یکی از الزامات پیشرفت در حوزه برنامه‌نویسی، آشنایی با ابزارهای مختلف و تسلط بر نحوه استفاده از آن‌هاست. در این میان، ابزارها و پلتفرم‌های گوناگونی وجود دارند که هر یک به شکلی، نیازهای مختلف را برطرف می‌کنند. یکی از این ابزارها گیت و دیگری گیت هاب است که تحت عنوان ابزاری برای کنترل نسخه پروژه‌ها به کار می‌روند. اگرچه این دو ابزار کارکرد و نقش مشابهی در برنامه‌نویسی دارند، اما میان آن‌ها تفاوت‌هایی نیز وجود دارد. در این مقاله از مکتب خونه، به تفاوت گیت و گیت هاب می‌پردازیم و این دو ابزار را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنیم؛ با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.
گیت چیست؟
در دنیای امروزی، اکثر نرم‌افزارها از طریق همکاری تیمی و به کمک چندین برنامه‌نویس توسعه می‌یابند. لازمه همکاری تیمی به شکلی بهینه، استفاده از ابزارهایی است که این امکان را فراهم می‌کنند. به همین منظور نرم‌افزارهای کنترل نسخه پروژه، توسعه یافته‌اند که دستیابی به این هدف را آسان می‌کنند. یکی از اولین نرم‌افزارهایی که برای تحقق این هدف ساخته شده، «گیت» (Git) است.
گیت در سال 2005 توسط خالق لینوکس برای مدیریت توسعه هسته لینوکس ایجاد شد و تحولات زیادی را در این حوزه رقم زد. عمده کارکرد گیت، ردیابی و ذخیره تغییرات کد در پروژه است که امکان رصد پیشرفت پروژه و اشتراک‌گذاری آن با سایر افراد را فراهم می‌کند. علاوه بر این، گیت امکانات دیگری مانند همکاری بهتر، ادغام تغییرات، کنترل از راه دور و گزارش‌دهی را برای کاربران خود فراهم می‌سازد.
امروزه گیت بیش از 33 میلیون کاربر فعال در دنیا دارد و به همین خاطر، یکی از محبوب‌ترین نرم‌افزارها در این حوزه به شمار می‌آید. همچنین این برنامه، توسط شرکت‌های بزرگی در جهان مانند گوگل، مایکروسافت، آمازون و غیره استفاده می‌شود. گیت افتخارات زیادی را در حوزه برنامه‌نویسی کسب کرده و علت پیدایش بسیاری از نرم‌افزارهای حال حاضر در دنیا است.
مزایای استفاده از گیت
گیت، علاوه بر اینکه یکی از اولین ارائه‌دهندگان سرویس کنترل نسخه است، دارای مزایای زیادی به نسبت سایر سرویس‌ها است. این مزایا شامل موارد زیر است:
- غیر متمرکز بودن: گیت به عنوان یک سیستم کنترل نسخه غیر متمرکز عمل می‌کند. این به معنای این است که هر کاربر یک کپی کامل از مخزن را بر روی دستگاه خود دارد. این ویژگی باعث افزایش کنترل افراد بر پروژه، افزایش امنیت و حفظ حریم خصوصی و همچنین افزایش دسترسی‌های افراد می‌شود.
- متن باز: گیت یک نرم‌افزار متن باز است که به افراد اجازه می‌دهد نقص‌ها و باگ‌های امنیتی را رفع کرده و بهبودهای لازم را اعمال کنند. همچنین، این ویژگی امکان سفارشی‌سازی گیت را برای تطابق با نیازهای خاص پروژه‌ها فراهم می‌کند.
- انعطاف‌پذیر: گیت به راحتی قابل استفاده در سازمان‌های بزرگ و کوچک است. این ویژگی باعث می‌شود گیت یک سیستم بسیار قدرتمند و انعطاف‌پذیر باشد که با انواع مختلف پروژه‌ها سازگاری داشته باشد.
- رایگان: بسیاری از سرویس‌های کنترل نسخه به صورت رایگان قابل استفاده هستند و گیت نیز از این قاعده مستثنی نیست. این ویژگی موجب می‌شود که تمامی افراد بتوانند به راحتی از گیت برای مدیریت کدها و پروژه‌های خود استفاده کنند
- جامعه کاربری بزرگ: گیت به عنوان یکی از پرطرفدارترین سیستم‌های کنترل نسخه در جهان دارای یک جامعه بزرگی از کاربران است. این ویژگی به کاربران این امکان را می‌دهد که با دیگران بهتر همکاری کنند، ایرادات کد خود را سریع‌تر رفع کرده و از تجربیات دیگران بهره‌مند شوند.
معایب استفاده از گیت
همراه با مزایای فراوانی که گیت نسبت به سایر سرویس‌ها دارد، مجموعه‌ای از معایب نیز وجود دارد که در زیر به طور خلاصه بیان شده‌اند:
- عدم پشتیبانی همزمان از چند مخزن
- کندی در کار با پرونده‌های بزرگ
- مدیریت پیچیده کنفلیکت‌ها
- محدودیت در حجم فایل‌ها
- مدیریت دشوار در تیم‌های بزرگ
- نیاز به ذخیره‌سازی آنلاین
گیت هاب چیست؟
«گیت هاب» (Github) را می‌توان بزرگترین سرویس و پلتفرم کنترل نسخه دانست. این پلتفرم به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند تا به شکلی آسان کدهای پروژه خود را به اشتراک بگذارند و امکان همکاری تیمی را فراهم می‌کند. گیت هاب یکی از بزرگترین مخازن را دارا است و به همین خاطر، افراد زیادی از سراسر دنیا از این سرویس در مسیر توسعه نرم‌افزار استفاده می‌کنند. گیت هاب به علت داشتن جامعه کاربری گسترده، امکان رفع اشکال کد را در کوتاه‌ترین زمان ممکن فراهم می‌کند و به همین خاطر محبوبیت زیادی دارد.
برای استفاده از گیت هاب می‌توانید از دو سرویس رایگان و پولی این پلتفرم استفاده کنید. در نسخه پولی گیت هاب امکانات بیشتری اعم از دسترسی به مخازن بیشتر، مدیریت و پشتیبانی بهتر، امنیت بالا در حفاظت از پروژه و غیره برای کاربران فراهم شده است. گیت هاب علاوه بر اینکه کارکرد بسیاری در حوزه کنترل ورژن دارد، بلکه به عنوان یک شبکه اجتماعی برای کدنویسان نیز محسوب می‌شود.
معایب استفاده از گیت هاب
گیت هاب بیشتر امکانات و ویژگی‌های تخصصی خود را در نسخه پولی قرار داده است؛ از جمله امکانات نسخه پولی می‌توان به دسترسی کامل مخازن عمومی و خصوصی اشاره کرد که فرایند توسعه را تسهیل می‌کند. همچنین برخی از کاربران گزارش داده‌اند که مشکلات ادغام این پلتفرم با سایر ابزارها همچنان وجود دارد و همین مسئله چالش‌های زیادی را برای توسعه‌دهندگان ایجاد می‌کند.
پلتفرم گیت هاب وابستگی بسیار زیادی به جامعه کاربری خود دارد و به این دلیل، در برخی اوقات مشکلات فنی در رابطه با رفع ایراد کدها به وجود می‌آید. همچنین بر خلاف گیت، برای استفاده از گیت هاب نیاز به اینترنت فعال دارید که ممکن است امکان کار با این پلتفرم را در شرایط خاصی محدود کند.
پیشنهاد مطالعه: آشنایی با مفهوم فورک در گیت هاب (Fork a repository)
تفاوت گیت و گیت هاب
گیت و گیت هاب دو اصطلاح مهم در دنیای برنامه‌نویسی هستند که اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند اما کارکرد متفاوتی دارند. در ادامه مثال‌هایی از تفاوت میان دو عبارت آورده شده است:
- گیت سیستم کنترل نسخه‌ای است که برای مدیریت کدهای پروژه استفاده می‌شود، اما گیت هاب پلتفرمی است که برای میزبانی و به اشتراک‌گذاری کدهای پروژه به کار می‌رود.
- گیت یک سیستم کنترل نسخه متن باز است که برای ذخیره و مدیریت تغییرات کد منبع پروژه‌ها استفاده می‌شود. این به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا تاریخچه‌ی کاملی از تغییرات اعمال شده به کد را داشته باشند و در صورت نیاز به نسخه‌های قدیمی کد بازگردند. اما گیت هاب یک پلتفرم میزبانی کد است که به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا کدهای خود را به صورت آنلاین مدیریت و به اشتراک بگذارند. این شامل میزبانی مخازن کد عمومی و خصوصی، مدیریت issue، pull request، امکان مشارکت در پروژه‌های دیگر و ابزارهای تیمی است.
- گیت هاب علاوه بر امکانات گیت، ویژگی‌های دیگری مانند امکان رفع اشکال کد، ایجاد گزارش‌های کارایی و کد و امکانات مدیریتی دیگر را نیز فراهم می‌کند.
- استفاده از گیت رایگان است، اما برای استفاده از تمامی امکانات گیت هاب باید هزینه مشخصی را پرداخت کنید. این شامل مزایایی مانند میزبانی مخازن خصوصی، امکانات ایمنی و امنیتی بیشتر، ابزارهای مدیریت پروژه و گزارش‌دهی پیشرفت پروژه می‌شود.
- برای استفاده از گیت، باید نرم‌افزار رسمی آن را از وب‌سایت گیت دانلود کنید. اما برای استفاده و ورود به گیت هاب، باید از طریق وب‌سایت آن نام نویسی کرده و سپس، شروع به کار کنید.
سرویس‌های مشابه گیت و گیت هاب
با توجه به توسعه تکنولوژی و پیدایش نیازهای جدید در زمینه برنامه‌نویسی و توسعه نرم‌افزار، سرویس‌های گوناگونی برای کنترل نسخه پروژه پدید آمده‌اند. نرم‌افزارهای کنترل نسخه، ویژگی‌های متفاوتی را ارائه می‌دهند که شما می‌توانید برای رفع نیاز خود از هر یک از آن‌ها استفاده کنید. در ادامه به برخی از سرویس‌های مشابه گیت و گیت هاب اشاره می‌کنیم.
- Gitlab
- Bitbucket
- Gitea
- Sourceforge
- Launchpad
علاوه بر موارد بالا، بسیاری دیگر از سرویس‌ها در این حوزه وجود دارند اما محبوب‌ترین آن‌ها گیت لب است. برای بسیاری از کاربران این پرسش را دارند که Gitlab چیست؟ گیت لب سرویس کنترل نسخه‌ای است که در کنار گیت هاب و گیت، امکانات جدیدی را به برنامه‌نویس ارائه می‌دهد.
گیت هاب و گیت لب در کنار شباهت‌های زیادی که به یکدیگر دارند، تفاوت‌هایی را نیز شامل می‌شوند. برای مثال، بارز‌ترین تفاوت گیت هاب و گیت لب ارائه امکانات و ویژگی‌های DevOps بیشتر است. علاوه بر این، قیمت این دو سرویس، جامعه کاربری، کنترل بر روی پروژه و غیره با یکدیگر تفاوت دارند.
از کدام یک استفاده کنیم؟ گیت، گیت هاب یا سایر سرویس‌ها؟
حال که فهمیدید Git و github چیست و با تفاوت گیت و گیت هاب آشنا شدید، بهتر است بدانید که در چه شرایطی باید از کدام یک از این ابزارها استفاده کنید. به طور کلی اگر قصد توسعه و کار کردن بر روی پروژه‌های کوچک یا شخصی خود را دارید، گیت انتخاب بهتری است. علاوه بر رایگان بودن گیت، می‌توانید با نصب کردن آن بر روی رایانه خود از آن به صورت آفلاین استفاده کنید. همچنین گیت یکی از بهترین انتخاب‌ها برای مدیریت و کنترل سرویس نسخه محسوب می‌شود و از این رو، ابزاری کاربردی در حوزه برنامه‌نویسی است.
اما اگر قصد همکاری به صورت تیمی بر روی پروژه‌های بزرگ را دارید، گیت هاب انتخاب هوشمندانه‌تری است. به کمک این ابزار می‌توانید مخازن گیت را به صورت آنلاین ذخیره کنید یا به اشتراک بگذارید. همچنین گیت هاب امکانات و ویژگی‌های بسیار بیشتری از گیت داشته که می‌توانید از آن در طول توسعه نرم‌افزار استفاده کنید.
علاوه بر گیت و گیت هاب، سرویس‌های بسیاری وجود دارند که کارکرد تقریبا مشابهی دارند. اکثر این سرویس‌ها ویژگی‌های یکسانی با گیت هاب دارند و تنها در شرایط خاص، می‌توانید از سایر سرویس‌ها برای استفاده از ویژگی‌های جدید و رفع نیازهای خود کمک بگیرید.
کلام پایانی
برنامه‌نویسی حوزه‌ای پویا و فعال به شمار می‌آید و لازمه پیشرفت در یک حوزه پویا، به‌روز بودن است. در این راستا ابزارهای گوناگونی پدید آمده‌اند و به توسعه‌دهندگان کمک می‌کنند که نرم‌افزارها را به طریق هوشمندانه‌تری توسعه دهند. در این میان، گیت و گیت هاب دو ابزار کلیدی به شمار می‌آیند که تاثیر زیادی را در دنیای برنامه‌نویسی داشته‌اند. با دانستن مزایا، معایب و تفاوت گیت و گیت هاب می‌توانید کارکرد آن‌ها را بهتر درک کنید و در هر شرایط، تشخیص دهید که کدام ابزار، انتخاب بهتری است.
پیشنهاد مطالعه: معرفی بهترین ابزارهای گیت – آشنایی با چند جادوگر گیت
آموزش صفر تا صد گیت و گیت هاب به کمک مکتب خونه
حال که با کاربرد و تفاوت گیت و گیت هاب آشنا شدید، می‌توانید اهمیت این ابزارها را بهتر درک کنید. لازمه استفاده درست از گیت و گیت هاب برای توسعه‌دهندگان، یادگیری آن‌ها است. در این بین می‌توانید از مکتب خونه برای آموزش گیت و گیت هاب استفاده کنید. مکتب خونه علاوه بر ارائه دوره‌های آموزشی با کیفیت، امکان رفع اشکال را نیز ارائه می‌دهد و به همین طریق، می‌توانید مطالب را به بهترین شکل بیاموزید.
همچنین، با کسب مدرک معتبر از مکتب خونه، می‌توانید شانس خود را برای استخدام یا کاریابی افزایش دهید. به همین ترتیب، می‌توانید هر دو ابزار گیت و گیت هاب را بیاموزید و از آن‌ها برای پیشرفت خود در حوزه برنامه‌نویسی استفاده کنید.
