در دنیای ساخت و ساز، مدیریت یک پروژه کار آسانی نیست. این کار به یک فرد ماهر و با تجربه نیاز دارد که بتواند بر همه جنبه‌های پروژه نظارت داشته باشد، از برنامه ریزی و بودجه گرفته تا اجرا و تکمیل. اینجاست که وظایف مدیر پروژه ساختمانی مشخص میشود. در این مطلب، مسئولیت‌ها، مهارت‌ها و چالش‌های پیش روی یک مدیر پروژه ساختمانی را بررسی و در مورد اهمیت نقش مدیر پروژه در تکمیل موفقیت‌آمیز پروژه‌های ساختمانی می‌پردازیم.
مدیر پروژه ساختمانی چیست؟
مدیر پروژه ساخت و ساز یا construction manager، مسئول برنامه ریزی، هماهنگی و کنترل کلی یک پروژه ساختمانی است. مدیران پروژه در هر مرحله از پروژه، از ایده اولیه و طراحی تا ساخت و تحویل نهایی، درگیر هستند. هدف اصلی آنها این است، که مطمئن شود، که پروژه به موقع، در حد بودجه و رضایت مشتری تکمیل میشود. حقوق مدیر پروژه در سال بستگی به تجربه، محل کار، اندازه پروژه و صنعت، مختلف است.
در ایران، حقوق مدیران پروژه به طور متوسط حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان در سال است. هر پروژه در صنایع مختلف، یک مدیر پروژه برای مدیریت و برنامه ریزی امور دارد، برای مثال در یک پروژه‌ی نرم افزاری، شرح وظایف مدیر پروژه نرم افزار، شامل مدیریت منابع، بودجه‌بندی، برنامه‌ریزی زمانی، تعیین و نظارت بر تکالیف پروژه و ارتباط با تیم فنی و مشتریان میشود.
همچنین شرح وظایف مدیر پروژه پیمانکار، که مسئول مدیریت عملیات پروژه‌های ساختمانی و عمومی است، شامل نظارت بر تولید، کنترل هزینه‌ها، ارتباط با مشتریان و تضمین کیفیت میشود.
شرح وظایف مدیر پروژه ساختمانی
وظایف مدیر پروژه ساختمان، بستگی به اندازه و پیچیدگی پروژه، متفاوت است، معمولا شرح وظایف مدیر پروژه در نمونه قرارداد مدیر پروژه ساختمانی بیان شده، این قرارداد شامل جزئیاتی مانند نام و توضیح وظایف، مدت زمان قرارداد، حقوق و مزایا، شرایط خاتمه قرارداد و تعهدات طرفین است.
با این حال، برخی از مسئولیت‌های رایج آنها عبارتند از:
- برنامه ریزی و زمانبندی پروژه: مدیر پروژه مسئول ایجاد یک طرح و برنامه دقیق برای پروژه است که وظایف، جدول زمانی و منابع مورد نیاز برای هر مرحله از پروژه را مشخص می‌کند. آنها باید اطمینان حاصل کنند که پروژه در مسیر خود می‌ماند و تمامی کارها در زمان خود انجام میشود.
- بودجه و کنترل هزینه: مدیر پروژه، مسئول توسعه و مدیریت بودجه پروژه است. آنها باید هزینه‌ها را پیگیری کنند و بر هزینه‌ها نظارت داشته باشند تا مطمئن شوند پروژه در حد کافی بودجه دارد یا باید کمبود بودجه تامین شود.
- مدیریت منابع: از جمله وظایف مدیر پروژه ساختمان می‌توان به تخصیص و مدیریت منابع اشاره کرد. منابع در پروژه شامل: نیروی کار، مواد و تجهیزات است. آنها باید اطمینان حاصل کنند که منابع مناسب در زمان مناسب و به مقدار مناسب در دسترس هستند تا پروژه به خوبی اجرا شود.
- مدیریت ریسک: مدیر پروژه باید ریسک‌های بالقوه را شناسایی و ارزیابی کند و استراتژی‌هایی برای کاهش این ریسک‌ها درنظر بگیرد. آنها باید به طور فعال به هر گونه مسائلی که ممکن است در طول پروژه ایجاد شوند، رسیدگی و مطمئن شوند اقدامات مناسبی برای به حداقل رساندن چالش‌های پروژه وجود دارد.
- ارتباط و مدیریت سهامداران: project manager، به عنوان نقطه‌ی اولیه، برای ارتباط با تمام ذینفعان پروژه، از جمله: مشتریان، پیمانکاران، تامین کنندگان و مقامات نظارتی عمل می‌کند و باید به طور موثر، اتفاقات بروز پروژه را با آنها به اشتراک بگذارد و به نگرانی‌ها رسیدگی و توقعات ذینفعان را مدیریت کند.
- کنترل کیفیت: یکی دیگر از وظایف مدیر پروژه ساختمان، اطمینان از تطابق پروژه با استانداردهای کیفی است، به همین منظور باید به صورت مرتب بازرسی انجام دهد، اسناد را بررسی و هر گونه مشکل کیفیت را به سرعت بررسی کند تا محصول نهایی، انتظارات مشتری را برآورده کند.
- بهداشت و ایمنی: مدیر پروژه باید سلامت و ایمنی همه کارگران در محیط کارگاهی را در اولویت قرار دهد، به همین منظور باید مرتب بازرسی‌های ایمنی را به طور منظم انجام و نظارت بر پروتکل‌ها را انجام دهد.
مهارت‌های مورد نیاز برای مدیر پروژه ساختمانی
یک مدیر پروژه ساختمان موفق دارای ترکیبی از مهارت‌های فنی، مدیریتی و بین فردی است. برخی از مهارت‌های ضروری عبارتند از:
- مدیریت پروژه: project management، درک قوی از اصول، روش‌ها و ابزارهای مدیریت پروژه برای مدیریت موثر پروژه‌های ساختمانی بسیار مهم است.
- ارتباطات: مهارت‌های ارتباطی عالی برای انتقال اطلاعات، حل تعارضات و ایجاد روابط با ذینفعان ضروری است.
- رهبری: توانایی رهبری و ایجاد انگیزه در یک تیم برای حفظ پروژه و اطمینان از اینکه همه در جهت یک هدف مشترک کار می‌کنند حیاتی است.
- توانایی حل مسئله: پروژه‌های ساختمانی اغلب با چالش‌های غیرمنتظره‌ای مواجه می‌شوند. یک مدیر پروژه باید قادر به تفکر انتقادی، تجزیه و تحلیل مشکلات و ایجاد راه حل‌های موثر باشد.
- مذاکره: توانایی مذاکره در قراردادها، حل اختلافات و مدیریت تعارضات برای حفظ روابط مثبت با مشتریان، پیمانکاران و تامین کنندگان ضروری است.
- دانش فنی: برای تصمیم‌گیری آگاهانه و اطمینان از انطباق، درک کامل اصول ساخت و ساز، قوانین ساختمانی و مقررات ضروری است.
- مدیریت زمان: مهارت‌های مدیریت زمان موثر برای رعایت زمانبندی پروژه و اطمینان از تکمیل به موقع وظایف، بسیار مهم است.
تفاوت مدیر پروژه و سرپرست کارگاه
هر دو نقش مدیر پروژه و سرپرست کارگاه، برای موفقیت پروژه ساختمانی بسیار با اهمیت هستند و نیاز به تعامل و همکاری موثر با یکدیگر دارند. به طورکلی، مدیر پروژه بیشتر در بخش‌های مدیریتی و استراتژیک پروژه فعالیت می‌کند، در حالی که سرپرست کارگاه نقش اجرایی در محیط کارگاهی دارد و نظارت بر انجام کارها را بر عهده دارد. از جمله وظایف سرپرست کارگاه می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- سرپرست کارگاه، مسئولیت نظارت و مدیریت عملیات روزانه در محل کار را بر عهده دارد. او به عنوان نماینده مدیر پروژه در محل کار عمل می‌کند و اجرای بخش‌های مربوط به ساختمان را کنترل می‌کند.
- سرپرست کارگاه با کارگران و تیم‌های مختلف در محل کار همکاری می‌کند و باید از درستی کارها در در زمان خودشان مطمئن شود.
- سرپرست کارگاه، نقش مهمی در حفظ ایمنی و رعایت استانداردهای ساختمانی دارد و نظارت مستمر بر روند کارها را بر عهده دارد.
- سرپرست کارگاه معمولاً دارای تجربه کاری در زمینه ساختمان و مهارت‌های فنی مرتبط است.
مدیر پروژه در هر صنعتی، نقشی بسیار مفید و کاربردی دارد. در این مطلب به وظایف مدیر پروژه ساختمان و مهارت‌های مورد نیاز آن و تفاوتش با سرپرست کارگاه پرداختیم. می‌توانید آموزش‌های مدیریت پروژه را از سایت مکتب خونه مشاهده کنید.
