اختلال شخصیت ضد اجتماعی : در علم روانشناسی الگوهای پایدار و تکرار شونده از رفتاری که با هنجارهای جمعه انطباق ندارد را با نام اختلال شخصیت می‌شناسیم. اگر بخواهیم شخصیت را با نگاهی نوین نگاه کنیم و ویژگی‌های آن را بشناسیم، به ویژگی‌هایی مثل شیوه‌های پایدار ادراک، ارتباط با محیط و تفکر درباره خویشتن می رسیم.
گاهی به دلایل مختلف، این ویژگی‌ها دچار اختلال می شوند و فرایند آن‌ها به درستی انجام نمی‌گیرد، تا جایی که در کارکرد شخص اختلال ایجاد می‌کنند. در چنین شرایطی از این اختلالات با عنوان کلی اختلال شخصیت یاد می‌شود.
ویدیو پیشنهادی : دوره های آموزشی روانشناسی
افرادی که از اختلال شخصیت رنج می‌برند، زندگی خودشان و دیگران را پر از چالش و رنج می‌یابند. آن‌ها، هم خودشان و هم دیگران را درگیر مسائل پیچیده‌ای می کنند و اغلب اتفاقات را آن‌طور که واقعا هست تحلیل نمی‌کنند.
معمولا این تجربه‌ها در سنین کودکی و نوجوانی آغاز می‌شوند و در طول زمان و موقعیت‌های مختلف پایدار باقی می‌مانند و البته که بر زندگی شخص تاثیر می‌گذارند.
به همین دلیل هم لازم است در همان ابتدای کار و برخورد به مشکلاتی از این دست، به روانشناس و متخصص حرفه‌ای مراجعه کنیم.
یکی از اختلالات شخصیت که شناخت آن از اهمیت بسیاری برخوردار است، اختلال شخصیت ضد اجتماعی (antisocial personality disorder) است.
در این مقاله پس از توضیحاتی که برای شناخت بیشتر اختلال شخصیت دادیم، می‌خواهیم نگاهی به اختلال شخصیت ضد اجتماعی بیندازیم، علائم آن را بشناسیم و ببینیم که چه تاریخچه‌ای دارد.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی
اختلال شخصیت ضد اجتماعی (یا شخصیت ضد اجتماعی یا سوسیوپاتی) گونه‌ای از اختلال است که در افراد مبتلا به آن میزان احساس مسئولیت، رعایت اخلاقیات یا ملاحظه خواسته‌ها و حقوق دیگران کمتر از سایرین است. هر چند که این اختلال در اغلب موارد ارتباطی مستقیم با بزهکاری افراد دارد اما نباید آن را با مفهوم بزهکاری یکی دانست.
ویژگی‌های اختلال شخصیت ضد اجتماعی:
به طور طبیعی یک فرد از دوران کودکی و نوجوانی در می‌یابد که گاهی باید از خواسته‌های خود به دلایل اخلاقی، نوع دوستی و… صرف نظر کند و به خواسته‌های جمع رسیدگی کند. ما می‌دانیم که نمی‌توانیم همیشه و هر وقت که می‌خواهیم به خواسته‌ها و لذت‌هایمان برسیم و گاهی لازم است از چیزهایی که دوستشان داریم گذشت کنیم. در افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی، این توجه به نیاز دیگران بسیار کم است یا وجود ندارد و فرد به جز خواسته‌های خودش به چیز دیگری توجه نمی‌کند.
از جمله علل بروز اختلال شخصیت ضد اجتماعی می‌توان به عضویت در دسته‌های بزهکاری، نیاز به جلب توجه دیگران و کسب مقام، از دست دادن تماس با واقعیت و… اشاره کرد.
شخصیت‌های ضد اجتماعی جز به خودشان به کسی فکر نمی‌کنند و هر اندازه هم که مایه رنج دیگران باشند، به نظر نمی‌رسد که احساس گناه یا پشیمانی داشته باشند.
آن‌ها با خیال راحت دروغ می‌گویند، بدون توجه به عواقب به سراغ فعالیت‌های پرخطر و پرهیجان می‌روند و از تغییر دادن رفتارهای خودشان به دنبال تنبیه یا تذکر ناتوانند.
نکته‌ای که اختلال شخصیت ضد اجتماعی را بیش از پیش در کانون توجه قرار می‌دهد این است که این افراد اغلب افرادی باهوش، جذاب و گیرا هستند. ظاهر شایسته و رفتار صمیمانه آن‌ها باعث می‌شود شغل‌های خوبی بدست آورند هر چند که اغلب نمی‌توانند مدت زیادی در این شغل‌ها پایدار بمانند.
وقتی افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی گرفتار قانون می‌شوند، اغلب ابراز پشیمانی‌شان چنان متقاعد کننده است که از تنبیه معاف می‌شوند و فرصت دیگری به آن‌ها داده می‌شود. با این حال به‌ندرت به قول خود وفا می‌کنند و گفته‌هایشان هیچ ارتباطی به احساسات و اعمالشان ندارد.
از میان تمام ویژگی‌های اختلال شخصیت ضد اجتماعی که به آن‌ها اشاره کردیم، دو ویژگی بیشتر از سایرین ارزش تشخیصی دارند و از آن‌ها در تشخیص این اختلال استفاده می‌شود:
- ناتوانی در احساس همدلی و توجه به دیگران
- عدم احساس شرم و گناه به معنی ناتوانی از احساس پشیمانی نسبت به اعمال خود
مقاله پیشنهادی :ویژگی های یک روانشناس خوب
چه عواملی باعث به‌وجود آمدن شخصیت ضد اجتماعی می‌شوند؟
تا اینجا تا حدود خوبی با ویژگی‌های اختلال شخصیت ضد اجتماعی آشنا شده‌ایم حالا وقت آن است که این موضوع را بررسی کنیم که چه عواملی در ایجاد شخصیت ضد اجتماعی نقش دارند و چرا با این شخصیت در جامعه روبرو می‌شویم؟
-
عوامل زیست‌شناختی
تحقیقات نشان می دهند که عوامل ژنتیکی در پیدایش شخصیت ضد اجتماعی موثر باشند. بررسی دوقلوها نشان داده هرگاه در یکی از دوقلوهای یک تخمکی ویژگی‌های شخصیت جامه ستیز وجود داشته باشد، در ۵۰ درصد موارد قلوی دیگر نیز همین ویژگی ها را نشان می‌دهد.
-
عوامل اجتماعی
هر چند که نمی‌توان عوامل زیست شناختی و ارثی را نادیده گرفت، اما پژوهش‌ها حاکی از آن است که اگر افراد دارای زمینه این بیماری در محیط‌های اجتماعی مستعد قرار نگیرند، این اختلال فرصت بروز نخواهد داشت.
والدین این قبیل شخصیت‌ها اغلب نسبت به رفتار فرزندان خود بی‌اعتنا هستند و در عین حال رفتاری پرخاشگرانه نسبت به آن‌ها دارند. اغلب کودکان مبتلا به این اختلال برای مدت زمان طولانی به حال خود رها می‌شوند و نظارتی بر روی آن‌ها صورت نمی‌گیرد.
غفلت والدین در کنار خصومت و پرخاشگری‌شان با فرزندان، احتمال گرفتار شدن کودکان به این اختلال را به‌شدت بالا می برند.
مقاله پیشنهادی :روانشناسی یونگ به زبان خودمانی
-
عوامل وابسته به شخصیت
پردازش اطلاعات در ذهن کودکان دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی به شکلی‌ست که آن‌ها بیشتر از سایرین از اتفاقات، برداشتی پرخاشگرانه می‌کنند.
آن‌ها رفتار کودکان دیگر را نسبت به خود پرخاشگرانه تصور می کنند و در پاسخ هم بیشتر پرخاشگرانه توصیف می‌کنند. علاوه بر این آن‌ها اغلب رفتارهای دیگران را عمدی تصور می کنند. به عنوان مثال اگر مداد یک کودک دچار این اختلال را برداریم او این امر را عمدی و نتیجه خصومت ما با او می‌داند.
اعتیاد مادران به الکل و داروهای مخدر هم از جمله عوامل دیگری‌ست که می‌تواند در ابتلای فرزندان به اختلال شخصیت ضد اجتماعی نقش داشته باشد.
مقاله پیشنهادی :روانشناسی شخصیت چیست؟
راه‌های درمان:
تمام این توضیحات را درباره اختلال شخصیت ضد اجتماعی دادیم. ممکن است با خواندن این سطور نگران شده باشید و باید بگوییم که این نگرانی تاحدودی به‌جاست.
مقاله پیشنهادی :اختلال شخصیت مرزی چیست و چه علائمی دارد؟
ما باید یادمان باشد که اگر در همان ابتدای بروز علائم اختلال شخصیت ضد اجتماعی به متخصص روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنیم، با کمک مشاوره و درمان‌های دارویی، می‌توان تا حدود خوبی از حاد شدن این بیماری جلوگیری کرد. افراد مبتلا به این اختلال، اغلب باید به صورت مداوم و پیاپی تحت درمان‌های دارویی و غیر دارویی قرار بگیرند.
