پای صحبت اغلب روانشناسان و روانپزشکان که می‌نشینیم. اغلب به این نکته اشاره میکنند که مراجعانشان، تفاوت روانشناس و روانپزشک را نمی‌دانند. این مسئله وقتی بغرنج می‌شود که به افرادی برمی‌خوریم که زمان زیادی از وقتشان را به یک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کردند و پس از ماه‌ها درمان متوجه شده‌اند که این مراجعه از پایه اشتباه بوده است و باید متخصص دیگری را انتخاب می‌کردند. در این مقاله می‌خواهیم تا با آشنایی با تفاوت روانشناس و روانپزشک ، به حل این مسئله یک بار برای همیشه کمک کنیم. با ما همراه باشید.
ویدیو پیشنهادی :آموزش روانشناسی
اول از همه باید ببینیم که روانشناس و روانپزشک چه شباهت‌هایی دارند. تا بعد بتوانیم تفاوت بین آن‌ها را با دیدی دقیق‌تر بررسی کنیم. واقعیت این است که هم روانشناس و هم روانپزشک، در حوزه کمک به حفظ سلامت روانی افراد کمک میکنند. هر دوی این افراد در حوزه ناهنجاری‌ها و اختلالات روانی فعالیت دارند و آن چه بین روانشناس و روانپزشک تفاوت دارد، درواقع وظیفه و نوع مداخله آن‌‌هاست.
روانپزشک کیست؟
برای آنکه تفاوت روانشناس و روانپزشک را بهتر بدانیم ابتدا بهتر است که هر کدام را بشناسیم و وظایف او را تعریف کنیم. روانپزشک تخصص اصلی خود را در رشته پزشکی گرفته است و از دانش پزشکی، عصب‌شناسی و داروشناسی برخوردار است. روانپزشکان پس از گذراندن پزشکی عمومی، تخصص خود را در رشته روانپزشکی یا اعصاب و روان گرفته اند.
روانپزشکان عموما با طیفی از مراجعین در ارتباط هستند که نیاز به مداخلات دارویی دارند و بیماری آن‌ها از جنبه‌های فیزیولوژیک و عصب شناختی بررسی می‌شود.
اختلالاتی مانند اسکیزوفرنی، افسردگی شدید، اختلال مرزی و… عموما به مداخله دارویی و مراجعه به روانپزشک نیاز دارند.
روانشناس کیست؟
درباره تفاوت روانشناس عمومی و بالینی پیش از این مقالاتی خوانده‌ایم. در اینجا می‌خواهیم درباره روانشناس بالینی صحبت کنیم چرا که برای بررسی بالینی و تشخیص اختلالات معمولا به آن‌ها مراجعه می‌کنیم. اغلب روانشناسان با کنکور رشته انسانی وارد دانشگاه و رشته روانشناسی می‌شوند.
هر چند که در بعضی دوره‌های زمانی این رشته شناور شده و داطلبان کنکورهای دیگر هم می‌توانند در آن شرکت کنند. افراد پس از دریافت مدرک کارشناسی روانشناسی، برای مقطع کارشناسی ارشد می‌توانند بین گرایش‌های مختلف انتخاب کنند و روانشناسی بالینی هم یکی از همین گرایش‌هاست.
در رشته روانشناسی بالینی بیشتر بر جنبه‌های رفتاری و روانی مراجع تاکیید می‌شود. روانشناس اگر چه در دانشگاه با نام داروها و کاربرد آن‌ها آشنا شده است اما اجازه تجویز دارو را ندارد. وقتی به روانشناس بالینی مراجعه می‌کنیم، او با توجه به مسئله ما از روش‌های گوناگونی استفاده می‌کند.
روان درمانی یکی از روش‌هایی‌ست که روانشناسان بالینی
مقاله پیشنهادی :روانشناسی بالینی
از آن استفاده میکنند و خود روش‌های مختلفی دارد. روش‌هایی مانند بازی درمانی، روانکاوی، طرحواره درمانی، شناخت درمانی، رفتار درمانی و درمان‌های تحلیلی از جمله روش‌های روان درمانی هستند که روانشناس بالینی به فراخور موضوع از یک یا چند تا از آن‌ها استفاده می‌کند.
حالا که به اینجای بحث رسیده‌ایم و تا حدودی تفاوت روانشناس و روانپزشک را می‌دانیم، لازم است به این نکته اشاره کنیم که بعضی از روش‌های درمانی ممکن است صرفا مانند یک قرص مسکن عمل کنند به عنوان مثال زمانی که با افسردگی بسیار شدیدی به متخصص مراجعه می‌کنیم ممکن است او ابتدا از روش‌هایی برای تسکین ما استفاده کند تا با آرام‌تر شدن ما بتواند از درمان‌هایی که به حل ریشه‌ای‌تر مشکل می‌پردازند استفاده کند. هر کدام از این درمان‌ها با صلاحدید متخصص انتخاب می‌شوند و با توجه به شرایط ما بهترین انتخاب هستند.
نکات دیگری هم باعث تفاوت روانشناس و روانپزشک می‌شوند مثلا فاصله جلسات مراجعه به روانپزشک معمولا بیشتر است و در جلسات به بررسی تاثیر داروها و تغییر یا قطع آن‌ها پرداخته می‌شود. در حالی که اغلب مواقع جلسات مراجعه به روانشناس به هم پیوسته است و یک روند را برای درمان پیگیری می‌کند. گاهی دلیل یک بیماری روانی ممکن است ریشه‌های جسمی یا فیزیکی داشته باشد که در این صورت هم روانشناس و هم روانپزشک، مراجع را برای دادن آزمایش به متخصص ارجاع می‌دهند به عنوان مثال در زمان افسردگی ناشی از کمبود ویتامین دی.
بعضی از اختلالات شدید هم هستند که لازم است برای درمان آن‌ها هم روانپزشک و هم روانشناس وارد عمل شوند و یک طرح درمان مشترک را اجرا کنند به عنوان مثال افسردگی حاد یا اختلال اسکیزوفرنی.
مقاله پیشنهادی :تفاوت روانشناسی بالینی و عمومی
چه زمانی به روانشناس یا روانپزشک مراجعه می‌کنیم؟
بعد از آنکه به تفاوت روانشناس و روانپزشک آگاه شدیم، باید بدانیم در چه زمان‌هایی روانپزشک بهترین گزینه است و چه وقت‌هایی باید به روانشناس مراجعه کنیم. واقعیت این است که پاسخ دادن به این سوال به سادگی پرسیدن آن نیست. اغلب مواقع مراجعان از ریشه‌های مشکلشان آگاه نیستند و ممکن است خودشان نتوانند تصمیم بگیرند که مصرف دارو برای آن‌ها ضروری است یا با کمک روان درمانی می‌توان به آن‌ها کمک کرد. در چنین مواقعی نقش روانشناس یا روانپزشک پررنگ‌تر می‌شود و آن‌ها باید پس از شنیدن مسئله شما، در صورت لزوم، شما را به متخصص مناسب‌تر ارجاع بدهند.
به طور کلی اگر درباره مراجعه و انتخاب درمان مناسب شک دارید بهتر است ابتدا به روانشناس مراجعه کنید روانشناس از شما سوالات دقیقی می‌پرسد و پس از بررسی وضعیت شما ممکن است شما را به یک روانپزشک ارجاع دهد.
مقاله پیشنهادی :شخصیت شناسی از روی چشم
سخن پایانی
درست است که تفاوت روانشناس و روانپزشک وجود دارد و این تفاوت می‌تواند سرنوشت یک مراجع را تغییر دهد اما باید بدانیم که بین روانشناس و روانپزشک، شباهت‌های بسیاری هم وجود دارد و روش درمانی این دو متخصص در موارد بسیاری مکمل یکدیگر است. به همین دلیل هم در اکثر مراکز مشاوره و روانشناسی یک یا چند روانپزشک در کنار روانشناسان به کار مشغول هستند تا هر زمان که نیاز شد مراجع بتواند به آن‌ها مراجعه کند.
درباره اختلالاتی مثل اسکیزوفرنی، افسردگی شدید، تمایل به خودکشی، شخصیت مرزی و… مراجعه به روانپزشک به یک ضرورت تبدیل می‌شود که به تعویق انداختن آن می تواند عواقب جبران ناپذیر و خطرناکی داشته باشد. پس این افراد حتما باید به روانپزشک هم مراجعه کنند.
شما چه تجربه‌ای از مراجعه به روانشناس یا روانپزشک دارید؟ آیا تا به‌حال شده است که به یکی از این متخصصین مراجعه کنید و متوجه بشوید که مراجعه شما اشتباه بوده است؟ به نظر شما چه تفاوت‌های دیگری بین روانشناس و روانپزشک وجود دارد؟ با ما در بخش نظرات همراه باشید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در حوزه روانشناسی می‌توانید به بخش آموزش روانشناسی وبلاگ مکتب‌خونه مراجعه کنید.
