در سال ۱۳۴۵، آموشگاه حسابداری ملی نفت ایران به تاسیس رشته حسابداری پرداخت. سپس، این رشته در دانشگاه تهران و چند دانشگاه دولتی و غیردولتی تاسیسی شد.
در این مقاله قصد داریم با صحبت درباره هدف رشته حسابداری، گرایش‌های رشته حسابداری، درآمد و بازار کار آن، به معرفی کامل حسابداری بپردازیم.
درواقع حسابداری یک علم است که مانند یک سیستم منظم به جمع‌آوری اطلاعات، ثبت اطلاعات و گزارش‌گیری از آن‌ها می‌پردازد تا افراد قادر به استفاده از آطلاعات و گزارشات مالی باشند.
شاید کسانی را دیده باشید که به طور تجربی به عنوان حسابدار مشغول به کار هستند. آیا می‌توان آن‌ها را حسابدار خواند؟ خیر. آن‌ها تنها یک دفتردار هستند؛ زیرا تحصیلات آکادمیک در زمینه حسابداری ندارند و اطلاع کاملی از اطلاعات مالی و ماهیت حساب‌ها ندارند.
افراد تحصیل کرده در زمینه حسابداری در آینده احتمال دارد مدیر مالی یک سازمان یا شرکت شوند. این افراد به عنوان ایده‌پرداز برای مدیریت منایع مالی نیز ایفا نقش می‌کنند. حسابداران با ارزیابی دقیق منایع و سرمایه به شرکت‌ها و انواع کسب‌وکار کمک می‌کند تا به بهترین نتیجه دست یابند.
حسابدار مانند قلب سرمایه‌گذاری است و نقش بسزایی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی دارد.
طبق اسناد و مدارک، از ۴هزار سال قبل در مصر و از ۱۶۰۰ سال قبل از تولد مسیح در چین، حساب‌وکتاب برای دخل و خرج وجود داشته است. در سال ۱۴۹۷ برای اولین بار حسابداری توسط لوکا پاچیولی، کشیک و ریاضیدان ایتالیایی، به عنوان یک علم معرفی شد و به عنوان یک سیستم دو طرفه درون کتاب‌ها تحریر پیدا کرد.
رشته حسابداری چیست؟
حسابداری به معنای ثبت و جمع‌آوری اطلاعات مالی، تجزیه‌وتحلیل صورت‌حساب‌ها و گزارش‌گیری از حساب‌ها برای تصمیم‌گیری مناسب شرکت یا سازمان‌ها است.
حسابداران به فرهم‌کردن اطلاعات کمی با ماهیت مالی می‌پردازند.
علم حسابداری به یک رشته تحصیلی آموزش عالی تبدیل شده است که هر سه گروه ریاضی و فیزیک، تجربی و علوم‌انسانی قادر به تحصیل در این رشته هستند.
دروس رشته حسابداری حین تحصیل چیست؟
در طول تحصیل در رشته حسابداری، تعدادی واحد تخصصی و پایه وجود دارد که دانشجویان موظف به گذراندن آن‌ها هستند.
دروس پایه:
- روانشناسی عمومی.
- اصول علم اقتصاد
- جامعه شناسی
- ریاضیات پایه
- ریاضیات کاربردی
- آمارکاربردی
- تحقیق و پژوهش در عملیات
- مبانی کاربردی کامپیوتر
- مدیریت تولید
- حقوق بازرگانی
- پول، ارز و بانکداری
- مبانی مدیریت سازمان
- توسعه اقتصادی
- مالیه عمومی
- روش تحقیق
دروس اصلی و تخصصی:
- اصول حسابداری
- حسابداری میانه
- حسابداری پیشرفته
- حسابداری صنعتی
- حسابرسی
- حسابداری مالیاتی
- اصول تنظیم و کنترل بودجه
- مدیریت مالی
- مباحث جاری حسابداری
- متون حسابداری
هدف تحصیل در رشته حسابداری:
رشته حسابداری در تصمیم‌گیری اقتصادی مدیران، سرمایه‌گذاران، دولت و… تاثیر می‌گذارد. هدف رشته حسابداری، منظم کردن داده‌های خام و منظم کردن آن‌ها است.
یکی دیگر از اهداف رشته حسابداری، آموزش نیروهای متخصص برای پردازش اطلاعات مالی و تهیه گزارشات مطابق با استانداردهای حسابداری است.
حسابداران باید قادر باشند مدام علم خود را به روزرسانی کنند تا بهترین نتیجه را کسب کنند.
توانایی‌های لازم برای تحصیل در گرایش‌های رشته حسابداری:
رشته حسابداری به عنوان یک رشته شناور و میان رشته‌ای، زمینه را برای تحصیل داوطلبانان هر سه گروه آزمایشی ریاضی، تجربی و علوم‌انسانی فراهم کرده است.
حسابدار باید قادر به ارائه گزارش‌کار مناسب و جامع باشد. بنابراین تسلط او بر زبان فارسی و نگارش ادبیات، اهمیت مهمی دارد.
دانشجویان حسابداری باید بتوانند مدت زمان طولانی پشت سیستم و میزکار بشینند و با اعداد و ارقام دست و پنجه نرم کند. پس، لازم است حسابداران علاوه بر تسلط بر ریاضی و ادبیات فارسی، قدرت بدنی مناسب داشته باشد.
انضباط و رعایت اصول اخلاقی یکی از واجبات برای تحصیل در رشته حسابداری است. حسابدار باید امین و امانتدار مال مردم باشد.
با توجه به تغییرات روند اقتصادی، حسابداری یکی از شغل‌های پرطرفدار در سراسر دنیا به حساب می‌آید.
گرایش‌های رشته حسابداری چیست؟
دانشجویان با انتخاب یکی از گرایش‌هاس حسابداری که در لیست زیر مرتب شده است، می‌توانند در مقطع ارشد به ادامه تحصیل در این رشته بپردازند.
۱)رشته حسابرسی:
حسابرسی با هدف بررسی و کنترل حساب‌های حسابداران انجام می‌شود. حسابرسان برای اطمینان از درستی گزارش‌های مالی و حساب‌های حسابداران به شرکت‌ها و سازمان‌های گوناگون جذب می‌شوند.
۲)رشته حسابداری مدیریت:
یکی از مورد توجه‌ترین گرایش‌های رشته حسابداری، حسابداری مدیریت است. حسابداران این رشته موظف به ارائه گزارشات در مورد قیمت محصولات، بهای تمام شده خدمات، هزینه‌ها، میزان تولید و بررسی ظرفیت منابع متعدد است.
این رشته با هدف افزایش توانایی مدیران مالی برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، مطرح شده است. محصلان این رشته می‌توانند به عنوان مدیر عامل، مشاور مالی یا عضو هیئت مدیره در شرکت و سازمان‌ها ایفای نقش کند.
۳)رشته حسابداری عمومی:
یکی از جدیدترین گرایش‌های رشته حسابداری، حسابداری عمومی است. هدف از این رشته، تربیت نیروی انسانی برای فعالیت در بخش‌های عمومی، دولتی یا فضاهای اقتصادی جامعه است.
۴)حسابداری صنعتی:
امروزه ، حسابداری صنعتی یکی از پرطرفدارترین گرایش‌های رشته حسابداری به شمار می‌آید. در کشورهای در حال توسعه، تولید اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل، حسابداری صنعتی یکی از پرکاربردترین شاخه‌های حسابداری برای برآورد هزینه‌های تمام شده عوامل تولید به حساب می‌آید.
با تغییر و تحولات صنایع گوناگون در طول زمان، حسابداری صنعتی شکل گرفت. اطلاع از بهای تمام شده عوامل تولید، کمک بزرگی به تعیین قیمت فروش و بهبود عملکرد شرکت می‌کند.
با تکامل ابزارها، حسابداری صنعتی در مسیر هزینه‌یابی توسعه یافته حرکت می‌کند تا بهای تمام شده عوامل تولید و هزینه‌های کالاهای آماده فروش را به درستی انتخاب کند.
حسابداری صنعتی برای اولین‌بار، بعد از انقلاب صنعتی اروپا به کار گرفته شد.
۵)حسابداری مالی:
حسابداری مالی یا همان حسابداری گزارش، یکی از گرایش‌های رشته حسابداری است که به تهیه و تنظیم صورت‌های مالی می‌پردازد.
همانطور که می‌دانید محاسبه و بررسی مالیت اهمیت زیادی در سراسر دنیا دارد. محاسبه مالیات یکی از کاربردهای حسابداری مالی است که برای آن، نیاز به محاسبه سود خالص است. برای محاسبه سود خالص نیاز به بررسی و تنظیم صورت‌های مالی است.
عمده‌ترین استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی، دولت، بانک‌ها و اعتباردهندگان هستند.
حسابداران مالی با در نظر گرفتن اصول حسابداری در انعقاد قراردادهای مختلف و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری به سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ کمک می‌کند.
۶)حسابداری دولتی:
دولت‌ها برای دریافت بودجه سالانه از مجلس، باید درآمد و هزینه سالانه خود را پیش‌بینی کنند. برای محاسبه و بررسی این هزینه‌ها نیاز به استفاده از حسابداری دولتی است. یکی از مهمترین و اصلی‌ترین وظایف حسابداری دولتی، کنترل و برآورد هزینه‌های دولت است.
با توجه به مخارج زیاد دولت‌ها در چند سال اخیر، حسابداری دولتی به عنوان یک شغل پردرآمد مورد توجه قرار گرفته است. دولت‌ها برای مشاوره‌های مالی و مدیریت سرمایه‌ها نیازمند به افرادی مسلط بر حساب‌ها و هزینه‌ها است.
تربیت نیروهای انسانی متخصص برای بودجه‌بندی مسائل مالی و اجرای دقیق این بودجه اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل، دولت بستر را برای تحصیل در گرایش حسابداری دولتی فراهم کرده است.
۷)حسابداری مدیریت:
در حسابداری مدیریت، حسابداران به محاسبه بهای تمام شده عوامل تولید و خدمات، هزینه‌های اجرایی و تعیین ظرفیت منبع‌های گوناگون می‌پردازند. این حسابداران به عرضه مشاوره‌های ارزشمند به مدیران وسرمایه‌گذاران به بهبود عملکرد شرکت‌ها کمک می‌کنند. به بیان ساده‌تر، حسابداره مدیریت زمینه را برای تصمیم‌گیری‌های کلان آماده می‌کند.
۸)حسابداری منابع انسانی:
منابع انسانی از مهمترین اموال شرکت‌ها تلقی می‌شوند. حسابداری منابع انسانی به بررسی و مدیریت اموال مال گوناگون مرتبط با این منابع می‌پردازد.
درآمد رشته حسابداری:
رشته حسابداری از درآمد خوبی برخوردار است. میزان درآمد رشته حسابداری با مهارت حسابداران، تجربه و سابقه‌کار و به روز بودن آن‌ها رابطه مستقیم دارد.
طبق تحقیقات انجام شده در زمینه حقوق و درآمد رشته حسابداری در تهران، یک میلیون و پانصدهزارتومن تا سه میلیون تومان است. تمام مبالغ دریافتی به مهارت و تحصیلات فرد بستگی دارد.
حسابداران دولتی مطابق با قانون مدیریت و اداره کار، حقوق دریافت خواهند کرد. اما حسابداران بخش خصوصی درآمد متفاوتی دریافت می‌کنند که وابسته به مهارت، سابقه کار، توانمندی، تجربه و تسلط به نرم‌افزارهای حسابداری است. درآمد رشته حسابداری در بخش خصوصی طبق یک توافق‌نامه بین کارمند و کارفرما مشخص می‌شود.
مطابق با بررسی درآمد رشته حسابداری در سایر کشورها، نتایج زیر به دست آمده است.
- متوسط حقوق و درآمد رشته حسابداری در آمریکا ۶۱٫۶۹۰ دلار در سال ۲۰۱۰ بوده است. همچنین در سال ۲۰۱۳ چیزی حدود ۶۳،۱۰۰ دلار بوده است.
- متوسط حقوق و درآمد رشته حسابداری در استرالیا ۶۷٫۲۰۰ دلار در استرالیا است.
بازارکار برای رشته حسابداری:
اکثر دانشجویان رشته حسابداری جذب شرکت‌های گوناگون می‌شوند. امروزه، با وجود تدریس انواع گرایش‌های رشته حسابداری در اکثر دانشگاه‌های دولتی، غیرانتفاعی و آزاد، تعداد بیکاران این رشته کمتر از سایر رشته‌های علوم انسانی است.
عمدتا بازار کار رشته حسابداری آنچنان متنوع نیست و اغلب با پول، اعداد و ارقام سروکار دارد. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در اکثر شرکت‌ها، موسسات غیرانتفاعی و دولتی، موسسات و شرکت‌های تجاری، کلیه واحدهای صنعتی، ادارات مالیاتی، موسسات بیمه، موسسات پژوهشی، بانک‌ها و موسسات تحقیقی مشغول به کار شوند.
سمت فارغ‌التحصیلان انواع گرایش‌های رشته حسابداری در هنگام کار کردن در زیر مرتب شده است:
- حسابدار
- کارشناس امور مالی
- حسابرس
- تحلیلگر مالی
- حسابرس داخلی
- مسئول حقوق و دستمزد
- کارشناس بودجه
نکات پایانی :
یک حسابدار خوب باید قادر به برقراری ارتباط موثر با مشتریان و همکاران خود باشد. رقابت در این رشته موجب ارائه خدمات بهتر به مشتریان می‌شود. برای موفقیت در هر کسب‌وکاری باید دارای ابتکار و خلاقیت باشید.
مهمترین موضوع برای یک حسابدار، داشتن دانش و مهارت در کسب‌وکار، اقتصاد و کامپیوتر است.
فراموش نکنید که یک حسابدار خوب و موفق باید مورد اطمینان مردم و صاحب‌کار خود باشد.
