حسابداری منابع انسانی در شناسایی، اندازه گیری، جمع آوری، ردیابی و تجزیه و تحلیل پتانسیل منابع انسانی شرکت و انتقال اطلاعات حاصله به ذینفعان شرکت دخیل است. منابع انسانی (HR) اگرچه یکی از دارایی‌های ارزشمند هر سازمان است، اما هیچ مقررات قانونی برای گزارش آن در گزارش سالانه سازمان وجود ندارد.
اما گاهی اوقات، ارزش منابع انسانی یک سازمان می‌تواند از ارزش دارایی ملموس آن فراتر رود، اما سیستم‌های حسابداری سنتی فرصت کمی برای ثبت و شناسایی این ارزش‌های منابع انسانی فراهم می‌کنند.
حسابداری منابع انسانی چیست؟
حسابداری منابع انسانی فرآیند شناسایی و اندازه گیری داده‌های مربوط به منابع انسانی و انتقال این اطلاعات به اشخاص مهم شرکت است. به زبان ساده، این گسترش اصول حسابداری تطبیق هزینه‌ها و درآمدها و سازماندهی داده‌ها برای انتقال اطلاعات مربوطه از نظر مالی است. بنابراین، حسابداری منابع انسانی را می‌توان اینگونه تعریف کرد: «فرایندی از حسابداری که منابع انسانی را برای استفاده مدیریت برای مقابله با تغییرات کمی و کیفی آن شناسایی، کمی‌سازی و اندازه‌گیری می‌کند تا تعادل بین منابع مورد نیاز حاصل شود.» به طور خلاصه، حسابداری منابع انسانی هنر ارزش گذاری، ثبت و ارائه سیستماتیک ارزش منابع انسانی در دفاتر یک سازمان است.
اهمیت حسابداری منابع انسانی
قرن بیست و یکم را قرن بخش خدمات می‌نامند. به نظر می‌رسد که تمام حوزه‌های توسعه در بخش خدمات اتفاق می‌افتد و دامنه گسترش بخش تولید حداقل است. برای هر شرکتی که در بخش تولید فعالیت می‌کند، دارایی اصلی آن ماشین آلات و دارایی‌های ثابت آن است، اما برای شرکتی که در بخش خدمات فعالیت می‌کند، دارایی اصلی آن کارکنان آن هستند که دارایی‌های نامشهود هستند.
برای یک شرکت بخش خدمات، ارزش کارکنان اهمیت پیدا می‌کند زیرا درآمدها بر اساس صورتحساب هر کارمند در ساعت است و سودآوری به ارزش افزوده شده توسط نیروی کار مرتبط است. مفهوم حسابداری منابع انسانی اساساً برای بخش خدمات ایجاد شده است و اکنون آنقدر اهمیت پیدا کرده است که اکنون شرکت‌ها در همه بخش‌ها از حسابداری منابع انسانی استفاده می‌کنند و وزن خوبی به این گزارش‌ها در هنگام انجام هر تحلیل شرکت داده می‌شود.
مزایای حسابداری منابع انسانی
هدف اصلی حسابداری منابع انسانی کمک به متخصصان منابع انسانی و مدیران ارشد برای استفاده کارآمد و موثر از منابع انسانی یک سازمان است. حسابداری منابع انسانی به منظور ارائه اطلاعات به کاربران برای کسب، توسعه، تخصیص، حفظ، پاداش و استفاده از منابع انسانی است.
حسابداری منابع انسانی هزینه و ارزش افراد یک سازمان را برای استفاده در تصمیمات مدیریتی مختلف اندازه گیری می‌کند و اطلاعاتی در مورد هزینه کل دارایی‌های انسانی ارائه می‌دهد که می‌تواند با مقایسه آن با مزایای ارائه شده توسط کارکنان، برای محاسبه منافع آنها برای تجارت استفاده کند. سرمایه انسانی به مهمترین دارایی شرکت برای استخراج ارزش تبدیل می‌شود.
سیستم حسابداری فعلی اهمیت ارزش منابع انسانی را نادیده می‌گیرد. مدیران فاقد اطلاعات در مورد اثربخشی و کارایی سرمایه گذاری منابع انسانی هستند. کارشناسان تشخیص دادند که حسابداری منابع انسانی مزایای مختلفی را برای مدیریت، کارکنان و سهامداران ایجاد می‌کند که در زیر ذکر شده است:
- حسابداری منابع انسانی اطلاعات مفیدی در مورد هزینه و ارزش منابع انسانی ارائه می‌دهد. نقاط قوت و ضعف نیروی انسانی را نشان می‌دهد. تمامی این اطلاعات به مدیران در برنامه ریزی و تصمیم گیری صحیح در مورد منابع انسانی کمک می‌کند.
- سرمایه گذاران دوست دارند ارزش دارایی‌های انسانی یک شرکت را بدانند. علاوه‌بر این، آنها می‌خواهند در مورد سرمایه گذاری یک سازمان در منابع انسانی بدانند. این اطلاعات به آنها در تصمیم گیری برای خرید، حفظ و دفع سهام کمک می‌کند.
- حسابداری منابع انسانی اطلاعات مفیدی را برای اتخاذ سیاست‌های مناسب پرسنل در مورد ارتقاء، محیط کاری مطلوب، رضایت شغلی کارکنان و غیره فراهم می‌کند.
- به پرسنل مدیریت اجازه می‌دهد تا به طور موثر بر استفاده از منابع انسانی نظارت کنند.
- این یک مبنای سالم و مؤثر برای کنترل دارایی‌های انسانی فراهم می‌کند، خواه این دارایی قدردانی شود، تهی شود یا حفظ شود.
- با طبقه بندی پیامدهای مالی اعمال مختلف به توسعه اصول مدیریت کمک می‌کند.
- فقط سازمان‌های معتبر حسابداری منابع انسانی را انجام می‌دهند. بنابراین افراد شایسته و توانمند می‌خواهند به این سازمان‌ها بپیوندند. بنابراین بهترین کارکنان و مدیران را به سازمان جذب می‌کند.
- اطلاعات هزینه یا ارزش را برای تصمیم گیری مدیریت در مورد کسب، تخصیص، توسعه و حفظ منابع انسانی برای دستیابی به مقرون به صرفه بودن فراهم می‌کند.
- عدم اطمینان و تغییر را خنثی می‌کند، زیرا سازمان را قادر می‌سازد تا فرد مناسب را برای شغل مناسب در زمان و مکان مناسب داشته باشد.
- این زمینه را برای پیشرفت و توسعه کارکنان از طریق آموزش و توسعه موثر فراهم می‌کند.
- این به کارمند کمک می‌کند تا برای ارتقاء و مزایای بهتر تلاش کند.
- هدف آن این است که ببیند مشارکت انسانی در سازمان هدر نمی‌رود و بازده بالایی برای سازمان به همراه دارد.
- می‌تواند تغییر در ارزش، استعداد و نگرش منابع انسانی را پیش بینی کند و بر این اساس تکنیک‌های مدیریت بین فردی را تغییر دهد.
معایب حسابداری منابع انسانی
مشکلات زیادی در اجرای حسابداری منابع انسانی وجود دارد. چند محدودیت یا نقص مهم در زیر ذکر شده است:
- دستورالعمل خاصی برای اندازه گیری هزینه و ارزش منابع انسانی وجود ندارد.
- ماهیت استهلاکی که باید دنبال شود هنوز مشخص نشده است.
- قوانین مالیاتی دارایی‌های انسانی را به رسمیت نمی‌شناسند و از این نظر، ممکن است فقط تئوری باشند.
- روش‌های متعددی در ارزش‌گذاری منابع انسانی وجود دارد، اما عدم پذیرش گسترده‌تر آنها وجود دارد.
- ارزش گذاری دارایی‌های انسانی کار دشواری است.
- حسابداری منابع انسانی پر از مشکلات اندازه گیری است.
- کارمندان و اتحادیه‌ها ممکن است این ایده‌ها را دوست نداشته باشند.
- زندگی یک انسان نامشخص است. بنابراین ارزش آن نیز نامشخص است.
- تمام روش‌های حسابداری برای دارایی‌های انسانی مبتنی بر مفروضات خاصی است که در هر زمان ممکن است اشتباه پیش برود. به عنوان مثال، فرض بر این است که همه کارگران تا زمان بازنشستگی با یک سازمان به کار خود ادامه می‌دهند.
- وقتی کارمندان تفاوت‌هایی در ارزش نسبی خود پیدا می‌کنند ممکن است منجر به حسادت در بین کارکنان شود. می‌توان فکر کرد که قیمت آن بسیار بالا و قیمت دیگری بسیار پایین است، ممکن است همبستگی تیم را از بین ببرد.
- فاقد شواهد تجربی است.
- هیچ روش پذیرفته شده جهانی برای ارزیابی منابع انسانی وجود ندارد.
نتیجه گیری:
منابع انسانی حیاتی‌ترین دارایی هر سازمانی است. کارهای سازمان به دلیل برخورداری از نیروی انسانی کارآمد به درستی اجرا خواهد شد و سازمان در بلندمدت قادر به ایستادگی در برابر مشکلات خواهد بود. از این رو حسابداری آن حیاتی است. حسابداری منابع انسانی مبتنی بر مفروضات خاصی است. بنابراین ارزش گذاری مناسب امکان پذیر نیست.
