در برنامه‌نویسی سی شارپ، یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین دستورات کنترلی، دستور if است. این دستور به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهد که شرایط مختلف را بررسی کنند و بر اساس نتایج آن شرایط، تصمیمات متفاوتی را اجرا کنند. دستور if یک عنصر اصلی در تصمیم‌گیری‌های شرطی در زبان‌های برنامه‌نویسی محسوب می‌شود. در این مقاله، به آموزش دستور if در سی شارپ خواهیم پرداخت و به تمامی جوانب آن با ذکر مثال‌ها و کدهای کاربردی می‌پردازیم.
مفهوم دستور if در C#
دستور if در سی شارپ یک ساختار کنترلی است که بر اساس یک شرط مشخص، اجرا یا عدم اجرای بخشی از کد را تعیین می‌کند. اگر شرط تعیین شده توسط برنامه‌نویس صحیح باشد (true)، بلوک کد مربوطه اجرا می‌شود و در غیر این صورت، آن بلوک کد نادیده گرفته می‌شود.
برای نوشتن دستور if در سی شارپ، ساختار زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
if (شرط)
{
// کدهایی که در صورت صحیح بودن شرط اجرا می‌شوند
}
در اینجا، شرط مورد نظر داخل پرانتز قرار می‌گیرد و کدهایی که در صورت صحیح بودن آن شرط باید اجرا شوند، داخل بلوک {} نوشته می‌شوند. فلوچارت دستور شرطی ایف در سی شارپ به صورت زیر است:
مثال دستور if در سی شارپ
فرض کنید می‌خواهیم بررسی کنیم که آیا یک عدد بزرگتر از ۱۰ است یا خیر. از دستور if برای انجام این کار استفاده می‌کنیم:
int number = 15;
if (number > 10)
{
Console.WriteLine("عدد بزرگتر از ۱۰ است");
}
در این مثال از آموزش دستور if در C#، چون مقدار متغیر number بزرگتر از ۱۰ است، پیام “عدد بزرگتر از ۱۰ است” در کنسول چاپ می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: آموزش حلقه foreach در سی شارپ به زبان ساده
استفاده از دستور IF – else در سی شارپ
گاهی اوقات لازم است که علاوه بر بررسی یک شرط، در صورت نادرست بودن آن شرط نیز عملی انجام شود. در این موارد، از دستور IF – else استفاده می‌کنیم.
ساختار نوشتاری این دستور به شکل زیر است:
if (شرط)
{
// کدهایی که در صورت صحیح بودن شرط اجرا می‌شوند
}
else
{
// کدهایی که در صورت نادرست بودن شرط اجرا می‌شوند
}
همچنین فلوچارت دستور IF – else در سی شارپ چیزی به صورت شکل زیر است:
مثال دستور IF – else در سی شارپ
فرض کنید می‌خواهیم بررسی کنیم که آیا یک عدد زوج است یا خیر. اگر زوج بود، پیام مناسبی چاپ شود و اگر نبود، پیام دیگری چاپ شود:
int number = 7;
if (number % 2 == 0)
{
Console.WriteLine("عدد زوج است");
}
else
{
Console.WriteLine("عدد فرد است");
}
در این مثال، چون عدد ۷ زوج نیست، پیام «عدد فرد است» در کنسول نمایش داده می‌شود.
استفاده از دستور If – else – if در سی شارپ
گاهی اوقات نیاز است که چندین شرط مختلف را بررسی کنیم. در این موارد از دستور If – else – if استفاده می‌کنیم.
ساختار نوشتاری این دستور به شکل زیر است:
if (شرط اول)
{
// کدهایی که در صورت صحیح بودن شرط اول اجرا می‌شوند
}
else if (شرط دوم)
{
// کدهایی که در صورت صحیح بودن شرط دوم اجرا می‌شوند
}
else
{
// کدهایی که در صورت نادرست بودن تمامی شرایط اجرا می‌شوند
}
فلوچارت دستور If – else – if در سی شارپ به صورت شکل زیر است:
مثال دستور If – else – if در سی شارپ
فرض کنید می‌خواهیم بررسی کنیم که آیا یک عدد مثبت، منفی یا صفر است:
int number = 0;
if (number > 0)
{
Console.WriteLine("عدد مثبت است");
}
else if (number < 0)
{
Console.WriteLine("عدد منفی است");
}
else
{
Console.WriteLine("عدد صفر است");
}
در این مثال، چون مقدار number برابر با صفر است، پیام “عدد صفر است” در کنسول چاپ می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: آموزش برنامه نویسی سوکت در سی شارپ – راهنمای عملی و جامع
استفاده از دستور If تودرتو در سی شارپ
در برخی موارد نیاز است که در داخل یک دستور if، یک دستور if دیگر نیز استفاده شود. این حالت را دستور If تودرتو می‌نامند. ساختار نوشتاری این دستور به شکل زیر است:
if (شرط اول)
{
if (شرط دوم)
{
// کدهایی که در صورت صحیح بودن هر دو شرط اجرا می‌شوند
}
}
فلوچارت دستور If تودرتو در سی شارپ به صورت زیر است:
مثال دستور If تودرتو در سی شارپ
فرض کنید می‌خواهیم بررسی کنیم که آیا یک عدد مثبت است و همچنین زوج است:
int number = 8;
if (number > 0)
{
if (number % 2 == 0)
{
Console.WriteLine("عدد مثبت و زوج است");
}
}
در این مثال، چون عدد ۸ هم مثبت و هم زوج است، پیام “عدد مثبت و زوج است” در کنسول نمایش داده می‌شود.
استفاده از دستور Switch در سی شارپ
گاهی اوقات نیاز است که یک متغیر را با مقادیر مختلفی مقایسه کنیم. در این حالت استفاده از دستور Switch در سی شارپ می‌تواند کدهای ما را ساده‌تر و خواناتر کند.
ساختار نوشتاری دستور Switch به شکل زیر است:
switch (متغیر)
{
case مقدار۱:
// کدهایی که در صورت تطابق متغیر با مقدار۱ اجرا می‌شوند
break;
case مقدار۲:
// کدهایی که در صورت تطابق متغیر با مقدار۲ اجرا می‌شوند
break;
// می‌توان به تعداد دلخواه case اضافه کرد
default:
// کدهایی که در صورت عدم تطابق با هیچ یک از caseها اجرا می‌شوند
break;
}
فلوچارت دستور Switch در سی شارپ به صورت زیر است:
مثال دستور Switch در سی شارپ
فرض کنید می‌خواهیم بر اساس یک عدد، روز هفته را تشخیص دهیم:
int day = 3;
switch (day)
{
case 1:
Console.WriteLine("یکشنبه");
break;
case 2:
Console.WriteLine("دوشنبه");
break;
case 3:
Console.WriteLine("سه‌شنبه");
break;
case 4:
Console.WriteLine("چهارشنبه");
break;
case 5:
Console.WriteLine("پنج‌شنبه");
break;
case 6:
Console.WriteLine("جمعه");
break;
case 7:
Console.WriteLine("شنبه");
break;
default:
Console.WriteLine("عدد وارد شده معتبر نیست");
break;
}
در این مثال، چون مقدار day برابر با ۳ است، پیام “سه‌شنبه” در کنسول نمایش داده می‌شود.
مزایای استفاده از دستورات شرطی در سی شارپ
دستورات شرطی به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهند که رفتار برنامه را بر اساس شرایط مختلف کنترل کنند. این امر باعث انعطاف‌پذیری بیشتر در برنامه‌ها می‌شود و به کدنویس اجازه می‌دهد تا به راحتی تصمیمات منطقی را در برنامه‌های خود اعمال کند.
دستورات شرطی در بسیاری از جنبه‌های برنامه‌نویسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از کنترل منطق برنامه‌های کاربردی گرفته تا تصمیم‌گیری در بازی‌ها و مدیریت ورودی‌های کاربر، همگی نیازمند استفاده از این دستورات هستند.
نکات مهم در استفاده از دستورات شرطی
هنگام استفاده از دستورات شرطی باید دقت داشت که شرایط به درستی تعریف شوند و از تکرار غیرضروری کدها جلوگیری شود. همچنین، باید از قرار دادن بیش از حد دستورات شرطی در یکدیگر خودداری کرد تا کدها خوانایی خود را از دست ندهند.
پیشنهاد مطالعه: آموزش Properties در سی شارپ + کاربردهای عملی
نمونه سوال حلقه for در سی شارپ
حلقه‌ها نیز از اجزای کلیدی برنامه‌نویسی هستند که به کمک آن‌ها می‌توانیم یک بخش از کد را چندین بار اجرا کنیم. در ادامه یک نمونه سوال حلقه for در سی شارپ را بررسی می‌کنیم.
for (int i = 1; i <= 5; i++)
{
Console.WriteLine("این پیام " + i + " بار چاپ شده است");
}
این کد، پیام «این پیام x بار چاپ شده است» را ۵ بار در کنسول نمایش می‌دهد که در هر بار اجرای حلقه، مقدار x افزایش می‌یابد.
تفاوت بین دستور if و دستور Switch
دستور if و دستور Switch هر دو برای اجرای تصمیمات شرطی استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌هایی دارند. دستور if برای شرایط پیچیده‌تر و چندگانه مناسب است، در حالی که دستور Switch زمانی کاربرد دارد که می‌خواهیم یک متغیر را با چند مقدار مشخص مقایسه کنیم.
مثالی عملی از آموزش دستور if در سی شارپ
برای درک بهتر انواع دستور if در سی شارپ، یک مثال عملی را بررسی می‌کنیم که شامل استفاده از انواع مختلف این دستور است. فرض کنید می‌خواهیم برنامه‌ای بنویسیم که بر اساس نمره دانش‌آموز، نتیجه آن را به صورت متنی نمایش دهد.
توضیح مسئله:
این برنامه باید نمره‌ای بین ۰ تا ۲۰ را دریافت کرده و نتیجه‌ای مانند “مردود”، “قبول”، “خوب” و “عالی” را بر اساس نمره چاپ کند. به این منظور از انواع مختلف دستورات if استفاده می‌کنیم: دستور if ساده، دستور if-else، دستور if-else if-else و دستور if تودرتو.
کد برنامه:
using System;
class Program
{
static void Main(string[] args)
{
// دریافت نمره از کاربر
Console.WriteLine("لطفا نمره دانش‌آموز را وارد کنید (۰ تا ۲۰):");
int score = int.Parse(Console.ReadLine());
// بررسی صحت نمره وارد شده
if (score < 0 || score > 20)
{
Console.WriteLine("نمره وارد شده معتبر نیست.");
}
else
{
// استفاده از دستور if-else if-else
if (score >= 17)
{
Console.WriteLine("عالی");
}
else if (score >= 14)
{
Console.WriteLine("خوب");
}
else if (score >= 10)
{
Console.WriteLine("قبول");
}
else
{
Console.WriteLine("مردود");
}
// بررسی جزئی‌تر با استفاده از دستور if تودرتو
if (score >= 10)
{
if (score < 12) { Console.WriteLine("شما به سختی قبول شده‌اید."); } else if (score >= 12 && score < 14)
{
Console.WriteLine("عملکرد شما متوسط بوده است.");
}
}
}
}
}
توضیح کد:
- دریافت نمره از کاربر: ابتدا نمره دانش‌آموز را از طریق کنسول دریافت می‌کنیم. از متد int.Parse برای تبدیل ورودی متنی به عدد صحیح استفاده می‌شود.
- بررسی صحت نمره وارد شده با دستور if ساده: در این بخش، بررسی می‌کنیم که آیا نمره وارد شده بین ۰ تا ۲۰ است یا خیر. اگر نمره‌ای خارج از این بازه وارد شده باشد، پیام “نمره وارد شده معتبر نیست” چاپ می‌شود.
- استفاده از دستور if-else if-else: این قسمت اصلی کد است که بر اساس نمره وارد شده، نتیجه نهایی را مشخص می‌کند. اگر نمره بزرگتر یا مساوی ۱۷ باشد، نتیجه “عالی” است. اگر بین ۱۴ تا ۱۶.۹۹ باشد، نتیجه “خوب” است. اگر بین ۱۰ تا ۱۳.۹۹ باشد، نتیجه “قبول” است و در غیر این صورت، نتیجه “مردود” خواهد بود.
- استفاده از دستور if تودرتو: در این بخش، بررسی جزئی‌تری انجام می‌شود. اگر نمره بین ۱۰ تا ۱۱.۹۹ باشد، پیام “شما به سختی قبول شده‌اید” چاپ می‌شود. اگر نمره بین ۱۲ تا ۱۳.۹۹ باشد، پیام “عملکرد شما متوسط بوده است” نمایش داده می‌شود.
این مثال نشان می‌دهد که چگونه می‌توان از انواع مختلف دستورات if در سی شارپ برای تصمیم‌گیری‌های شرطی و مدیریت شرایط مختلف استفاده کرد. با استفاده از دستور if ساده، می‌توانیم شرایط خاصی را بررسی کنیم. با دستور if-else if-else می‌توانیم چندین شرط را به ترتیب بررسی کنیم و در نهایت، با دستور if تودرتو می‌توانیم بررسی‌های دقیق‌تری انجام دهیم.
سوالات متداول
توجه به چند پرسش و پاسخ زیر در رابطه با آموزش if در سی شارپ اهمیت زیادی دارد:
۱. دستور if در سی شارپ چیست؟
- دستور if یک ساختار کنترلی است که بر اساس یک شرط مشخص، اجرای کدها را کنترل می‌کند.
۲. تفاوت دستور if و Switch چیست؟
- دستور if برای شرایط پیچیده‌تر و چندگانه استفاده می‌شود، در حالی که دستور Switch برای مقایسه یک متغیر با چند مقدار مشخص مناسب‌تر است.
۳. چگونه می‌توان از دستور if تودرتو در سی شارپ استفاده کرد؟
- با قرار دادن یک دستور if در داخل بلوک کد یک دستور if دیگر، می‌توان از دستور if تودرتو استفاده کرد.
۴. چه زمانی باید از دستور If – else – if استفاده کرد؟
- زمانی که نیاز به بررسی چندین شرط مختلف داریم و هر کدام از آن‌ها نیازمند اجرای کدهای متفاوتی هستند.
جمع‌بندی
دستورات شرطی یکی از مهم‌ترین اجزای برنامه‌نویسی هستند که به شما اجازه می‌دهند تا منطق برنامه خود را کنترل کنید. در این مقاله به بررسی کامل دستور if در سی شارپ و دیگر ساختارهای مرتبط با آن در سی شارپ پرداختیم و با ذکر مثال‌های مختلف، نحوه استفاده از آن‌ها را توضیح دادیم. با به کارگیری صحیح این دستورات، می‌توانید برنامه‌هایی پیچیده و قدرتمند بسازید که به راحتی شرایط مختلف را مدیریت کنند.
آیا آماده‌اید که مهارت‌های برنامه‌نویسی خود را به سطح بعدی ببرید؟ با شرکت در دوره‌های آموزش سی شارپ و آموزش برنامه نویسی مکتب‌خونه، به یک توسعه‌دهنده حرفه‌ای تبدیل شوید! همین حالا به ما بپیوندید و با یادگیری جدیدترین تکنیک‌ها و اصول برنامه‌نویسی، مسیر شغلی خود را روشن کنید. فرصت را از دست ندهید! ثبت‌نام کنید و با قدرت در دنیای برنامه‌نویسی قدم بردارید.
