آموزش دستورات شرطی در پایتون به زبان ساده

پایتون نوعی زبان برنامه‌نویسی همه‌کاره و محبوب به‌حساب می‌آید که به دلیل خوانایی و کارایی آن مشهور است. یکی از ویژگی‌های برجسته آن استفاده از عبارات شرطی است که به ما در تصمیم‌گیری در کد کمک می‌کند. در این مطلب از مجله مکتوب می‌خواهیم که آموزش دستورات شرطی در پایتون را به همراه مثال و کد با زبانی ساده مورد بررسی قرار دهیم. پس باما همراه باشید.

دستورات شرطی در پایتون

قبل از اینکه به دستورات شرطی خاص در زبان برنامه‌نویسی پایتون بپردازیم، بیایید بفهمیم که اصلاً عبارات شرطی در پایتون چیست. عبارات شرطی دستورات تصمیم‌گیری هستند که به برنامه اجازه می‌دهند تا بلوک‌های خاصی از کد را بر اساس شرایط خاص اجرا کند. این شرایط به‌عنوان «True» یا «False» ارزیابی می‌شوند که به‌عنوان مقادیر بولی نیز شناخته شده و برنامه را به دنبال مسیرهای اجرایی مختلف هدایت می‌کنند.

کاربرد دستورات شرطی در زبان پایتون چیست؟

عبارات شرطی برای برنامه‌نویسی در هر زبانی از جمله پایتون ضروری هستند. آن‌ها به برنامه شما اجازه می‌دهند تا با آزمایش شرایط و اجرای بلوک‌های کد خاص، به موقعیت‌ها یا ورودی‌های مختلف واکنش متفاوتی نشان دهد. در اینجا برخی از کاربردهای اصلی دستورات شرطی در پایتون آورده شده است:

• تصمیم‌گیری: عبارات شرطی برنامه را قادر می‌سازد تا تصمیم بگیرد. بر اساس شرایط خاص، برنامه می‌تواند تصمیم بگیرد که کدام دستورات یا بلوک‌های کد را اجرا کند.
• کنترل جریان برنامه: دستورات شرطی جریان اجرای برنامه را تعیین می‌کنند. آن‌ها می‌توانند به اجرای یک بلوک کد خاص در زمانی که شرایط خاصی برآورده شده است و یک بلوک کد متفاوت در صورت عدم وجود آن کمک کنند.
• پیاده‌سازی منطق پیچیده: عبارات شرطی تودرتو، یعنی گزاره‌های شرطی در سایر دستورات شرطی، امکان ایجاد ساختارهای منطقی پیچیده‌تر و فرآیندهای تصمیم‌گیری پیشرفته‌تری را فراهم می‌کند.
• ارزیابی ورودی کاربر: از عبارات شرطی می‌توان برای بررسی اعتبار ورودی کاربر استفاده کرد. به‌عنوان مثال، اگر سن کاربر را بپرسید، می‌توانید از یک عبارت شرطی استفاده کنید تا بررسی کند که آیا سن وارد شده یک مقدار قابل قبول است یا خیر.
• کارایی برنامه: گاهی اوقات، محاسبات یا عملیات سنگین فقط باید تحت شرایط خاص اجرا شوند. عبارات شرطی می‌توانند اطمینان حاصل کنند که این عملیات فقط در مواقع ضروری انجام می‌شود و کارایی برنامه را بهبود می‌بخشد.

به طور خلاصه، عبارات شرطی در پایتون بخش مهمی برای قادر ساختن برنامه شما به واکنش هوشمندانه به شرایط و ورودی‌های مختلف است. آن‌ها اساس تصمیم‌گیری و کنترل جریان در پایتون را تشکیل می‌دهند که منجر به کدهای قوی‌تر و انعطاف‌پذیرتر می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: آموزش assert در پایتون به زبان ساده + مثال های عملی

دستور شرطی if در پایتون

ساده‌ترین دستور شرطی در پایتون عبارت «if» است. این دستور شرطی در پایتون یک شرط را آزمایش کرده و اگر آن شرط «True» باشد، یک بلوک کد را اجرا می‌کند. فلوچارت دستور شرطی if در پایتون به صورت زیر است:

مثال زیر نحوه استفاده از این دستور شرطی را نشان می‌دهد:

age = 18

if age >= 18:

    print("You are eligible to vote.")

در این مثال، دستور if در پایتون بررسی می‌کند که آیا سن 18 سال یا بیشتر است. اگر این‌طور باشد، You are eligible to vote چاپ می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: آموزش متد append در پایتون به زبان ساده

عبارت شرطی else در پایتون

عبارت «else» در پایتون مکمل عبارت «if» است. اگر شرط «if» «False» باشد، عبارت «else» اجرا می‌شود. فلوچارت این دستور در پایتون به صورت زیر است:

کد پایتون زیر شیوه استفاده از این دستور را نشان می‌دهد:

age = 16

if age >= 18:

    print("You are eligible to vote.")

else:

    print("You are not eligible to vote.")

در این مورد، سن 16 سال است که شرط «if» را ندارد. از این رو، عبارت «else» اجرا شده و « You are noteligible to vote»، چاپ می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: آموزش کامل دستور With در پایتون به زبان ساده

عبارت شرطی elif در پایتون

یکی دیگر از دستورات شرطی در پایتون، «elif» است. عبارت «elif» روشی است که اگر شرایط قبلی درست نبود، پس این شرط را باید امتحان کرد و مخفف عبارت Else if است. شکل زیر فلوچارت این دستور شرطی در پایتون را نشان می‌دهد.

مثال زیر نحوه عملکرد این دستور شرطی پایتون را نشان می‌دهد:

score = 85

if score >= 90:

    print("A Grade")

elif score >= 80:

    print("B Grade")

else:

    print("C Grade")

در اینجا، اگر امتیاز کمتر از 90 اما مساوی یا بیشتر از 80 باشد، عبارت «elif» اجرا و «B Grade» چاپ می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: آموزش count در پایتون به زبان ساده + مثال عملی و آموزنده

دستورات شرطی تودرتو در پایتون

پایتون به ما این امکان را می‌دهد که عبارات «if» را درون دستورات «else» قرار دهیم. این‌ها به‌عنوان عبارات if تودرتو شناخته می‌شوند.

age = 20
if age >= 13:
    if age <= 19:

 print("You are a teenager.") 

 else: 

 print("You are an adult.") 
else:

print ("You are a Child.")

در اینجا، اگر سن بین 13 تا 19 سال باشد، عبارت if تودرتو اجرا می‌شود و «You are a child». چاپ می‌شود.

مثالی جامع از دستورات شرطی در پایتون

بیایید یک مثال ایجاد کنیم که از تمام دستورات شرطی در پایتون استفاده کند، یعنی if، elif، else و nested if. فرض کنید برنامه‌ای داریم که قیمت بلیط سینما را بر اساس سن بیننده و زمان پخش فیلم تعیین می‌کند که قطعه کد آن به صورت زیر است:

def movie_ticket_price(age, time):

if age < 12:

if time < 18: # time is before 6 PM

return "Child ticket, $5."

else:

return "Child ticket, $7."

elif age < 65:

if time < 18: # time is before 6 PM

return "Adult ticket, $10."

else:

return "Adult ticket, $12."

else:

if time < 18: # time is before 6 PM

if time < 18: # time is before 6 PM

return "Senior ticket, $8."

else:

return "Senior ticket, $10."

print(movie_ticket_price(30, 20)) # This will output "Adult ticket, $12."

در این قطعه کد، ما یک تابع  movie_ticket_price(age, time) را تعریف کرده‌ایم که دو پارامتر سن و زمان را می‌گیرد. دستور if بررسی می‌کند که آیا سن کمتر از 12 سال است (به این معنی که بیننده کودک است). اگر این شرط True باشد، برای بررسی زمان وارد دستور if تو در تو می‌شود. اگر ساعت کمتر از 18 (یا قبل از ساعت 6 بعدازظهر) باشد، «Child ticket, $5» را برمی‌گرداند. در غیر این صورت، «Child ticket, $7» را برمی‌گرداند.

اگر اولین شرط if (سن کمتر از 12) False باشد، شرط elif را بررسی می‌کند که سن کمتر از 65 سال است (نشان‌دهنده یک بیننده بزرگ‌سال). اگر این شرط True باشد، مجدداً برای بررسی زمان وارد یک عبارت if تو در تو می‌شود و قیمت بلیط بزرگ‌ سال مناسب را برمی‌گرداند.

در نهایت، اگر شرط if و elif درست نباشد، به این معنی است که بیننده یک سالمند (65 یا بالاتر) است. عبارت else اجرا می‌شود و دوباره زمان بازگشت قیمت بلیط را بررسی می‌کند.

print(movie_ticket_price(30, 20)) در پایان یک اجرای آزمایشی از تابع است که در آن سن بیننده 30 سال و زمان آن 20 (یا 8 عصر) است. از آنجایی که بیننده یک بزرگ‌سال و ساعت بعد از 6 بعدازظهر است، تابع « Adult ticket, $12» را برمی‌گرداند.

پیشنهاد مطالعه: کتابخانه های پایتون + مزایا، معایب و کاربرد هرکدام

مزایای دستورات شرطی

دستورات شرطی بخشی جدایی‌ناپذیر از پایتون و هر زبان برنامه‌نویسی دیگری هستند. آن‌ها چندین مزیت برای کدهای ما دارند که عمده این مزایا به صورت موارد زیر است:

• انعطاف‌پذیری: دستورات شرطی پایتون به برنامه شما اجازه می‌دهد تا به ورودی‌ها یا موقعیت‌های مختلف واکنش متفاوتی نشان داده و انعطاف‌پذیری زیادی را ارائه دهد.
• کارایی: استفاده از عبارات شرطی می‌تواند به کارآمدتر کردن برنامه‌های شما کمک کند. تنها با اجرای بلوک‌های خاصی از کد زمانی که شرایط خاصی برآورده می‌شود، می‌توانید از محاسبات غیرضروری جلوگیری کنید.
• تصمیم‌گیری پیچیده: با عبارات شرطی تو در تو، می‌توانید فرآیندهای تصمیم‌گیری پیچیده را در برنامه خود پیاده‌سازی کنید.
• رسیدگی به خطا و اعتبارسنجی ورودی: عبارات شرطی در بررسی اعتبار ورودی‌های کاربر یا رسیدگی به خطاهای احتمالی مؤثر هستند.
• جریان برنامه بهبودیافته: با کنترل اینکه کدام بلوک‌های کد تحت شرایط مختلف اجرا می‌شوند، دستورات شرطی جریان برنامه بسیار پویاتر و هوشمندانه‌تری را امکان‌پذیر می‌کنند.
• قابلیت خوانایی کد: عبارات شرطی خوب نوشته شده می‌توانند درک کد شما را با مشخص کردن موارد یا شرایط مختلف آسان‌تر کنند. این می‌تواند خواندن و نگهداری کد شما را آسان‌تر کند.
• حل مسئله: عبارات شرطی برای حل بسیاری از مسائل برنامه‌نویسی اساسی هستند. آن‌ها به برنامه شما اجازه می‌دهند بسته به موقعیت‌های مختلف متفاوت عمل کند که هسته اصلی اکثر وظایف برنامه‌نویسی است.

در پایان، دستورات شرطی در پایتون یک ابزار ضروری برای کنترل منطق و جریان یک برنامه هستند. آن‌ها چارچوب موردنیاز یک برنامه را برای تصمیم‌گیری و واکنش مناسب به موقعیت‌های مختلف فراهم می‌کنند.

پیشنهاد مطالعه: آموزش classmethod در پایتون به زبان ساده + مثال عملی

سخن پایانی

درک دستورات کنترلی و دستورات شرطی در پایتون بخش اساسی مهارت در این زبان پرکاربرد است. با دانستن زمان و نحوه استفاده از عبارات «if»، «else» ،«elif» و «if» تودرتو، می‌توانید کدی بنویسید که همه‌کاره بوده و قادر به تصمیم‌گیری پیچیده است. در مطلب فوق از مجله مکتوب ما به زبانی ساده دستورات شرطی پایتون را همراه با مثال‌های ساده ارائه کردیم. به امید اینکه این مطلب برای شما مفید بوده باشد.

پیشنهاد مطالعه: یادگیری هوش مصنوعی با پایتون

آموزش پایتون

اگر به فکر یادگیری پایتون از صفر تا صد هستید و دوست دارید در کمترین زمان ممکن مهارت‌های پایتون خود را افزایش دهید، استفاده از دوره‌های آموزش پایتون به شما توصیه می‌شود. استفاده از دوره‌های آموزش پایتون به شما امکان می‌دهد در هزینه و زمان خود صرفه‌جویی کنید. برای این هدف در پلتفرم آموزشی مکتب خونه انواع دوره آموزشی با اهداف گوناگون در دسترس است. از دوره‌های پایتون مقدماتی گرفته تا دوره‌های پیشرفته پایتون به صورت رایگان و پولی در مکتب خونه موجود است. همچنین آموزش فریمورک‌های محبوب پایتون، آموزش پایتون برای هوش مصنوعی و یادگیری ماشین و غیره نیز از دوره‌های موجود در مکتب خونه محسوب می‌شوند. هم‌اکنون از طریق صفحه آموزش پایتون می‌توانید از این آموزش‌ها دیدن کنید.