شاخه های علم روانشناسی را باهم بشناسیم. تمام تلاش ما از ابتدای انتشار مقالات روانشناسی تا کنون شناخت روانشناسی و توضیح این نکته بوده که روانشناسی علمی گسترده است و شاخه‌های فراوانی دارد.
ویدیو پیشنهادی :ویدئو آموزشی روانشناسی
واقعیت این است که تعداد انواع شاخه های روانشناسی آن قدر زیاد است که نمی‌توان در یک مقاله به همه آن‌ها پرداخت. به‌خصوص در دنیای امروز که روانشناسی به سایر علوم هم راه پیدا کرده است. در این مقاله قصد داریم در حد توان با تعدادی از انواع شاخه های روانشناسی آشنا شویم. با ما همراه باشید.
روانشناسی عمومی:
روانشناسی عمومی که آن را با نام General psychology می‌شناسند، یکی از ساخه‌های بزرگ درخت روانشناسی است. روانشناسی عمومی درواقع تمام مباحث مرتبط با مطالعه علم روانشناسی را در بر می‌گیرد.
اصول پایه‌ای، مشکلات و روش‌های رشد یک موجود زنده در طول زمان، اختلالات و آسیب شناسی روانی، یادگیری، حافظه، انگیزش و… از جمله مسائلی هستند که روانشناسی عمومی آن‌ها را مورد مطالعه قرار می‌دهد.
انجمن روانشناسی آمریکا، روانشناسی عمومی را علم مطالعه گسترده مشکلات و روش‌های اساسی علوم روانشناسی تعریف می‌کند. شاید فکر کنید که روانشناسان عمومی با آسیب‌های روانی در ارتباط نیستند و این کار بر عهده روانشناسان بالینی است.
مقاله پیشنهادی :روانشناسی کودک و نوجوان
اما جالب است بدانید که روانشناسان عمومی هم در زمینه آسیب شناسی روانی و نظریات مطرح شده درباره این آسیب‌ها آموزش دیده‌اند و مطالعه می‌کنند.
روانشناسی بالینی:
یکی از انواع شاخه های روانشناسی ، روانشناسی بالینی است. که پیشتر نیز به آن پرداخته‌ایم. در روان شناسی بالینی که به آن Clinical Psychology نیز می‌گویند، روانشناس به دنبال بررسی بالینی نشانه‌ها و تشخیص اختلالات و آسیب‌های روانی است. درواقع شاخه روانشناسی بالینی، به شناخت، پیش بینی و درمان ناهنجاری‌ها و اختلالات روانی و آشفتگی‌های شناختی، هیجانی، زیستی و اجتماعی می‌پردازد. شاید به همین دلیل باشد که از روانشناسی بالینی می‌توان در طیف وسیع و گسترده‌ای از اختلالات و ناهنجاری ها استفاده کرد. در روانشناسی بالینی، شش نقش کلی در نظر گرفته شده است. این نقش‌ها عبارتند از:
- ارزیابی و تشخیص اختلالات و ناهنجاری های روانی
- مداخله و درمان در اختلالات و کمک به بهبود آن‌ها
- مشاوره به افراد مراجعه کننده
- آموزش و نظارت بر کار سایر روان درمانگران و کمک به عملکرد بهتر آن‌ها
- پژوهش درباره ناهنجاری ها و آسیب‌های روانی
- مدیریت در مراکز روانشناختی
مقاله پیشنهادی :روانشناسی بالینی
به طور کلی و در سرتاسر جهان، بیشترین تعداد روانشناسان در همین حوزه روانشناسی بالینی فعالیت می‌کنند. بیماری‌های روانی، بزهکاری‌ها، اعتیاد، مشکلات زناشویی و … از جمله مسائلی هستند که روانشناسی بالینی به آن‌ها می‌پردازد. وقتی به یک روانشناس بالینی مراجعه می‌کنیم، ابتدا باید در یک مصاحبه تشخیصی شرکت کنیم، در این مصاحبه ممکن است پرسشنامه‌هایی در اختیار ما قرار بگیرند یا این‌که روانشناس به گفتگو با ما بپردازد. پس از این مصاحبه، روانشناس بالینی درباره طرح درمان و تشخیص، تصمیم می‌گیرد و اقدامات بعدی صورت خواهند گرفت.
روانشناسی تربیتی:
یکی دیگر از انواع شاخه های روانشناسی ، روانشناسی تربیتی نام دارد. در روانشناسی تربیتی یا educational psychology بیش از هرچیز به بررسی چالش‌ها و مسائل موجود در حوزه یادگیری و آموزش می‌پردازیم.
حوزه آموزش و یادگیری از ابتدای تولد تا بزرگسالی، یکی از مسائلی است که همواره هم در علم روانشناسی و هم در سایر علوم از اهمیت بالایی برخوردار است. به دلیل همین اهمیت، شاخه روانشناسی تربیتی شکل گرفت. روانشناسی تربیتی نقش موثری در شناخت شاگردان، تربیت معلمان و طرح و اجرای برنامه‌‌های آموزشی و پژوهشی دارد.
روانشناسی صنعتی و سازمانی:
روانشناسی صنعتی و سازمانی یکی از انواع شاخه های روانشناسی است که روز به روز با استقبال بیشتری مواجه می‌شود. از مجموع وظایف روانشناسی صنعتی و سازمانی می‌توان به بهبود فرایندهای سازمانی، جذب و استخدام و گزینش افراد و طراحی فرایندهایd که همکاری با یک سازمان را آسان‌تر می‌کنند اشاره کرد.
روانشناسی صنعتی و سازمانی را ممکن است با عنوانی مانند روانشناسی شغلی یا روانشناسی کار هم بشناسیم. در واقع آن چه در این حوزه زیر ذره‌بین قرار می‌گیرد، رابطه بین هر فرد و محیط کار اوست. روانشناس صنعتی و سازمانی تمام تلاشش را می کند تا این ارتباط بهینه‌تر شود و بهتر شکل بگیرد و به طور خلاصه هم فرد و هم سازمان از همکاری با یکدیگر احساس بهتری داشته باشند.
مقاله پیشنهادی : هر آنچه باید درباره رشته روانشناسی بدانیم
از تعدادی از وظایف یک روانشناس صنعتی و سازمانی می‌توان به جذب، گزینش، طبقه‌بندی کارکنان، برنامه‌ریزی و آموزش نیروی انسانی، بهبود شرایط محیط کار و کاهش فشار روانی شغلی روی کارکنان اشاره کرد.
تاریخچه این شاخه از روانشناسی به طور رسمی به حدود اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ میلادی بازمی‌گردد. اولین انجمن علمی روانشناسی صنعتی و سازمانی (SIOP) در سال ۱۹۴۴ به عنوان زیرمجموعه‌ای از انجمن روانشناسی آمریکا (APA) فعالیت خود را آغاز کرد.
روانشناسی اجتماعی:
ممکن است در بین انواع شاخه های روانشناسی ، نام روانشناسی اجتماعی را کمتر شنیده باشید. اما باید بدانیم روانشناسی اجتماعی یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین شاخه های روانشناسی است. آنچه در روانشناسی اجتماعی بیش از هرچیز بررسی می‌شود، موضوعات و مشکلات مرتبط با روانشناسی و جامعه است. در واقع روانشناسی اجتماعی، پل ارتباط بین رشته روانشناسی و رشته جامعه شناسی است.
در روانشناسی اجتماعی، به این نکته می‌پردازیم که حضور جامعه در اطراف ما، چه تاثیری بر روی روانمان می گذارد. اینجاست که رفتار متقابل ما با دیگران به وجود می‌آید و بررسی آن هم به حوزه تخصص روانشناسی اجتماعی اضافه می‌شود.
نکته جالبی که باید در این مورد به آن اشاره کرد این است که روانشناسی اجتماعی تمامی حرکات، رفتارها، افکار و واکنش‌های فردی را در جامعه بررسی می‌کند که از روی نیاز و برای رفع نیازهای غریزی و جنسی رخ داده باشند. با این تعریف بررسی واکنش‌هایی که ناشی از چیزی غیر از رفع نیاز باشد، در روانشناسی اجتماعی بررسی نمی شود.
روانشناسی شناختی:
روانشناسی شناختی که آن را در دنیا با نام cognitive psychology می شناسند یکی از رشته‌های پرطرفدار علم روانشناسی است. در روانشناسی شناختی فرایندهایی مانند توجه، ادراک، حافظه، زبان و به طور کلی فرایندهای پردازش اطلاعات در ذهن بررسی می‌شوند.
به طور خلاصه و به زبان ساده‌تر، روانشناسی شناختی این مسئله را بررسی می‌کند که افراد چگونه اطلاعات را از محیط خود دریافت می کنند و آن‌ها را در ذهنشان چگونه پردازش و تحلیل می‌کنند و از همه مهم‌تر این‌که افراد از این اطلاعات چگونه برای واکنش‌های بیرونی استفاده می‌کنند.
تا اینجا با شش شاخه از انواع شاخه های روانشناسی آشنا شدیم. باید بدانیم همان‌طور که در ابتدای متن هم اشاره کردیم، این‌ها تنها شاخه‌های علم روانشناسی نیستند و روانشناسی شاخه‌های گسترده و متنوعی دارد.
روانشناسی ورزشی، روانشناسی نظامی، روانشناسی زبان، روانشناسی هنر، روانشناسی رشد و… تعدادی از شاخه‌های این درخت پر برگ و پر بار هستند. برای شما کدام شاخه از علم روانشناسی جذابیت بیشتری دارد و دوست دارید درباره آن بدانید؟ با ما در بخش نظرات در ارتباط باشید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در حوزه روانشناسی می‌توانید به بخش آموزش روانشناسی وبلاگ مکتب‌خونه مراجعه کنید.
