از دوران کودکی تاکنون، درباره‌ی مهارت‌های ارتباط موثر، نکات زیادی را شنیده‌ایم. واقعیت این است که مهارت برقراری ارتباط موثر را شاید بتوان یکی از بزرگترین مهارت‌های زندگی دانست. به همین دلیل هم تاکید و تمرکز برروی آن واجب است. ما هم، پیش از این به روش‌های برقراری ارتباط موثر و لزوم آن اشاره کرده‌ایم.در این جا می‌خواهیم با انواع سبک های ارتباطی آشنا شویم.
همانطور که می‌دانید ارتباط برقرار کردن با دیگران، خواه کلامی باشد یا غیر کلامی، به معنای این است که چیزی را که در ذهن خودمان داریم، بیرون بیاوریم و آن را به مخاطب منتقل کنیم، حال اگر مخاطب ما آن را با دقت بالا و انتظار ما دریافت کرد، ما در برقراری یک ارتباط موثر موفقیت بوده‌ایم.
شاید بگویید که در برقراری یک ارتباط موثر، هم ارائه دهنده و هم دریافت کننده‌ی پیام موثرند و ممکن است ما یک پیام را به خوبی منتقل کنیم و مخاطب ما آن را خوب دریافت نکند. یا اصلا همانطور که می‌دانیم سطح درک افراد با یکدیگر متفاوت است و چه بسا پیام ما برای فردی قابل درک باشد اما فرد دیگری از درک آن عاجز بماند.
تمام این مثال‌ها، قابل بررسی و در جای خود درست هستند. باید بدانیم که ارتباط برقرار کردن هم، مانند هر پدیده‌ی دیگری با موانعی روبروست و مثال‌هایی که زدیم تعدادی از اصلی‌ترین موانع برقراری یک ارتباط موثرند. با این حال با کمک تجربه و مطالعه، همیشه می‌توان در حوزه‌ی ارتباط موثر پیشرفت داشت و اگر کمی تلاشمان را بیشتر کنیم، می‌توانیم با طیف گسترده‌تری از افراد ارتباط برقرار کنیم.
انواع سبک های ارتباطی:
پیش از این درباره‌ی اینکه یک ارتباط درست چیست، چه ویژگی‌هایی دارد و اینکه باید چه نکاتی را برای داشتن یک ارتباط موثر رعایت کنیم صحبت کردیم، در این مقاله می‌خواهیم کمی درباره‌ی سبک‌های ارتباطی و اینکه هر کدام از ما بیشتر از کدامشان استفاده می‌کنیم صحبت کنیم.
قبل از آن، این را بگوییم که همانطور که همه‌ی ما می‌دانیم انسان‌ها موجوداتی پیچیده و متفاوت هستند. اگر در بعضی از علوم مثل جامعه‌شناسی یا روان‌شناسی آن‌ها را به دسته‌هایی تقسیم‌بندی می‌کنیم و بینشان خط می‌کشیم، تنها به این علت است که به عنوان یک پژوهشگر، مطالعه‌مان را ساده‌تر کنیم. باید بدانیم که همه‌ی ما یک طیف هستیم و قرار نیست که فقط در یک دسته‌بندی قرار بگیریم.
اما برگردیم سر انواع سبک های ارتباطی. شاید تا همین چند سال پیش، برقراری یک ارتباط موثر تنها به لبخند زدن، آرام و شمرده صحبت کردن یا ارتباط چشمی محدود می‌شد. امروز اما به همان اندازه که ارتباطات ما انسان‌ها پیچیده‌تر شده‌است، روش‌های برقراری ارتباطمان هم دچار تغییر و تحول شده‌اند. عده‌ای از روانشناسان و پژوهشگران حوزه‌ی ارتباط، معتقدند که سبک‌های ارتباطی انسان‌ها را می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد:
سبک ارتباطی پرخاشگرانه:
در طول زمان به ما ثابت شده بیش از نود درصد افراد با خواندن جمله‌ی بالا لبخند می‌زنند! این سبک ارتباطی ما را به یاد افراد زیادی می‌اندازد و تقریبا همه‌ی ما یک نفر را داریم که برای این سبک ارتباطی تصور کنیم. (اگر شما هنوز کسی را ندارید یا باید از خوش‌شانسی‌تان بسیار خوشحال باشید یا باید درباره‌ی خودتان تجدید نظر کنید!) افرادی که این سبک را برای ارتباط با دیگران بر می‌گزینند اغلب سعی می‌کنند با تحقیر و توهین به خواسته‌هایشان برسند. اگر کاری را از شما بخواهند و شما آن را با کمی مشکل انجام بدهید، اولین کاری که می‌کنند از کوره در رفتن است. آن‌ها هر روشی را برای رسیدن به خواسته‌هایشان امتحان می‌کنند و در بسیاری از مواقع دنیا وقتی برایشان معنا دارد که به چیزی که می خواهند برسند.
با اینکه اکثر اوقات این افراد زیردستانی مطیع ولی عمیقا ناراضی پیدا می‌کنند، اگر کمی از دورتر به شخصیت آن‌ها نگاهی کنید، به سادگی درمی‌یابید که برخلاف ظاهر ترسناک و قوی‌شان باطنی زخم خورده دارند و کوله‌باری از خشم را با خود به دوش می‌کشند. خشمی که در اعماق وجودشان حک شده و هر لحظه آن‌ها را آزار می‌دهد.
از آن مهم‌تر، این که این افراد همواره با یک احساس تعارض درونی دست و پنجه نرم می‌کنند. اگرچه کارها در بسیاری از مواقع به درستی برای آن‌ها انجام می‌شود، اما کمتر کسی پیدا می‌شود که از روی رضایت و با علاقه برایشان کاری بکند.
سبک ارتباطی منفعلانه:
حتما تا حالا شده با فردی روبروشوید که وقتی به عنوان مثال از او می‌پرسید کدام غذا را در رستوران سفارش بدهید، کدام صندلی را برای نشستن انتخاب کنید، از چه وسیله‌ای برای جابجایی استفاده کنید، یا هر سوال دیگر، تنها یک پاسخ می‌شنوید: هرطور که شما صلاح می‌دانید. این افراد سبک ارتباطی منفعلانه را برای روابطشان انتخاب کرده‌اند. آن‌ها اغلب سعی می‌کنند با کوچک کردن شخصیت خودشان، با عذرخواهی‌های پیاپی یا با موافقت‌های بدون فکر با دیگران، خودشان را مطلوب جلوه دهند. این سبک رفتاری اغلب باعث ایجاد توقع بالا در طرف مقابل می‌شود همچنین این افراد اغلب مواقع با اضطراب و کمبود عزت نفس مواجه اند و نمی‌توانند احساس خوبی نسبت به خودشان داشته باشند.
این افراد برای تبدیل شدن به افراد دارای سبک ارتباطی پرخاشگرانه مستعدند.
سبک ارتباطی جراتمندانه:
از دیگر انواع سبک های ارتباطی، می‌توان به سبک ارتباطی جراتمندانه اشاره کرد. به زبان ساده، این افراد، از اینکه شما چه قضاوتی درباره‌شان بکنید نمی‌ترسند، آن‌ها صادق‌‌اند و افکار و احساساتشان را همانگونه که هست بیان می‌کنند. به اهداف و علایقشان احترام می‌گذارند و برای خودشان احترام زیادی قائل‌اند. اگر با چیزی مخالف باشند، نظر خود را به سادگی بیان می‌کنند و از اینکه دیگران آن‌ها را چگونه قضاوت خواهند کرد واهمه‌ای ندارند. در ارتباط با این افراد بیش از هر چیز احساس راحتی می‌کنید چرا که آن‌ها خودشان هستند با این حال اجازه‌ی سو‌‌ء استفاده به کسی نمی‌دهند.
سبک ارتباطی مستقیم:
آخرین سبک ارتباطی، سبک ارتباطی مستقیم است. این سبک ارتباطی بهترین سبک ارتباطی شناخته می‌شود چرا که در این سبک دو طرف به بیان اندیشه‌هایشان می پردازند و از ارتباط رضایت دارند. افرادی که از این سبک ارتباطی استفاده می‌کنند توجه‌شان را از خودشان به سمت گفتگو می‌برند و سعی می‌کنند تا جای ممکن تا پیش از شنیدن، جواب ندهند.
از همین جهت آن‌ها شنوندگان خوبی هستند و این مسئله باعث می‌شود ارتباط با آن‌ها موثر و لذت بخش باشد. در این سبک ارتباطی خود گفتگو مورد توجه است و نه احساسات قبل و بعد ما.
