کسب درآمد از انواع بازارهای سرمایه، نیازمند آموزش و مهارت است و شما نمی‌توانید بدون مهارت کافی در این زمینه فعالیت کنید. تحلیل درست بازار اصلا کار ساده‌ای نبوده و برای این کار باید تمام جزئیات آن را به خوبی یاد بگیرید. به طور کلی دو نوع تحلیل برای بازارهای سرمایه ارائه می‌شود، یکی تحلیل تکنیکال و دیگری تحلیل بنیادی که هرکدام با روش‌های مختلف به تحلیل و بررسی سهم می‌پردازند. تحلیل تکنیکال که با روش نموداری رفتار قیمت سهم را بررسی می‌کند دارای ابزارهای مختلفی است. یکی از ابزارهای این شیوه بررسی بازار، اندیکاتورها هستند. در ادامه قصد داریم تا به طور کامل با انواع اندیکاتورها و کاربردهای آن‌ها آشنا شویم.
اندیکاتور چیست؟
روش‌ها و ابزارهای مختلفی وجود دارند که از طریق آن‌ها می‌توان روند بازار را تحلیل کرده و به پیش‌بینی آن پرداخت. اندیکاتورها یا نشانگرها در واقع ابزارهایی هستند که با کمک یک سری اعمال ریاضیاتی مشخص و الگوریتم‌های خاص به بررسی گذشته و تاریخچه قیمت سهم و یا حجم معاملات می‌پردازند. از این طریق هشدارهایی را برای تحلیل و یا پیش‌بینی سهم مورد نظر به کاربران می‌دهند. اندیکاتورها می‌توانند با ترسیم گراف‌هایی، متوسط روند قیمت در گذشته سهم را نمایش دهند. آشنایی با این ابزارها به تحلیلگران و فعالان این حوزه کمک می‌کند تا بتوانند درک و تحلیل بهتری از شرایط موجود داشته باشند و سرعت تحلیل خود را نیز افزایش دهند.
انواع اندیکاتور
در تحلیل تکنیکال، اندیکاتورها را با توجه به ویژگی‌هایی که دارند دسته‌بندی می‌کنند. به صورت کلی اندیکاتورها در 4 دسته قرار می‌گیرند که در این قسمت به معرفی هر کدام از آن‌ها خواهیم پرداخت.
-
اندیکاتور Trend یا روند
نمودار قیمت یک سهم از سه حالت صعودی، نزولی و یا خنثی خارج نیست. این سه حالت به ترتیب نشان‌دهنده افزایش قیمت، کاهش قیمت و نوسان قیمت در یک محدوده خاص هستند. اندیکاتورهای روندی در واقع از قیمت یک سهم در بازه‌های زمانی مختلف میانگین گرفته و روند آن را مشخص می‌کنند و خروجی این اندیکاتورها، یک دیدگاه کلی نسبت به گذشته سهم در اختیار تحلیلگر و معامله‌گر قرار می‌دهد. برخی از مشهورترین اندیکاتورهای ترند، اندیکاتور میانگین متحرک، بولینگرباند و ایچیموکو هستند.
-
اندیکاتورهای مومنتوم یا نوسانگرها
اندیکاتورهای نوسانگر که به نام اسیلاتور نیز شناخته می‌شوند در واقع، با هدف درک و سنجش هیجان و قدرت فروشندگان و خریداران کار می‌کنند. نوسانگرها با بررسی قدرت روندهای صعودی و یا نزولی، زمان تغییر در آن‌ها را تشخیص خواهند داد. زمانی که حجم پول زیادی به یک سمت خاص در بازار حرکت کند، اسیلاتورها به معامله گران هشدار می‌دهند و آن‌ها می‌توانند به صورت سریع و لحظه‌ای نسبت به این تغییرات واکنش نشان دهند. اسیلاتورها قادرند تا حد زیادی کیفیت تحلیل سهامداران را افزایش دهند و آن‌ها را به سودهای خوبی برسانند.
-
اندیکاتور بیل ویلیامز
بیل ویلیامز که یک فعال در زمینه بازارهای مالی و یک معامله‌گر سرشناس در این حوزه بود، موفق شد که مجموعه‌ای از اندیکاتورها را طراحی کرده و ارائه دهد. این اندیکاتورهای جدی تحلیل تکنیکال، به احترام نام این شخص، تحت عنوان بیل ویلیامز نام‌گذاری و شناخته شدند. با این مجموعه، معامله گران می‌توانند درک بهتری از روانشناسی بازار داشته باشند که این موضوع در معامله‌های آن‌ها بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
-
اندیکاتور حجمی
یکی از پارامترها و شاخص‌های بسیار پراهمیت در بازارهای مالی را می‌توان حجم معاملات دانست که تأثیر بسیار زیادی بر روی تصمیمات معامله گران خواهد گذاشت. حجم معاملات می‌تواند سیگنال‌های بسیار خوب و اطلاعات وسیعی را در اختیار تریدرهای قرار دهد. تریدرها نیز با این اطلاعات می‌توانند بهترین تصمیمات ممکن را در این زمینه گرفته و سودهای زیادی از معاملات خود ببرند.
در یک حالت دیگر، اندیکاتورها را با توجه به پارامتر زمان دسته‌بندی می‌کنند. در این دسته‌بندی این نشانگرها در دو دسته پیشرو و پیرو با ویژگی‌های متفاوت قرار می‌گیرند.
اهمیت اندیکاتور در تحلیل تکنیکال
در نمودار قیمت سهم‌های مختلف، اطلاعات بسیار زیادی نهفته است که شاید به صورت معمولی موفق به استخراج آن‌ها نشوید؛ از این رو می‌توان اندیکاتورها را مهم‌ترین و کاربردی‌ترین ابزار در تحلیل تکنیکال دانست. این نشانگرها کمک می‌کنند تا اطلاعات گسترده‌ای در زمینه حجم معاملات، اولین قیمت، آخرین قیمت و همچنین کمترین و بیشترین قیمت به دست آورید.
ممکن است شما تحلیل‌های مختلفی از بازار در ذهن خود داشته باشید که با استفاده از سایر ابزارهای موجود به آن‌ها رسیده‌اید. در چنین حالتی می‌توانید از اندیکاتورها در جهت بررسی و ارزیابی این تحلیل‌ها استفاده کنید تا به درستی و یا اشتباه بودن آن‌ها پی ببرید.
یکی از مهم‌ترین نکات هنگام فعالیت در بازارهای مالی، پیش‌بینی آینده بازار و هم‌قدم شدن با آن است. اغلب تریدرها و فعالان این حوزه، چند قدمی عقب‌تر از بازار هستند. بهره‌گیری از اندیکاتورها به شما سیگنال‌هایی خواهد داد که خبر از آینده بازار می‌دهند. از همین رو استفاده از این ابزارها در تحلیل تکنیکال بازار بسیار اهمیت داشته و می‌تواند تغییرات روند بازار را پیش از وقوع تا حدی به شما اطلاع دهد.
کاربردی‌ترین اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال
بعد از اینکه به صورت کلی با تعریف اندیکاتور و همچنین انواع آن آشنا شدید، نوبت به معرفی برخی از کاربردی‌ترین آن‌ها در تحلیل تکنیکال می‌رسد.
- باند بولینگر
این اندیکاتور بسیار کاربردی که توسط شخصی به نام جان بولینگر ابداع شده است دارای دو نوار نوسانی است که یکی در بالا و دیگری در پایین یک میانگین متحرک حرکت می‌کنند. با افزایش نوسانات در قیمت سهم، باندهای این اندیکاتور پهن خواهد شد و در صورت کاهش نوسانات شاهد کمتر شدن فاصله این باندها خواهد شد. کاهش باندهای این اندیکاتور را می‌توان به عنوان یک نشانه برای تغییر جهت بازار در نظر گرفت، البته در کنار سایر اندیکاتورها می‌توان به این نتیجه‌گیری دست پیدا کرد. باند پایین در اندیکاتور باند بولینگر به عنوان یک خط حمایت و باند بالا نیز مانند یک خط مقاومتی عمل می‌کند.
- ایچیموکو
این اندیکاتور پلی برای رسیدن به اطلاعات بسیار مفید محسوب می‌شود. اطلاعاتی نظیر روند قیمت سهم، شتاب روندها، تشخیص خطوط حمایتی و مقاومتی، شناسایی نقاط برگشتی سهم، دریافت سیگنال‌های ورود و خروج به سهم و … همه با کمک این اندیکاتور همه‌کاره به دست می‌آیند. اندیکاتور ایچیموکو را می‌توان معتبرترین نشانگر برای تشخیص روند سهم دانست.
- اندیکاتور Moving Average
همان‌طور که گفتیم مووینگ اوریج یا میانگین متحرک در دسته اندیکاتورهای روندی قرار می‌گیرد. از این اندیکاتور اغلب برای تشخیص مسیر و روند یک قیمت و همچنین یافتن مناطقی که احتمال مقاومت یا حمایت در آن‌ها وجود دارد استفاده می‌شوند. درک هرچه بیشتر روندها کمک می‌کند تا معامله گران به سودهای بیشتری در معاملات خود دست پیدا کنند.
- استوکاستیک
اندیکاتور استوکاتسیک اطلاعات خوبی درباره سرعت حرکت قیمت یک سهم به تریدرها می‌دهد. زمانی که در یک روند صعودی این اندیکاتور هشدار می‌دهد، به معنی کاهش سرعت صعود سهم بوده و این یعنی که قیمت در یک نقطه متوقف خواهد شد. این حالت برای روند نزولی نیز صادق خواهد بود.
- ای تی آر
این اندیکاتور مخصوص سهم‌هایی است که دارای نوسانات و هیجانات شدید و سنگین هستند. زمانی که قیمت پایانی و یا کل روز یک سهم دارای نوسانات زیادی باشد، از اندیکاتور ATR برای تحلیل شرایط سهم استفاده می‌شود.
- حجم معاملات
این اندیکاتور تعداد و یا حجم معاملات را در یک رنج قیمتی و یا یک بازه زمانی مشخص نمایش می‌دهد. کاربران با استفاده از آن می‌توانند ضمن افزایش سود، ریسک معاملات خود را نیز تا حد قابل‌توجهی کاهش دهند. حجم معاملات بالا در یک سهم نشانگر شروع یک روند جدید در آن است و حجم کم می‌تواند خبر از رکود سهم دهد.
- حجم متوازن
این اندیکاتور در دسته اندیکاتورها مومنتوم قرار می‌گیرد. این مدل نوسانگر در واقع بر روی حجم و ارتباط آن با قیمت و هرگونه محرک دیگر در سهم تأکید دارد. تجربه نشان داده است که هرگونه تغییر در روند این اندیکاتور می‌تواند خبر از یک تغییر قیمت قوی در آینده سهم باشد.
تفاوت اندیکاتور و اسیلاتور
همان‌طور که گفتیم اسیلاتور به عنوان یک زیرمجموعه از اندیکاتور معرفی می‌شود، اما میان آن‌ها می‌توان تفاوت‌هایی نیز پیدا کرد که در ادامه بررسی می‌شوند.
- به عنوان اولین تفاوت این دو مفهوم می‌توان گفت واگرایی در قیمت یک سهم، تنها در اسیلاتور در دسترس بوده و اندیکاتورها هیچ اطلاعاتی در این زمینه نمی‌دهند.
- اسیلاتورها معمولا با استناد به دو محدوده اشباع خرید و فروش فعالیت می‌کنند، یعنی مکان‌هایی که از خرید و یا فروش اشباع شده‌اند و هر لحظه امکان تغییر روند بازار وجود دارد، اما اندیکاتورها چنین حالتی ندارند.
- اندیکاتورهای مختلف معمولا بر روی نمودار یک سهم سوار می‌شوند؛ در حالی که اسیلاتورها تحت پنجره‌هایی جداگانه در پایین نمودار سهم نمایش داده می‌شوند.
- در نهایت به صورت کلی می‌توان گفت اندیکاتورها به نمایش و بررسی تغییرات خود قیمت سهم می‌پردازند، ولی اسیلاتورها به بررسی تغییرات نوسانات قیمت مشغول‌اند.
ویژگی‌های مهم در اندیکاتور
بعد از آشنایی با انواع اندیکاتورها و همچنین کاربردی‌ترین‌های آن‌ها، نوبت به بررسی ویژگی‌های مهم در این نشانگرها می‌رسد.
- ADX
اندیکاتور ADX در واقع مخفف واژه Average Directional Movement Index است که قدرت یک روند را مشخص می‌کند. در واقع زمانی که تحلیلگر از شکل‌گیری یک روند و قدرت آن اطمینان نداشته باشد، از ADX استفاده خواهد کرد.
- واگرایی اشباع
واگرایی در اصل حالتی است که قیمت روند، قیمت سهم و اندیکاتور از هم جدا می‌شوند. در واگرایی اشباع یک ناهمگونی بین قیمت سهم و اندیکاتور ایجاد می‌شود و اندیکاتور نمی‌تواند هم‌زمان با نمودار سهم، کف و یا سقف جدیدی بزند.
- استوکاستیک
این ویژگی در واقع به سرعت حرکت قیمت یک سهم اشاره دارد. زمانی که سرعت حرکت سهم چه در حالت صعودی و چه در حالت نزولی، رو به کاهش باشد، می‌تواند نشان از یک ایست قیمتی بدهد.
سخن پایانی
اندیکاتورها را می‌توان از پرکاربردترین ابزارهای تحلیل تکنیکال دانست. استفاده از این نشانگرها در این نوع تحلیل اهمیت ویژه‌ای دارد و ضمن مشخص کردن روند بازار، کمک می‌کند تا از صحت و درستی سایر تحلیل‌های خود نیز آگاه شوید. در این صورت می‌توانید با اطمینان خاطر بیشتری در بازار به معامله بپردازید. اندیکاتورها به صورت کلی به چهار دسته روند، مومنتوم، حجم و بیل ویلیامز تقسیم‌بندی می‌شوند که هر کدام دارای ویژگی‌های متفاوتی هستند. برای تحلیل بازار برخی از اندیکاتورها پرکاربردتر از سایرین هستند که در قسمت‌های قبلی این نشانگرهای پراستفاده را همراه با ویژگی‌های اصلی آن‌ها معرفی نمودیم.
