فهرست بهترین زبان برنامه نویسی برای کودک و نوجوان قرار داده‌ایم.
دوره پیشنهادی: بازی‌سازی با اسکرچ
2- کد نویسی با Microsoft MakeCode
MakeCode پلت فرم آنلاین کدگذاری بلوک مایکروسافت است که بر روی بردهای میکروکنترلر سرگرمی مانند Micro:Bit و Adafruit Circuit Playground Express تمرکز دارد. این ابزار از بسیاری جهات ازنظر عملکردی شبیه به Scratch است، اما برای یادگیری اصول اولیه محاسبات ساده ریاضی مبنی بر برنامه نویسی بسیار مناسب بوده و می‌توان گفت به دلیل سبکی که ارائه می‌دهد جزء یکی از بهترین زبان‌های برنامه نویسی کودک و نوجوان به‌حساب می‌آید. اگر بردهای میکروکنترلر هم نداشته باشید می‌توانید با یک شبیه‌ساز کار را شروع کنید.
3- SmallBasic یکی از بهترین زبان برنامه نویسی برای کودکان
SmallBasic نام خود را از زبان برنامه نویسی Basic که در محاسبات سرگرمی اولیه رایج بود گرفته است. این برنامه برای پر کردن شکاف بین زبان‌های برنامه نویسی بلوکی مانند Scratch و زبان‌های برنامه نویسی مبنی بر متن مانند Python طراحی‌شده است. ما این زبان را دلیل سادگی و ارائه امکانات عالی به کاربر در لیست بهترین زبان برنامه نویسی کودک قرارداده‌ایم.
یک ویرایشگر وب جامع با یک‌راهنمای مرجع داخلی، معتبر همراه با آموزش‌های ویدیویی و مستندات برای این زبان برنامه نویسی نوجوان و کودک وجود دارد. این زبان بیشتر جنبه سرگرمی دارد، اما برای یادگیری مفاهیم برنامه نویسی و عادت کردن به نحو زبان‌ها بسیار مناسب است.
4- پایتون برای کودکان و نوجوانان
Python اغلب به‌عنوان ساده‌ترین زبان برنامه نویسی یاد می‌شود زیرا سینتکس ساده و ماهیت آسان آن این ویژگی را ذاتاً به پایتون بخشیده است. راه‌های زیادی برای یادگیری رایگان پایتون وجود دارد، اما اکثر آن‌ها برای بچه‌های کوچک و نوجوان‌های تازه‌وارد یک تجربه چالش‌برانگیز هستند. یک راه عالی برای یادگیری آسان‌تر آن نیز وجود دارد. آن‌هم استفاده از CodeCombat در پایتون است.
CodeCombat یک پلت فرم بازی مبتنی بر مرورگر بوده که دارای تفاوت‌هایی زیادی با نحو نوشتاری پایتون است. این پلت فرم به شما امکان می‌دهد که در عین بازی چندنفره که اجرا انجام می‌دهید کد نویسی پایتون را یاد بگیرید. به خاطر رابط کاربری ساده و تعداد زیاد نویسه‌هایی که ارائه می‌دهد در لیست بهترین زبان برنامه نویسی کودک و نوجوان قرار دارد. قوی کردن پایه برنامه نویسی کودک با رویکرد پایتون محور می‌تواند به کودکان و نوجوانان را تشویق به حوزه‌هایی مانند یادگیری ماشین و هوش مصنوعی کند که از جذابیت و اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند.
5- Minecraft با Tynker
Tynker یک‌زبان برنامه نویسی نیست، اما یکی از بهترین منابع آنلاین برای کودکان برای یادگیری کد نویسی است، بنابراین سزاوار جایگاهی در لیست بهترین زبان برنامه نویسی برای کودک است. این مجموعه شامل بازی‌های کد نویسی، مودینگ ساده Minecraft، رویدادهای سرگرمی با کد و غیره برای کودکان در پروژه‌ها و رویدادهای مختلف انفرادی و اجتماعی است.
درواقع، خود Tynker بیشتر کارهایی را انجام می‌دهد که هر زبان برنامه نویسی دیگر در این لیست انجام می‌دهد و یک نقطه شروع عالی برای ورود به دنیای برنامه نویسی برای کودکان است. علاوه بر پلتفرم مبتنی بر مرورگر اپلیکیشن های موبایلی و دسکتاپ نیز برای این ابزار وجود دارد.
7- جاوا اسکریپت برای کودکان
جاوا اسکریپت زبان برنامه نویسی است که به‌عنوان پایه وب و اینترنت از آن یاد می‌شود. اگرچه این زبان برنامه نویسی به بدقلق بودن و دشواری مشهور است ما خوشبختانه، کتابخانه‌ها و ابزارهایی برای یادگیری آسان‌تر جاوا اسکریپت طراحی‌شده‌اند. این ابزارها بیشتر جنبه بازی و سرگرمی به جاوا اسکریپت می‌دهند.
کتابخانه‌ای به نام p5.js برای زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت وجود دارد که سادگی و شفافیت به این زبان بخشیده است و می‌تواند یک ایده عالی برای شروع به یادگیری برنامه نویسی کودکان باشد. این ابزار برای ایجاد هنرهای بصری و موسیقی طراحی‌شده و دارای یک ویرایشگر مرورگر کاملاً یکپارچه است که شروع آن را بسیار آشان می‌کند. به دلایل گفته‌شده و با توجه به کتاب‌خانه معرفی‌شده می‌توان جاوا اسکریپت را در لیست بهترین زبان برنامه نویسی برای کودکان و نوجوانان قرارداد.
9- زبان برنامه نویسی لوا
Lua یک‌زبان برنامه نویسی با ویژگی سادگی و ماندگاری بالا در ذهن است. این زبان آن‌قدر جمع‌وجور و یادگیری آن آسان است که بازی‌ها و برنامه‌های دیگر از آن به‌عنوان پایه‌ای برای پروژه‌های کاملاً جدید از بازی‌های از قبل موجود استفاده می‌کنند.
Lua یک‌زبان چند پارادایم است، به این معنی که دارای ویژگی‌های کلی بوده که می‌تواند هنگام حل بسیاری از مشکلات رایج اعمال شود. Lua همچنین منحنی یادگیری بسیار کوتاهی دارد و یک‌زبان عالی برای هرکسی است که به بازی علاقه دارد. لوا همچنین یک انتخاب پرکاربرد برای موتورهای بازی است.
10- ساخت بازی برای کودکان با GameMaker
GameMaker یک موتور قدرتمند و درعین‌حال ساده برای ساخت برنامه و بازی است. درجایی که سایر ویرایشگرهای بازی مانند Unity و Unreal ابزارهای حرفه‌ای پیچیده‌ای هستند، GameMaker تا حد امکان برای مبتدیان با رویکردی بسیار ساده طراحی‌شده است. این ابزار در عین سادگی شگفت‌انگیز بوده و می‌توان با آن بازی‌های ایده آلی و حرفه‌ای ساخت به همین دلیل ما این ابزار را نیز در فهرست بهترین زبان برنامه نویسی برای کودکان قرار خواهیم داد.
GameMaker Language زبان برنامه نویسی باهدف ساخت بازی بوده و برای سنین پایین بسیار مناسب است. این برنامه به‌گونه‌ای طراحی‌شده که به‌راحتی قابل‌خواندن باشد و از هرگونه پیچیدگی در آن خودداری شده است. این ابزار بسیار شبیه پایتون بوده و هر برای هر عنصر کد مرتبط در ویرایشگر فلوچارت GameMaker وجود دارد که به‌راحتی می‌توانید ببینید که هر قطعه کد چه‌کاری انجام می‌دهد.
چگونه بهترین زبان برنامه نویسی برای کودکان را انتخاب کنیم؟
هنگام انتخاب زبان برنامه نویسی مناسب برای فرزند شما، باید به نکاتی مثل سن و سطح مهارت آن‌ها و همچنین کاربردی بودن و دسترسی به زبان را در نظر بگیرید.
انتخاب زبان بر اساس عملی بودن
جدا از اینکه به‌سادگی زبان اهمیت می‌دهید، باید از خود بپرسید که کدام زبان جنبه عملی دارد. کودکان شما با این زبان چه چیزی می‌توانند بسازند؟ آیا می‌تواند در آینده به استفاده از این زبان ادامه دهند؟ زبانی را انتخاب کنید که کاربردی بوده و کودک شما به آن علاقه‌مند باشد و بتواند از آن استفاده عملی بکند. توجه به این نکته در انتخاب بهترین زبان برنامه نویسی برای کودکان بسیار حائز اهمیت است.
انتخاب بهترین زبان برنامه نویسی برای کودکان بر اساس سن آن‌ها
یکی دیگر از نکات مهمی که در انتخاب بهترین زبان برنامه نویسی برای نوجوانان و کودکان باید به آن توجه کرد، سن آن‌ها است. زبان‌ها و ابزارهایی وجود دارند که برای کودکان و نوجوانانی که تازه می‌خواهند شروع کنند بسیار ایده آل هستند.
این زبان‌ها می‌توانند اصول برنامه نویسی را به راحتی بیاموزند. نوجوانانی که تجربه کد نویسی دارندو یا از قبل با برنامه نویسی کامپیوتر در سطح پایه آشنا هستند، می‌توانند به سمت زبان‌های کمی پیچیده‌تر مانند سی پلاس پلاس، جاوا و… نیز بروند.
انتخاب زبان برنامه نویسی بر اساس مهارت
سن به تنهایی تعیین کننده نیست و سن بیشتر لزوماً به معنی آمادگی بیشتر برای یادگرفتن یک زبان برنامه نویسی نیست. شما همچنین باید مهارت آن‌ها را در نظر بگیرید.
آیا آن‌ها ازنظر فن‌آوری باهوش هستند؟ آیا اولین بار است که با کامپیوتر فراتر از سطح کاربر عادی تعامل دارند؟ آیا آن‌ها پیش‌زمینه‌ای از این کاردارند یا فقط اسم برنامه نویسی را شنیده‌اند؟ سطح مهارت آن‌ها باید مستقیماً بر زبانی که انتخاب می‌کنید تأثیر بگذارد و توجه به این نکته در انتخاب بهترین زبان برنامه نویسی برای کودکان و نوجوانان بسیار حائز اهمیت است.
سخن پایانی
اساساً کد نویسی فرآیند تجزیه یک مسئله به مراحل و ایجاد راه‌حل‌های کوچک برای هر مشکل است. یادگیری منطق و نحو برنامه نویسی مهارتی است که بسیار فراتر از علوم کامپیوتر بوده و تقریباً به تمام جنبه‌های آموزش کمک می‌کند.
یادگیری برنامه نویسی برای کودکان چندان آسان نیست و دور از دسترس هم نیست. ما در این مقاله فهرستی از بهترین زبان برنامه نویسی برای کودکان و نوجوانان را به شما معرفی کردیم. شما می‌توانید با توجه به معیارهایی که در انتخاب یک‌زبان برنامه نویسی برای کودک و نوجوان معرفی کردیم، یک‌زبان برنامه نویسی ایده آل را برای فرزندان خود انتخاب کرده و از انواع روش و دوره آموزش برنامه نویسی برای یادگیری زبان های برنامه نویسی استفاده کنید.
