لجستیک الکترونیکی چیست و چه اهمیتی در مدیریت زنجیره تامین دارد؟
لجستیک الکترونیکی(E LOGISTICS) در حقیقت برایند تجارت الکترونیک و گسترش اینترنت در دنیای تجارت میباشد. با گسترش ابعاد شرکتها شاهد پرهزینه بودن زنجیره تامین و کاهش خدمات مشتریان بودیم تا اینکه اینترنت وارد عرصه زندگی شخصی و شغلی شد. اغلب شرکتها که وارد حوزه تجارت الکترونیک شدند، از راهکارهای لجستیک الکترونیکی برای بهبود مدیریت زنجیره تامین خود استفاده کردند تا بتوانند به طور آنلاین و سنتی به مشتریان خود خدمت رسانی کنند. یکی از برداشتهای غلط در رابطه با این راهکار این مورد است که خیلی از افراد لجستیک الکترونیکی را به بخش حمل و نقل اختصاص میدهند؛ در حالی که لجستیک مرتبط با حوزه اینترنت به طور وسیعی وارده حوزه مدیریت استراتژیک گردیده است.
در تعریف کلی لجستیک الکترونیکی مجموعهای از اقدامات از جمله تامین مواد اولیه، سفارشات و تدارکات، مدیریت موجودی، انبارداری و پخش، حمل و نقل، مدیریت بازده، زمانبندی ارسال محمولهها و خدمات مشتریان است. مهمترین مزیت لجستیک الکترونیکی بهبود ارتباطات اینترنتی بین این پروسهها از طریق سیستمهای اداری پشتیبانی آنلاین است و اینگونه امور دفتری را به پایینترین میزان ممکن میرساند. در حقیقت لجستیک بر یکپارچگی کلیه عملیات صورت گرفته در شرکت تاکید کرده و در نتیجه تامین کنندگان مواد اولیه، کارخانجات پراکنده، خطوط حمل و نقل هوایی، زمینی و آبی، انبارها و مصرف کنندگان نهایی را در زمان و مکان مناسب به یکدیگر مرتبط میسازد.
لجستیک الکترونیکی:
لجستیک الکترونیکی یکی از بخشهای اصلی مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی است که فرایند انتقال کالاها و خدمات به صورت اینترنتی را بر عهده دارد. این راهکار مدیریتی الکترونیک تمامی پروسههای تحویل کالا را از طریق تکنولوژی ارتباطات اینترنت مثل پست الکترونیکی یا وبهای جهان گستر انجام میدهد. این بخش در حیطه کسبوکارهای الکترونیکی حرف اول را میزند و به طور خلاصه پروسههای لازم جهت تحویل کالا به مشتری که خرید اینترنتی انجام داده است را شامل میشود.
سیستمهای لجستیک الکترونیکی کلیه دادههای اینترنتی، سخت افزاری و نرم افزاری را شامل میشود که در همکاری با همدیگر و رعایت اصول و قوانین مدیریتی در حال فعالیت هستند. عمده فعالیتهای این ابزار بهینهسازی شامل حمل و نقل با کیفیت میشود و البته برای رسیدن به این منظور بایستی تمامی مراحل پیشبینی، برنامهریزی، تحویل به موقع پستی و گزارشدهی را پشت سر بگذارند. تمامی این فرایندها توسط سیستمهای مدیریت حمل و نقل پشتیبانی میشوند. سه گام اساسی لجستیک عبارتند از: درخواست انتقال، حمل و نقل و ردیابی.
درخواست انتقال با اختصار (RFQ) شناخته میشود که مدیر مرحله تجارت با کمک سرویسهای پایهای روند لجستیک الکترونیکی را آغاز میکند. با قبول سفارش خرید و ارسال پاسخ تایید از سوی مشتری، سیستم به روز رسانی میشود. دومین گام لجستیک نیز با مدیریت تجارت نهایی میشود و با به روزرسانی سیستم خرید، این مرحله آغاز میشود. با حمل کالا به سمت مکان مورد نظر مشتری، کد رهگیری در سیستم لجستیک الکترونیکی مطابقت داده شده و در اختیار مشتری قرار میگیرد. مشتریان با کمک این کد ردیابی بستههای خود را در سیستم آنلاین پیگیری کرده و در نهایت بازخوردی را به سیستم لجستیک ارسال میکنند.
بر اساس آخرین مطالعات لجستیک الکترونیکی دارای 19 استراتژی و راهکار تاکتیکی است که در قالب سه گام برنامهریزی و همکاری، تعامل و ارتباطات، اجرای سازماندهی شده به اجرا میرسد. مدل لجستیک الکترونیکی در تئوری و عمل در زیر مجموعه مدیریت زنجیره تامین شامل مولفههای زیرساختی اطلاعاتی و دانشهای پایه ای مورد نیاز جهت پشتیبانی خارجی و داخلی سیستم است تا بتواند به پیشبرد هدف فروش منجر شود. قابل توجه است که تمامی این 19 استراتژی توسط کمپانیها یا صنایع مختلف به کار گرفته نمیشود. هر شرکتی میتواند مدل لجستیک الکترونیکی مخصوص اجزای درگیر و نوع حمل و نقل خود را سازمان دهد.
مدیریت زنجیره تامین:
مدیریت زنجیره تامین شامل اقدامات تامین مواد اولیه، برنامه ریزی و طراحی تولید و سیستمهای پخش فیزیکی میشود. بنابراین این مدیریت کانالهای ارتباطی را شامل میشود که ارتباطات چندگانهای بین کانالهای توزیع، مصرف کنندگان، پروسههای تولید، تدارکات و سفارشات ایجاد میکند. با شدت گرفتن بازارهای رقابتی امروزه، بسیاری از شرکتها در جهت بهبود روند زنجیره تامین در بخشهای مختلف فناوری و کسب و کارهای اینترنتی سرمایهگذاری میکنند. به علت عواملی از قبیل پیچیدگی فعالیت در تجارت امروزی، سخت بودن تامین مواد اولیه و جذب و وفادار ساختن مشتری نیاز شدید مدیریت زنجیره تامین به بخش الکترونیکی و IT بیش از پیش احساس میشود.
زنجیره تامین الکترونیکی:
روند جریان اطلاعاتی جهت پیشبرد مدیریت زنجیره تامین تنها نیاز به سیستمهای اطلاعاتی قوی است که همدیگر را به طور دائمی پشتیبانی کنند. مهمترینهای سیستمهای IT درگیر در زنجیره تامین الکترونیکی عبارتند از: برنامه ریزی مواد اولیه مورد نیاز(MRP)، برنامه ریزی منابع تولیدی(MRRII)، مدیریت روابط تامین کننده(SRM)، برنامه ریزی منابع سازمانی(ERP)، شناسایی فرکانس رادیویی(RFID)، تبادل الکترونیکی داده ها(EDI)، تجارت الکترونیکی، نرم افزارهای زنجیره تامین. تمامی این ابزارها برای پیشبرد زنجیره تامین الکترونیکی بسیار حیاتی هستند.
لجستیک:
در دنیای تجارت امروزی هزینه های مدیریت زنجیره تامین هر لحظه در حال افزایش است. یکی از پرهزینهترین روندهای موجود در فرایند تولید، هزینههای موجود در فرایند لجستیک و حمل و نقل است. بسیاری از کمپانیهای برای کاهش این هزینهها به فکر پیاده سازی لجستیک الکترونیکی هستند. این نوع از لجستیک سبب شده است که با گردآوری اطلاعات و دادهها و تجزیه و تحلیل آنها، تصویر بزرگ و پرجزئیاتی از شرکت در اختیار اعضای سازمان قرار بگیرد. در نتیجه سیستم لجستیکی باعث نشر اطلاعاتی میشود که برای اتخاذ تصمیمات استراتژیک بسیار کاربردی هستند.
اینترنت باعث گردیده است که آنالیزهای جدیدی از میزان عرضه و تقاضای کالا یا خدمتی در اختیار مقامات تولیدکننده قرار بگیرد. لجستیک الکترونیکی پایگاه اطلاعاتی را پشتیبانی میکند که ارتباطات بدون مرز و راه حلهای مستقیمی در زنجیره تامین صورت میدهد. تمامی این پروسهها موجب بهبود فرایندهای شرکت شده و هزینهها را به طرز چشمگیری کاهش میدهد. بر اساس تجربیات مدیران ارشد به خصوص مدیران حمل و نقل، لجستیک الکترونیکی یکی از کلیدیترین ابزارهای رقابتی در عصر تجارت محسوب میشود که حوزه شغلی تامین کنندگان و توزیع کنندگان کمپانیهای بزرگ را دگرگون کرده است.