از هرکسی بپرسید سختترین زبان دنیا کدام است، به شما جواب میدهد: چینی؛ قطعاً آموزش زبان چینی سختترین آموزش زبان در همهی جهان است. بله درست است. این زبان عجیب و غریب به احتمال زیاد چالشهای زیادی برای یادگیری دارد. اما نمیتوان منکر این موضوع شد که میتواند شما را در بازی زندگی چند مرحله جلو ببرد. از تاریخ و فرهنگ تا اقتصاد، تولید و سیاست، چینیها حوزهای را دستنخورده نگذاشتهاند. پس در هر زمینهای که فعالیت میکنید، میتواند به کمک شما بیاید و پیشرفت شما را تا حد قابل توجهی تضمین کند.
زبان چینی در واقع فقط یک زبان نیست، مجموعهی بسیار بزرگ و متنوعی از گونههای زبان چینی است. اما یکی از پرکاربردترین گونهها که در واقع به عنوان زبان چینی معیار شناخته میشود؛ زبان چینی معیار یا زبان ماندرین است که بهعنوان زبان رسمی جهموری خلق چین و یکی از شش زبان سازمان ملل شناخته میشود. معمولاً کسانی که به یادگیری زبان چینی روی میآورند، ماندرین چینی را معیاربرای یادگیری انتخاب میکنند.
در آموزش همهی زبانها، شما باید اول از همه به سراغ الفبای آن زبان بروید. خب، ما هم که چینی نمیدانیم؛ پس برای آموزش زبان چینی از صفر به سراغ الفبای زبان چینی می رویم؛ اما صبر کنید... زبان چینی الفبا ندارد! بله یک زبان کامل بدون حتی یک حرف الفبا! خب به اولین بنبست رسیدیم، پس برای همین میگویند که زبان چینی سخت است!
بله درست است، یکی از دلایل سختی زبان چینی نداشتن الفبا است. اما چطور میتوان وارد دنیای زبانی شد بدون اینکه حتی الفبا را دانست؟! آیا جایگزینی وجود دارد؟ بله زبان چینی به جای استفاده از الفبا از کاراکترها استفاده میکند.
کاراکترها در زبان چینی مدرن، به عنوان کوچکترین واحد معنایی زبان در زبان چینی تعریف میشوند، هر کدام از کاراکترها یک کلمه تک هجایی با معنا هستند که میتوانند در کنار هم قرار بگیرند و کلماتی با معنای جدید ایجاد کنند. پس نقطه آغاز یا صفر برای آموزش زبان چینی کارکترها هستند و باید به سراغ کاراکترها بروید.
زبان چینی مدرن حدود 7000 کاراکتر دارد! و این بدان معناست که برای یادگیری این زبان، لازم است که 7000 کاراکتر را حفظ کنیم؟! نگران نباشید پاسخ به این پرسش منفی است. شاید حتی یک فرد چینی که زبان مادریاش چینی است هم، همهی کاراکترها را نداند و این امر کاملاً طبیعی است. به طور دقیقتر میتوانید با دانستن نصف این کاراکترها، یعنی حدود 3500 کاراکتر، 99% مسیر یادگیری زبان چینی را طی کنید و حتی در آزمون رسمی زبان چینی شرکت کنید! برای آشنایی با زبان چینی میتوانید در حد 900 کاراکتر را بیاموزید و 90% یک متن را بخوانید. به طور مثال ممکن است حتی یک شخص باسواد، نتواند روزنامه بخواند! عجیب است نه؟!
زبان چینی بسیار قدیمی است و در واقع یک زبان باستانی به شمار میآید، و هر کدام از کاراکترها برای خود دارای یک افسانه و داستان یا حتی شبیه به نقاشی هستند، برای مثال در اکثر کلماتی که معنای مشابه گفتن و حرف زدن دارند، میتوانید شکل دایره را که نشاندهندهی دهان است ببینید، و با شناختن داستان هر کاراکتر، فرایند آموزش زبان چینی بسیار سادهتر خواهد بود. پس اصلا نگران این موضوع نباشید.
از اولین پرسشهای، کسانی که وارد مسیر یادگیری میشوند این است که: 7000 کاراکتر را چطور باید تایپ کرد؟! برای حل این مشکل در سال (1958) یک سیستم نوشتار جدید اختراع شد، که صدای حروف چینی را با استفاده از حروف لاتین بنویسند، پس هر تعداد از حرف لاتین که در کنار هم قرار میگرفتند، نشانه یک کاراکتر از زبان چینی بود. جمهوری خلق چین هم این سیستم را تایید کرد و استفاده از این سیستم کم کم رایج شد. این شیوه نوشتار پینیین نامیده شد و شاید حال تصور تایپ کردن به زبان چینی برای شما آسانتر شده باشد. برای امتحان کافی است چند حرف لاتین را تایپ کنید و صبر کنید تا نرم افزار، کلمات و کاراکترهایی را که شامل این صداها (حروف لاتین) هستند را به شما پیشنهاد کند و شما کلمه یا کاراکتر موردنظرتان را انتخاب کنید، در نهایت شکل چینی این کاراکتر روی صحفه نمایشگرتان برای شما نمایش داده خواهد شد. درست است یادگیری این زبان سخت است. اما با این همه ابزار ریز و درشت که به کمک آموزش زبان چینی آمدهاند، بهانهی سخت بودن زبان چینی کمی غیرقابل قبول است.
داستان سیستم نوشتار زبان چینی نیز نیز ممکن است برای شما جالب باشد! در زمآنهای بسیار قدیم و در زمان امپراطوری هان، سیستم نوشتار چینی سنتی که بسیار سخت و پیچیده بود، پایهگذاری شد؛ البته هنوز هم در بعضی مناطق استفاده از این خط رایج است. این خط که یک خط کاملا باستانی است، کاراکترها و کلاهکهای زیادی دارد و حتی میتوان گفت که شبیه نقاشی است. اما بعد از جنگ جهانی دوم، با افزایش نرخ بیسوادی جمعیت، رژیم کومونیستی شروع به ترویج سواد و آموزش در جامعه کرد. به دلیل سخت بودن زبان چینی سنتی، چینی ساده شده، جای چینی سنتی را گرفت. چینی ساده شده، همانطور که از نامش پیداست دستخوش تغییراتی شده بود موجب آسانتر شدن فرایند یادگیری نوشتار چینی شد، کاراکترها و کلاهکهای کمتری داشت و همین باعث شد مردم بیشتری به یادگیری زبان چینی ساده شده روی بیاورند. اما هنوز هم نکتهی مهمی که در نوشتن کاراکترهای زبان چینی (چه سنتی و چه ساده شده) وجود دارد، ترتیب رسم بخشهای مختلف کاراکترها است. برای مثال اگر یک کارکتر از سه خط تشکیل شده باشد اینکه اول کدام خط را رسم کنیم، مهم است. مثلاً اول خط عمودی رسم میشود، بعد یک خط موازی با آن، و در آخر خط افقی رسم میشود. این قانونها ممکن است کمی یادگیری نوشتار چینی را برای زبان آموز سخت کند.
زبان چینی زبان «شگفتیها» و «ترینها» است. این پارادوکس که "سختترین زبان دنیا سادهترین گرامر را دارد" اغراق نیست. گرامر زبان چینی واقعا ساده است و یادگیری را برای زبان آموز کمی ساده میکند. ضمایرساده، افعالی که نیاز به صرف ندارند، تغییر زمان و جملات سوالی و منفی بسیار ساده و... . پس اگر به فکر آموزش زبان چینی هستید، نیاز نیست نگران گرامر زبان چینی باشید، حداقل خاطرتان از گرامر آسوده باشد.
تعداد کسانی که زبان چینی را به عنوان زبان مادریشان صحبت میکنند، حتی از تعداد افرادی که زبان مادریشان انگلیسی است هم بیشتر است و بعد از انگلیسی پرگویشترین زبان دنیاست! (زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم بسیار رایجتر است) اگر بخواهم واضحتر بگویم حدود یک میلیارد نفر در جهان به زبان چینی صحبت میکنند که در بین آنها، زبان چینی زبان مادری حدود 900 میلیون نفر از آنهاست. البته این عدد فقط برای کشور چین نیست. در سنگاپور، هنگ کنگ، تایوان و ماکائو زبان رسمی، زبان چینی است، و برای درک بهتر این عدد باید بگویم که جمعیت کسانی که به زبان چینی صحبت میکنند، برابر مجموع جمعیت ایالات متحدهی آمریکا، کانادا، روسیه، همهی خاورمیانه، آلمان و انگلستان است! در جهانی که این همه انسان زبان چینی میدانند، آشنایی با زبان چینی یک مزیت و یادگیری زبان چینی بسیار عاقلانه است.
بله درست است. یادگیری زبان چینی باعث افزایش هوش میشود. یادگیری و استفاده از زبان برعهده نیمکره چپ مغز شما است. این نیمکره صداها را به زبان تبدیل کرده و معانی را ترجمه میکند. در طرف دیگر مغز (یعنی نیمکرهی سمت راست) تحلیل و برسی موسیقی و صداها صورت میگیرد. همانطور که گفتیم زبان چینی، زبان تُنهاست، تحلیل این تُنها برعهده نیمکره سمت راست و یادگیری زبان چینی برعهدهی نیمکره سمت چپ است. پس آموزش زبان چینی، باعث افزایش ارتباط و هماهنگی بین دو نیمکره میشود و همین باعث افزایش تواناییهای ذهنی ( اصطلاحاً افزایش هوش) میشود.
اگر هنوز هم تصمیم قاطع برای یادگیری نگرفتهاید لازم است که سفر کوتاهی به چین داشته باشیم! کشور عجیب و پرجمعیت آسیا پر از پدیدههای گردشگریِ تاریخی، طبیعی، مذهبی و... است. از دیوار چین تا معبد بوداییان و حتی پانداها! زیبایی های چین را نمیتوان در چند سطر خلاصه کرد. آشنایی با زبان چینی برای هر گردشگری ضروری است. پس اگر قصد بازدید از این کشور زیبا را دارید یادگیری زبان چینی را فراموش نکنید.
برای کسی که زبان چینی را یاد گرفته است، یادگیری دیگر زبانهای آسیایی، مانند زبان کرهای و ژاپنی ساده میشود. تصور کنید با یادگیری این زبان میتوانید دروازه کشورهای زیادی را که از نظر سطح توسعه و اقتصاد در وضعیت خوبی قرار دارند را روی خود باز کنید. و همین میتواند از مهمترین دلایل شما برای یادگیری زبان چینی باشد.
زبان چینی، زبان تُنها است. یعنی اگر تن صدای شما تغییر کند، احتمالا معنای صحبتتان هم عوض میشود. پس بهتر است در یادگیری زبان چینی به فراگیری این تُنها اهمیت زیادی قائل باشید. قطعاً برای یادگیری اصولی و صحیح آنها باید تُنهای مختلف را بارها و بارها شنیده و تکرار کنید؛ پس برای شروع، بهترین منابع شنیداری را شناسایی کنید و بارها و بارها از آنها استفاده کنید. یادگیری کاراکترها نیز برای شروع لازم است، اما همانطور که گفته شد نیازی به یادگیری همهی کاراکترها نیست و میتوانید با یادگیری کاراکترهای ساده و پرکاربرد شروع کنید.
تخمین طول مدت یادگیری به عوامل زیادی بستگی دارد و متاسفانه فرمول مشخصی هم ندارد. برای مثال زبان مادری، زبانهای دوم و یا سوم، کشور محل زندگی، دوستان، خانواده، هوش، حافظه و... همه عوامل موثری در مدت یادگیری یک زبان هستند و این فقط مربوط به زبان چینی نیست. اما به طور کلی به فرض اینکه شما یک فارس زبان هستید که زبان دیگری نمیداند، در شروع از صفر، اگر در هر روز 3 الی 4 ساعت روی یادگیری زبان چینی وقت بگذارید، بعد از سه سال احتمالا میتوانید بگویید که به زبان چینی مسلط هستید (البته به چینی!). حالا اگر میخواهید زودتر آموزش زبان چینی را تمام کنید، طبیعتاً باید ساعتهای بیشتری را در طول روز صرف یادگیری زبان چینی کنید. اما هرگز حرفهای تبلیغاتی آموزش در یک هفته و ده روز و شش ماه را باور نکنید. یادگیری زبان چینی نیاز به تلاش مستمر در طولانی مدت دارد.
تعداد زبان آموزانی که هر روز در جهان به آموزش زبان چینی روی میآورند بسیار زیاد است. تاثیر یادگیری زبان چینی، به خصوص در کشور ما، بر کسی پوشیده نیست. به علاوه کشور چین بزرگترین اقتصاد جهان بر پایه تولید ناخالص داخلی دارد، به همین دلیل میتواند در موارد بسیاری، آیندهی کاری شما را نیز تضمین کند. آموزش زبان چینی از صفر ممکن است کمی برای شما چالش ایجاد کند اما به یاد داشته باشید یک میلیارد نفر توانستند این زبان را یاد بگیرند پس شما هم میتوانید.