در عکاسی سه اصل مهم و اساسی وجود دارد (که به آن مثلث نوردهی در عکاسی نیز می‌گویند) که می‌توان به دیافراگم، ایزو (ISO) و سرعت شاتر (shutter speed) اشاره کرد. یکی از مهم‌ترین تنظیماتی که در دوربین وجود دارد دیافراگم دوربین می‌باشد؛ به همین دلیل بر روی تصاویر گرفته شده تاثیرگذار است. با استفاده از دیافراگم در عکاسی پس زمینه عکس را تار کرده و ابعاد و حجم جدیدی را به عکس اضافه کنید تا باعث تغییر نوردهی در عکس یعنی تصاویر تیره‌تر یا روشن‌تر شوند.
دیافراگم چیست؟
دیافراگم دوربین درواقع قطعه مکانیکی است که باعث تابش نور به لنز شده و همین امر موجب می‌شود تا بتوانیم عکس و فیلم بگیریم. این قطعه به صورت پره پره به گونه‌ای طراحی شده است که باز یا بسته شدن آن‌ها بستگی به نور تابیده شده در داخل لنز را دارد. به میزانی که دیافراگم در دوربین باز شود به زبان ساده‌تر روزنه‌ای که در داخل دوربین وارد می‌شود را Aperture می‌گویند.
تاثیر شاتر و دیافراگم بر چگونگی ثبت تصویر
با تغییر دادن سرعت شاتر یا اندازه دیافراگم نه تنها بر روی مقدار نور بلکه بر روی چگونگی ثبت تصویر نیز تاثیر گذار خواهد بود. با افزایش سرعت شاتر، موجب منجمد شدن تصویر شده و همچنین با کاهش آن موجب کشیده و محو شدن تصویر می‌شود.
فرق میان دیافراگم و Aperture
دیافراگم قطعه‌ای است برای کنترل کردن Aperture، به معنای دیگر Aperture یک روزنه‌ای است که دیافراگم با باز و بسته شدن پره‌هایش موجب به وجود آمدن این روزنه می‌شود. در واقع کاری که دیافراگم و Aperture انجام می‌دهند مانند مردمک و عنبیه در چشم انسان عمل می‌کنند. مردمک دقیقا کار Aperture و عنبیه نیز کار دیافراگم را انجام می‌دهند.
مقاله پییشنهادی : روش تنظیم فوکوس دوربین گوشی
طرز کار دیافراگم دوربین چگونه است؟
به طور کلی تمام دوربین‌های عکاسی، شبیه به چشم انسان طراحی شده‌اند. بنابراین قرنیه چشم انسان مانند لایه بیرونی لنز دوربین عمل می‌کند. قرنیه توسط اجزای بیرونی و زلالیه چشم، نور را جمع آوری و متمرکز کرده سپس این نور از طریق مردمک به شبکیه چشم رسیده و پردازش می‌شود. در نتیجه نور اول به قرنیه و بعد از آن به عنبیه می‌رسد که در دوبین‌های عکاسی نیز همین روند طی می‌شود.
مقاله پییشنهادی : پارچه دیفیوزر چیست؟
اعداد دیافراگم دوربین
در مشخصات فنی دوربین‌ها و گوشی‌ها با اعداد f/22 و یا f/1.4 مواجه می‌شوید، که این اعداد در واقع همان دیافراگم دوربین که در اصل مربوط به Aperture هستند. Aperture تعیین کننده نور وارد شده در دوربین است که هرچه این روزنه نور بزرگتر باشد بنابراین نور بیشتری وارد می‌شود و هرچه روزنه نور کوچکتر باشد نور کمتری وارد می‌شود.
f مخفف عبارت FOCALENGTH یعنی فاصله کنونی است که این فاصله کنونی فاصله بین لنز و سنسور دوربین می‌باشد. به معنای دیگر زوم روی سوژه را فاصله کنونی تعیین می‌کند. عددی که بعد از f دیده می‌شود همان فاصله نسبت کنونی به قطر دیافراگم است که این عدد از حاصل تقسیم فاصله کنونی به قطر Aperture یا دیافراگم دوربین به دست می‌آید. نکته‌ای که در این‌جا حائز اهمیت می‌باشد این است که چنانچه عدد بعد از f بیشتر باشد روزنه کوچکتر شده و نور کمتری وارد می‌شود و بالعکس، چنان چه عدد بعد از f کمتر باشد روزنه بیشتر شده و نور بیشتری وارد می‌شود. اعدادی که در دیافراگم دوربین هستند اعداد مشخصی می‌باشند که این اعداد به طور مرتب با اعداد رادیکال ۲ و ۱٫۴۱ ضرب شده و عدد بعدی را مشخص می‌کنند.
به طور معمول در دیافراگم اعداد ثابتی رو خواهیم داشت اما در دوربین‌های DSLR اعداد میانی نیز وجود دارند. در دوربین گوشی اعداد و یا دیافگرام ثابت هستند چون امکان جابه‌جایی لنز وجود ندارد. ولی در دوربین‌های حرفه‌ای امکان جابه‌جایی وجود دارد. البته بعضی از دوربین‌ها نیز دریچه ثابتی ندارند یعنی با تغییر زوم، هیچ تغییری در اندازه آن‌ها به وجود نمی‌آید.
تاثیر دیافراگم دوربین در عکاسی
یکی از مواردی که تاثیر بسزایی بر روی خروجی تصویر دارد اندازه دریچه دیافراگم است. این امر علاوه بر این که مقدار نور را معین می‌کند روی عمق میدان نیز تاثیر مستقیمی دارد. منظور از عمق میدان به این معنا است که چه مقدار از فضای عکس مورد نظر در فوکوس هست. در واقع فوکوس یک خودکار سیستمی است که به طور خودکار، به منظور ایجاد یک تصویر دقیق بر روی گیرنده لنز دوربین عکاسی تظیم می‌کند و به طور کلی دو نوع فوکوس خودکار وجود دارد؛ فعال و غیر فعال.
مقاله پییشنهادی : خط افق در عکاسی
نحوه استفاده از دیافگرام دوربین
ساختار دیافراگم دوربین از تیغه های نازک فلزی تشکلیل شده است. تیغه‌های نازک دیافراگم زمانی که کاملا باز می‌شود اجازه ورود نور بیشتری را به داخل می‌دهد. البته زمانی که حلقه در جهت عکس مورد نظر بچرخد دیافگرام تنگ‌تر شده و نور کمتری وارد دوربین می‌شود. اندازه‌های دیافراگم با اعداد f مشخص می‌شود. وقتی هنگام عکاسی گفته می‌شود یک درجه نور را بیشتر کنید یعنی دیافگرام را یک درجه باز کنید و روی عدد پایین‌تر f تظیم کنید. در واقع دیافگرام را دو برابر گشاد‌تر کنید. به طور مثال اگر دیافراگم بر روی f:4 است حال آن را بر روی f:2.8 تنظیم کنید و زمانی که گفته می‌شود دیافراگم نوردهی کمتری داشته باشد یعنی این که دیافراگم را بر روی عدد بعدی و بالا‌تر قرار دهید. باید به این نکته توجه شود که با افزایش رقم دیافراگم و رقم سرعت شاتر نوری که وارد دوربین می‌شود کاهش می‌یابد و بالعکس.
