امروزه بسیاری از کودکان به‌واسطه والدین، معلمان یا رهبران فناوری تشویق می‌شوند تا مهارت‌های آینده مانند کدنویسی را بیاموزند. اما چرا فکر می‌کنید این‌گونه است؟ چرا افراد بیشتری به دنبال این هستند که کودکان را به کدنویسان حرفه‌ای تبدیل کنند؟ آیا یادگیری کدنویسی ساده است؟ آیا کودکان ۶ یا ۷ساله می‌توانند مفاهیم و روش‌های کدنویسی را درک کنند؟ بله با وجود پلتفرم‌هایی مانند Scratch، این امکان کاملاً وجود دارد که کودکان در کنار برنامه درسی مدرسه، کدنویسی را بیاموزند و حتی از طریق دوره‌های آنلاین کدنویسی نیز این مهارت را کسب کنند. در ادامه، آموزش ساخت پروژه با اسکرچ جونیور نیز راهگشای شماست.
زبان برنامه‌نویسی اسکرچ چیست؟
زبان برنامه نویسی اسکرچ چیست؟ در اصل اسکرچ یک زبان برنامه‌نویسی بصری و ساده بوده که به طور خاص برای آموزش مفاهیم برنامه‌نویسی به کودکان و نوجوانان طراحی شده است. این زبان توسط مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) توسعه داده شده و به کاربران امکان می‌دهد با استفاده از بلوک‌های گرافیکی و بدون نیاز به نوشتن کد، برنامه‌های خود را ایجاد کنند. ساخت بازی ریاضی با اسکرچ و موارد مشابه به‌راحتی شدنی است.
اسکرچ به کودکان کمک می‌کند تا با اصول اولیه برنامه‌نویسی مانند متغیرها، حلقه‌ها، شرط‌ها و توابع آشنا شوند و به آن‌ها اجازه می‌دهد پروژه‌های خلاقانه‌ای مانند بازی‌ها، داستان‌های تعاملی و انیمیشن‌ها را بسازند. این پلتفرم نه‌تنها ابزارهای برنامه‌نویسی را در دسترس قرار می‌دهد، بلکه جامعه‌ای آنلاین را فراهم می‌کند که کاربران می‌توانند پروژه‌های خود را به اشتراک بگذارند و از پروژه‌های دیگران الهام بگیرند. اسکرچ به دلیل سادگی و جذابیت بصری، به‌عنوان یکی از بهترین ابزارها برای شروع یادگیری برنامه‌نویسی در سنین پایین شناخته می‌شود.
اسکرچ نه‌تنها به تقویت خلاقیت و مهارت‌های حل مسئله کمک می‌کند، بلکه به‌عنوان مقدمه‌ای مناسب برای یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی پیچیده‌تر نیز عمل می‌کند. این زبان با فراهم‌آوردن بستری برای یادگیری سرگرم‌کننده و عملی، به یکی از محبوب‌ترین ابزارهای آموزشی در مدارس و مراکز آموزشی تبدیل شده است.
ساخت پروژه اسکرچ را با ما دنبال کنید. با پیشرفت فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، رباتیک و یادگیری ماشین، هرچه کودکان زودتر با کدنویسی آشنا شوند، برای آینده بهتر مجهز خواهند بود. حال که به طور مختصر به Scratch اشاره کردیم، دقیقاً چیست؟ بیایید کمی عمیق‌تر به آن بپردازیم!
ایجاد حساب کاربری در اسکرچ
برای شروع، به وبسایت اسکرچ بروید و روی دکمه Join Scratch در بالای سمت راست کلیک کنید. (برای یادگیری بیشتر، نمونه پروژه اسکرچ جونیور را در ادامه دنبال کنید.)
این دکمه شما را به صفحه‌ای هدایت می‌کند که می‌توانید با واردکردن اطلاعات لازم، ثبت‌نام کنید. پس از ایجاد حساب کاربری در اسکرچ، باید هر بار که وارد سایت می‌شوید، نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنید تا وارد حساب خود شوید.
چگونه اولین پروژه خود را در اسکرچ ایجاد کنیم؟
برای ایجاد نمونه پروژه اسکرچ، روی دکمه Create در گوشه بالای سمت چپ کلیک کنید. این کار پلتفرم اسکرچ را باز می‌کند که می‌توانید در آن اولین پروژه خود را ایجاد کنید.
- در سمت چپ، یک جعبه‌ابزار با دکمه‌های رنگارنگ خواهید دید. این‌ها انواع مختلف بلوک‌هایی هستند که می‌توانید برای ایجاد پروژه خود از آن‌ها استفاده کنید.
- در وسط پنجره، فضای خالی به نام Workspace قرار دارد. شما تمام کدنویسی‌های خود را در این فضا انجام خواهید داد.
- در سمت راست، بخشی به نام Stage وجود دارد که می‌توانید نتایج کدنویسی خود را در آن ببینید.
- برای ایجاد پروژه اسکرچ جونیور، ابتدا باید یک شخصیت به نام Sprite به صحنه اضافه کنید.
پس از آن، پس‌زمینه صحنه را تنظیم کرده و سپس کدنویسی برای شخصیت را آغاز کنید. این به این معنی است که به کامپیوتر دستورالعمل‌هایی به‌صورت یک اسکریپت می‌دهید و سپس روی پرچم سبز در بالای صحنه کلیک می‌کنید تا پروژه شما اجرا شود.
پیشنهاد مطالعه: آموزش اسکرچ جونیور اندروید – برنامه نویسی کودکان با گوشی موبایل
مراحل ایجاد پروژه در اسکرچ
مراحل ایجاد پروژه در اسکرچ به صورت زیر است:
- مرحله ۱: به وبسایت MIT Scratch بروید
- مرحله ۲: روی Create کلیک کنید
- مرحله ۳: یک پس‌زمینه انتخاب کنید
- مرحله ۴: یک شخصیت (Sprite) انتخاب کنید
- مرحله ۵: اسکریپت پروژه را بنویسید
- مرحله ۶: پروژه را اجرا کنید
ذخیره و اشتراک‌گذاری پروژه در اسکرچ
پس از اتمام پروژه، می‌توانید آن را ذخیره کنید. با کلیک بر روی دکمه اشتراک‌گذاری در بالا، می‌توانید پروژه خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.
سپس، با استفاده از لینک کپی شده، می‌توانید پروژه را با دوستان و خانواده خود به اشتراک بگذارید.
پروژه اسکرچ پیشرفته چیست؟
پروژه اسکرچ پیشرفته به پروژه‌ای گفته می‌شود که با استفاده از قابلیت‌های پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر زبان برنامه‌نویسی اسکرچ ساخته شده است. این پروژه‌ها معمولاً شامل ترکیبی از مفاهیم و تکنیک‌های پیشرفته‌تر برنامه‌نویسی و طراحی هستند که به کاربران این امکان را می‌دهند تا خلاقیت و توانایی‌های برنامه‌نویسی خود را به چالش بکشند. لازم است که ساخت پروژه اسکرچ دارای این ویژگی‌ها باشد:
- استفاده از متغیرها و لیست‌ها: پروژه‌های پیشرفته اغلب از متغیرها و لیست‌ها برای ذخیره و مدیریت داده‌ها به‌صورت پویا استفاده می‌کنند. این ویژگی به برنامه‌نویسان اجازه می‌دهد تا اطلاعات بیشتری را در طول اجرای برنامه مدیریت کنند.
- استفاده از پیام‌ها و کنترل‌ها: ارسال و دریافت پیام‌ها بین اسپرایت‌ها (کاراکترهای برنامه) و استفاده از بلوک‌های کنترلی پیچیده، مانند بلوک‌های شرطی و حلقه‌ها، برای ایجاد تعاملات پیچیده‌تر در پروژه‌ها.
- گرافیک و انیمیشن پیشرفته: طراحی و ایجاد انیمیشن‌های پیچیده‌تر و استفاده از جلوه‌های گرافیکی متنوع برای بهبود جلوه‌های بصری پروژه.
- ایجاد بازی‌های پیچیده: ساخت بازی‌های چندسطحی با قوانین و مکانیک‌های پیچیده‌تر، مانند بازی‌های پلتفرمر، بازی‌های تیراندازی یا بازی‌های پازل پیچیده.
- استفاده از صدا و موسیقی: اضافه‌کردن جلوه‌های صوتی و موسیقی به پروژه برای ایجاد تجربه‌ای تعاملی و جذاب‌تر.
- تعامل با کاربر: ایجاد رابط‌های کاربری پیچیده و استفاده از ورودی‌های کاربر (مانند کلیک‌های موس و فشردن کلیدها) برای تعامل بیشتر با پروژه.
یادگیری و آموزش اسکرچ فارسی
مکتب خونه یکی از پلتفرم‌های آموزشی آنلاین معتبر در ایران است که دوره‌های متنوعی در زمینه‌های مختلف ارائه می‌دهد. آموزش و یادگیری زبان برنامه‌نویسی اسکرچ در مکتب خونه، به‌صورت جامع و کاربردی طراحی شده است. این دوره‌ها با هدف آموزش مفاهیم پایه‌ای برنامه‌نویسی به زبان ساده و قابل‌فهم برای همة سنین، به‌ویژه کودکان و نوجوانان، برگزار می‌شوند.
در این دوره‌ها، مباحث مختلفی از جمله نحوه ساخت پروژه‌های انیمیشن، بازی‌های ساده و داستان‌های تعاملی با استفاده از زبان برنامه‌نویسی اسکرچ آموزش داده می‌شود. همچنین، مدرسین با تجربه و متخصص، با استفاده از مثال‌ها و پروژه‌های عملی، به دانش‌آموزان کمک می‌کنند تا مهارت‌های لازم را به‌صورت قدم‌به‌قدم فراگیرند. با استفاده از این دوره‌ها، دانش‌آموزان می‌توانند خلاقیت و توانایی حل مسئله خود را تقویت کنند و از یادگیری برنامه‌نویسی لذت ببرند. ساخت پروژه اسکرچ اولین بخش از این آموزش است.
بهترین پروژه های اسکرچ برای شروع
این پروژه‌ها هرکدام به نوبه خود می‌توانند مهارت‌های مختلفی از جمله برنامه‌نویسی، طراحی، منطق و خلاقیت را در کاربران تقویت کنند و تجربه‌ای آموزشی و سرگرم‌کننده فراهم آورند. پس از ساخت پروژه اسکرچ، می‌توان این موارد را در اولویت یادگیری قرار داد. موارد زیر بهترین پروژه های اسکرچ هستند:
۱. ماز سه‌بعدی (3D Maze)
پروژه ماز سه‌بعدی یک بازی سرگرم‌کننده و چالش‌برانگیز است که در آن بازیکن باید با حرکت‌دادن کاراکتر خود از طریق یک ماز سه‌بعدی، به مقصد نهایی برسد. این پروژه نیازمند استفاده از اسکریپت‌های پیچیده برای مدیریت حرکت در فضای سه‌بعدی، برخورد با دیوارها و همچنین نمایش گرافیک سه‌بعدی است.
طراحی ماز با استفاده از بلوک‌های کدنویسی اسکرچ و ایجاد توهم عمق و بعد، از جذابیت‌های این پروژه است. همچنین، بازیکنان می‌توانند در طول مسیر خود کلیدها و گنجینه‌هایی را پیدا کنند که به آن‌ها امتیاز اضافی می‌دهد.
۲. شبیه‌سازی خورشیدی (Solar System Simulation)
در این پروژه، شبیه‌سازی منظومه شمسی با استفاده از اسکرچ صورت می‌گیرد. کاربران می‌توانند به کمک اسکریپت‌های موجود، حرکات سیارات به‌دور خورشید را مشاهده کنند و درباره هر کدام از آن‌ها اطلاعات بیشتری کسب کنند.
این پروژه با هدف آموزش و آشنایی کودکان و نوجوانان با مفاهیم فضایی و فیزیکی طراحی شده است. برای هر سیاره، اطلاعاتی نظیر فاصله از خورشید، مدت‌زمان چرخش و ویژگی‌های جوی ارائه می‌شود. همچنین، قابلیت تنظیم سرعت چرخش و مشاهده جزئیات بیشتر نیز فراهم شده است.
پیشنهاد مطالعه: معرفی چند کتاب آموزش اسکرچ برای کودکان و نوجوانان
۳. بازی پلتفرمر (Platformer Game)
بازی پلتفرمر یکی از محبوب‌ترین پروژه‌های اسکرچ است که در آن بازیکن باید یک کاراکتر را از طریق موانع و چالش‌های مختلف به مقصد برساند. این پروژه شامل طراحی مراحل مختلف، تنظیم حرکت کاراکتر، ایجاد موانع متحرک و استاتیک و همچنین اضافه‌کردن عناصر جذاب مانند جمع‌آوری سکه‌ها و توانایی‌های ویژه است. در این پروژه، بازیکنان می‌توانند با استفاده از کلیدهای جهت‌نما کاراکتر خود را حرکت دهند، بپرند و از موانع عبور کنند.
۴. پروژه موسیقی (Music Project)
این پروژه به کاربران اجازه می‌دهد تا با استفاده از بلوک‌های اسکرچ، آهنگ‌های مختلفی را بسازند و اجرا کنند. در این پروژه، کاربران می‌توانند نت‌های موسیقی، ریتم‌ها و آکوردهای مختلف را به‌صورت گرافیکی طراحی کرده و به آهنگ خود اضافه کنند. همچنین، قابلیت تغییر سرعت، تنظیم زیروبمی صدا و اضافه‌کردن افکت‌های صوتی نیز وجود دارد. این پروژه نه‌تنها به تقویت مهارت‌های برنامه‌نویسی کمک می‌کند؛ بلکه خلاقیت موسیقایی کاربران را نیز افزایش می‌دهد.
۵. بازی شطرنج (Chess Game)
بازی شطرنج یکی از پروژه‌های پیشرفته اسکرچ است که نیازمند دانش بالایی از منطق و الگوریتم‌های بازی است. در این پروژه، کاربران می‌توانند با یک حریف کامپیوتری یا انسانی به بازی شطرنج بپردازند. این پروژه شامل طراحی تخته شطرنج، قطعات شطرنج و حرکت‌های مجاز هر قطعه است. همچنین، قابلیت ذخیره بازی، بازگشت به حرکت قبلی و نمایش حرکت‌های ممکن برای هر قطعه نیز فراهم شده است. این پروژه برای علاقه‌مندان به شطرنج و برنامه‌نویسی یک چالش جذاب و مفید است.
سخن پایانی
در این راهنما در مورد نحوه ساخت پروژه اسکرچ گفتیم. زبان برنامه‌نویسی اسکرچ، به‌عنوان یکی از ابزارهای آموزشی جذاب و خلاقانه، به کودکان و نوجوانان امکان می‌دهد تا مفاهیم پایه‌ای برنامه‌نویسی را به شیوه‌ای ساده و تعاملی بیاموزند. با استفاده از بلوک‌های گرافیکی و محیط کاربری بصری، کاربران می‌توانند پروژه‌های متنوعی مانند بازی‌ها، انیمیشن‌ها و داستان‌های تعاملی را به‌سادگی ایجاد کنند.
اگر به دنبال ارتقای مهارت‌های برنامه‌نویسی خود هستید، دوره‌های آموزش اسکرچ مکتب خونه مکتب‌خونه بهترین گزینه برای شماست. با خرید پکیج‌های جامع آموزشی ما، می‌توانید به محتوای ویدیویی با کیفیت، تمرینات عملی، پروژه‌های کاربردی و منابع تکمیلی دسترسی پیدا کنید.
