تعریف ضمایر انعکاسی
هرگاه بخواهیم فاعل و مفعول جمله هر دو به یک شخص یا یک شی اشاره کند یا به اصطلاح دیگر کار از فاعل به مفعول و از مفعول به فاعل منعکس شود؛ از ضمایر انعکاسی استفاده می‌کنیم. ضمایر انعکاسی در آلمانی جایگاه ویژه‌ای دارند و تطبیق ضمایر انعکاسی با فاعل یا مفعول خود، در جملات آن دیده می‌شود. به بیان دیگر در ضمایر انعکاسی عمل به فاعل جمله برمی‌گردد و در واقع مفعول همان فاعل است. نحوه‌ی استفاده از ضمیرهای انعکاسی در زبان آلمانی تا حدی متفاوت است. در واقع ضمیرهای انعکاسی در زبان آلمانی کاربرد گسترده‌تر و متنوع‌تری نسبت به زبان فارسی دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
کاربردهای ضمایر انعکاسی در آلمانی
۱- اشاره به فاعل یا مفعول
برای اشاره‌ی مجدد فاعل جمله به عنوان مفعول و یا اشاره‌ی مجدد به فاعل، در صورتی که فاعل و مفعول جمله یکی باشند. در این حالت متناسب با ساختار جمله، ضمایر انعکاسی می‌توانند به صورت ضمایر انعکاسی مستقیم برای مفعول مستقیم(akusativ) و یا به صورت ضمایر انعکاسی غیرمستقیم برای مفعول غیر مستقیم (dativ)باشند. به مثال‌های زیر توجه کنید:
- از ضمیر “mich” در کنار فعل “sehen” (دیدن) به‌عنوان مفعول مستقیم استفاده شده‌است.
Ich sehe mich im Spiegel من خودم را در آینه می‌بینم
- از ضمیر “mir” در کنار فعل “putzen” (تمیز کردن) به‌عنوان مفعول غیرمستقیم استفاده شده‌است.
Ich putze mir die Zähne من دندان‌های خودم را مسواک می‌زنم
۲- مفعول متقابل
به عنوان مفعول متقابل (به معنای همدیگر، یکدیگر، دیگری). به مثال زیر توجه کنید:
Wir sehen uns ما همدیگر را می‌بینیم
Wir sind uns letzte Woche begegnet ما هفته‌ی گذشته همدیگر را ملاقات کردیم
- در چنین مواردی کلمه‌ی einander (به معنی یکدیگر، همدیگر) به جای ضمیر انعکاسی قابل استفاده است:
Wir kennen uns scho ما همدیگر را از قبل می‌شناسیم
Wir kennen einander schon
- از einander بعد از حروف اضافه به جای ضمیر انعکاسی استفاده می‌شود. سپس حرف اضافه و einander به هم متصل می‌شوند تا یک کلمه را تشکیل دهند:
Sie redeten miteinander آن‌ها با هم صحبت می‌کردند
مقاله پییشنهادی : قیدها در زبان آلمانی
۳- همراه با افعال انعکاسی
در کنار افعال انعکاسی (به افعالی گفته می‌شود که فاعل و مفعول آن یکی است و عملکرد فعل به فاعل جمله برمی‌گردد). در این صورت ضمایر انعکاسی به تنهایی معنایی ندارند و به همراه فعل یک معنای جدید می‌سازد. به مثال زیر توجه کنید:
Ich verlasse mich auf dich من به تو اعتماد می‌کنم.
(اشتباه: من خودم را به تو اعتماد می‌کنم)
Sie hat sich eine neue Jacke gekauft او یک ژاکت جدید (برای خودش) خرید
Ich dusche mich من دوش می‌گیرم
- فعل “sich verlassen” (اعتماد کردن) یک فعل انعکاسی است و باید به‌همراه یک ضمیر انعکاسی به‌کار برده شود.
تعدادی از افعال انعکاسی در زبان آلمانی
sich amüsieren لذت بردن / sich beeilen عجله کردن
sich anziehen لباس پوشیدن / sich entscheiden تصمیم گرفتن
sich ausziehen لباس درآوردن/ sich schminken آرایش کردن
sich entschuldigen معذرت خواستن/ sich treffen ملاقات کردن
جدول ضمایر انعکاسی در آلمانی
| ضمایر انعکاسی غیر مستقیم (akusativ) | ضمایر انعکاسی مستقیم (dativ) | ضمیر شخصی
(nominativ) |
معادل فارسی |
| Mich | Mir | (ich) | خودم |
| Dich | Dir | (du) | خودت |
| Sich | Sich | (er/sie/es) | خودش |
| Uns | Und | (wir) | خودمان |
| Euch | Euch | (Ihr) | خودتان |
| Sich | Sich | (sie) | خودشان |
نحوه‌ی کاربرد و تشخیص ضمایر انعکاسی در جمله
ضمایر انعکاسی در آلمانی را می‌توان از راه‌های زیر تشخیص داد و یا به کار برد:
- چگونه تشخیص دهیم که فعل جمله انعکاسی است؟ ساده ترین روش این است که همیشه ضمایر انعکاسی بعد از فعل می‌آید.
به مثال زیر توجه کنید:
Die Mutter zieht dem Kind die Jacke an مادر آن ژاکت را بر تن بچه می‌کند
Das Kind zieht sich die Jacke an آن بچه آن ژاکت را برتن خودش می‌کند
- اگر فاعل جمله ضمیر شخصی باشد و جای فعل و فاعل در جمله عوض شود؛ ضمایر انعکاسی بعد از ضمیر شخصی می‌آیند:
Darüber wird sie sich freuen او از این بابت خوشحال خواهد شد
- اگر جمله از دو بخش یا دو بند تشکیل شده باشد، ضمیر انعکاسی بعد از فاعل بند دوم می‌آید:
Ich frage mich, ob sie sich darüber freuen wird
نمی‌دانم که او از این بابت خوشحال می‌شود یا نه
- ضمایر انعکاسی در زبان آلمانی زمانی که منعکس کننده‌ی فعل جمله هستند، بعد از حروف اضافه هم استفاده می‌شوند:
Er hatte nicht genug Geld bei sich به اندازهی کافی برای او پول نداشت
Hatten Sie nicht genug Geld bei sich? به اندازهی کافی پول ندارید
مقاله پییشنهادی : کلمات متضاد آلمانی
نکات کلیدی
- ضمایر انعکاسی در زبان آلمانی به دو ساختار هستند: ضمایر انعکاسی مستقیم و ضمایر انعکاسی غیرمستقیم.
- برای بیشتر افعال انعکاسی، ضمایر انعکاسی به صورت غیرمستقیم (َAkkusativ) خواهد بود. بخش کوچکی از افعال از ضمایر انعکاسی بصورت مستقیم(Dativ) استفاده می‌کنند.
- ضمایر انعکاسی آلمانی بعد از عباراتی استفاده می‌شوند که در آن‌ها ضمیر منعکس کننده فاعل است.
- فعل اصلی و ضمیر انعکاسی هر دو با توجه به فاعل جمله صرف می‌شوند.
- ضمیر انعکاسی معمولا در جایگاه مفعول جمله قرار می‌گیرد.
- معمولا در زبان آلمانی به جای کلمه‌ی “یکدیگر را” یا “همدیگر را” از ضمایر انعکاسی استفاده می‌شود؛ همچنین einander”” می‌تواند به عنوان جایگزین ضمایر انعکاسی در جمله استفاده شود که بعد از حرف اضافه می‌آید.
- کلمه‌ی Selbst و یا selber در گفتگوهای غیر رسمی، به جای ضمایر انعکاسی برای تاکید در جمله استفاده می‌شوند. شکل این کلمات هیچ وقت تغییر نمی‌کند و همیشه بدون در نظر گرفتن موقعیتشان در جمله، تاکید به همراه دارند.
سخن آخر
همان‌طور که دیدید استفاده ضمایر انعکاسی در آلمانی قوانین خاصی دارد که اگر شما هم قصد سفر یا مهاجرت به این کشور را دارید باید با آن‌ها آشنا باشید.
