اختلالات روانی متفاوت زیادی وجود دارد که بسیاری از افراد، به آن‌ها دچار هستند و از آن رنج می‌برند. یکی از این اختلالات، اختلال دوقطبی است. دو قطبی بودن به چه معناست؟ چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟ چه تاثیراتی در زندگی فرد می‌گذارد؟ آیا خطرناک است؟ با افرادی که دارای این اختلال هستند چگونه باید رفتار کرد؟ چگونه می‌توان این اختلال را درمان کرد؟ تمام این سوالات مواردی هستند که در رابطه با این قضیه وجود دارد و ما قصد داریم در این مقاله به تمام آن‌ها پاسخ دهیم.
ویدیو پیشنهادی : روان شناسی
اختلال دوقطبی چیست؟
اگر بخواهیم در یک جمله کوتاه تعریف کنیم باید بگوییم عدم ثبات در خلق و خوی افراد و تغییر حالت در یک زمان کوتاه. افرادی که به اختلال دوقطبی مبتلا هستند، در یک مدت زمان کوتاه دو حال کاملا متفاوت را تجربه می‌کنند.
گاهی بسیار غمگین، افسرده و ناامید هستند و به سرعت تغییر مود داده و خوشحال، پرانرژی و سرخوش می‌شوند. (حالت شیدائی) اگر بخواهیم در مورد مدت زماندن این حالات صحبت کنیم، باید بگوییم که بسیار متفاوت است. برای مثال ممکن است فردی ماه ها در حالت افسردگی قرار داشته باشد و به یکباره در حالت شیدائی فرو رود و باز هم پس از یک هفته افسرده شود. یا ممکن است که فرد در طول سال بیشتر از ۴ دفعه نوسانات روحی را تجربه کند.
انواع اختلال دوقطبی کدامند؟
در حالت کلی سه نوع اختلال دو قطبی وجود دارد که عبارتند از :
- اختلال دو قطبی نوع اول
- اختلال دو قطبی نوع دوم
- اختلال ادواری
علائم اختلال دوقطبی نوع اول :
در این نوع از اختلال، دوره شیدایی (انرژی و شادی افراطی و غیرقابل کنترل فرد)؛ بسیار پررنگ‌تر، طولانی‌تر و بیشتر از دوره افسردگی است و حتی در برخی از افراد دوره افسردگی وجود ندارد. به این شکل که فرد مبتلا به این نوع از اختلال دوقطبی، به مدت یک الی دو هفته بسیار پرانرژی است، به خواب کمی نیاز دارد، به صورت افراطی در جنبه‌های مختلف زندگیش پر ریسک تصمیم گیری می‌کند، در مقابل کوچک‌ترین رفتارها عکس العمل‌های شدیدی نشان می‌دهد، تمرکز بسیار ضعیفی دارد و هنگام صحبت دائم از یک موضوع به موضوع دیگری می‌پرد، تند صحبت می‌کند، به صورت خطرناکی احساس می‌کند که قادر به انجام هر کاری است و بدون فکر دست به اقدام می‌زند و به صورت غیر قابل پیش بینی‌ای جسورانه فکر و رفتار می‌کند.
البته تمامی علائمی که گفته شد، در آن فرد به صورت کاذب وجود دارد و در اکثر افراد بعد از یک الی دو هفته از بین می‌رود و به یک ناراحتی و غم عمیقی تبدیل می‌شود (دوره افسردگی). لازم به ذکر است که در اختلال نوع یک اگر فردی دست به خودکشی بزند، احتمال موفق بودن آن بسیار زیادست.
علائم اختلال دوقطبی نوع دوم:
می‌توان گفت که اختلال دو قطبی نوع دو برعکس نوع یک است. به این صورت که در این نوع، دوره افسردگی پررنگ‌تر، بیشتر و طولانی‌تر از دوره شیدایی است. و حتی دوره شیدایی در اختلال نوع دو به قدری کوتاه است که به آن دوره نیمه شیدایی یا هیپومانیا نیز گفته می‌شود. حال می‌خواهیم در مورد علائم اختلال دوقطبی نوع دو صحبت کنیم. فرد در دوره افسردگی این اختلال، دچار خستگی، خواب زیاد، تمرکز پایین و غم و ناامیدی بسیار می‌شود و در دوران هیپومانیا نیز دچار علائم دوره شیدایی شده اما شدت آن کمتر است.
یکی از تفاوت‌های اختلال نوع یک و دو این است که احتمال بستری شدن فرد در نوع یک بسیار بیشتر از نوع دو است.
علائم اختلال دوقطبی خلق ادواری
در واقع خلق ادواری اختلالیست مابین دوران شیدایی و افسردگی. در این نوع اختلال، فرد مبتلا هر دو این حالات را تقریبا به یک اندازه تجربه می‌کند. ولی هیچ یک از این دوره ها به صورت حاد و غیرقابل کنترل نیست. و حتی بعضی اوقات اگر مدت زمان کمی طول بکشد، متوجه نمی‌شوند که فرد دچار اختلال دو قطبی شده است.
افسردگی در این دوران چه علائمی دارد؟ عصبانیت، خواب نامنظم، خوراک نامنظم، لاغری یا چاقی بیش از حد و بدون دلیل، انرژی پایین، تمرکز پایین، کلیه احساس های منفی اعم از: ناامیدی، غم، احساس گناه و … .
شیدایی در این دوران چه علائمی دارد؟ تمرکز پایین، پرش افکار، انرژی بسیار زیاد، افزایش استرس، تند صحبت کردن، اعتماد به نفس و شجاعت کاذب و … .
به چه دلیلی یک فرد دچار اختلال دوقطبی می‌شود؟
دلایل متفاوتی برای بروز انواع اختلالات روانی وجود دارد. یک سری از موارد هم وجود دارند که باعث تسریع روند بروز اختلالات روانی می‌شوند. اینکه چرا یک فرد دچار اختلال دوقطبی می‌شود هنوز به طور قطعی مشخص نیست، اما تحقیقات نشان داده است که قسمتی از بروز این اختلال، به دلیل وراثت است.
اگر شما هم مشتاق هستید تسریع کننده های اختلال دوقطبی را بشناسید، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
مقاله پیشنهادی : اختلال شخصیت خودشیفتگی
تسریع کننده‌های علائم اختلال دوقطبی
- اضطراب و فشارهای عصبی: همانند هر اختلال روانی دیگری، اولین و مهم‍ترین تسریع کننده بیماری، اضطراب و فشارهای عصبی است. استری و فشارهای عصبی تحریک پذیری مغز را افزایش داده و باعث آسیب پذیری بیشتر آن می‌شوند. پس در طول تمام زندگی خود سعی کنید که همیشه آرامش داشته باشید تا مغز و روح و روان خود را سالم نگه دارید.
- عدم رعایت رژیم غذایی مناسب و خواب کافی: این دو مورد در سلامت روان به شدت تاثیرگذار هستند. پس حتما رژیم غذایی مناسبی را برای خود برگزینید و در روز به میزان استاندارد (۸ ساعت) بخوابید.
- کافئین، موادمخدر و الکل: از مصرف این سه ماده به شدت پرهیز کنید. هر سه این مواد در تشدید انواع اختلالات روانی از جمله دوقطبی، تاثیر بسیار زیادی می‌گذارند.
- ژنتیک: اگر کسی در خانواده شما دچار این اختلال بوده باشد، احتمال اینکه شما نیز دچار آن شوید اصلا پایین نیست.
- فصل: تغییرات آب و هوا و فصل نیز در این اختلال تاثیر زیادی دارند. حتی اکثر کسانی که به اختلال دوقطبی مبتلا هم نیستند، در فصل پائیز و زمستان کمتر از بهار و تابستان انرژی و حس خوب دارند.
چگونه می‌توان اختلال دوقطبی را درمان کرد؟
دو قطبی نیز همانند دیگر اختلالات روانی برای درمان، نیاز به درمانی دارویی و روانی دارد. این دو مکمل یکدیگر هستند و هر کدام از آن‌ها به تنهایی پاسخ گو و درمان‌کننده نیستند. علاوه بر این دو مورد گفته شده، فرد برای درمان باید سبک زندگی خویش را نیز تغییر دهد.
هشدار: هر زمانی که شما یا یکی از اطرافیانتان، احساس کردید که علائم مربوط به این اختلال را دارید، سریعا به پزشک مراجعه کرده و پروسه درمان را آغاز کنید. به خاطر داشته باشید که در اختلالات روانی هر چه سریع تر درمان را آغاز کنید؛ ساده تر و زود تر به نتیجه خواهید رسید.
برای درمان اختلالات دوقطبی از چه داروهایی استفاده می‌شود؟
گفتیم یکی از راه‌های درمانی دوقطبی، استفاده از دارو درمانی است. اما معمولا برای این بیماران چه داروهایی تجویز می شود و چرا؟
هشدار: دوستان به خاطر داشته باشید که هیچگاه بدون تجویز پزشک از این داروها استفاده نکنید. زیرا ممکن است عوارض زیان باری را برای شما در پی داشته باشد.
معرفی داروها
- هنگامی که شما به یک روانپزشک برای درمان اختلال دوقطبی مراجعه می‌کنید، اولین اقدامی که او باید انجام دهد؛ ثابت نگه داشتن حالت روحی شماست. به همین دلیل به احتمال زیاد برای شما لیتیم تجویز خواهد کرد. این دارو به شما کمک می‌کند تا حالت روحی خود را در یک وضعیت ثابت و طبیعی نگه دارید و دچار دوره‌های مانیا و افسردگی نشوید.خانم های باردار نباید از این دارو استفاده کنند. عوارض جانبی این دارو عبارتند از : چاقی و اختلال در گوارش.
- داروی بعدی که احتمالا پزشک اقدام به تجویز آن می‌کند، دپاکن است. این دارو در دسته داروهای ضد تشنج قرار می‌گیرد. از داروهای ضد تشنج به عنوان تثبیت کننده‌های خلقی یاد می‌شود و این دسته از داروها به شما کمک می‌کنند تا وضعیت مغز شما در حالت ثبات قرار گیرد. اگر به درستی و طبق تجویز پزشک از این داروها استفاده نشود ممکن است عوارضی همچون عدم حفظ تعادل، افزایش وزن و خواب زیاد را به همراه داشته باشد.
- داروهای ضدافسردگی که شامل سیتالوپرام، پاروکستین، فنلزین، دولوکستین و … هستند از دیگر داروهای موثر در درمان اختلالات دوقطبی است. از داروهای ضدافسردگی برای کاهش علائم دوره افسردگی در اختلالات دوقطبی استفاده می‌شود و همانطور که از نام آن‌ها نیز مشخص است، به بیمار کمک می‌کنند که نسبت به غم و ناامیدی درونی خود، بیخیال و آرام باشد.عوارض این داروها عبارتند از: اختلالات خواب، نامنظمی قاعدگی، افزایش وزن، سردرد، مشکلات جنسی و … .
- بنزوددیازپین ها که به داروهای ضد اضطراب معروف هستند، در اختلال دوقطبی به شما کمک می‌کنند که اضطراب خود را هم در دوران افسردگی و هم در دوران مانیا کنترل کنید. این داروها شامل: آلپرازولام، لورازپام، کوازپام، زاناکس و … هستند. از عوارض مصرف این داروها می‌توان به پوکی استخوان، عدم تعادل، ضعف عملکرد عضلات، افزایش خواب و … اشاره کرد.
کلیات داروهایی که در این دوران پزشک معالج برای شما تجویز می‌کند را گفتیم. فقط به خاطر داشته باشید همانطور که پیش از این هم گفته شد، دارو به تنهایی نمی‌تواند باعث بهبود شما شود و حتما باید در کنار آن روان درمانی را نیز آغاز کنید.
خب دوستان امیدواریم که پس از مطالعه این مقاله با تمامی علائم اختلال دوقطبی آشنا شده باشید و در صورت لزوم اقدام به درمان کنید.
مقاله پیشنهادی :لجبازی کودکان
