مفروضات حسابداری
اگر به تازگی وارد دنیای حسابداری شده اید حتماً باید با اصول و مفاهیمی آشنا شوید تا بتوانید یک حسابدار موفق شوید. این کار نیز مانند همه کارها و مهارت‌های دیگر نیازمند دانش و مهارت است همچنین رعایت اصول و قوانینی در آن ضروری است. شاید برای شما این سؤال پیش بیاید که منظور از مفروضات حسابداری چیست؟ اصول و قوانین حسابداری توسط چه کسانی تعیین می‌شود؟ چه کسانی بر مقررات حسابداری نظارت می‌کنند؟ ما در این قسمت به طور کامل به توضیح این موارد می‌پردازیم که با مطالعه آن‌ها پاسخ تمامی سؤالات خود را خواهید یافت؟
آشنایی با اصول و قوانین حسابداری برای تمامی افرادی که قصد کار در این قسمت را دارند ضروری است. اگر می‌خواهید یک حسابدار موفق باشید باید به تمامی این موارد توجه کنید و به تمام آن‌ها در حین کار توجه کنید همان طور که گفتیم این کار نیز مانند سایر کارها نیاز به قوانینی دارد. از مهم‌ترین موارد که یک حسابدار موفق باید به آن‌ها توجه کند مفروضات حسابداری است. این اصول و قوانین توسط انجمن‌های مربوطه و استادان باتجربه و ماهر در این حرفه تعیین می‌شود و در اختیار تمامی افراد مشغول در این کار قرار می‌گیرد.
منظور از مفروضات حسابداری چیست؟
به مجموعه نظرات و روش‌های کاربردی در علم حسابداری که توسط استادان ماهر در این حرفه طراحی می‌شود و سپس توسط اهل فن بررسی شده و مورد تائید هیات تدوین استانداردهای حسابداری می‌شود اصول و مفروضات حسابداری گفته می‌شود که اجرای آن برای تمامی حسابداران ضروری است. هدف از تدوین این قوانین ایجاد یک بستر هماهنگ و یکنواخت در حسابداری است که این هماهنگی باعث می‌شود که گزارش‌های مالی شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف را قابل فهم و قابل مقایسه ساخت. توجه داشته باشید که این قوانین مانند تمامی قوانین دیگر ممکن است در طول زمان‌های مختلف تغییر پیدا کند.
مفروضات حسابداری شامل چه مواردی می‌شود؟
اصول حسابداری شامل موارد مختلفی می‌شوند که ما در این قسمت پنج مورد از مهم‌ترین آن‌ها را شرح می‌دهیم که آشنایی با همه آن برای یک حسابدار امری ضروری است. در حالت کلی منظور از اصول حسابداری بایدها و نبایدهایی است که در حسابرسی واحدهای اقتصادی باید به همه آن‌ها توجه شود که شامل موارد زیر می‌شوند:
- فرض تفکیک شخصیت
- فرض دوره مالی
- فرض تداوم فعالیت
- فرض واحد اندازه گیری
- فرض تعهدی
همه این موارد نحوه تنظیم صورت حساب‌های مالی و ثبت آن‌ها را مشخص می‌کند که در ادامه به شرح هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.
منظور از فرض تفکیک شخصیت چیست؟
اگر یک شرکت و سازمان و یا در حالت کلی هر واحد اقتصادی را یک شخصیت حقوقی در نظر بگیریم تمامی موارد مربوط به رویدادهای مالی بر عهده آن واحد اقتصادی خواهد بود و سهام داران و مالکان هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال آن نخواهند داشت. از جمله مواردی که مسئولیت آن‌ها بر عهده واحد اقتصادی یا همان شخصیت حقوقی خواهد بود می‌توان به تمامی بدهی‌ها، دارایی‌ها و درآمدها اشاره کرد. البته توجه کنید که در شرکت‌های تضامنی و مؤسسات انفرادی با توجه به وجود فرض تفکیک شخصیت نیز سهامداران و یا مالکان مجموعه در مقابل بدهی‌های مسئولیت‌هایی خواهند داشت.
منظور از فرض تداوم فعالیت چیست؟
یکی دیگر از اصول مفروضات حسابداری فرض تداوم فعالیت است. کمیته استانداردهای حسابداری برای هر واحد اقتصادی قوانینی را وضع کرده است که شامل موارد زیر می‌باشند:
تمامی فعالیت‌های هر واحد اقتصادی قابل پیش‌بینی است.
هر مجموعه تجاری می‌تواند فعالیت‌های خود در مدت زمان طولانی انجام دهد. این فعالیت‌ها می‌تواند شامل تمامی تعهدات و قراردادها باشد.
هیچ‌گونه ضرورتی برای انحلال و یا کاهش فعالیت‌های واحدهای اقتصادی وجود ندارد.
اگر به هر واحد اقتصادی توجه کنیم به صورت کاملاً واضح فرض تداوم فعالیت را مشاهده خواهیم کرد. ثبت تمام دارایی‌ها به شکل بهای تمام شده و تقسیم دارایی‌ها به دو قسمت جاری (کوتاه مدت) و غیر جاری (بلند مدت) نشان دهنده از اصل در علم حسابداری است.
منظور از فرض دوره مالی چیست؟
بهتر است بدانید در طبق مفروضات حسابداری باید عمر هر واحد اقتصادی را به دوره‌های مساوی یعنی سه ماهه، شش ماهه و یک ساله تقسیم کنند که به آن دوره مالی می‌گویند. اگر دوره مالی یک ساله باشد دوره مالی به سال مالی تبدیل خواهد شد. استفاده از این اصل مزیت‌های زیادی دارد که برخی از آن‌ها عبارت اند از:
هر واحد اقتصادی این قابلیت را دارد که صورت‌های مالی دوره‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کنند.
سهام داران، بستان کاران و … از عملکرد مالی شرکت و یا سازمان آگاهی پیدا می‌کند.
با تمامی بدهکاران و بستانکاران تسویه می‌شود.
در آخر هر دوره مالی گزارش‌هایی از عملکرد اقتصادی شرکت در آن دوره ارائه می‌شود.
منظور از فرض واحد اندازی گیری چیست؟
در علم حسابداری فقط به قسمت‌های مالی شرکت و سازمان‌ها پرداخته می‌شود. تمامی عملکردها و رویدادهای مالی توسط حسابدار ثبت و بررسی می‌گردد برای این که این بررسی‌ها به راحتی انجام گیرند باید از یک واحد اندازی گیری استفاده کرد. در حسابداری واحد اندازی گیری معاملات و تمامی رویدادهای مالی پول است که مزیت‌ها و معایبی دارد. در اصول و مفروضات حسابداری تمامی این ویژگی‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
با استفاده از پول می‌توان به راحتی عملکرد شرکت را با سایر شرکت‌ها بررسی و مقایسه کرد همچنین برای ثبت تمامی رویدادها و گزارش‌ها واحد مشخصی وجود دارد این دو مورد جز ویژگی‌های مثبت استفاده از واحد اندازه گیری پول است ولی در این صورت هیچ یک از جنبه‌های غیر مالی از جمله نیروی انسانی در نظر گرفته نمی‌شود. از دیگر مشکلاتی که پول ایجاد می‌کند افزایش و کاهش ارزش آن در طی زمان‌های مختلف است.
منظور از فرض تعهدی چیست؟
فرض تعهد مهم‌ترین فرض در دانش حسابداری است. بهتر است بدانید در حسابداری براساس این مورد از فرض مفروضات حسابداری هزینه‌ها در تاریخ تحمیل و درآمدها در تاریخ تحقق ثبت می‌شود از این رو تاریخ پرداخت و یا دریافت وجه تأثیری بر شناسایی هزینه‌ها و درآمدها ندارند.
یک حسابدار باید به طور کامل با این مفروضات حسابداری آشنایی داشته باشد زیرا در تمامی فعالیت‌ها از جمله تهیه و ثبت گزارش‌های مالی، بررسی عملکرد واحد اقتصادی و … تمامی این موارد مورد نیاز خواهد بود. داشتن تسلط کافی به این موارد باعث می‌شود عملکرد واحد مالی به خوبی مشخص شود در نتیجه گام‌های هدفمندی در راستای توسعه آن بداشته شود.
اصول حسابداری شامل چه مواردی می‌شود؟
در قسمت بالا به مفروضات حسابداری اشاره کردیم علاوه بر این موارد در علم حسابداری دستورالعمل‌هایی نیز وجود دارد که تا حدودی می‌توان گفت پررنگ‌تر و روشن‌تر از مفروضات هستند و نسبت به آن‌ها کاربردی‌تر می‌باشند. توجه کنید که چهارچوب اصلی دانش حسابداری مفروضات و بعد از آن‌ها اصول حسابداری است که توجه به همه آن‌ها توسط حسابدار موفق ضروری است. در ادامه به بررسی ۴ مورد اصول حسابداری می‌پردازیم.
-
بررسی اصل بهای تمام شده
طبق این اصل باید بهای تمامی مبادلات را در زمان وقوع ثبت کرد یعنی عوامل مختلفی از جمله افزایش یا کاهش ارزش دارایی تأثیری بر آن نخواهد شد و هزینه آن در زمان خرید و یا فروش فقط ثبت می‌گردد. به طور مثال فرض کنید شما دستگاهی را خریداری نموده اید که قیمت آن ۱۰ میلیون ریال است شما باید دقیق همین مورد را ثبت کنید حتی اگر قیمت آن افزایش پیدا کند و به ۱۵ میلیون ریال برسد. این اصل دارای معایب و مزیت‌هایی است و با توجه به این که ویژگی‌های مثبت آن زیادتر بوده و کارایی زیادی دارد همچنان در علم حسابداری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-
بررسی اصل تحقق درآمد
با توجه به این اصل زمانی درآمد شناسایی می‌گردد که فرایند معامله و داد و ستدی انجام شده باشد و سود کامل دریافت شده باشد. براساس این اصل شناسایی خدمات با توجه به میزان انجام خدمات، انجام گیرید به این دلیل که میزان انجام خدمات مبنایی برای تشخیص میزان تکمیل کسب سود است. اصول حسابداری بعد از مفروضات حسابداری اهمیت بسیار زیادی دارند زیرا دقیق‌تر تمامی فرایندهای مالی را بررسی می‌نمایند.
-
بررسی اصل تطابق
اگر بخواهیم با زبان ساده این اصل را توضیح دهیم باید بگوییم که تمامی سودهایی که از معاملات مختلف به دست آمده است مختص همان دوره است. همچنین تمامی اقداماتی که منافعی خواهد داشت باید در دفاتر ثبت گردند به طور مثال اگر هزینه ای برای تهیه دستگاهی در دوره آتی انجام شود باید از درآمد همان دوره کسر شود و ربطی به دوره‌های دیگر نخواهد داشت.
-
بررسی اصل افشا کامل
همان طور که از نام این اصل پیداست باید طبق آن تمامی رویدادهای مالی یک واحد اقتصادی به طور دقیق و کامل افشا گردند. این اصل حسابدار را مجاب می‌کند که تمامی اطلاعات بدهکاری و بستانکاری را تهیه و ثبت نماید و همه آن را افشا کند البته توجه کنید که لزومی برای افشای تمامی اطلاعات ندارد و حسابدار نباید کلیه اطلاعات را افشا نماید.
سخن آخر
مفروضات حسابداری اساس و پایه حسابداری است و طبق آن‌ها صورت‌ها و گزارش‌های مالی مختلف تهیه و ثبت می‌گردند. اگر تازه با دانش حسابداری آشنا شده اید حتماً باید با تمامی این مفروضات و اصول آشنا شوید زیرا کاربردی ترین موارد در حسابداری می‌باشند حتی می‌توان گفت لازمه فعالیت‌های حسابداری می‌باشند. ما در این قسمت به توضیح اصول و مفروضات پرداختیم امیدواریم با مطالعه آن‌ها بتوانید بهتر از قبل امور حسابداری را بشناسید
