انواع فرهنگ سازمانی و نگاهی دقیق‌تر به مفهوم آن

انواع فرهنگ سازمانی : اگر تابحال با چند مجموعه‌ی متفاوت کار کرده باشید، حتما شما هم از تفاوت رفتارهای کارمندان هر مجموعه با مجموعه‌ی دیگر متعجب شده‌اید.

ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که چرا در یک سازمان تمام کارکنان راس ساعت مشخص در محل کار حاضر می‌شوند و در سازمانی دیگر همه‌ی کارمندان تاخیر دارند؟

یا چرا یک مجموعه با مرخصی‌های کارمندان هیچ مشکلی ندارد و مجموعه‌ای دیگر بر روی هر مرخصی کارمندانش سخت‌گیر است؟ و سوالات زیاد دیگری از این دست.

واقعیت این است که ما اولین کسانی نیستیم که این سوالات برایمان به وجود می‌آید. سال‌های سال است که پژوهشگران حوزه‌ی منابع انسانی و مدیریت در حال تلاش برای پاسخ دادن به این سوالات هستند. شناخت انواع فرهنگ سازمانی در هر مجموعه، کلیدی‌ست که ما را به سمت پیدا کردن پاسخ‌هایمان می‌برد.

در واقع فرهنگ سازمانی همان چیزی‌ست که زیربنای کلی هر سازمان را شکل می‌دهد و اغلب کارمندان یک سازمان بر طبق آن رفتار می‌کنند. از همینجا می‌توانیم متوجه اهمیت فرهنگ سازمانی و انواع آن بشویم.

درواقع فرهنگ سازمانی پایه‌ای‌ست که مشخص می‌کند یک سازمان و کارمندان آن به کدام سمت حرکت می‌کنند، به چه چیزهایی اهمیت می‌دهند و نسبت به چه چیزهایی بی‌اهمیت‌اند.

شاید به همین دلیل باشد که در چند سال گذشته، انواع فرهنگ سازمانی به یکی از مهم‌ترین مفاهیم کسب و کارها و کتاب‌های حوزه‌ی مدیریت تبدیل شده‌است.

در این مقاله قصد داریم نگاهی به انواع فرهنگ سازمانی بیندازیم و با هم یک بار برای همیشه این مفهوم را مرور کنیم. در کنارمان باشید.

فرهنگ سازمانی را چطور تعریف می‌کنیم؟

واژه‌ی فرهنگ بارها و بارها در گوش‌هایمان پیچیده است. هر بار که می‌خواهیم درباره‌ی اقوام مختلف صحبت کنیم یا هر بار که رفتاری برایمان غریب و ناآشنا می‌آید، از این واژه استفاده می‌کنیم. اما به راستی فرهنگ چه معنایی دارد و چگونه تعریف می‌شود؟

برای این واژه تعاریف مختلفی در طول تاریخ به وجود آمده است. ساده‌ترین تعریفی که می‌توانیم به آن اشاره کنیم این است که فرهنگ، الگویی مشترک از فکر کردن، واکنش نشان دادن و برداشت کردن در یک گروه انسانی‌ست.

هر چند که این تنها تعریفی نیست که از فرهنگ وجود دارد اما همین تعریف، تاحدود زیادی مسیر را برای ما روشن می‌کند. با این تعریف می‌دانیم که فرهنگ در واقع مجموعه‌ای از باورهای اصیل است که گروهی از افراد براساس آن‌ها رفتار می کنند.

با این تعریف وقتی درباره‌ی رفتار سازمانی صحبت می‌کنیم، منظورمان مجموعه‌ای از رفتارهای یک گروه سازمانی است که بر اساس باورهای آن سازمان شکل گرفته‌اند.

فرهنگ سازمانی چه فایده‌ای دارد؟

نمی‌توان فواید فرهنگ سازمانی و انواع آن را در یک یا دو خط بیان کرد. شاید بعدا مقاله‌ای مفصل درباره‌ی آن نوشتیم اما فعلا این نکات را برای یک فرهنگ سازمانی مناسب به خاطر داشته باشید:

• فرهنگ سازمانی، باعث بهبود روابط بین کارمندان و همچنین روابط برون سازمان می‌شود.
• فرهنگ سازمانی می‌تواند زمینه‌های گفتگو را ایجاد کند و باعث بهبود مهارت‌های شنیدن می‌شود.
• فرهنگ سازمانی، نقش پررنگی در بهبود کیفیت کاری و ارزش‌آفرینی دارد.

انواع فرهنگ سازمانی

در دیدگاه‌های مختلف، فرهنگ سازمانی را به شیوه‌های متفاوتی بررسی می‌کنند و انواع فرهنگ سازمانی را مشخص می‌کنند. ما به سراغ تقسیم‌بندی رایج‌تر آن بر اساس میزان قدرت فرهنگ سازمانی رفتیم.

• قوی

پژوهشگران یکی از انواع فرهنگ سازمانی را فرهنگ سازمانی قوی می‌نامند. در شرکت‌هایی با فرهنگ سازمانی قوی، افراد و کارکنان، وابستگی شدیدی را بین خود و فرهنگ محل کار احساس می‌کنند.

در چنین شرکت‌هایی تعهد افراد به ارزش‌های سازمانی قوی‌تر بوده و احتمال سرپیچی کارکنان از بایدها و نبایدهای فرهنگی کمتر است.

به همین دلیل در چنین مجموعه‌هایی شاهد این موضوع هستیم که در اغلب مواقع، کارمندان به سختی محل کارشان را تعویض می‌کنند یا استعفا می‌دهند.

•  متوسط

شاید بهتر بود در بحث انواع فرهنگ سازمانی، مبحث فرهنگ سازمانی متوسط یا میانه را در انتها مطرح کنیم اما لازم است که همینجا کمی درباره‌اش اطلاع داشته باشیم و بعد به سراغ فرهنگ سازمانی ضعیف برویم.

در این نوع از فرهنگ سازمانی، بر سر یک دو راهی قرار داریم. نمی‌توانیم تمام کارمندان مجموعه را دارای وابستگی عمیق به محل کار و قوانین کاری بدانیم و در عین حال نمی‌توانیم بگوییم هیچ‌یک از کارمندان دارای رابطه‌ای قوی با فضای کار و فرهنگ سازمانی نیست.

واقعیت این است که در چنین مواردی نقش سازمان در پذیرفتن فرهنگ سازمانی حتی پررنگ‌تر از قبل می‌شود. چراکه ممکن است کارکنانی که دارای فرهنگ سازمانی ضعیفی هستند، سایر کارکنان را هم با خود هم‌نوا کنند.

استفاده از منابع مطالعاتی، بنرها، ایمیل‌ها و سایر کانال‌های اطلاع رسانی می‌تواند به یادآوری قوانین، اهداف و فرهنگ سازمان به کارکنان کمک کند.

•  ضعیف

اگر از افرادی که در مجموعه‌ای با فرهنگ سازمانی ضعیف کار می‌کنند بخواهیم اهداف شرکتی که در آن کار می‌کنند و هم‌چنین خط قرمزهای آن مجموعه را نام ببرند اغلب با جواب واضحی روبرو نمی‌شویم.

کارکنان معمولا در ارتباط با کاری که انجام می‌دهند، نوعی بلاتکلیفی احساس می‌کنند و دقیقا نمی‌دانند که جایگاهشان کجاست و چه نقشی را در مجموعه‌ی کاری ایفا می‌کنند.

همین سردرگمی و بی‌اطلاعی عامل اصلی اغلب شکست‌های یک مجموعه است. کارمندی که نداند چه نکاتی برای مجموعه‌ای که در آن کار می‌کند مهم است، نه‌تنها اهمیتی به قوانین نمی‌دهد بلکه برای کار کردن و تلاش بیشتر در مجموعه‌ هم انگیزه‌ای ندارد.

در واقع محل کار برای او تبدیل می‌شود به مکانی که هر روز باید در ساعتی مشخص در آن حاضر شود و راس ساعتی مشخص از آن خارج شود.

در چنین شرایطی تیم منابع انسانی و همچنین مدیران سازمان باید فکری اساسی کنند. یکی از بهترین راه‌ها برای ترویج فرهنگ سازمانی در بین افراد یک مجموعه ایجاد فضایی برای گفتگوست.

در چنین موقعیتی می‌توان بهتر و راحت‌تر با کارمندان درباره‌ی علت به وجود آمدن یک سازمان، اهداف و باید و نبایدها حرف زد و زمانی که با کارکنانمان به گفتگو می‌پردازیم، به آن‌ها یادآوری می‌کنیم که همه‌ی ما سوار یک کشتی هستیم و توجه تک تک ما به مسیر کلی، می‌تواند نجات بخش باشد.

ویدیو پیشنهادی : آموزش رفتار سازمانی

کلام آخر:

راهکار دیگری که قبلا هم به آن اشاره کردیم، استفاده از کانال‌های اطلاع رسانی درون شرکتی برای یادآوری روایت کسب و کارمان است.

خوب است کارمندانمان از طریق فیلم، عکس، ایمیل و اینفوگرافی با سفری که مجموعه‌ی کاریشان برای به اینجا رسیدن طی کرده آشنا شوند. یادتان باشد که برای تولید محتوا درباره‌ی کسب و کارتان برای افراد، مانند یک قصه‌گو عمل کنید.

لازم است که یک روایت داشته باشید تا بتوانید تاثیر گذار باشید. از اولین روزهای کارتان آغاز کنید، به روزهای اوج بپردازید و از اشاره کردن به شکست‌ها نهراسید.

هر چقدر داستان شما به واقعیت نزدیک‌تر باشد، بهتر می‌توانید افراد سازمان را به فرهنگ سازمانی دعوت کنید و آن‌ها در زیر یک چتر جمع کنید.