پیش از این و در مقاله رسم نمودار در اکسل، با انواع نمودارهای نرم افزار اکسل آشنا شدیم. با استفاده از نمودار می‌توان داده‌های به دست آمده را به صورت تصویری و قابل تحلیل ارائه کرد.
برای رسم نمودار دو متغیره در اکسل یا رسم نمودار دو بعدی در اکسل می‌توان از نمودار Scatter یا نمودار پراکندگی استفاده کرد.. نمودار پراکندگی داده‌ها را به صورتی کاملا دقیق و با جزییات نشان می‌دهد. از نمودارScatter برای نمایش نتایج حاصل از آزمایشات، تحلیل و توابع ریاضی استفاده کرد. نمودار Scatter یکی از معدود نمودارهایی است که می‌تواند کاملا براساس داده‌ها رسم شود. نمودار Scatter تغییرات دو متغیر را نسبت به یک روند مانند زمان نشان می‌دهد.
به طور مثال، اگر بخواهیم نشان دهیم که یک خود رو در هر لحظه چه مسافتی را پیموده و چه سرعتی دارد، می‌توانیم از نمودار پراکندگی یا Scatter استفاده کنیم. در این نمودار، سرعت و مسافت طی شده، دو متغیر هستند که نسبت به زمان سنجیده می‌شوند.
مراحل رسم نمودار دو متغیره xy در اکسل
مثل همه‌ی نمودارها، اولین قدم برای رسم نمودار دو متغیره، تهیه کاربرگ از داده‌ها در اکسل است. برای این منظور و براساس همان مثال قبلی، جدولی از مسافت و سرعت یک خودرو در حالت حرکت را در زمان‌های مختلف تهیه می‌کنیم:
در حالت عادی، اگر رسم نمودار دو متغیره در اکسل را انجام دهیم، نتیجه‌ی نمودار چیزی شبیه به تصویر زیر می‌شود:
همان طور که می‌بینید تغییرات سرعت نسبت به تغییرات مسافت به درستی نشان داده‌نشده است و این تغییرات کمتر از میزان واقعی نشان داده‌شده است؛ در این حالت بهتر است تا تغییرات سرعت به صورت مجزا و از از طریق افزودن یک نمودار عمودی دیگر نمایش داده شود تا تغییرات مسافت و تغییرات سرعت نسبت به تغییرات زمان به درستی نمایش داده شده و اطلاعات قابل تحلیل باشند.
برای این منظور ابتدا روی یکی از منحنی‌ها کلیک راست می‌کنیم و گزینه‌ی Format Data Series را انتخاب می‌کنیم.
سپس در صفحه‌ی باز شده، گزینه Secondary Axis را انتخاب می‌کنیم. در این حالت داده‌های انتخاب شده به صورت یک محور عمودی دوم نمایش داده می‌شوند.
مشاهده می‌کنید که در این حالت، تغییرات سرعت و مسافت در واحد زمان به خوبی نمایش داده شده و می‌توانید در هر لحظه از زمان، سرعت لحظه‌ای و مسافت طی شده را مشاهده کنید.
رسم نمودار دو متغیره در اکسل این امکان را به ما می‌دهد تا به جای رسم چندین نمودار و مقایسه‌ی دو به دوی هریک، هر دوی متغیرها را در یک نمودار و به صورت متسقیم مقایسه کنیم.
رسم نمودار دو متغیره تنها مختص نمودار پراکندگی یا Scatter نیست و می‌توان در نمودارهای خطی و ستونی هم، نمودار دو متغیره رسم کرد.
رسم نمودار دو متغیره خطی
رسم نمودار خطی دو متغیره، کاملا مشابه نمودار پراکندگی یا Scatter است. برای این‌کار، مجددا داده‌های خود را انتخاب می‌کنید و از جدول نمودارها، نمودار خطی را انتخاب می‌کنید.
سپس منحنی دلخواه را با کلیک راست انتخاب می‌کنید، Format Data Series را انتخاب می‌کنید و سپس Secondary Axis را انتخاب می‌کنید.
مطابق شکل زیر، نمودار خطی شما دو متغیر را کاملا جدااز هم و توسط دو نمودار عمودی نشان می‌دهد.
رسم نمودار xy در اکسل به صورت ستونی
رسم نمودار دو متغیره ستونی مانند روش‌های قبلی است اما با یک تفاوت. اگر نمودار ستونی همین داده‌های مثال را رسم کنی، نمودار مطابق تصویر زیر رسم می‌شود:
همانطور که می‌بینید، دو متغیر روی یک ستون نمایش داده می‌شوند و امکان مقایسه آن‌ها فراهم نیست. برای رفع این مشکل، مراحل زیر را انجام دهید:
ابتدا روی نمودار کلیک راست کنید و گزینه‌ی Select data را انتخاب کنید.
سپس بر روی گزینه‌ی Add کلیک می‌کنیم و یک سری جدید به داده‌ها اضافه می‌کنیم. در قسمت Series Name یک اسم دلخواه وارد می‌کنیم و Series Value را صفر وارد می‌کنیم و سپس Ok می‌کنیم. برای داده‌ی دوم هم یک سری دیگر به همین ترتیب اضافه می‌کنیم. سپس هرسری جدید را کنار یکی از متغیرها قرار می‌دهیم، مطابق شکل زیر:
بعد از این کار، مطابق توضیحات روش‌های قبلی، یکی از متغیرها و سری دلخواه مربوط به آن را به عنوان متغیر Secondary Axis انتخاب می‌کنیم.
