همه ما می‌دانیم که کلام، قدرت جادویی دارد. کلمات می‌توانند احساسات را برانگیزند، ذهن‌ها را به تفکر وادارند و حتی منجر به عمل شوند؛ اما این قدرت کلام، تنها با خود کلمات معنا پیدا نمی‌کند. بلکه لحن بیان، نقش بسزایی در تاثیرگذاری حرف‌هایمان دارد و اینجاست که آموزش لحن در فن بیان وارد زمین بازی می‌شود.
فرض کنید در حال تعریف یک ماجرای هیجان‌انگیز هستید. اگر لحن بیان‌تان یکنواخت و بی‌روح باشد، بعید است بتوانید حس هیجان را به مخاطب منتقل کنید. برعکس، با استفاده از لحن مناسب، می‌توانید مخاطب را هم‌قدم با خودتان به دل ماجرا ببرید و او را تحت تاثیر قرار دهید.
لحن بیان چیست؟
به‌طور خلاصه، لحن بیان یعنی چگونگی ادا کردن کلمات. لحن با عواملی مثل بلندی صدا، سرعت صحبت کردن، مکث‌ها و همچنین طرز بیان حروف و کلمات (تحلیل) تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
لحن مناسب، ابزاری قدرتمند در اختیار ماست تا بتوانیم منظور خود را به درستی و با تاثیرگذاری بیشتری برسانیم.
انواع لحن با مثال
برای اینکه بهتر با مفهوم لحن آشنا شویم، بیایید با هم نگاهی به انواع مختلف لحن و تاثیر آنها بر مخاطب در این آموزش لحن در فن بیان بیندازیم:
لحن محکم و قاطع در آموزش لحن در فن بیان
این لحن معمولا برای ابراز عقیده، ارائه دستورالعمل یا صحبت کردن در موقعیت‌های جدی به کار می‌رود. لحن محکم و قاطع، حس اعتماد به نفس و اقتدار را به مخاطب القاء می‌کند.
مثال: «ایران کشوری با تمدن کهن است و ما باید برای حفظ این میراث ارزشمند تلاش کنیم.»
پیشنهاد مطالعه: تمرین فن بیان – ارائه ایده‌های ناب برای تمرین سخنرانی
لحن ملایم و دوستانه
این لحن در آموزش لحن در فن بیان برای برقراری ارتباط صمیمی و ایجاد رابطه دوستانه مناسب است. با استفاده از لحن ملایم، می‌توانیم حس نزدیکی و همدلی را به مخاطب منتقل کنیم.
مثال: «ببین چی واست آوردم! می‌دونم چقدر به این گروه موسیقی علاقه‌مندی.»
لحن شوخ‌طبع
گاهی اوقات، استفاده از لحن شوخ‌طبع می‌تواند فضای گفتگو را تلطیف کند و باعث شود مخاطب با ما راحت‌تر ارتباط برقرار کند. البته باید توجه داشته باشیم که شوخی نباید به مرز بی‌احترامی برسد.
مثال: «آخر هفته قراره بریم کوه. البته اگه این حجم از کار رو تموم کنم و رئیس اجازه بده!» (با لحنی شوخ)
لحن غمگین در آموزش لحن در فن بیان
این لحن برای ابراز ناراحتی، همدردی یا تعریف ماجراهای غم‌انگیز به کار می‌رود. لحن غمگین می‌تواند باعث شود تا مخاطب با ما هم‌احساس شود.
مثال: «متاسفانه خبر درگذشت ایشون منو خیلی ناراحت کرد. آدم فوق‌العاده‌ای بود.»
مخاطب در مواجهه با لحن خشن چه واکنشی نشان می‌دهد؟
استفاده از لحن خشن و پرخاشگر، معمولا نتیجه عکس به همراه دارد. مخاطب در برابر این نوع لحن، حالت تدافعی به خود می‌گیرد و ممکن است دیگر تمایلی به ادامه گفتگو نداشته باشد.
بهتر است به جای پرخاشگری، سعی کنیم با لحنی آرام و منطقی حرف خود را بزنیم. با این روش، احتمال اینکه مخاطب حرف ما را بپذیرد، بسیار بیشتر است.
جملاتی برای تمرین لحن
حالا که با انواع مختلف لحن آشنا شدیم، بیایید کمی هم تمرین کنیم! چند جمله را با هم مرور می‌کنیم و سعی خواهمیم کرد هر جمله را با لحن‌های مختلف –مثلا محکم، ملایم، شوخ‌طبع و غمگین- بیان کنیم.
- امروز هوا عالیه!
- این پروژه تا فردا باید حتما تموم بشه.
- خیلی خوشحالم که می‌بینمت!
تمرین لحن در خندوانه
برنامه خندوانه، نمونه خوبی برای درک اهمیت لحن در اجراست. استندآپ کمدین‌ها با استفاده از لحن‌های مختلف، سعی می‌کنند تا مخاطب را بخندانند. آنها با بالا و پایین بردن صدا، تغییر سرعت صحبت کردن و استفاده از مکث‌های به جا، لحن کلام خود را تغییر می‌دهند و بدین ترتیب، باعث خنده و سرگرمی مخاطب می‌شوند.
آموزش فن بیان و سخنوری برای تسلط بر لحن صدا
همانطور که گفتیم، لحن صدا نقش بسیار مهمی در فن بیان و سخنوری دارد. برای اینکه بتوانید لحن خود را به درستی کنترل کنید و از آن به بهترین نحو استفاده کنید، می‌توانید از روش‌های زیر در آموزش لحن در فن بیان استفاده کنید:
- تمرین تنفس: تنفس صحیح، یکی از پایه‌های اصلی داشتن لحن قدرتمند و رسا است. زمانی که نفس عمیق می‌کشید، عضلات دیافراگم شما منقبض می‌شود و این امر به تولید صدای قوی‌تر و رساتر کمک می‌کند.
- ضبط صدای خودتان: صدایتان را ضبط کنید و به آن گوش دهید. به این ترتیب می‌توانید نقاط قوت و ضعف لحن خود را شناسایی کنید و برای رفع ایرادات تلاش کنید.
- جلوی آینه تمرین کنید: در مقابل آینه بایستید و با لحن‌های مختلف صحبت کنید. به این ترتیب می‌توانید حرکات صورت و زبان خود را نیز کنترل کنید.
- به سخنرانان برجسته گوش دهید: به سخنرانی‌های افراد مشهور و با فن بیان قوی گوش دهید و به نحوه استفاده آنها از لحن صدا دقت کنید.
- در دوره‌های آموزشی فن بیان و سخنوری شرکت کنید: در این دوره‌ها می‌توانید زیر نظر مربیان مجرب، فنون مختلف لحن و بیان را به صورت اصولی و علمی فرا بگیرید.
پیشنهاد مطالعه: آموزش مجری گری و فن بیان: چگونه به یک مجری حرفه‌ای تبدیل شویم؟
نکته کلیدی در آموزش لحن در فن بیان
نکات زیر در آموزش لحن در فن بیان اهمیت زیادی دارد:
- به مخاطب خود توجه کنید: لحن مناسب برای هر مخاطبی متفاوت است. قبل از صحبت کردن، به سن، جنس، موقعیت اجتماعی و علایق مخاطب خود توجه کنید و لحنی را انتخاب کنید که برای او جذاب و تاثیرگذار باشد.
- از تنوع لحنی استفاده کنید: لحن یکنواخت و خسته‌کننده، مخاطب را از ادامه گفتگو دلزده می‌کند. سعی کنید از تنوع لحنی در صحبت خود استفاده کنید تا شنونده را مجذوب نگه دارید.
- به وضوح صحبت کنید: کلمات را به درستی تلفظ کنید و از مکث‌های به جا استفاده کنید تا مخاطب به راحتی منظور شما را متوجه شود.
- از زبان بدن خود نیز استفاده کنید: لحن صدا، تنها عامل تاثیرگذار در صحبت کردن نیست. حرکات دست، صورت و بدن شما نیز نقش مهمی در انتقال پیامتان دارند.
- اعتماد به نفس داشته باشید: اعتماد به نفس، یکی از کلیدی‌ترین عوامل برای داشتن لحنی رسا و تاثیرگذار است. به خودتان و حرف‌هایتان ایمان داشته باشید تا لحن صدایتان نیز این اطمینان را به مخاطب القا کند.
راهکارهایی برای بهتر شدن لحن در سخنرانی‌ها:
لحن صدا، یکی از مهم‌ترین عناصر در سخنرانی است. لحن مناسب می‌تواند به شما کمک کند تا با مخاطب ارتباط برقرار کنید، او را مجذوب کلام خود کنید و در نهایت، به اهدافتان در سخنرانی دست پیدا کنید.
در اینجا چند راهکار برای بهتر شدن لحن در سخنرانی‌ها ارائه می‌کنیم:
- تمرین تنفس: تنفس صحیح، پایه و اساس داشتن صدایی رسا و قوی است. قبل از شروع سخنرانی، چند نفس عمیق بکشید تا بدنتان اکسیژن کافی دریافت کند و عضلات دیافراگم شما شل شود.
- گرم کردن صدا: قبل از سخنرانی، چند دقیقه وقت بگذارید و با خواندن متن یا آواز خواندن، صدایتان را گرم کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا از گرفتگی صدا و ناخوانایی حروف جلوگیری کنید.
- با اعتماد به نفس صحبت کنید: اعتماد به نفس، یکی از کلیدی‌ترین عوامل برای داشتن لحنی رسا و تاثیرگذار است. به خودتان و حرف‌هایتان ایمان داشته باشید تا لحن صدایتان نیز این اطمینان را به مخاطب القا کند.
- از تنوع لحنی استفاده کنید: لحن یکنواخت و خسته‌کننده، مخاطب را از ادامه گفتگو دلزده می‌کند. سعی کنید از تنوع لحنی در صحبت خود استفاده کنید تا شنونده را مجذوب نگه دارید.
- به وضوح صحبت کنید: کلمات را به درستی تلفظ کنید و از مکث‌های به جا استفاده کنید تا مخاطب به راحتی منظور شما را متوجه شود.
- از زبان بدن خود نیز استفاده کنید: لحن صدا، تنها عامل تاثیرگذار در سخنرانی نیست. حرکات دست، صورت و بدن شما نیز نقش مهمی در انتقال پیامتان دارند.
- با مخاطب خود ارتباط چشمی برقرار کنید: ارتباط چشمی، به شما کمک می‌کند تا با مخاطب خود ارتباط برقرار کنید و او را درگیر صحبتتان کنید.
- از سکوت نترسید: گاهی اوقات، یک سکوت کوتاه می‌تواند به اندازه کلمات، تاثیرگذار باشد. از سکوت در مواقع مناسب استفاده کنید تا به حرف‌هایتان عمق و معنا ببخشید.
- لحن خود را با توجه به محتوای سخنرانی‌تان تنظیم کنید: لحن مناسب برای هر بخش از سخنرانی، متفاوت است. به عنوان مثال، در بخش‌های احساسی سخنرانی، باید از لحنی غمگین یا پرهیجان استفاده کنید، در حالی که در بخش‌های آموزشی، لحنی آرام و متین مناسب‌تر است.
- سخنرانی‌های خود را ضبط کنید و به آنها گوش دهید: با ضبط کردن سخنرانی‌های خود، می‌توانید نقاط قوت و ضعف لحن خود را شناسایی کنید و برای رفع ایرادات تلاش کنید.
- به سخنرانان برجسته گوش دهید: به سخنرانی‌های افراد مشهور و با فن بیان قوی گوش دهید و به نحوه استفاده آنها از لحن صدا دقت کنید.
- در دوره‌های آموزشی فن بیان و سخنوری شرکت کنید: در این دوره‌ها می‌توانید زیر نظر مربیان مجرب، فنون مختلف لحن و بیان را به صورت اصولی و علمی فرا بگیرید.
با به کارگیری این راهکارها در آموزش لحن در فن بیان می‌توانید لحن خود را در سخنرانی‌ها به طور قابل توجهی بهبود ببخشید و به یک سخنران تاثیرگذار تبدیل شوید.
نکته: به یاد داشته باشید که لحن مناسب، یک مهارت اکتسابی است و با تمرین و ممارست می‌توانید در آن پیشرفت کنید.
لحن در فن بیان چه اهمیتی دارد؟
لحن صدا، نقش بسیار مهمی در انتقال پیام و تاثیرگذاری بر مخاطب دارد. با استفاده از لحن مناسب، می‌توانیم احساسات مختلف را به مخاطب منتقل کنیم، او را متقاعد به انجام کاری کنیم و یا صرفا یک گفتگوی لذت‌بخش و خاطره‌انگیز برای او رقم بزنیم.
چگونه می‌توانیم لحن خود را در فن بیان تقویت کنیم؟
روش‌های مختلفی برای تقویت لحن در فن بیان وجود دارد. از جمله این روش‌ها می‌توان به تمرین تنفس، ضبط صدای خود، تمرین جلوی آینه، گوش دادن به سخنرانان برجسته و شرکت در دوره‌های آموزشی فن بیان و سخنوری اشاره کرد.
چه عواملی بر لحن صدا در فن بیان تاثیر می‌گذارند؟
عوامل مختلفی بر لحن صدا در فن بیان تاثیر می‌گذارند، از جمله می‌توان به بلندی صدا، سرعت صحبت کردن، مکث‌ها، طرز بیان حروف و کلمات و همچنین احساسات و عواطف گوینده اشاره کرد.
لحن مناسب برای هر مخاطبی چه تفاوتی دارد؟
لحن مناسب برای هر مخاطبی متفاوت است. قبل از صحبت کردن، به سن، جنس، موقعیت اجتماعی و علایق مخاطب خود توجه کنید و لحنی را انتخاب کنید که برای او جذاب و تاثیرگذار باشد.
چگونه می‌توانیم از تنوع لحنی در فن بیان استفاده کنیم؟
برای استفاده از تنوع لحنی در فن بیان، می‌توانید از روش‌های مختلفی مثل بالا و پایین بردن صدا، تغییر سرعت صحبت کردن، استفاده از مکث‌ها و لحن‌های مختلف (مثلا محکم، ملایم و غیر).
لحن یکنواخت چه دستاوردی برای گوینده به همراه دارد؟
لحن یکنواخت، دستاورد قابل توجهی برای گوینده به همراه ندارد و در بیشتر موارد، نتیجه عکس می‌دهد. مخاطب به طور ذاتی جذب تنوع و پویایی است و لحن یکنواخت، او را خسته و دلزده می‌کند. این لحن، مانع از انتقال صحیح پیام و برقراری ارتباط عاطفی با مخاطب می‌شود.
در عوض، استفاده از تنوع لحنی، شور و هیجان را به صحبت گوینده می‌بخشد و مخاطب را مجذوب می‌کند. لحن مناسب، ابزاری قدرتمند در دستان گوینده است که به او کمک می‌کند تا منظور خود را به درستی و با تاثیرگذاری بیشتری برسانید.
کلام پایانی
لحن صدا، ابزاری قدرتمند در اختیار ماست تا بتوانیم منظور خود را به درستی و با تاثیرگذاری بیشتری برسانیم. با کمی تمرین و ممارست، می‌توانید لحن خود را به نحو احسن کنترل کرده و از آن در موقعیت‌های مختلف استفاده کنید. در این مطلب از مجله مکتوب با آموزش لحن در فن بیان با شما همراه بودیم.
اگر به فکر یادگیری تکنیک‌های بهتر کرن لحن خود هستید و دوست دارید مهارت فن بیان به صورت کاملا عملی و علمی یاد بگیرید، پیشنهاد ما به شما استفاده از دوره‌های آموزش سخنوری و فن بیان مکتب خونه است. در مکتب خونه انواع دوره آموزش فن بیان با قابلیت ارائه گواهینامه موجود است.
