مدیریت پروژه حسابداری نوعی دانش یا مهارت ویژه است که در راستای تامین نیازهای مداوم تحویل پروژه تلاش می‌کند. از تاثیرات مهم به کارگیری دانش این است که به مدیران امکان ارزیابی، گزارش، تجزیه و تحلیل نتایج و پیامدهای مالی را می‌دهد. بدین ترتیب یک قدم بسیار بزرگ در راستای پیشبرد اهداف پروژه برداشته می‌شود.
اهمیت مدیریت پروژه حسابداری
اخبار دنیای کسب و کار نشان می‌دهد که دو کمپانی بزرگ ژاپنی در صنعت ساخت و یک کمپانی بزرگ المانی در سال ۲۰۰۲ اعلام ورشکستگی کردند. بالای ۷۰ درصد کمپانی‌های بزرگ دنیا که از سال ۱۹۹۸ شروع به فعالیت کردند تا سال ۲۰۰۵ ورشکسته شدند. اما در پشت پرده ورشکسته شدن کمپانی‌های بزرگ چیست؟ چه اتفاقاتی باعث می‌شود که کسب و کاری با پیشرفت‌های نمایی به یک باره با شکست روبرو شود؟ تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که چیزی حدود ۶۰ درصد این اتفاقات مربوط به مشکلات و مسائل مالی سازمان بوده و در رتبه‌های بعدی مواردی مانند اقتصاد کلان، مدیریت پروژه و شرایط بازار قرار گرفته‌اند.
سیستم مدیریت مالی ضعیف و نامنطبق بر ساختار پروژه، عدم پیش بینی صحیح شبکه، جریان‌های نقدینگی پروژه و سازمان، برآورد هزینه با تقریب بالا، سیستم نامناسب مدیریت هزینه، سیستم حسابداری نامنطبق بر ساختار پروژه‌ها و عدم مدیریت صحیح سربارهای پروژه در کنار سیستم تامین مالی پاشنه آشیل همه این سازمان‌ها و کمپانی‌های ورشکسته بودند.
معرفی کتاب
به لطف پیشرفت تکنولوژی دیگر لازم نیست مدت‌ها منتظر نوبت در کتابخانه‌های شهر شوید. با یک جستجوی ساده در سطح وب می‌توانید با دوره‌های معتبر در زمینه حسابداری مدیریت پروژه برسید.
اما همیشه وجود کتاب راهنمای خوبی برای مسیری نو در زندگی انسان است. در زمینه مدیریت پروژه حسابداری کتاب‌های خوبی تالیف شده‌اند. در این قسمت به معرفی چندین کتاب خوب و معتبر حسابداری مدیریت پروژه خواهیم پرداخت.
اولین کتاب، کتاب حسابداری مدیریت پروژه است که توسط هوشنگ جعفری به زبان فارسی ترجمه شده است تا راهنمای خوبی برای فارسی زبانان در مسیر مدیریت پروژه مالی باشد.
در بخشی از این کتاب آمده است که : امروزه وجود ضعف‌های مدیریت عملکرد و کنترلی در پروژه‌های بزرگ یکی از مسائل شایع در میان شرکت‌های پروزه محور است. یکی از دلایل این ضعف عدم آشنایی این دسته از مدیران با فرهنگ مالی پروژه‌ها نشات می‌گیرد. البته در این‌جا مسائل حسابداری شایع مدنظر نیست و بیشتر بر مسائل مدیریت مالی تاکید می‌گردد.
دومین کتاب، کتاب حسابداری مدیریت پروژه با تاکید بر بودجه بندی، پایش و گزارش گیری هزینه‌ها و قابلیت سود دهی که توسط خلیل منفردی ترجمه شده است. این کتاب به بررسی مدل‌ها و راهکارهای علمی و عملی برای شروع و رسیدن به موفقیت در یک پروژه یا کسب و کار می‌پردازد.
تمرکز اصلی کتاب بر مسائل مالی، هزینه‌ها و راه‌های تامین مالی یک پروژه است. کتاب در هفت فصل بخش بندی شده و در ابتدای کتاب به مقدمات و تعاریف مفاهیم پایه‌ای در بحث حسابداری مدیریت پروژه پرداخته شده و در بخش های بعدی نسبت‌های مختلف مالی و کاربرد عملی آن‌ها در پروژه بررسی شده است.
در ادامه کتاب با ارائه یک مدلی در راستای مدیریت مناسب منابع و پول تا پروژه در یک مسیر معتدل گام بزرگی برمی‌دارد به طوری‌که شرکت قادر به پاسخگویی سریع و موثر به انواع و اقسام تغییرات داخلی یا شرایط خارجی باشد.
کتاب مدیریت مالی و حسابداری پروژه‌های عمرانی نوشته افشین فیروزی و محمد وحدت منش راهنمای خوبی برای پیشبرد هرچه بهتر پروژه‌های عمرانی است.
مدیریت پروژه در حسابداری صنعتی
این روزها مدیریت نقش کلیدی در موفقیت پروژه‌ها ایفا می‌کند. در پروژه‌های بزرگ با استفاده از سیستم‌های اطلاعات پروژه یا همان PMIS داده‌های زیادی گردآوری می‌شود و در نهایت بر اساس اطلاعات فوق تصمیمات مهم و به موقع برای اجرای بهتر پروژه اتخاذ می‌شود.
یکی از حوزه‌های کلیدی در دانش مدیریت پروژه مدیریت مالی آن است که باید در راستای مدیریت پروژه حسابداری اطلاعات مالی و بودجه‌ای پروژه به صورت مفید و به موقع در اختیار مدیران پروژه قرار گیرد.
ولی مشکل اصلی این جاست که اطلاعات سیستم حسابداری در شرکت‌های پیمانکاری جوابگوی نیاز مدیریت پروژه از لحاظ ارائه گزارش‌های تخصصی در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات نیست.
مثلاً در یک شرکت پیمانکاری سود و زیان پروژه‌ها به صورت کلی در آخر سال مالی و بر اساس درصد پیشرفت کار تعیین و ارزیابی می‌شود. این روند برای ارضای نیازهای تخصصی، کنترل و برآورد هزینه‌ها و گرفتن تصمیمات مهم برای مدیریت مالی پروژه موثر واقع نمی‌شود.
بهتر است با در نظر گرفتن مشکلات و مسائل پیش آمده در شرکت‌های پیمانکاری در زمینه گزارش‌های حسابداری و مدیریتی یک راهکاری برای ورود بحث مدیریت پروژه در حسابداری صنعتی اتخاذ شود.
اجرای موثر مدیریت پروژه حسابداری
مدیریت مالی و حسابداری پروژه در سه مرحله رخ می‌دهد:
در مرحله اول با توجه به برآورد هزینه‌های پیش رو، برنامه ریزی‌های لازم اتفاق افتاده و در مورد بودجه بندی هم بر همین اساس تصمیم گیری می‌شود. به طور کلی در مرحله اول مدیریت پروژه حسابداری، تمام هزینه‌های پروژه که باید در فرآيندهای مالی آن در نظرگرفته شود، مشخص می‌گردد.
در مرحله دوم، مدیر پروژه در جهت کنترل و نظارت بر هزینه‌ها تلاش می‌کند. برای محقق شدن این اهداف، مدیرمالی پروژه باید میزان تغییرات و نوسانات قابل قبول مالی در پروژه، هزینه‌های صرف شده تا به امروز، برآورد هزینه‌های باقیمانده با توجه به بودجه بندی معین شده و تفاوت برآوردها با هزینه‌های واقعی را زیر ذره بین مدیریتی خود قرار دهد و تمام تلاشش را در راستای کنترل هزینه‌ها صرف کند.
در مرحله آخر برای گزارش هزینه‌ها آماده می‌شویم. در اکثر پروژه‌ها گزارش‌های مالی به صورت ماهیانه تنظیم می‌شود. فرمت این نوع گزارش‌ها از پیش تعیین شده و سازگار با استانداردهای استفاده شده در سازمان است.
در این گزارش‌های ماهیانه در مورد هزینه‌های واقعی یک ماه گذشته و مقایسه آن با پیش بینی‌ها، دلایل تفاوت هزینه‌های واقعی با هزینه‌های پیش بینی شده، منابع مالی باقیمانده برای ادامه پروژه صحبت می‌شود.
سخن پایانی
شرکت‌های بزرگ کم و بیش با مشکل مدیریت خوب در زمینه حسابداری پروژه دست و پنجه نرم می‌کنند. به طور کلی به کار گرفتن مجموعه‌ی منسجمی از رویه‌ها و استانداردها برای مدیریت موثر حسابداری یک پروژه امری لازم است و اجرای درست این استانداردها در چارچوب ارائه شده سازمان منجر به نتایج زیر می‌شود:
- خرج شدن درست مبالغ در موقعیت‌های از پیش تعیین شده
- ثبت شدن کامل و درست هزینه‌ها در اسناد حسابداری معتبر
- به جا ماندن مسیر مالی طی شده برای انجام فرآیند حسابداری
نتیجه آن که یک مدیریت پروژه در حسابداری درست سازمان و کسب و کارها را به سمت پیشرفت هدایت می‌کند. برای آن‌که در دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات از قافله عقب نمانید و جز مدیران موفق شوید، گذراندن دوره‌های معتبر در این زمینه به شما توصیه اکید می‌شود.
