حسابداری (Accounting)، یک سیستم اطلاعاتی به منظور پردازش اطلاعات مالی است. در واقع حسابداری همان فرآیند جمع‌آوری، اندازه‌گیری، طبقه‌بندی، ثبت و تهیه گزارش اطلاعات مربوط به امور مالی جهت تصمیم‌گیری مفید مدیران سازمان یا شرکت‌ها است.
با توجه به میزان بزرگی یا کوچک بودن کسب‌وکارها و تعداد پرسنل، هر مجموع می‌تواند یک یا چند حسابدار یا تیم حسابداری داشته باشد که هریک از آن‌ها بر اساس وظایف خود، جایگاه‌های مختلفی داشته باشند.
با مطالعه این مقاله با شرح وظایف حسابدار آشنا خواهید شد و درک بهتری از مسئولیت‌های حسابدار به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه پیدا خواهید کرد.
حسابدار کیست؟
حسابدار فردی است که قادر به همکاری و برقراری ارتباط با دیگر افراد است. همچنین با داشتن مهارت‌های ریاضی و حسابداری به حل مسئله‌های مالی خواهد پرداخت.
حسابداران بر امورمالی و جریانات پولی نظارت دارند. آن‌ها به عنوان یک نماینده از طرف شرکت، تمامی معاملات تجاری را ثبت می‌کنند و گزارش عملکرد شرکت را به مدیر یا سرمایه‌گذاری تحویل می‌دهند.
شرح وظایف حسابدار:
- ثبت فروش، ثبت حساب دریافتنی و صدور فاکتور برای مشتریان.
- ثبت هزینه‌ها، ثبت دارایی، ثبت حساب قابل پرداخت و دریافت فاکتور از تأمین‌کننده.
- پرداخت حقوق و دستمزد به کارکنان و ثبت تمامی جریانات خروج پول نقد.
- نگهداری حساب انبار و ثیت قیمت فروش محصولات.
- تسلط کامل به نرم‌افزارها و انجام خدمات کامپیوتری مربوط به فعالیت‌های مالی شرکت.
- آشنایی با قوانین مالیاتی که عبارتند از ارزش افزوده، معافیت مالیاتی و…
شرح گزارش‌های متعدد:
- صدور صورت‌های مالی برای وام‌دهندگان، طلبکاران، اپراتور‌ها و یا صاحبان یک واحد تجاری که شامل سود، جریانات وجوه نقد و در نهایت ترازنامه می‌شود.
- تهیه گزارش مدیریتی به منظور تحویل به تیم مدیریت که در برگیرنده جزئیات فروش، اطلاعات خطوط تولید، بررسی هزینه‌ها، بازدهی و سود حاصل از فروش و در نهایت تجزیه و تحلیل اطلاعات فروش برخی از خطوط تولید است.
- تهیه گزارش مالیات با هدف ارائه به نهادهای دولتی که باید دارای جزئیات مربوط به میزان مبلغ پرداختی جهت مالیات بر درآمد، مالیات بر دارایی، مالیات فروش و … می‌شود.
در زیر به شرح وظایف حسابدار با توجه به تفکیک سابقه و عنوان شغلی می‌پردازیم:
کمک حسابدار:
دانشجویان بعد از اتمام دوره تحصیلی و آموزشی خود، به دلیل نداشتن سابقه کار و مهارت کافی، به عنوان کمک حسابدار در شرکت‌ها فعالیت خود را شروع می‌کنند. فارغ‌التحصیلان با شروع به فعالیت در جایگاه کمک حسابدار به دنبال کسب تجربه هستند.
وظایف کمک حسابداران در مکان‌های مختلف، متفاوت است. در زیر، برخی از وظایف اولیه آن‌ها بیان شده است:
- ثبت اطلاعات مربوط به امور مالی در نرم‌افزارهای حسابداری و نگهداری آن‌ها.
- کنترل و بررسی اسناد حسابداری که عباتند از فاکتورها، صورت‌حساب‌ها و…
- همکاری با حسابدار جهت ثبت اطلاعات مربوط به فعالیت کارکنان و زمان‌های حضور و غیاب آن‌ها به منظور تهیه گزارش برای محاسبه حقوق و دستمزد کارکنان.
حسابداری ارشد:
هنگامی که حسابدار از تجربه کافی در زمینه حسابداری برخوردار است، فعالیت خود را به عنوان حسابدار ارشد یا رئیس حسابداری آغاز می‌کند.
شرح وظایف حسابدار در سمت حسابدار ارشد کمی متفاوت‌تر از سایر افراد تیم است. به طور معمول حسابدار ارشد، حداقل ۵ سال سابقه کاری دارد.
حسابدار ارشد علاوه بر آگاهی از مسئولیت تیم‌حسابداری، باید دارای مهارت در حوزه مدیریت و ارتباط با نیروی انسانی باشد.
وظایف حسابدار ارشد:
- ارائه گزارش‌های مربوط به امورمالی به مدیرعامل شکت و سازمان.
- خلاقیت و پیشنهاد روش‌های به روز برای ارزیابی عملیات مالی و حسابداری و مدیریت سازمان و شرکت‌ها.
- ارائه راهکارهایی جهت کاهش هزینه، افزایش درآمد و افزایش سود سازمان و شرکت.
- همکاری با کارشناسان و حسابداران جهت رفع خطاهای احتمالی در کار.
- مطابقت دادن صورت‌های مالی با مجموعه قوانین و مقررات مالی و استانداردها.
- کنترل نمودن سرفصل حساب و کتاب‌ها.
- کنترل تمامی جریانات مالی شرکت.
- تهیه گزارش‌های قانونی مانند گزارش عملکرد ماهانه و فصلی، اظهارنامه مالیاتی و …
همانطور که مشاهده می‌کنید، بخشی از مسئولیت های حسابداران در جایگاه‌های مختلف، مشابه است.
شرح وظایف حسابدار چیست؟
اولین و اصلی‌ترین حرفه حسابداری (Accountant Duties)،بررسی صحیح بودن کلیه معاملات است. در واقع از وظایف حسابدار این است که از قانونی بودن و پیروی کردن معاملات از کلیه دستورالعمل‌های سازمان مالیاتی مطمئن شود.
شرح وظایف روزانه حسابدار :
حسابداران در زمینه‌های خدماتی، پیمانکاری، بازرگانی و تولیدی فعالیت می‌کنند. به همین دلیل از جایگاه مهمی در فرآیند مدیریت مالی و تجاری برخوردار هستند.
از آن جهت که وظایف حسابدار بسته به حوزه کسب‌وکار متفاوت است، مسئولیت‌های حسابداران در طی روز متفاوت است.
وظایف حسابدار در مشاغل کوچک خدماتی، پیمانکاری، صنایع تولیدی و بازرگانی نگهداری از داده‌های خام و ثبت سوابق مالی برای مشتریان است.
از جمله مسئولیت‌های روزانه حسابدار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بررسی روزانه صورت‌های مالی و تطبیق دادن آن با اسناد مالی ورودی.
- بررسی هزینه‌هایی که توسط کارکنان پرداخت شده است.
- وارد کردن حساب‌های دریافتی و پرداختی به صورت روزانه.
- تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده جهت بررسی اوضاع مالی شرکت.
- بررسی داده‌ها برای آگاهی از وضعیت تولید و درآمد.
مسئولیت‌های حسابدار در شرکت:
یک حسابدار در شرکت می‌تواند نقش‌هایی مانند مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات را بر عهده داشته باشد. در حالی که حسابدار در کسب‌وکارهای کوچک می‌تواند مدیریت کلیه امورمالی را بر عهده بگیرد.
اما در شرکت‌های بزرگ، این وظایف بین تیم حسابداری تقسیم می‌شود و هر نفر مسئول انجام قسمتی از امورمالی است.
بنابراین، حسابداران با توجه به حوزه فعالیت کسب‌وکار، مسئولیت متفاوتی برعهده دارند.
وظایف حسابدار در شرکت تولیدی:
از شرح وظایف حسابدار در شرکت تولیدی می‌توان به بررسی و تحلیل جریان موجودی کالا،FIFO و LIFO اشاره کرد.
از دیگر وظایف حسابداران در این شرکت‌ها، ردیابی سود هر کالا یا کانال توزیع و بازدهی هرخط محصول است. حسابداران با جمع‌آوری اطلاعات، گزارشی از وضعیت فعلی مالی شرکت تهیه می‌کند. این گزارش‌ها شامل ترازنامه و صورت سود و زیان می‌شود.
این حسابداران موظف هستند که معاملات مالی را با اسناد حسابرسی اثبات کند.
وظایف حسابدار در شرکت خدماتی:
پایه این شرکت‌ها، ارائه خدمات به جای محصول فیزیکی است و از این طریق، درآمد کسب می‌کند؛ برای مثال، یک شرکت حسابداری با تهیه اظهارنامه مالیاتی به انجام خدمات و کسب درآمد می‌پردازند.
شرح وظایف حسابدار شرکت خدماتی عبارت است از:
- ثبت و به روز رسانی سوابق دارایی‌های ثابت.
- ثبت و بررسی درآمد، هزینه، بودجه، حقوق و دستمزد و سایر اسناد حسابداری.
- تجزیه و تحلیل جریانات ورودی و خروجی وجه نقد، پیشنهاد بودجه مورد نیاز و کنترل هزینه‌ها.
- ثبت اسناد دریافتی و پرداخت‌های نقدی.
وظایف حسابدار در شرکت بازرگانی:
فعالیت اصلی شرکت‌های بازرگانی، خرید کالا از تامین کننده و فروش آن به مصرف‌کننده است. حسابداران در این شرکت‌ها موظف به رعایت قوانین مالیاتی و تهیه گزارش فصلی هستند. از دیگر وظایف حسابدار در شرکت بازرگانی به شرح زیر است:
- ثبت درآمد و هزینه براساس فاکتورهای فروش.
- تهیه گزارش از گردش نقدینگی.
- کنترل حساب‌های مربوط به دارایی و انبار.
- تعیین بهای تمام شده کالا.
- ثبت دقیق سندهای مالی.
وظایف حسابدار در شرکت پیمانکاری:
نیازهای حسابداری این شرکت‌ها با سایر شرکت‌ها کمی متفاوت است. پیمانکاران باید آگاهی کامل از تمامی پروژه‌ها و سودآوری آن‌ها داشته باشند؛ زیرا جزئیات هر پروژه با دیگری متفاوت است.
حسابداران در این شرکت‌ها موظف به ارائه راهکار و پیشنهاد جهت پیشگیری از شکست در پروژه‌ها است.
گزارشگیری مالی و برنامه‌ریزی مالیاتی برای این شرکت‌ها اهمیت زیادی دارد. حسابداران باید با وظایف خود آشنا باشند و برای جبران هرگونه نقص تلاش کند. دیگر وظایف حسابدار در این شرکت‌ها به شرح زیر است:
- ایجاد حساب در سیستم برای پروژه جدید.
- ثبت اطلاعات مربوط به پروژه از جمله قراردادها و سفارشات.
- انتقال وجه نقد به حساب‌های مرتبط به پروژه.
- بررسی و تایید هزینه‌های سربار اعمال شده در پروژه.
سخن پایانی:
به طور کلی می‌توان وظایف حسابدار را به ۴ دسته اصلی تقسیم کرد که شامل وضایف عادی، وظایف تکنیکی، وظایف ماهرانه و پژوهشی می‌شود.
در وظایف عادی، حسابدار به کسب مهارت دفترداری ابتدایی و حسابداری هزینه‌ها می‌پردازد. همچنین، ثبت هزینه‌ها و درآمد‌های ابتدایی را برعهده دارد.
در وظایف تکنیکی حسابداران، بودجه‌بندی و حسابداری مدیریت قرار دارد؛ مانند: اندازه‌گیری، گردآوری، تحلیل و تفسیر اطلاعات مالی.
وظایف ماهرانه حسابداران شامل حسابرسی، گزارشگیری و تصمیم‌گیری صحیح می‌شود که نیاز به درک عمیق و توانایی بالا جهت تحلیل آمار و ارقام دارد.
از سری وظایف پژوهشی شامل مهارت‌های تحلیلی و طراحی سیستم می‌شود. همچنین، حسابداران با تجزیه‌وتحلیل اطلاعات مالی و پیشنهاد استراتژی مناسب، نقشی شبیه به مشاور حرفه‌ای ایفا می‌کند.
