ترس از سخنرانی یک احساس کاملا طبیعی و شایع در میان افراد مختلف است. معمولا افراد در زمان صحبت کردن در یک جمع، دچار استرس و اضطراب می‌شوند. این احساس در بسیاری از مواقع باعث می‌شود تا فرد نتواند سخنرانی خوبی داشته باشد و مقصود خود را به خوبی به مخاطب نشان دهد. در هنگام سخنرانی فرد مرکز توجه واقع شده که برای بسیاری از افراد ناخوشایند بوده و بر روی عملکرد آن‌ها اثرگذار خواهد بود. این احساس می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که در برخی از افراد شدیدتر و در بعضی از مواقع کمرنگ‌تر است. در ادامه با ما همراه شوید تا اطلاعات بیشتر و کامل‌تری را دراین‌باره در اختیار شما قرار دهیم.
نشانه‌های ترس از سخنرانی
برای اینکه اطلاعات بیشتری درباره علت ترس از سخنرانی به دست آوریم، در ابتدا باید با اصلی‌ترین نشانه‌ها و علائم این موضوع آشنا شویم. در این حالت شما می‌توانید راحت‌تر این موضوع را تشخیص داده و سپس برای از بین بردن ترس تلاش کنید. ازجمله این نشانه‌ها که درصد زیادی از افراد به آن‌ها درگیر می‌شوند، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
- خشک شدن دهان
- تپش قلب
- یخ کردن و تعریق دست‌ها
- تنگی نفس و اختلال در تنفس
- جویدن ناخن‌ها
- عدم تمرکز و از فراموش کردن مطالب
- اسپاسم عضلات
- لرزش صدا و دست‌ها
اصلی‌ترین دلایل ترس از سخنرانی
علت ترس از سخنرانی می‌تواند موارد مختلفی باشد. به صورت کلی در زمان صحبت کردن در جمع، فرد در هجمه‌ای از افکار و احساسات مختلف قرار می‌گیرد که برخی از آن‌ها می‌توانند ترس و اضطراب را برای او به دنبال داشته باشند. برای اینکه بتوانید اقدامات لازم را برای غلبه به این احساسات و فوبیای سخنرانی انجام دهیم، در ابتدا نیاز به ریشه‌یابی داریم. پس باید اطلاعات خود را درباره علت ترس از سخنرانی ارتقا دهیم. در این بخش چند نمونه از ساده‌ترین و رایج‌ترین دلایل را معرفی می‌کنیم.
پیشنهاد مطالعه: معرفی ۱۱ کتاب آموزش فن بیان انگلیسی و فارسی
ترس از قضاوت شدن
درصد زیادی از افراد که از صحبت کردن در جمع می‌هراسند، در واقع ترس از مورد قضاوت قرار گرفتن دارند. اغلب ما همواره در بخش‌های مختلف زندگی خود، نگران قضاوت‌های دیگران هستیم. این موضوع حتی در تصمیمات و عملکرد ما هم اثرگذار است. اگر بتوانیم اهمیت قضاوت دیگران را برای خودمان به حداقل ممکن برسانیم، بدون شک ترس از سخنورانی هم به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. این افراد اگر بدانند که با سخنرانی در جمع مورد قضاوت واقع نمی‌شوند، به راحتی مشارکت کرده و می‌توانند سخنرانی خوبی داشته باشند.
به خاطر داشته باشید که حتی موفق‌ترین سخنرانان هم منتقدانی دارند؛ از این رو شما اصلا نمی‌توانید رضایت همه افراد را جلب کنید. از طرفی حتی در بدترین حالت ممکن هم باز عده‌ای سخنرانی شما را تایید خواهند کرد؛ از این رو باید بدون در نظر گرفتن این موضوع، تلاش کنید بهترین عملکرد خود را نشان دهید.
عدم داشتن شناخت کافی از مخاطب
عدم شناسایی مخاطب هم در بسیاری از مواقع می‌تواند باعث ترس از سخنرانی در سخنران شود. هر چقدر هم که شما یک سخنران حرفه‌ای و مجرب باشید، باز هم ممکن است عدم شناخت مخاطب و واکنش‌های آن‌ها، باعث بروز ترس و استرس در شما شود. به صورت کلی سخنرانی در جمع‌های آشنا که اطلاعات نسبی درباره مخاطب داریم، می‌تواند با استرس به مراتب کمتری نسبت به جمع‌های جدید همراه باشد.
اعتماد به نفس پایین
اعتماد به نفس به صورت کامل با احساس ترس از سخنرانی در ارتباط است. اگر شما فرد با اعتماد به نفسی بوده و به توانایی‌های خود اطمینان کامل دارید، می‌توانید بدون استرس سخنرانی خود را اجرا کنید. کاهش اعتماد به نفس، افزایش استرس را به دنبال داشته و این موضوع می‌تواند بر روی کیفیت سخنرانی شما هم اثرگذار باشد.
عدم تسلط کافی به موضوع
هرچه فرد آگاهی و تسلط کافی به موضوع داشته باشد، می‌تواند با استرس کمتری در جلسه سخنرانی شرکت کرده و مطلب را ارائه دهد. از این رو مطالعه و جمع‌آوری اطلاعات می‌تواند در این زمینه تا حد زیادی کمک‌کننده باشد و باعث کاهش میزان ترس شما شود. لازم به ذکر است که نداشتن تسلط در این زمینه می‌تواند بر روی اعتماد به نفس شما هم اثرگذار باشد و باعث کاهش آن شود.
کمال‌گرایی
کمال‌گرایی صفتی بوده که برخی از افراد را به خود درگیر می‌کند. در این حالت فرد از خودش انتظار دارد تا بتواند کامل‌ترین و بی‌نقص‌ترین سخنران ممکن باشد و بتواند مطالب را به بهترین نحو ممکن ارائه دهد.
بدیهی است که چنین چیزی ممکن نخواهد بود و هیچ‌کس نمی‌تواند چنین عملکردی داشته باشد. عدم دسترسی به این حالت می‌تواند باعث بروز استرس در فرد شده و در عملکرد او تا حد زیادی اثرگذار باشد.
شکست‌های قبلی
همه ما در زندگی خود تجربه شکست‌ها و ناکامی‌های مختلفی را داریم. در برخی از مواقع احساس بد ایجاد شده از این شکست‌ها و ناکامی‌ها می‌تواند باعث ایجاد استرس بیشتر شود. اگر در سخنرانی‌های قلبی خود تجربه بدی داشته باشید، ممکن است علت ترس از سخنرانی شما همین موضوع باشد. به خاطر داشته باشید که همیشه قرار نیست درگیر شکست باشید، شما با تلاش می‌توانید بزرگ‌ترین چالش‌ها را نیز پشت سر بگذارید. پس کنترل ذهن را در دست گرفته و این افکار منفی را از خود دور کنید.
پیشنهاد مطالعه: ۱۴ راهکار برای آموزش فن بیان و اعتماد به نفس
ترس از محیط
به صورت کلی ساختار مغز به گونه‌ای بوده که با قرار گرفتن در محیط جدید، درگیر ترس می‌شود. اگر برای اولین بار می‌خواهید در محیطی جدید سخنرانی کنید، توصیه می‌کنیم پیش از جلسه، حتما در این محل حضور داشته باشید. ترس مغز از ناشناخته‌ها یک موضوع اثبات شده بوده که شما با راهکارهای خاصی می‌توانید از آن بکاهید.
راهکارهای نترسیدن از سخنرانی
همان‌طور که در قسمت‌های قبلی هم به این موضوع اشاره کردیم، ترس از صحبت در جمع کاملا طبیعی است؛ اما راهکارهای مختلفی برای رفع استرس قبل از سخنرانی وجود دارد. شما با کمک این راهکارها می‌توانید میزان استرس خود را به مقدار قابل توجهی کاهش داده تا عملکرد بهتری داشته باشید. از جمله راهکارهای موثر برای نترسیدن، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
افزایش اعتماد به نفس
همان طور که اشاره کردیم، میزان اعتماد به نفس در افراد مختلف، می‌تواند تا حد زیادی در میزان ترس از صحبت کردن در جمع و عملکرد افراد اثرگذار باشد. از این رو توصیه می‌کنیم تمام تلاش خود را به کار بگیرید تا اعتماد به نفس خود را ارتقا دهید.
از همان ابتدا سخنرانی را با اعتماد به نفس بالا شروع کرده و ادامه دهید. به خودتان اطمینان داشته باشید که می‌توانید به بهترین نحو ممکن این کار را انجام دهید. این اطمینان باعث می‌شود تا به صورت ناخودآگاه سخنرانی بهتری داشته باشید.
شناسایی مخاطب
توصیه می‌کنیم در ابتدای مخاطب با طرح چند سؤال ساده، درباره مخاطب خود اطلاعاتی را به دست آورید. شما می‌توانید درباره علایق مخاطب، هدف آن‌ها از شرکت در جلسه و … سؤال پرسیده و از این طریق با آن‌ها آشنا شوید. سخنرانی برای جمعی آشنا همواره ساده‌تر از صحبت کردن در یک جمع ناآشنا بوده و می‌تواند نتیجه به مراتب بهتری را برای شما به دنبال داشته باشد.
کتاب‌های کمک‌کننده
به دلیل شایع بودن این موضوع در میان افراد، امروزه کتاب‌ها و مقالات مختلفی چاپ‌شده‌اند. در این کتاب‌ها راهکارهای کمک‌کننده‌ای وجود دارد که باعث می‌شوند تا فرد بتواند کنترل بهتر بر روی استرس خود داشته باشد. کتاب ترس از سخنرانی، کتاب بدون استرس سخنرانی کن و سایر مجموعه‌های منتشرشده در این زمینه، می‌توانند تکنیک‌های کمک‌کننده زیادی را در اختیار شما قرار دهند.
نوشیدن آب
یکی دیگر از روش‌هایی که می‌تواند استرس شما را در زمان سخنرانی کاهش دهد، نوشیدن آب است. از این رو توصیه می‌کنیم پیش از شروع سخنرانی و در روند آن، همواره یک لیوان آب در دسترس داشته باشید تا بتوانید با نوشیدن آب به آرامش نسبی برسید. آب می‌تواند تپش قلب و استرس شما را کاهش دهد و کمک کند تا به خودتان مسلط شوید.
پیشنهاد مطالعه: سرفصل های آموزش فن بیان: بررسی مهم ترین دروس فن بیان
کشیدن نفس عمیق
یکی از ساده‌ترین کارهایی که می‌توانید برای کنترل استرس انجام دهید، تنفس عمیق است. با کشیدن نفس عمیق، احساس آرامش خواهید داشت و می‌توانید به مطالب خود مسلط‌تر از قبل شوید. در روند سخنرانی می‌توانید از مخاطب بخواهید به چیزی فکر کند یا جوابی را آماده کند تا در این بازه زمانی شما بتوانید نفس عمیق بکشید.
تمرین مکرر
می‌دانیم که هر اندازه شما تسلط بیشتری به مطالب داشته باشید، به همان میزان استرستان کاهش پیدا می‌کند. از این رو چند روز قبل از سخنرانی در جمع، یک بازه زمانی مشخص را در طول روز برای تمرین اختصاص دهید. تمرین کردن می‌تواند تا حد زیادی برای کنترل استرس مؤثر باشد. برای تمرین می‌توانید مطلب خود را برای اعضای خانواده‌تان ارائه دهید تا یک تجربه برای صحبت کردن در جمع کسب کنید.
به صورت کلی هر اندازه تجربه شما در صحبت کردن در اجتماعات بیشتر باشد، به همان میزان استرس و ترستان هم کمتر خواهد شد. همچنین باید تحقیقات گسترده‌ای درباره مطلب مورد نظر خود انجام دهید تا از هر نظر اشباع باشید و بتوانید بدون کوچک‌ترین اختلال و اشتباه، مطالب را به مخاطب ارائه دهید.
ژست انسان قدرتمند
از دیگر تکنیک‌های کمک‌کننده برای از بین بردن ترس از صحبت با دیگران، فیلم بازی کردن است. شما می‌توانید ژست انسان‌های شجاع و نترس را به خود گرفته و وانمود کنید که هیچ ترسی ندارید. این کار باعث می‌شود تا به مرور زمان به شرایط جدید بیشتر عادت کرده و میزان ترس شما کمتر شود.
تکنیک بدترین موقعیت
بدترین اتفاقی که ممکن است در سخنرانی شما بیفتد چیست؟ در بدترین حالت ممکن است لکنت بگیرید یا اینکه مطلب را فراموش کنید. همه این حالات به راحتی قابل برطرف شدن هستند و هیچ‌گونه عوارضی را در ادامه سخنرانی شما به دنبال نخواهند داشت. شما می‌توانید این اتفاقات را در ذهنتان تصویرسازی کرده و برای مدیریت آن‌ها به دنبال بهترین راه‌حل و تکنیک‌ها باشید.
موسیقی
بر اساس تحقیقات انجام شده در این زمینه، بسیاری از افراد بر این باورند که گوش دادن به موسیقی یکی از مفیدترین روش‌ها برای رفع استرس قبل از سخنرانی است. شما می‌توانید سبک موسیقی مورد علاقه خود را انتخاب کرده و با گوش دادن به چند موسیقی آرامش بخش، آرامش از دست رفته خود را به دست آورید.
پیشنهاد مطالعه: معرفی بهترین دوره فن بیان رایگان و پولی برای اهداف گوناگون
گرفتن دوش آب سرد
یک دوش آب سرد قبل از جلسه کنفرانس هم می‌تواند تا حد زیادی در کنترل استرس شما اثرگذار باشد. دوش صبحگاهی اثرگذاری فوق‌العاده‌ای بر روی کاهش استرس داشته و شما به راحتی می‌توانید از مزایای آن بهره‌مند شوید.
تقویت تکنیک فن بیان
برای اینکه یک سخنرانی اثرگذار و بدون استرس داشته باشید، نیاز به مهارت فن بیان دارید. با کسب مهارت در این زمینه می‌توانید عملکرد فوق‌العاده‌ای برای غلبه به ترس از استرس داشته باشید و در عین حال مطالب را به بهترین نحو ممکن بدون ایراد و اشتباه ارائه دهید.
تقویت فن بیان با شرکت در دوره‌های مکتب خونه
اگر می‌خواهید یک سخنرانی موفقیت آمیز داشته باشید و بدون استرس در این جایگاه حاضر شوید، پیشنهاد ما شرکت در دوره‌های آموزش فن بیان در مکتب خونه است. این دوره‌ها توسط اساتید برجسته از سرتاسر ایران ضبط شده‌اند؛ در نتیجه هیچ محدودیت مکانی یا زمانی برای شما ایجاد نخواهند کرد.
سخن پایانی
اگر فکر می‌کنید به بیماری ترس از حرف زدن مبتلا شده‌اید، باید بگوییم سخت در اشتباه هستید. ترس از سخنرانی یک احساس بسیار شایع در میان افراد بوده که همه ما آن را تجربه کرده‌ایم. قرار گرفتن در یک محیط جدید و صحبت کردن با افراد ناشناخته، همواره ترس را برای ما به دنبال دارد. در بخش‌های قبلی به صورت کامل به بررسی علت ترس از سخنرانی پرداختیم و اصلی‌ترین دلایل را معرفی کردیم.
با شناخت این دلایل شما می‌توانید از راهکارهای رفع استرس قبل از سخنرانی اقدام کنید. همچنین بهترین و مؤثرترین تکنیک‌های کاربردی در این زمینه را نیز معرفی کردیم تا شما امکان بهره بردن از آن‌ها را داشته باشید و بتوانید به بهترین نحو ممکن به ترس خود قبل از سخنرانی‌تان غلبه کنید.
