مدیریت دانش: آیا از نظر شما رسیدن به علم و دانش در زندگی ضرورت دارد؟ اینکه آدمی بتواند در زندگی خود مهارتی داشته باشد و در آن راه پیشرفت کند و زندگی خود را بسازد بسیار حائز اهمیت است.
در گذشته اندک افرادی پیدا می‌شد که به دنبال علم و دانش رفته و زندگی خود را ساخته‌اند. ولی امروزه در سراسر دنیا، جامعه و سبک زندگی به صورتی تغییر کرده است که اصلا بدون فراگرفتن دانش نمی‌توان زندگی را چرخاند و در جامعه نقش مفید و اساسی را اجرا کرد. به نوعی باید گفت دانش و مدیریت دانش در زندگی افراد نقش پررنگی را پیدا کرده است.
مدیریت دانش چیست؟
مدیریت دانش در واقع به مدیریتی گفته می‌شود که صریح و سیستماتیک است و از مهم‌ترین دانش حیاتی و فرآیندهای به هم‌پیوسته آن مانند تولید، سازماندهی، پخش، استفاده و بهره‌برداری از دانش با پیشروی در اهداف کسب وکار است.
البته لازم است بدانید که تعاریف زیاد و متفاوتی وجود دارد ولی واژگانی که برای تعریف مدیریت دانش به کار گرفته شده است، هر کدام داری مفهوم عالی می‌باشد که این مدیریت را شرح می‌دهد که به صورت زیر است:
- صریح: آشکارسازی فرضیات، کدگذاری اینکه کدام شناخته شده است.
- سیستماتیک: واگذار کردن امور به بخت و اقبال باعث کسب منعفت نخواهد شد.
- دانش حیاتی: به دلیل نبود منابع نامحدود، باید تمرکز کنید.
- فرآیندها: مجموعه‌ای از فعالیت‌ها، ابزارها و تکنیک‌های خاص خودش است.
*از مهم‌ترین نکات، می‌توان به این اشاره کرد که این دانش هم در برگیرنده دانش ضمنی یعنی در ذهن افراد و هم دانش صریح یعنی کدگذاری شده و بیان شده مثل اطلاعات در پایگاه‌های داده و اسناد و غیره است.
مفهوم مدیریت دانش به این صورت است که هم به شکل عملی و هم به شکل غیررسمی به کار برده می‌شود. به همین ترتیب برای درک بهتر این مفهوم ابتدا باید به بررسی کردن مفاهیم داده، اطلاعات و دانش و تفاوت و ارتباطی که میان آن‌ها وجود دارد پرداخت.
البته باید بدانید که دانش نه داده است و نه اطلاعات و تقریبا چیزی است که بین هردوی آن‌ها وجود دارد. داده‌ها در اصل از اولین مسائلی هستند که سطح مدیریت دانش را می‌سازد و از اعداد و ارقام، نمودارها تشکیل شده است.
تعریف دانش و به کار بردن آن در مدیریت
دانش به معنای درک و حافظه است که به اطلاعات اضافه می‌شود. در واقع اطلاعات هرچه بیشتر انباشته شود، درنهایت به دانش منتها خواهد شد.
دانش در این صورت به معنای بینش‌های به دست آمده از اطلاعات و داده‌ها است که به روش‌های مختلف و در شرایط گوناگون به صورت تاثیرگذار در می‌آید و قابل تقسیم می‌باشد.
دانش یک ادراک و فهم است که از طریق تجربه استدلال، درک مستقیم و یادگیری به دست می‌آید. زمانی که افراد دانشی را که در اختیار دارند، مورد اشتراک قرار می‌دهند، به این ترتیب با ترکیب شدن دانش‌های گوناگون، اطلاعات و دانش جدیدی شکل می‌گیرد.
به این ترتیب به دانش در مدیریت تابعی از اطلاعات، فرهنگ و مهارت گفته می‌شود.
مولفه‌های اصلی مدیریت دانش
- فرهنگ: فرهنگ در این مدیریت به معنای ارزش‌ها و اعتقادات اعضا است که در ارتباط با مفاهیم اطلاعات و دانش هستند.
- فرآیند عمل: این به معنای این است که افراد چگونه از اطلاعات و دانش در موسسات خود استفاده می‌کنند.
- سیاست‌ها: این شامل موانعی است که در فرآیند تسهیم دانس و اطلاعات در سازمان به وجود می‌آید.
- فناوری: فناوری در واقع یعنی اینکه چه سیستم اطلاعاتی در موسسه وجود دارد.
اهداف استفاده از مدیریت دانش
یکی از مهم‌ترین کاربردهای مدیریت دانش، ایجاد ارزش در سازمان است. یکی از مهم‌ترین راه‌هایی که به وسیله آن ایجاد ارزش می‌کنند، پشتیبانی برای گرفتن تصمیم کارآمد است.
اما بهتر است بدانید که ارزش در سازمان به معنای ارزش اقتصادی نمی‌باشد. بهتر است بدانید که سازمان‌هایی مانند سازمان غیرانتفاعی، سازمان دولتی و خیریه می‌توانند به روش‌های غیر اقتصادی این ارزش‌ها را به وجود آورند.
آن‌ها در واقع چیزی را ایجاد می‌کنند که سرمایه اجتماعی است. همانطور که گفته شد گرفتن تصمیم‌گیری درست و صحیح از پیش‌نیازهای مدیریت دانش است.
از مهم‌ترین دلایلی که شرکت‌ها از مدیریت دانش استفاده می‌کنند، برای تهدید رقبا، آگاهی یافتن از اهمیت دانش و کارآمدی تکنولوژی است.
مدیریت دانش راه و روشی ثابت شده و قابل اعتماد است که اگر آن را به درستی به کار بگیرید، قطعا به نتیجه مطلوبی خواهید رسید. عده‌ای از سازمان‌ها وجود دارند که از آن استفاده کرده‌اند ولی به درستی نتیجه ندیده‌اند.
به همین دلیل تصور می‌کنند که چندان هم به درد نمی‌خورد. ولی این تصورات را از ذهن خود بیرون کنید زیرا قبل از به کارگیری مدیریت دانش باید موانع را از سر راه بردارید زیرا این موانع مانع از موفقیت در به کارگیری درست و صحیح می‌شود.
موارد مهمی که مانع از استفاده از مدیریت دانش می‌شود، شامل فرهنگ سازمانی( فقدان اعتماد، ارتباطات و اشتراک دانش)، فقدان آگاهی و نداشتن درک و بصیرت است.
و اگر سازمان‌ها این موانع را از میان بردارند، به راحتی می‌توانند در این راه موفق شوند. لازم است بدانید که برای موفق شدن در استفاده از آن عوامل موفقیت مهمی وجود دارد که از مهم‌ترین آن، ایجاد فرهنگ سازمانی و برقراری ارتباط، اعتماد و اشتراک در مدیریت دانش است که به این ترتیب می‌توانید به نتیجه درست و مطلوبی برسید.
باید بدانید که توجه به موانع ریز و کوچک نیز بسیار اهمیت دارد زیرا ممکن است در مدیریت دانش تاثیرگذار باشد، به همین دلیل باید دقت خود را بالا ببرید.
انواع مدیریت دانش
این مدیریت از دیدگاه‌های زیادی طبقه‌بندی می‌شود. اگر بخواهیم از نظر همگرایی آن و مدیریت فناوری مورد بررسی قرار دهیم، در انواع سنتی، اجتماعی، معنایی و هوشمند تقسیم‌بندی می‌شود.
اما در این جا معیار تقسیم‌بندی مدیریت دانش، در انواع مقیاس و حجم پروژه می‌باشد.
- بزرگ: این در رابطه با بنگاه‌های اقتصادی است که با یک استراتژی بالا به پایین آغاز شده و به دنبال رسیدن به دورترین نقاط یک سازمان است.
- کوچک: این به معنای کاربرد سریع روش‌های مدیریت دانش است که برای مسائل کسب و کار باعث ایجاد درک و حس خواهد شد.
- شخصی: این رابطه درباره توسعه آگاهانه منش‌ها و عادت‌ها برای شناسایی، مکان‌یابی و پردازش دانش و اتصالات شخصی می‌باشد.
اجزای اصلی مدیریت دانش
در ایجاد این روند قطعا یک سری اجزا هستند که نقش اصلی را به عهده دارند و این اجزا بسیار تاثیر به سزایی در سازمان دارند.
- فرد: فرد در واقع کارگر دانش، واحد اصلی ایجاد، ذخیره و استفاده از دانش در سازمان می‌باشد.
- گروه: شبکه‌های رسمی و غیر رسمی، از نظر دانش و سرمایه بسیار اهمیت دارند و معمولا غیرعینی می‌باشند. گروه معمولا از کارکنانی تشکیل شده است که از تجربیات مشترک که معمولا فزاینده‌هایی ازدانش را به وجود می‌آورند برخوردار هستند.
- سازمان: کل سازمان به صورت یک نهاد نگریسته است که نتایج مجموعه‌ای از دانش را تصور خواهد کرد.
برای آنکه بتوانید در سازمان‌های خود از مدیریت دانش به درستی استفاده کنید، پیاده‌سازی آن مانند هر روش دیگری برای رسیدن به نتیجه عالی باید به صورت گام به گام و دقیق صورت بگیرد. در این شرایط است که می‌توان به موفقیت زیادی دست پیدا کرد.
مزایای استفاده از مدیریت دانش
- تشخیص کمبودها در دانش سازمانی
- بهره‌وری بیشتر از سرمایه انسانی
- یادگیری کارآمدتر و موثرتر کارکنان
- ارائه کالاها و خدمات دارای ارزش افزوده
- افزایش رضایتمندی مشتریان
- جلوگیری از تکرار اشتباهات
- کاهش دوباره‌کاری
- صرفه‌جویی در زمان به هنگام حل مسئله
- برانگیختن خلاقیت و نوآوری
- ایجاد رابطه نزدیکتر با مشتریان
مدیریت دانش دارای جنبه‌های مهمی است که شامل مدیریت اطلاعات و مدیریت افراد می‌باشد. هردوی این جنبه‌ها به منظور رفع دغدغه اصلی به وجود آمده است که آن هم ایجاد یک سازمان خلاق و تولید سود فراتر از انتظارات اولیه است.
ملزومات مدیریت دانش
بهتر است بدانید که برای اینکه بتوان مدیریت دانش را در سازمان به صورت عالی به اجرا درآورد، لازمه استفاده از ملزوماتی است که به شرح زیر می‌باشد.
- مدیریت همه سطوح سازمانی: از مهم‌ترین ملزومات که در هر سطح سازمان نسبت به اجرا درآوردن این مدیریت تعهد داشته باشند. این تعهد سرانجام باعث موفقیت می‌شود و به همین دلیل لازم و ضروری است.
- زیر ساخت: تمام سیستم‌ها نیازمند سطح خاصی از زیر ساخت و فناوری می‌باشد. از آنجایی که فرآینددانش هر روز پیچیده‌تر می‌شود، برای هدایت‌کردن آن باید ابزارهای مناسبی وجود داشته باشد.
- افراد و فرهنگ: جزء بسیار مهمی است که برای موفقیت در سیستم مدیریت حائز اهمیت است. در اصل این بخش به معنای مدیریت موثر افراد و فرهنگ سازمانی است.
- ایجاد سیستم مدیریت محتوا: این بخش دارایی‌های اطلاعاتی سازمان را در بردارد و برای تولید و مدیریت اطلاعات دیجیتال به کار برده می‌شود.
در نهایت باید بدانید که مدیریت دانش چیست و به ارزش آن در سازمان پی ببرید. برای رسیدن به موفقیت همانطور که تا الان راجب به آن ذکر شد، باید بتوانید موانع را از سر راه بردارید و در این راه قدم بردارید.
بهره‌برداری از این مدیریت زندگی شمار ا می‌سازد و راه‌های روشن‌تری را برای موفقیت شما باز می‌کند.
