اختلال شخصیت نمایشی : وقتی درباره اختلالات شخصیتی صحبت می‌کنیم اغلب ما کنجکاو می‌شویم که بدانیم موارد مشابه و ویژگی‌های آن را در اطرافیانمان دیده‌ایم یا نه.
قبل از هر چیز باید بدانیم که تشخیص اختلالات شخصیتی کاری نیست که بتوان به سادگی به آن دست یافت و احتیاج به دخالت یک فرد متخصص و روانشناس یا روانپزشک باتجربه دارد.
با این حال بهتر است با این رویکرد به ماجرا نگاه کنیم که افزایش اطلاعاتمان درباره اختلالات شخصیتی آگاهی‌مان را نسبت به آن اختلال بالاتر میبرد و در مواجه با آن می‌توانیم آگاهانه‌تر عمل کنیم.
در این مقاله می‌خواهیم با هم به نوعی از اختلال شخصیتی نگاه کنیم که ممکن است همه ما تعدادی از موارد آن را جایی دیده باشیم.
مقاله پیشنهادی :نگاهی به روانشناسی رفتاری و تاریخچه‌ی آن
هر چند که نمی‌توان بدون نظر متخصص تشخیص داد که واقعا با اختلال شخصیتی نمایشی روبرو بوده‌ایم یا تنها تعدادی از ویژگی‌های این اختلال را در فردی دیده‌ایم، اما اختلال شخصیت نمایشی یکی از اختلالاتی ست که کمتر به آن پرداخته می‌شود و شناخت کمتری نسبت به آن داریم هرچند که تعداد مبتلایان به آن کم نیست. در مطلب پیش رو بیشتر به چیستی آن و ویژگی‌های آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید:
اختلال شخصیت نمایشی (Histrionic personality disorder) چیست؟
همانطور که از اسمش پیداست اصلی‌ترین ویژگی افراد مبتلا به این اختلال انجام رفتارهای نمایشی‌ست. این افراد تمایل زیادی برای قرار گرفتن در مرکز توجه دیگران می‌کنند و برای این توجه گرفتن حاضرند واقعا هر کاری بکنند.
در کنار ظاهر آن‌ها که اغلب نامتعارف است و از پوشش و وسایلی استفاده می‌کنند که باعث توجه بیشتر به آن‌ها شود، رفتار آن‌ها به‌صورتی‌ست که هر لحظه احساس می‌کنیم آن‌ها در حال اجرای یک نمایش یا تئاتر هستند.
مقاله پیشنهادی :روانشناسی بالینی
تشویق شدن و توجه گرفتن اصلی‌ترین چیزی‌ست که مبتلایان به اختلال شخصیت نمایشی به دنبال آن هستند. آن‌ها به سرعت می‌توانند با افکار یک گروه و جمع هماهنگ شوند و بهترین راه را برای جلب توجه در هر جمع یا گروهی را پیدا کنند.
هر چند که ممکن است در نگاه اول چنین افرادی بسیار با مهارت به نظر برسند و فکر کنیم که می‌توانند از عهده هر کاری بربیایند اما باید بدانیم اگر حتی یک ثانیه به اندازه نیازشان توجه دریافت نکنند تمام معادلات به هم می‌ریزد. در چنین شرایطی این افراد به سرعت منزوی شده و حتی ممکن است به خودشان یا دیگران آسیب بزنند.
انواع آزارگری‌های جنسی در این افراد دیده می‌شود چرا که بخشی از وجود این افراد سعی می‌کند دیگران را از نظر هیجانی تحریک کند، تحت تاثیر قرار بدهد و روی آن‌ها اعمال سلطه کند.
در مسیر جلب توجه دیگران، هیچ چهارچوب اخلاقی جلودار این افراد نیست. ممکن است از شوخی‌های نابجا استفاده کنند، مزاحم دیگران شوند، لباس‌های نامتعارف بپوشند یا حتی به خودشان آسیب بزنند.
مقاله پیشنهادی :روانشناسی کودک و نوجوان
اختلال شخصیت نمایشی چه مشخصه‌هایی دارد؟
تا اینجای مطلب به تعدادی از نشانه‌های این بیماری ذهنی اشاره کردیم اما اینجا مجددا به صورت تیتر وار به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم تا واضح‌تر باشد:
- تلقین پذیری بسیار بالا و قرار گرفتن تحت تاثیر شرایط و جو محیط
- نزدیک دانستن روابط با دیگران بیشتر از آنچه واقعا هست
- اغراق و بزرگنمایی در بیان احساسات، هیجانات و حتی تعریف خاطرت
- عمر هیجانات در این افراد اغلب بسیار کوتاه است و خیلی سریع می‌توانند هیجاناتشان را تغییر دهند
- استفاده از پوشش و رفتارهای عجیب و نامتعارف
انواع مختلف شخصیت‌های نمایشی
اختلال شخصیت نمایشی را بر حسب نوع رفتارها می‌توان به گروه‌های مختلفی دسته بندی کرد. در ادامه با این دسته‌ها آشنا می‌شویم:
-
شخصیت نمایشی کودک
همان طور که از نامش پیداست افراد در این دسته بندی، از رفتارهای نمایشی کودکانه استفاده می‌کنند. ممکن است با صدای بلند گریه کنند، پا به زمین بکوبند و با هر حرکت اغراق آمیز دیگری نظر دیگران را جلب کنند.
این افراد همچنین وابستگی بسیار بالایی به دیگران دارند و مدام به کسی نیاز دارند که به آن‌ها توجه کرده و از ایشان مراقبت کند.
-
شخصیت نمایشی سرزنده
تشخیص اختلال شخصیت نمایشی در این افراد کاری بسیار سخت است. چرا که در نگاه اول آن‌ها روابطی بسیار پرشور و صمیمی با دیگران می‌سازند و از این جهت حتی گاهی بهتر از افراد عادی عمل می‌کنند.
این افراد مهارت‌های زیادی در متقاعد کردن دیگران و شور و نشاط بخشیدن به جمع دارند. تمام این رفتارها تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که بتوانند توجه مورد نیازشان را از دیگران بگیرند.
در غیر این صورت تمام چیزهایی که پیش از این ساخته‌اند را نابود می‌کنند. به‌سرعت منزوی و پریشان خواهند شد وحتی ممکن است به خودشان و دیگران آسیب بزنند.
-
شخصیت نمایشی موافق
این افراد برای جلب توجه و رسیدن به آنچه می خواهند خودشان را موافق نظر دیگران نشان می‌دهند، سعی می‌کنند این‌طور نشان بدهند که فرد مقابل را بسیار دوست دارند و تمام رفتارهای او را قبول دارند و تحسین می‌کنند.
همچنین این افراد برای رسیدن به‌خواسته خود به خوبی می‌توانند احساس خشم یا پرخاشگر‌شان را پشت نقابی از مهربانی و موافقت پنهان کنند.
ویدیو پیشنهادی : دوره های آموزشی روانشناسی
چرا اختلال شخصیت نمایشی به وجود می‌آید؟
وجود تضاد و تناقض در خانواده یکی از دلایل اصلی شکل‌گیری اختلال شخصیت نمایشی است. کودکان معمولا با کم توجهی یکی از والدین به ویژه مادر روبرو هستند و مدام باید برای دریافت محبت و رسیدن به توجه از سمت والدین تلاش کنند.
هر چند که باید بدانیم که تمام دلایل را نمی‌توان خانوادگی دانست و عوامل ژنتیکی و محیطی هم بی‌تاثیر نیستند.
چه درمانی برای اختلال شخصیت نمایشی وجود دارد؟
قبل از هر چیز باید بدانیم که تمام مشکلاتی که برای اختلال شخصیت نمایشی ذکر کردیم تنها مقدمه‌ای برای شروع عوارض جدید هستند. اغلب افرادی که به این اختلال مبتلااند با افسردگی، اضطراب، مشکلات کاری و عاطفی روبرو هستند و همین مسئله درمان این افراد را سخت‌تر می‌کند.
برای کاهش عوارض می توان از روانپزشک کمک گرفت و با کمک داروها تا حدود زیادی عوارض افسردگی و مشکلات خلق را کم کرد. استفاده از روان‌درمانی به‌ویژه روانکاوی و طرح واره درمانی هم می‌تواند در درمان این افراد مفید باشد.
اگر در مواجهه با یک فرد دارای اختلال شخصیت نمایشی قرار گرفته‌اید قبل از هر چیز بدانید که این افراد تمایل بسیار کمی برای پذیرش بیماری‌شان دارند پس اول از همه صبور باشید و از تلاش بی‌مورد برای تغییر دادن این افراد دست بردارید.
نصیحت کردن یا موعظه هم در تغییر رفتار آن‌ها تاثیری ندارد و تنها انرژی شما را از بین خواهد برد. بهترین راه این است که با یک متخصص روانشناس یا روانپزشک مشورت کنید تا پیش از هر چیز بتوانید از آسیب دیدن خودتان جلوگیری کنید و سپس بهترین راه را برای ارتباط با چنین افرادی پیدا کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در حوزه روانشناسی می‌توانید به بخش آموزش روانشناسی وبلاگ مکتب‌خونه مراجعه کنید.
