همان‌طور که می‌دانید مدیریت پروژه یکی از شاخه‌های شغلی محبوب و رده بالا است. برای ورود به این شغل، می‌بایست مهارت و مدارک کافی داشته باشیم تا بتوانیم از پسِ اینمسئولیت سنگین برآییم. یکی از مدارک معتبر و استاندارد در زمینه‌ی مدیریت پروژه، مدرک pmp است. در این مطلب، در خصوص اخذ مدرک pmp و آزمون آن صحبت کرده‌ایم. اگر شما هم دوست دارید تا به شاخه‌ی مدیریت پروژه وارد شوید، مطالعه‌ی این مطلب را از دست ندهید.
مدرک pmp چیست؟
PMP اختصار و سرواژه‌ی عبارت «Project Management Professional» است. این مدرک توسط مؤسسه‌ی مدیریت پروژه آمریکا (PMI) ارائه می‌شود و در واقع ثابت می‌کند که دارنده‌ی این گواهینامه، مهارت لازم برای ورود به شاخه‌ی مدیریت پروژه را داراست. این گواهینامه به عنوان استاندارد Pmbok شناخته می‌شود.
در یک بیان کلی، اخذ مدارک استاندارد از مؤسسات معتبر، یک مهر تأیید در رزومه‌ی شما خواهد بود. در نتیجه برای دریافت یک فرصت شغلی به نسبت سایر رقبا، امتیاز و شانس بیش‌تری را کسب می‌کنید. چراکه کارفرمایان ترجیح می‌دهند تا مؤسسات معتبر از پیش، مهارت‌های شما را ارزیابی کرده باشند.
چرا برای اخذ مدرک pmp اقدام کنیم؟
در بخش قبل، بیان کردیم که دریافت مدرک pmp، رزومه‌ی شما را تقویت کرده و به سطح بالاتری میبرد. نکته‌ی دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند ترغیب‌کننده‌ی شما برای دریافت این مدرک باشد. با دریافت مدرک pmp شما به عنوان یک مدیر پروژه‌ی حرفه‌ای در سراسر جهان شناخته می‌شوید. این نکته به امکان مهاجرت شغلی به بسیاری از کشورهای عالی در جهان است. در واقع هدف بسیاری از افراد از اخذ مدرک pmp برای مهاجرت است. این امر بیان می‌کند که pmp استاندارد بسیار بالایی در سراسر دنیا دارد. 
دریافت مدرک pmp رابطه‌ی مستقیمی با درآمد شما دارد. وقتی شما از مدارک معتبر بین‌المللی برای اثبات توانایی‌های خود استفاده می‌کنید، کارفرمایان تمایل بیش‌تری برای نگهداری شما با قیمت‌های بالا خواهند داشت. به‌طور کلی افرادی که مدرک pmp را دارند، افزایش درآمدی در حدود۶۰۰۰ دلار تا ۱۰۰۰۰ دلار به نسبت افرادی که این مدرک را ندارند، تجربه می‌کنند.
پیشنهاد مطالعه: انواع رویکردهای مدیریت پروژه
مشاغل مرتبط با مدرک pmp
اگر مدرک pmp را دریافت کنید، در عناوین شغلی زیر استخدام خواهید شد.
- هماهنگ کننده پروژه
- کارشناس کنترل پروژه
- مدیر پروژه
- مشاور مدیر پروژه
- مدیر طرح
- مدیر محصول
- اجایل کوچ
- اسکرام مستر
توجه داشته باشید که حتی اگر در حال حاضر در هر یک از این سمت‌ها مشغول به کار هستید، اخذ مدرک pmp می‌تواند سبب افزایش حقوق پرداختی (و در نهایت رضایت بیش‌تر) شما شود.
گزارشی از مدرک pmp
برای بسیاری از افراد، تعداد دارندگان مدرک استاندارد اهمیت دارد. رشد دارندگان مدرک pmp نشان اعتبار مدرک و اهمیت آن است. خوشبختانه کشور ایران آمار خوبی را در این زمینه نشان داده است. تعداد دارندگان مدرک pmp در ایران در سال ۲۰۲۰ حدود ۴۰۰ نفر است که در مقایسه با تعداد پست‌های مدیریت پروژه، رقم قابل توجهی را نشان می‌دهد.
چطور در آزمون pmp شرکت کنیم؟
مانند هر مدرک استاندارد و معتبر دیگری، برای اخذ مدرک pmp نیز می‌بایست در آزمون مربوطه شرکت کنید. شرکت در آزمون pmp شرایط مخصوصی دارد که در ادامه ذکر کرده‌ایم.
بررسی مدارک و شرایط شرکت در آزمون
البته شرکت در آزمون pmp برای همگان آزاد نیست و می‌بایست حداقل سواد دیپلم دبیرستان را داشته باشید. مدارک بالاتر مانند کاردانی و معادل آن نیز پذیرفته می‌شود. هم‌چنین شما می‌بایست مدرک CAPM را دریافت کرده باشید.
- نکته: در صورتی که موفق به اخذ مدرک CAPM نشده‌اید، گذراندن دوره‌های آموزشی ۳۵ ساعته مدیریت پروژه کفایت می‌کند.
نکته‌ی قابل توجه این‌جاست که برای افرادی که با حداقل مدرک (یعنی دیپلم) در آزمون شرکت می‌کنند، شرایط دیگری نیز وجود دارد. این افراد می‌بایست ۵ سال تجربه‌ی عملی و واقعی مدیریت پروژه داشته باشند تا بتوانند در امتحان pmp شرکت کنند. ضمناً مؤسسه‌ی PMI شرط کرده است که برای این‌که این تجربه را معتبر به‌حساب آورد، می‌بایست مربوط به ۸ سال اخیر باشد.
در صورتی که مدرک لیسانس یا بالاتر دارید، تجربه‌ی کاری ۳ ساله در زمینه‌ی مدیریت پروژه، کفایت می‌کند. البته در این مورد نیز شرط اخیر (یعنی تجربه مربوط به ۸ سال گذشته باشد) برقرار خواهد بود.
به‌علاوه‌ی شرایط یاد شده، می‌بایست نیمی از سنوات تجربه‌ی کاری شما، به هدایت و رهبری پروژه‌های مختلف اختصاص داشته باشد. یعنی شما قبلاً (در ۸ سال اخیر) باید پروژه‌های متفاوتی را رهبری کرده باشید. با این شرایط، شما می‌توانید برای ثبت نام آزمون اقدام کنید.
ثبت نام در آزمون
اگر شرایط لازم را دارید، می‌توانید به صورت آنلاین برای ثبت نام اقدام کنید. برای این کار باید به وب سایت مؤسسه‌ی PMI بروید. سپس در وب سایت یک حساب کاربری ایجاد کرده و فرم درخواست شرکت در آزمون را کامل کنید. در برخی از مراحل، شما نیاز به بارگذاری یک‌سری مدارک دارید که باید از قبل آماده کرده باشید.
بررسی و دریافت تأییدیه‌ی شرکت در آزمون
بعد از انجام مراحل ثبت نام، باید منتظر بمانید تا PMI مدارک شما را بررسی کند. شما تا ۹۰ روز برای تکمیل اسناد و مدارک مهلت دارید. معمولاً در حدود ۵ روز کاری (تقریباً یک هفته) باید برای جواب منتظر بمانید. در صورتی که همه‌چیز روبه‌راه باشد، درخواست شما توسط PMI تأیید خواهد شد.
پرداخت هزینه آزمون pmp
اگر تأییدیه‌ی لازم برای شما ارسال شده باشد، یک لینک برای هزینه آزمون pmp دریافت می‌کنید. این هزینه می‌بایست قبل از تعیین وقت امتحان، پرداخت شود. این هزینه، چیزی در حدود ۵۵۵ دلار است. اگر می‌خواهید هزینه‌هایتان را کمی کاهش دهید، بهتر است در سایت مؤسسه عضو شوید. با عضویت و پرداخت ۱۳۹ دلار حق عضویت، شما تنها ۴۰۵ دلار بابت آزمون پرداخت می‌کنید.
پیشنهاد مطالعه: آموزش جامع مدیریت پورتفولیو
تعیین زمان آزمون
بعد از پرداخت موفق، شما می‌توانید از طریق سایت pearson VUE برای امتحان برنامه‌ریزی کنید. توجه داشته باشید که با یک‌بار ثبت نام در آزمون pmp، شما تا مدت یک سال برای ۳ مرتبه شرکت در امتحان، فرصت خواهید داشت. بعد از این تعداد امتحان، در صورتی که موفق به اخذ نمره‌ی قبولی نشوید، می‌بایست مجدد برای ثبت نام در آزمون اقدام کنید.
توجه داشته باشید که شما مدت زمان آزمون را تا ۷۲ ساعت پیش از برگزاری و فرا رسیدن موعود، می‌توانید تغییر دهید. اما فراموش نکنید که برای این کار نیاز به پرداخت مبلغ ۷۰ دلار دارید. بنابراین بهتر است حواستان را جمع کنید و تاریخی را مقرر کنید که الزامی به تغییر آن وجود نداشته باشد.
ارائه‌ی آزمون
در تاریخ مقرر شده، آزمون برگزار می‌شود. آزمون pmp شامل ۲۰۰ سؤال است که برای پاسخ‌دهی به آن ۲۳۰ دقیقه زمان دارید. البته گفته می‌شود که برای افرادی که زبان مادری غیر از انگلیسی دارند، زمان بیش‌تری (در حدود ۴۰۵ دقیقه) برای پاسخگویی در نظر گرفته شده است.
برای شرکت در شکلی از آزمون که به‌صورت کامپیوتری برگزار می‌شود، شما باید سواد پایه‌ی کار با رایانه را داشته باشید. سوالات آزمون pmp به صورت‌های متنوعی طراحی شده است. برخی از پرسش‌ها چهارگزینه‌ای و برخی به‌صورت جای خالی یا تطبیقی طراحی شده‌اند.
- نکته: آزمون pmp نمره منفی ندارد. پس اگر راجع به سوالی شک دارید، بهتر است آن را خالی نگذارید.
اعلام نتیجه
چون آزمون به‌صورت کامپیوتری است، بلافاصله بعد از اتمام، نتیجه‌ی خود را خواهید دید. در صورتی که نمره‌ی قبولی برای دریافت مدرک pmp را کسب کنید، یک پیغام تبریک برای شما نمایش داده خواهد شد. در این پیغام هم‌چنین اطلاعات لازم برای اخذ مدرک pmp به شما نمایش داده می‌شود. معمولاً برای دریافت مدرک باید حدود ۴ الی ۶ هفته منتظر بمانید.
اگر در آزمون قبول نشوید هم بلافاصله نتیجه به شما نشان داده می‌شود. اگر بار اولی باشد که بعد از ثبت نام آزمون می‌دهید، هنوز ۲ بار دیگر فرصت شرکت در امتحان pmp برای شما وجود دارد. البته این را هم بگوییم که شرکت مجدد در آزمون مستلزم پرداخت هزینه است. این هزینه برای افراد عضو مؤسسه ۲۷۵ و برای سایرین ۳۷۵ دلار در نظر گرفته شده است.
نکاتی برای حضور در آزمون
در این بخش، برخی قوانین و مقررات آزمون را آورده‌ایم. آشنایی با این قوانین، از استرس آزمون کاسته و یک روند نرمال را رقم می‌زند.
- مانند بیش‌تر آزمون‌ها، شما نمی‌توانید هیچ وسیله‌ی شخصی مانند تلفن همراه، کیف، دفترچه، ساعت و غیره را با خود به جلسه ببرید.
- حداقل نیم ساعت پیش از شروع، در سالن آزمون حضور داشته باشید.
- بهتر است روز آزمون رانندگی نکنید. اگر برایتان مقدور است از وسایل نقلیه‌ی عمومی و تاکسی استفاده کنید.
- بهتر است روز آزمون تغذیه‌ی مناسبی داشته باشید. در نظر داشته باشید شما ساعت‌ها مشغول آزمون خواهید بود. بنابراین محض احتیاط مواد قندی و آب آشامیدنی به همراه خود داشته باشید.
- حضور در زمان مناسب پیش از آزمون را فراموش نکنید. شما ۳۰ دقیقه فرصت check in برای بررسی مدارک و ورود به سالن را دارید. اما نباید دیر برسید. مثلاً اگر ۱۵ دقیقه تأخیر داشته باشید ممکن است با ورود شما ممانعت به عمل آید و وجه ثبت نام نیز استرداد نخواهد شد.
- اصل مدارک شناسایی (پاسپورت) خود را همراه داشته باشید. توجه داشته باشید که در هنگام ثبت نام می‌بایست اطلاعات دقیق مطابق با این مدارک شناسایی خود را ثبت کرده باشید. به عنوان مثال دنباله‌ی فامیلی یا پیشوند اسم شما به طور کامل درج شده باشد.
- در آزمون‌های آنلاین از چرخاندن سر از روی مانیتور پرهیز کنید. در این صورت امکان دارد به عنوان متخلف، از آزمون حذف شوید.
اعتبار مدرک pmp
یکی از سؤالات رایج میان افرادی که به دنبال دریافت مدرک pmp هستند، مدت زمان اعتبار این مدرک است. مدرک pmp بعد از قبولی شما تا مدت ۳ سال اعتبار دارد. اگر می‌خواهید این مدرک را تمدید کنید باید ۶۰ واحد توسعه‌ی مهارت حرفه‌ای (PDU) را بگذرانید. خلاصه این‌که اگر می‌خواهید برای افزایش حقوق یا فرصت شغلی و یا مهاجرت اقدام کنید، می‌بایست حواستان به تاریخ انقضای pmp certification باشد. 
توجه داشته باشید که سیاست‌هاس شرکت PMI برای تمدید مدرک سختگیرانه است. بنابراین سعی کنید اطلاعیه‌ها و مقررات تمدید مدرک pmp را به موقع مطالعه کنید. هم‌چنین پرداخت به موقع هزینه‌ی تمدید مدرک می‌تواند شما را در این مسیر یاری کند.
آیا آزمون pmp در ایران برگزار می‌شود؟
خیر. اگر در ایران ساکن هستید، می‌بایست برای ارائه‌ی آزمون به یکی از کشورهای همسایه سفر کنید. امارات، ترکیه، ارمنستان و گرجستان گزینه‌هایی هستند که با کم‌ترین هزینه می‌توانید خودتان را به آزمون برسانید. البته شما می‌توانید مراحل ثبت نام آزمون را از داخل کشور پیش ببرید.
نکته‌ی مهم در خصوص پرداخت هزینه‌های ارزی برای ثبت نام آزمون است. برای این مورد، در صورتی که کارت‌های معتبر ارزی را ندارید، شما به شرکت‌های واسطه نیاز خواهید داشت. با کمی جست‌وجو در اینترنت، معتبرترین شرکت‌هایی که پرداخت ارزی انجام می‌دهند را بیابید. روال کار بدین صورت است که شما با پرداخت ریالی معادل نرخ ارز روز، مبلغ آزمون را به این شرکت واسطه پرداخت می‌کنید تا شرکت از طریق کارت‌های ویزا یا مستر، عملیات پرداخت را انجام دهد.
- نکته: از زمان پاندمی کرونا، امکان شرکت در آزمون آنلاین برای افراد ساکن ایران وجود داشته است. با توجه به این‌که آزمون آنلاین از هزینه‌های سفر شما می‌کاهد، بهتر است در صورت برگزاری، از این شکل آزمون استفاده کنید.
آزمون نسخه‌ی کامپیوتری بهتر است یا نسخه‌ی معمولی؟
در این خصوص نمی‌توان با قاطعیت ابراز نظر کرد. برای برخی از افراد، آزمون‌های سنتی و معمولی، جوی استرس‌زا دارند و ترجیح می‌دهند تا در پلت‌فرم آنلاین شرکت کنند. اما اگر میانه‌ای با اینترنت و کامپیوتر ندارید، ترجیحاً در شکل سنتی آزمون شرکت کنید. آزمون‌های آنلاین طرفدار بیش‌تری دارد و بدون پرداخت هزینه‌های بالای سفر و حضور در محل آزمون می‌توانید این امتحان را ارائه دهید.
این را هم بگوییم که آزمون رایانه‌ای هر روز برگزار می‌شود اما تمام مراکز به این امکانات تجهیز نشده‌اند و ممکن است فرصت شرکت در آزمون رایانه‌ای pmp در هر تاریخ دلخواه را نداشته باشید.
شرایط لغو آزمون
شما می‌توانید تا ۴۸ ساعت پیش از انجام آزمون، آن را لغو کنید. در غیر این صورت، هزینه‌ی واریز شده بابت ثبت نام به شما برگشت داده نخواهد شد. توجه داشته باشید که امکان تغییر زمان آزمون نیز با پرداخت هزینه‌ی کم‌تر تا ۷۲ ساعت پیش از موعد، وجود دارد. بنابراین اگر احساس کردید تا تاریخ مقرر شده آماده‌ی امتحان نیستید، بهتر است به‌جای لغو، از تغییر تاریخ استفاده کنید.
چطور برای آزمون pmp آماده شویم؟
تا به این‌جا شما را با اهمیت مدرک pmp و شیوه‌ی ثبت نام و قوانین آزمون آشنا کردیم. در این بخش قصد داریم تا راهنمایی مفصلی برای آمادگی در این آزمون ارائه دهیم. لازم به ذکر است که آزمون، استاندارد پم باک را اجرا می‌کند. 
شرکت در دوره‌های جامع مدیریت پروژه
یکی از مهم‌ترین راهکارهایی که می‌تواند آمادگی شما را برای شرکت در pmp exam بالا ببرد، شرکت در دوره‌های حرفه‌ای مدیریت پروژه است. اگر دوره‌های خوب و مفصلی را انتخاب کنید، با تمام مفاهیم و سرفصل‌های حوزه‌ی مدیریت پروژه آشنا خواهید شد. در نتیجه احتمال بالاتری وجود دارد تا از پس آزمون pmp برآیید.
توصیه می‌کنیم برای آمادگی کامل در آزمون pmp، در دوره‌های حرفه‌ای ویژه‌ی این مدرک شرکت کنید. این دوره‌ها به آموزش از روی منابع مورد نظر برای آزمون pmp می‌پردازند و شما را برای شرکت در این امتحان، آماده می‌کنند.
مطالعه‌ی کتاب و دیگر منابع آزمون pmp
به غیر از شرکت در دوره‌های آموزشی، شما می‌توانید از کتاب‌هایی که به عنوان منابع آزمون pmp معرفی می‌شوند نیز استفاده کنید. کتاب‌های پم باک و ریتا از اصلی‌ترین کتاب‌هایی است که در این زمینه توصیه می‌کنیم. در لیست زیر، کتاب‌های بیش‌تری در این خصوص را معرفی کرده‌ایم. 
- PMBOK Guide 5th edition
- Rita-PMP® Exam Prep 8th Edition – Rita Mulcahy
- PMP Certification All-in-One For Dummies
- PMP flash card
- PMP_PMBOK 100 Success Secrets
- Head First PMP
اگر زبان انگلیسی‌تان خوب است، مطالعه‌ی این منابع به زبان اصلی، بسیار ایده‌آل خواهد بود. در غیر این صورت، شرکت در دوره‌ها برای دریافت و مطالعه‌ی جزوه‌های آموزشی مدیریت پروژه به زبان فارسی، مناسب است.
آشنایی با نمونه سؤالات و آزمون‌های شبیه‌سازی شده
آشنایی با تیپ آزمون و سؤالات، اهمیت بسزایی در موفقیت شما خواهد داشت. بسیاری از منابع آموزشی، با شبیه‌سازی آزمون، آمادگی ذهنی شما با نمونه سوالات آزمون pmp را افزایش می‌دهند. اگر پیش از آزمون و بعد از شرکت در دوره‌های جامع مدیریت پروژه، تعدادی از آزمون‌های شبیه‌سازی شده را شرکت کنید، تسلط بیش‌تری روی آزمون اصلی خواهید داشت.
آموزش مدیریت پروژه در مکتب خونه
برای آشنایی با مفاهیم مدیریت پروژه و سرفصل‌های بااهمیت این حوزه، شرکت در دوره‌های آموزش مدیریت پروژه مکتب خونه بهترین گزینه‌ی پیش رو است. دوره pmp این آکادمی شما را با تکنیک‌ها و مفاهیم اساسی در مقوله‌ی مدیریت پروژه pmp آشنا خواهد کرد. خلاصه این‌که با شرکت در دوره‌های مدیریت پروژه مکتب خونه، یک گام بلند به سمت موفقیت در اخذ مدرک pmp برداشته‌اید.
