فلوچارت برنامه‌نویسی یک نمایش گرافیکی از یک الگوریتم است. برنامه نویسان اغلب از آن به‌عنوان یک ابزار برنامه‌ریزی برنامه برای حل یک مشکل استفاده می‌کنند. در فلوچارت برنامه‌نویسی برای نشان دادن جریان اطلاعات و پردازش از نمادهایی استفاده می‌کند که بین آن‌ها به هم متصل هستند. فرآیند ترسیم فلوچارت برای یک الگوریتم به‌عنوان “فلوچارت یا Flowcharts” شناخته می‌شود.
فلوچارت چیست؟
فلوچارت نموداری است که فرآیند، سیستم یا الگوریتم کامپیوتری را نشان می‌دهد. فلوچارت‌ها به‌طور گسترده درزمینهٔ‌های مختلف برای مستندسازی، مطالعه، برنامه‌ریزی، بهبود و ارتباط فرآیندهای اغلب پیچیده در نمودارهای واضح و قابل‌فهم استفاده می‌شوند. فلوچارت‌ها که گاهی به‌صورت نمودار جریان نوشته می‌شوند، از مستطیل‌ها، بیضی‌ها، لوزی‌ها و شکل‌های بالقوه متعدد دیگر برای تعیین نوع عملیات، همراه با فلش‌های متصل برای تعریف جریان و ترتیب استفاده می‌کنند. آن‌ها می‌توانند از نمودارهای ساده و دستی گرفته تا نمودارهای کامپیوتری جامع که مراحل و مسیرهای متعدد را به تصویر می‌کشند، متغیر باشند.
اگر تمام اشکال مختلف فلوچارت‌ها را در نظر بگیریم، آن‌ها یکی از رایج‌ترین نمودارهای روی کره زمین هستند که هم توسط افراد فنی و هم غیر فنی درزمینهٔ‌های متعدد استفاده می‌شود. فلوچارت‌ها گاهی اوقات با نامهای تخصصی‌تری مانند نمودار جریان فرآیند، نقشه فرآیند، نمودار جریان عملکردی، نقشه‌برداری فرآیند کسب‌وکار، مدل‌سازی و نشانه‌گذاری فرآیند کسب‌وکار (BPMN) یا نمودار جریان فرآیند (PFD) نیز نام‌برده می‌شوند.
کاربردهای فلوچارت
ما اغلب فلوچارت‌ها را به‌عنوان فلوچارت برنامه‌نویسی می‌شناسیم. اما باید گفت که علاوه بر فلوچارت برنامه‌نویسی، فلوچارت درە زمینه‌های متعدد دیگری نیز کاربرد دارد که در زیر به این کاربردها اشاراتی خواهیم داشت.
کاربرد Flowcharts در تحصیلات:
با استفاده از فلوچارت در تحصیلات می‌توانید موارد زیر را انجام دهید:
- برنامه‌ریزی درسی و الزامات تحصیلی.
- یک طرح درس یا ارائه شفاهی ایجاد کنید.
- یک پروژه گروهی یا فردی سازمان‌دهی کنید.
- برنامه‌ریزی و ساختار نوشتن خلاقانه.
- نمایش جریان الگوریتم‌ها یا معماهای منطقی.
- یک فرآیند علمی را درک کنید.
- نمودار یک فرآیند تشریحی را توضیح دهید
- علائم و درمان بیماری‌ها را ترسیم کنید.
- فرضیه‌ها و نظریه‌ها را ترسیم کنید.
کاربرد فلوچارت در فروش و بازاریابی:
با استفاده از فلوچارت می‌توانید کارهای زیر را درزمینهٔ فروش و بازاریابی انجام دهید:
- جریان یک نظرسنجی را ترسیم کنید.
- نمودار روند فروش را ترسیم کنید.
- برنامه‌ریزی استراتژی‌های تحقیق را انجام دهید.
- سیاست‌های ارتباطی مانند یک طرح روابط عمومی اضطراری را منتشر کنید
- و…
Flowcharts در کسب‌وکار:
- فرآیندهای سفارش و تدارکات را درک کنید.
- وظایف یا کارهای روزمره یک کارمند را نشان دهید.
- مسیرهایی که کاربران در یک وب‌سایت یا فروشگاه طی می‌کنند را درک کنید.
- یک طرح تجاری یا طرح تحقق محصول تهیه کنید.
- مستندسازی فرآیند آماده‌سازی برای فروش
- و…
کاربرد فلوچارت در ساخت و تولید:
- ترکیب فیزیکی یا شیمیایی یک محصول را نشان دهید.
- فرآیند تولید را از ابتدا تا انتها نشان دهید.
- کشف و حل ناکارآمدی در یک فرآیند تولید یا تدارکات را توضیح دهید.
کاربرد فلوچارت در مهندسی:
با استفاده از فلوچارت می‌توانید اقدامات زیر را در علوم مهندسی انجام دهید:
- نمایش جریان‌های فرآیند یا جریان‌های سیستم.
- طراحی و به‌روزرسانی فرآیندهای شیمیایی و کارخانه‌ای.
- چرخه عمر یک سازه را ارزیابی کنید.
- نمودار یک جریان مهندسی معکوس.
- فاز طراحی و نمونه اولیه یک ساختار یا محصول جدید را نشان دهید.
- و…
فلوچارت برای برنامه‌نویسی الگوریتم‌های کامپیوتری
به‌عنوان یک نمایش بصری جریان داده، فلوچارت برنامه‌نویسی در نوشتن یک برنامه یا الگوریتم و توضیح آن برای دیگران بسیار مفید هستند. شما می‌توانید از فلوچارت الگوریتمی برای بیان منطق پشت برنامه قبل از شروع به کدگذاری فرآیند استفاده کنید. فلوچارت برنامه‌نویسی می‌تواند به سازمان‌دهی کد شما کمک کند و زمانی که زمان کد نویسی فرامی‌رسد یک راهنمایی کامل ارائه دهد. به‌طورکلی با فلوچارت‌ها می‌توانید اعمال زیر را در برنامه‌نویسی انجام دهید:
- نحوه سازمان‌دهی کد را نشان دهید.
- اجرای کد را در یک برنامه تجسم کنید.
- ساختار یک وب‌سایت یا برنامه را نشان دهید.
- درک نحوه حرکت کاربران در یک وب‌سایت یا برنامه.
اغلب، برنامه نویسان ممکن است شبه کد، ترکیبی از زبان طبیعی و زبان کامپیوتری را بنویسند که توسط افراد قابل‌خواندن است. این روش ممکن است جزئیات بیشتری را نسبت به فلوچارت برنامه‌نویسی ارائه دهد و به‌عنوان جایگزینی برای فلوچارت یا به‌عنوان مرحله بعدی کد واقعی عمل کند.
نمادهای مهم در رسم فلوچارت برنامه‌نویسی
برای رسم فلوچارت برنامه‌نویسی و به‌صورت کلی رسم فلوچارت، ما از نمادهای تفاوتی استفاده خواهیم کرد که هرکدام از این نمادها معانی خاص خودشان رادارند. در این بخش ما به تشریح این نمادهای در فلوچارت برنامه‌نویسی خواهیم پرداخت.
ترمینال یا بیضی:
نماد بیضی‌شکل شروع و توقف را در جریان منطقی برنامه نشان می‌دهد. مکث/توقف معمولاً در منطق برنامه تحت برخی شرایط خطا اتفاق می‌افتد و استفاده می‌شود. بیضی اولین و آخرین نماد در فلوچارت برنامه‌نویسی است.
ورودی/خروجی:
متوازی‌الاضلاع در فلوچارت برنامه‌نویسی هر تابعی از نوع ورودی/خروجی را نشان می‌دهد. دستورالعمل‌های برنامه‌ای که ورودی را از دستگاه‌های ورودی دریافت می‌کنند و خروجی را روی دستگاه‌های خروجی نمایش می‌دهند، با متوازی‌الاضلاع در نمودار جریان نشان داده می‌شوند.
پردازش:
یک مستطیل نشان‌دهنده دستورالعمل‌های حسابی در فلوچارت است. تمام فرآیندهای حسابی مانند جمع، تفریق، ضرب و تقسیم با عمل یا نماد مستطیل نشان داده می‌شوند.
تصمیم‌گیری:
نماد لوزی نشان‌دهنده یک نقطه تصمیم‌گیری است. عملیات مبتنی بر تصمیم مانند بله/نه سؤال یا درست/نادرست با لوزی در فلوچارت نشان داده‌شده است.
اتصال دهنده در فلوچارت برنامه‌نویسی
خطوط جریان:
خطوط جریان نشان‌دهنده ترتیب دقیقی است که دستورالعمل‌ها در آن اجرا می‌شوند. فلش‌ها جهت جریان کنترل و رابطه بین نمادهای مختلف فلوچارت را نشان می‌دهند.
مثال:
مثال ما در زبان سی پلاس پلاس است: این برنامه دو عدد را از مردودی می‌گیرد و آن‌ها را باهم مقایسه می‌کند و عدد بزرگ‌تر را چاپ می‌کند.
// C++ program to find largest of two numbers
#include
using namespace std;
int main()
{
int num1, num2, largest;
/*Input two numbers*/
cout << "Enter two numbers:\n"; cin >> num1;
cin >> num2;
/*check if a is greater than b*/
if (num1 > num2)
largest = num1;
else
largest = num2;
/*Print the largest number*/
cout << largest;
return 0;
}
خروجی به شکل زیر است:
فلوچارت برنامه‌نویسی این قطعه کد برنامه به شکل زیر خواهد بود:
مزایای فلوچارت برنامه‌نویسی:
یک فلوچارت مزایای بیشماری دارد که مهمترین این مزایا به شکل زیر است:
- فلوچارت‌ها روش بهتری برای برقراری ارتباط منطقی سیستم هستند.
- فلوچارت‌ها به‌عنوان یک راهنمای برای طرح اولیه در طول طراحی برنامه عمل می‌کنند.
- فلوچارت‌ها به فرآیند اشکال‌زدایی کمک می‌کنند.
- با کمک فلوچارت می‌توان برنامه‌ها را به‌راحتی تحلیل کرد.
- مستندات بهتری ارائه می‌دهد.
- فلوچارت‌ها به‌عنوان یک مستند مناسب خوب عمل می‌کنند.
معایب فلوچارت برنامه‌نویسی:
- ترسیم فلوچارت برای برنامه‌های بزرگ و پیچیده دشوار است.
- در این فلوچارت برنامه نویسی هیچ استانداردی برای تعیین میزان جزئیات وجود ندارد.
- بازتولید فلوچارت‌ها مشکل است.
- اصلاح فلوچارت بسیار دشوار است.
بهترین ابزارهای رسم فلوچارت
ابزارها و نرم‌افزارهای بسیار زیادی برای ترسیم فلوچارت برنامه‌نویسی و سایر فلوچارت‌ها وجود دارند که معرفی همه آن‌ها در یک مقاله امکان‌پذیر نیست. ما چهارتا از بهترین نرم‌افزارهای رسم فلوچارت همراه با امکانات آن‌ها را به‌صورت مختصر به شما معرفی خواهیم کرد.
نرم‌افزار رسم فلوچارت Edraw
نرم‌افزار Edraw Flowchart Maker دارای رابط کشیدن و رها کردن است. با این ابزار رسم فلوچارت شما انواع زیادی از نمادهای داخلی را دریافت رادارید. می‌توان از آن برای نمودار جریان داده، BPMN و نمودار گردش کار استفاده کرد. این ابزار هوشمند، ساده و سرراست ایجاد یک فلوچارت برنامه‌نویسی را بسیار آسان می‌کند. همچنین این ابزار اشکال از پیش‌ساخته شده و دکمه‌های شناور خودکار را فراهم می‌کند.
Edraw Max ابزار نموداری همه‌جانبه است و می‌توان گفت یک ابزار حرفه‌ای و همه‌کاره نقشه‌برداری ذهن است.
امکانات:
- کتابخانه‌های داخلی Edraw حاوی تمام نمادهای فلوچارت خواهند بود.
- نمادها مطابق استاندارد هر صنعت هستند.
- این ابزار به شما امکان می‌دهد نمادها را سفارشی کنید.
- این ابزار به شما امکان می‌دهد رنگ را تغییر دهید، سبک خطوط را تنظیم کنید و همه‌چیز را سفارشی کنید.
ابزار رسم فلوچارت فلوچارت برنامه‌نویسی Draw.io
Draw.io یک ابزار آنلاین برای ترسیم نمودارها، فلوچارت‌ها، نمودارهای ER و غیره است که رایگان و متن‌باز است. این ابزار یک کتابخانه گسترده برای اشکال فراهم می‌کند. می‌توان از آن در دسکتاپ و همچنین در موبایل استفاده کرد. با تمام مرورگرها سازگار است و هم‌اکنون یک ابزار محبوب برای رسم فلوچارت برنامه‌نویسی است.
امکانات:
- این ابزار یک رابط بصری باقابلیت کشیدن و رها کردن دارد.
- به شما امکان می‌دهد تغییرات را ردیابی و بازیابی کنید.
- از فرمت‌های مختلف برای ایمپورت و اکسپورت فلوچارت‌ها پشتیبانی می‌کند.
- این ابزار هم در حالت آنلاین و هم آفلاین کار می‌کند
ابزار رسم فلوچارت Lucid Chart
Lucid Chart یک نرم‌افزار نمودار آنلاین برای سیستم‌عامل مک است. می‌توان از آن برای نمودارهای ساده و همچنین برای نمودارهای پیچیده استفاده کرد. البته این ابزار می‌تواند در هر دستگاه و در هر مرورگری استفاده شود.
امکانات:
- می‌توان آن را به‌طور یکپارچه با G Suite، Microsoft Office، Atlassian و بسیاری از برنامه‌های محبوب دیگر ادغام کرد.
- این ابزار امکان چت گروهی و نظرات را در زمان واقعی رسم فلوچارت فراهم می‌کند.
ابزار رسم فلوچارت Smart Draw
Smart Draw یک پلتفرم هوشمند و پیشرفته برای ترسیم انواع نمودارها و فلوچارت‌های برنامه‌نویسی است. این ابزار دارای قالب‌بندی هوشمند است. این ویژگی‌ها را برای مدیریت سازمانی، همکاری از هرکجا و پلتفرم توسعه ارائه می‌کند.
امکانات:
- این ابزار فلوچارت برنامه‌نویسی قالب‌بندی هوشمندی دارد.
- این ابزار یک پلت فرم توسعه است که می‌تواند نمودار را از داده‌ها ایجاد کند.
- Smart Draw را می‌توان با MS Office، Google Apps، Jira و بسیاری از برنامه‌های کاربردی دیگر ادغام کرد.
