آموزش PyQt در پایتون

آموزش نصب و استفاده از پای کیوت در پایتون

پایتون (python) محیطی یکپارچه برای توسعه نرم افزار همه منظوره است. از دیگر ویژگیهای مهم پایتون میتوان به مواردی نظیر سطح بالا بودن، شی گرایی، اسکریپتی بودن و متن باز بودن آن اشاره کرد. در ادامه با مقاله ی آموزش PyQt در پایتون در این مورد بیشتر صحبت خواهیم کرد.

پایتون در سال 1991 توسط خیدوفان روسوم هلندی طراحی گشت. فلسفه ایجاد پایتون بر دو اصل مهم خوانایی بالای برنامه و کوتاهی بازدهی نسبی بالای آن استوار میباشد. در کنار این موضوع می توانید نگاهی به مطلب آموزش یادگیری ماشین لرنینگ با پایتون نیز داشته باشید.

هدف خیدوفان از طراحی پایتون، خلق جانشینی برای زبان برنامه نویسی ای بی سی که قابلیت پردازش استثناها را داشته باشد، بود. PyQt از جمله زیر مجموعه های پایتون می باشد که اندکی جلوتر با آن آشنا خواهیم شد.

زبان برنامه نویسی پایتون

تعداد کلمات کلیدی و اصلی زبان پایتون بسیار محدود است، اما کتابخانه های بسیار گسترده ای دارد. در این زبان برنامه نویسی بر خلاف سایر زبانها به ویژه آنهایی که از قواعد زبان سی پیروی میکنند، بلوکهای کد در آکولاد تعریف نشده و توسط جلو بردن متن با استفاده از نویسه فاصله مشخص میشوند.

به این صورت که تعداد مشخصی فاصله در ابتدای سطر مربوط به هر بلوک کد قرار گرفته و بلوکهای درونی فاصله های بیشتری می پذیرند. با استفاده از این روش، بلوکهای مختلف به صورت خودکار منظم میگردند. این ویژگی در پایتون تحت عنوان قانون off-side شناخته میشود.

پایتون انواع مختلف مدلهای برنامه نویسی مانند برنامه نویسی شی گرا و نیز برنامه نویسی دستوری و تابع محور را پشتیبانی کرده و سامانه ای پویا را به منظور شناسایی نوع متغیرها مورد استفاده قرار می دهد. یکی دیگر از مباحث مهمی که باید بدانید آموزش علم داده (Data Science) با پایتون است.

زبان پایتون که زبانی کاملا شی گرا میباشد، از جمله زبانهای برنامه نویسی مفسر است که ویژگیهای آن بسیار مشابه ویژگیهای زبان های تفسیری نظیر روبی، اسکیم، اسمال تاک و تی سی ال میباشد. این زبان از مدیریت خودکار حافظه بهره مند بوده و توسط بنیاد نرم افزار پایتون مورد مدیریت قرار میگیرد.

دستور زبان پایتون

هدف پایتون این است که زبانی بسیار خوانا باشد. به همین دلیل به سوی یک طرح بندی ویژوال بدون پارازیت گرایش دارد و غالب کلمات کلیدی آن به زبان انگلیسی میباشند. این در حالی است که سایر زبانها از نقطه گذاری استفاده مینمایند. پایتون نیازمند تکیه کلامهای کمتر و همچنین استثنائات نحوی و موارد خاص کمتری در مقایسه با سایر زبانهای سنتی نظیر پاسکال و C میباشد.

شرط ها و کنترل ها در پایتون

این شرط یک بلوک کد را تا رسیدن به else و یا elif اجرا مینماید.

For

به عنوان یک حلقه تکرار بر روی شی ای که باید چندین بار به صورت متوالی تکرار شود، قرار میگیرد. این دستور به هر متغیر محلی مقداری را اختصاص میدهد تا توسط بلوک مربوطه استفاده شود.

Class

این دستور پس از اجرای یک بلوک کد، فضای محلی آن را به منظور استفاده در برنامه نویسی شی گرا به کلاسی دیگر ملحق می نماید.

def

این دستور به تعریف یک تابع میپردازد.

with

این دستور وظیفه انضمام بلوک کد را به مدیر متن بر عهده دارد.

گفتنی است که هریک از این شرطها دارای قواعد معنایی ویژه ای میباشد. برای مثال از ویژگیهای شرط def بر خلاف سایر شروط، این است که این شرط بلوک خود را سریعا اجرا نمیکند.

مقایسه پایتون با زبانی برتر تحت عنوان جاوا

اخیرا زبان برنامه نویسی پایتون به دلیل داشتن سینتکسهای ساده، دیتا تایپ های وسیع و مدرن و دستورات و کتابخانه های قدرتمند و گسترده به یکی از اصلیترین و محبوب ترین زبانهای برنامه نویسی دنیا تبدیل شده است.

اگرچه این برنامهها در مقایسه با برنامههای نوشته شده به زبان جاوا، اجرای کندتری دارند، ولی اغلب زمان کمتری برای توسعه آنان نیاز است. برنامههای نوشته شده به زبان پایتون، 3 تا 5 برابر کوتاه تر از برنامه-های معادلشان به زبان جاوا میباشند. این تفاوت چشمگیر ناشی از Typing دینامیک زبان پایتون میباشد. حال باید دید میزان درآمد برنامه نویس پایتون چقدر است.

با  آموزش PyQt در پایتون آشنا شوید!

پای کیوت یا همان PyQt اتصالی پایتون و چند سکویی میباشد که از جمله جایگزینهای پیشنهادی برای برنامه نویسی رابط گرافیکی کاربر در پایتون است و به جای تی کی اینتر که با پایتون همراه است، استفاده می-شود. PyQt  نیز مانند Qt نرم افزاری آزاد بوده و یک افزونه پایتون محسوب میشود. گفتنی است که توسعه PyQt بر عهده شرکت کامپیوتری ریور بانک بریتانیا میباشد.

پای کیوت در واقع ابزاری برای استفاده از کیوت در برنامه می باشد. برای درک این عبارت بهتر است ابتدا با مفهوم کیوت آشنا شوید!

کیوت چهارچوب نرم افزاری برای خلق رابط گرافیکی می باشد که به منظور استفاده در محصولات نرم افزاری شامل نرم افزارهای رایانه ای و گوشیهای هوشمند، توسط شرکت نوکیا پشتیبانی میگردد.

ویدیو پییشنهادی : آموزش زبان پایتون

کیوت به دلیل آن که مالتی پلت فرم میباشد، قابلیت اجرای تمامی برنامههای نوشته شده با کیوتی و پایتون موجود بر روی تمامی سیستم عاملهای گوناگون را دارد.

ماژول های موجود در PyQt

PyQt  دارای مجموعه ای از ماژولهای متفاوت میباشد که هرکدام از آنها وظایف ویژه و خاصی عهده دار هستند.

پای کیوت بخشهای مهم و گوناگونی دارد که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت:

 QtCore

ماژول QtCore شامل کلاسهای غیر گرافیکی بسیاری است. این ماژول هسته مرکزی بوده و در بر دارنده قسمتهای پر اهمیتی نظیر حلقه وقایع و مکانیسم سیگنال و اسلات میباشد.

 QtGui

این ماژول همه کلاسهای گرافیکی را شامل میشود.

 QtNetwork

این ماژول کلاسهایی را شامل میشود که در ساخت برنامههای سمت سرویس دهنده و سرویس گیرنده بر پایه پروتکلهای TCP و یا UDP مورد استفاده قرار میگیرند. کلاسهای کلاینت HTTP، FTP و نیز DNS در این ماژول قرار میگیرند.

 QtOpenGL

این ماژول با استفاده از اپن جی ال زمینه خلق و ایجاد کار بر روی تصاویر سه بعدی را فراهم میسازد.

 QtScript

این ماژول قابلیت اجرای اسکریپت جاوا را به برنامههای نوشته شده میدهد. به عبارت دیگر این ماژول زمینه توسعه و اسکریپت نویسی را برای کاربران فراهم میسازد.

 QtSql

این ماژول امکان ارتباط با دیتابیسهای مبتنی بر Sql را فراهم کرده و شامل مدیر پایگاه داده میباشد.

 QtSvg

توابعی که برای نمایش فایلهای Svg مورد استفاده قرار میگیرند، در این دسته از ماژولها جای گذاری می-شوند.

 QtTest

توابعی که در اعمال تست بر روی اجزا برنامههای نوشته شده توسط پایتون و کیوتی مورد استفاده قرار می-گیرند، در این دسته از ماژولها قرار دارند.

 QtXml

 کلاسهای موجود در این ماژول، فراهم کننده رابطهای SAX و  DOM برای تجزیه کننده XML کیوتی میباشند.

 QtAssistant

 این ماژول امکان درونی سازی نرم افزار QtAssistant را در برنام هایی که با استفاده از پایتون و کیوتی نوشته شده اند، فراهم میکند. این امر موجب درونی سازی مستندات در خود برنامه و بدون نیاز به ایجاد قسمتی جداگانه خواهد شد.

 QtDesigner

این ماژول زمینه توسعه طراحی کیوتی توسط PyQt را فراهم میسازد. ساخت افزونه و یا عنصر جدیدی در پای کیوت و استفاده از آن در محیط طراح همانند سایر اشیا گرافیکی، مثالی از این مورد میباشد.

 QAXContainer

این ماژول قابلیت ارتباط با اشیاء COM و اکتیو ایکس را به برنامه نوشته شده میدهد.

 Qt

این ماژول تمام ماژولهای ذکر شده در بالا را در بر میگیرد. اگر برنامه نویس این ماژول را استفاده کند، دیگر نیازی به شناخت ماژول توابع مورد نیاز خود نخواهد داشت. لود شدن فریم ورک کیوتی و اشغال بیش از حد حافظه، از جمله مشکلات این روش میباشد.

 uic

کلاسهایی که توسط طراح کیوتی به منظور کار با فایلهای ui ایجاد میگردند، در این ماژول قرار دارند.

ابزارهای موجود در آموزش PyQt در پایتون

PyQt  همچنین دارای ابزارهای مفید و پر اهمیتی میباشد که موجب راحتی کار در برنامه نویسی میگردد. در ادامه به بررسی این ابزارهای مهم خواهیم پرداخت:

ابزارهایی در این دسته قرار میگیرند که موجب سهولت و سرعت برنامه نویسی میگردند.

Pyuic4

این ابزار معادل uic بوده و وظیفه تبدیل فایلهای رابط گرافیکی که توسط ابزار QtDesigner ایجاد میشود، به سورس کد پایتون را بر عهده دارد.

 Pyrcc4

این ابزار معادل rcc فریم ورک کیوتی می باشد، که امکان تبدیل فایلهای منبع نظیر عکس، آیکون و یا هر فایل دلخواه دیگری را به سورس کد پایتون و نیز درونی سازی فایل اجرایی مستقل فراهم میسازد.

 Pylupdate4

 این ابزار که به منظور ایجاد و یا به روز رسانی فایل لغتهای برنامه استفاده میشود، معادل ابزار  lupdate میباشد. این ابزار زمینه ایجاد فایل st و ترجمه آن با استفاده از نرم افزاری مانند  Qt Linguistرا به منظور به کارگیری در برنامه، فراهم میسازد. این ابزار همچنین موجب بهبود سهولت توسعه برنامههای چند زبانه می-گردد.

گفتنی است که در اوت 2009 مالک کنونی ابزار کیوت، نوکیا، اقدام به انتشار PySide که قابلیت های مشابه و تحت LPG را ارائه مینماید، کرد. اما در توافق با شرکت ریور بانک ناکام ماند!

نصب PyQt در ویندوز

نصب پای کیوت در ویندوز کاری بسیار ساده و راحت میباشد. گاهی لازم است که مسیر نصب شده در سیستم عامل ویندوز به Environment Variables و یا به متغیرهای محلی PATH افزوده گردد. به منظور انجام این کار، مسیر مفسر پایتون و در صورت نیاز کیوت را به متغیرهای محیطی بیفزائید.

با راست کلیک بر روی My Computer و انتخاب گزینه properties از میان گزینه های موجود، به تب Advanced رفته و با کلیک بر روی Environment Variable به ویرایش متغیرهای PATH پرداخته و به متغیرهای محیطی دسترسی پیدا کنید. در ادامه نگاهی به مقاله ی دانستنی های هک با پایتون نیر خواهیم داشت.

به منظور استفاده از PyQt ، فایل باینری نصاب با حجم تقریبی 16 مگا بایت را از روی سایت رسمی دانلود کرده و سپس جهت نصب آن روی ویندوز خود اقدام کنید. این فایل شامل ابزارهای ذکر شده در زیر میباشد:

• PyQt
• Qt
• Qt Designer
• Qt Linguist
• Qt Assistant
• Pyuic4
• Pylupdte4
• lrelease
• Pyrcc4
• QScintilla
•  PyQwt
• Qwt
• Eric IDE

شما با نصب این فایل تمام ابزارها و فایل های مورد نیازتان را نصب کرده اید و به راحتی میتوانید از آن ها استفاده کنید.

نصب PyQt  در لینوکس

مراحل نصب پای کیوت در لینوکس در مقایسه با ویندوز متفاوت است. برخی افراد تمایل دارند که آخرین بستهها را دریافت نموده و کامپایل کنند. این در حالی است که برخی دیگر استفاده از نصابهای سیستم عامل را به منظور گریز از مشکلات کامپایل، بر میگزینند. به هر حال بستههایی که در ادامه به آنها اشاره میشود، باید روی سیستم شما نصب شوند. رعایت ترتیب در نصب این بستهها دارای اهمیت میباشد.

ویدیو پییشنهادی : دوره ی رایگان یادگیری ماشین

 Qt که میتواند فقط در برگیرنده کتابخانه های اصلی باشد و یا این که ابزارهای گوناگونی نظیر Qt، Qt Designer و… را شامل شود.

• SIP
• PyQt

نام بسته ها با توجه به نوع سیستم عامل و نیز توزیعات مختلف، گوناگون میباشد. به عنوان مثال در مخزنهای اوبونتو نام بسته PyQt ، python-qt4 میباشد.

هرگونه مشکلات ایجاد شده در مراحل گوناگون نصب را با انجمنهای سایت در میان بگذارید.

1. روند ساخت یک برنامه با PyQt
2.  تبدیل فایل PyQt به کد پایتون و اجرای آن
3. تبدیل فایلهای پای کیوت به کد پایتون، با استفاده از دو روش دستی و نرم افزار مبدل انجام می شود.

روش دستی برای آموزش PyQt در پایتون

مرحله اول: ساخت فرم و ذخیره سازی آن

شما در گام اول با استفاده از ابزار Designer شروع به طراحی فرمی در PYQT4خواهید کرد. سپس فرم ایجاد شده را با پسوند .ui ذخیره کنید.

مرحله دوم: اجرای PYUIC4

در قسمت Taskbar روی گزینه Start و سپس بر روی Run کلیک نمائید. کادری برایتان باز خواهد شد. عبارت CMD را در آن تایپ کرده و Okرا بزنید.

مسیر  نصب pyuic  را پیدا کرده و آدرس آن را در کادر باز شده وارد کنید.

مرحله سوم: آماده سازی نهایی برای تبدیل فایل به کد پایتون

در این مرحله آدرس فایل ایجاده شده ای که با پسوند .ui ذخیره کرده اید را کپی کرده و سپس یک آدرس برای ذخیره سازی فایل بر گزینید.

مرحله چهارم: تبدیل فایل به کد پایتون

کدی که در ادامه آمده است را در کادر CMD وارد کرده و نتیجه آن را در جایی که فایل .pyw را جهت ذخیره کردن انتخاب کرده اید، بنگرید.

Pyuic.py C:\Python26\lib\site-packages\PYQT4\1 .ui –x> E:\1 .py

نرم افزار مبدل، تبدیل فایل به کد پایتون را به صورت مستقیم و بدون دخالت شما، برایتان انجام خواهد داد.

گفتنی است که طراح کیوت یا همان Qt Designer ، برنامهای به منظور طراحی محیط گرافیکی برای دستورات پایتون میباشد. اسامی برنامه های قابل توجهی که از آموزش PyQt در پایتون استفاده کرده اند!