فول استک یعنی چه و به چه کسانی فول استک دولوپر می‌گویند؟

احتمالا واژه‌های فول استک یا فول استک دولوپر را تا کنون بارها شنیده‌اید. در این پست آموزشی می‌خواهیم در رابطه با یک فول استک دولوپر باهم به گفتگو بپردازیم و وظایف و مهارت‌های لازم برای آن را بیان کنیم. پس با ما همراه باشید.

فول استک چیست؟

فول استک در دنیای فناوری، مجموعه کاملی از محصولات نرم‌افزاری و فناوری‌هایی است که برای انجام عملیات بر روی یک پلتفرم خاص برای ایجاد برنامه‌های کاربردی و اپلیکیشن‌ها استفاده می‌شود. این مجموعه شامل عناصری مانند سیستم‌عامل، نرم‌افزار پایگاه داده و غیره است. برخی فول استک را عمدتاً به‌عنوان سیستم‌های فرانت‌اند، پایگاه‌داده و بک‌اند، همراه با میان‌افزارها یا مؤلفه‌های کمکی که ممکن است اعمال شوند، تعریف می‌کنند.

یکی از اصطلاحاتی که اغلب با فول استک به کار می‌رود فول استک دولوپر است. درواقع Full stack web Developers یک برنامه‌نویس قهار است که به تمام جنبه‌های ساخت یک اپلیکیشن یا یک برنامه مسلط است.

Full stack web Developers یا فول استک دولوپر کیست؟

یک توسعه‌دهنده تمام پشته یا یک فول استک دولوپر کسی است که هم کارهای Back End سمت سرور و هم کارهای front end سمت کلاینت یک اپلیکیشن را می‌تواند انجام دهد. درواقع این شخص یک برنامه‌نویسی تمام‌عیار است که به همه جنبه‌های توسعه نرم‌افزار و اپلیکیشن آگاه است. توسعه‌دهندگان Full Stack باید مهارت‌هایی در طیف گسترده‌ای از زمینه‌های کد نویسی، از پایگاه داده گرفته تا طراحی گرافیکی و مدیریت UI/UX داشته باشند تا بتوانند کار خود را به‌خوبی انجام دهند. آن‌ها چیزی شبیه به آچارفرانسه در دنیای برنامه‌نویسی هستند و مجموعه وظایف زیادی را بر عهده‌دارند.

برخی از مسئولیت‌های یک فول استک دولوپر عبارت‌اند از:

• کمک به طراحی و توسعه نرم‌افزار
• تست و اشکال‌زدایی نرم‌افزار برای بهینه نگه‌داشتن آن
• نوشتن کد تمیز برای قسمت جلویی و پشتی نرم‌افزار
• طراحی تعاملات کاربر در خود برنامه تحت وب
• ایجاد سرور و پایگاه داده برای قسمت پشتی نرم‌افزار
• اطمینان از سازگاری و بهینه‌سازی بین پلتفرم
• تست و حفظ طراحی واکنش گرا برنامه‌ها
• همکاری با طراحان گرافیک برای طراحی ویژگی‌های جدید
• توسعه API و خدمات RESTful
• همگام با پیشرفت‌های تکنولوژیک برای بهینه‌سازی نرم‌افزار خود
• انتقال اثربخشی فناوری‌های نوظهور به تصمیم‌گیرندگان
• توجه به امنیت، به‌روزرسانی، مقیاس‌پذیری و موارد دیگر نرم‌افزار

مهارت‌های موردنیاز یک فول استک دولوپر

به‌صورت کلی مهارت‌ها و ابزارهای لازم مربوط به یک فول استک دولوپر را می‌توان در دو بخش فرانت‌اند و بک‌اند تقسیم‌بندی کرد که هرکدام خود شامل طیف وسیعی از ابزارها هستند:

ابزارهای لازم برای توسعه فرانت‌اند:

Front end: بخش قابل‌مشاهده وب‌سایت یا برنامه وب است که مسئولیت تجربه کاربر را بر عهده دارد. کاربر به‌طور مستقیم با بخش جلویی برنامه وب یا وب‌سایت تعامل دارد.

زبان‌های فرانت‌اند:

بخش فرانت با استفاده از زبان‌های زیر ساخته می‌شود و یک فول استک دولوپر حداقل باید با آن‌ها آشنا باشد.

• HTML :HTML مخفف Hyper Text Markup Language است. برای طراحی قسمت جلویی صفحات وب با استفاده از زبان نشانه‌گذاری استفاده می‌شود. HTML ترکیبی از زبان Hypertext و Markup است. زبان نشانه‌گذاری برای تعریف اسناد متنی در تگ استفاده می‌شود که ساختار صفحات وب را تعریف می‌کند.
• CSS :Cascading Style Sheets یک‌زبان ساده طراحی‌شده است که برای ساده کردن فرآیند ارائه صفحات وب طراحی‌شده است. CSS به شما این امکان را می‌دهد که سبک‌های مختلفی را در صفحات وب اعمال کنید. مهم‌تر از آن، CSS به شما امکان می‌دهد این کار را مستقل از HTML که هر صفحه وب را تشکیل می‌دهد، انجام دهید.
• جاوا اسکریپت: جاوا اسکریپت یک‌زبان برنامه‌نویسی معروف است که برای پویاسازی صفحات وب استفاده می‌شود تا سایت را برای کاربر تعاملی کند. برای افزایش عملکرد یک وب‌سایت برای اجرای بازی‌های جالب و نرم‌افزارهای مبتنی بر وب استفاده می‌شود و یکی از نیازهای مبرم یک فول استک دولوپر به‌حساب می‌آید.

چارچوب‌ها و کتابخانه‌های لازم برای توسعه فرانت‌اند:

• AngularJS: AngularJs یک چارچوب فرانت‌اند منبع باز جاوا اسکریپت است که عمدتاً برای توسعه برنامه‌های وب تک‌صفحه‌ای (SPA) استفاده می‌شود. این‌یک چارچوب به‌طور مداوم در حال رشد و گسترش است و راه‌های بهتری برای توسعه برنامه‌های کاربردی وب ارائه می‌دهد.
• ReactJs: یک کتابخانه جاوا اسکریپت اعلامی، کارآمد و انعطاف‌پذیر برای ساخت رابط‌های کاربری است. ReactJS یک کتابخانه جلویی منبع باز و مبتنی بر کامپوننت است که تنها مسئول لایه نمایش برنامه است. برای یک فول استک دولوپر این ابزار از نان شب واجب‌تر است.
• Bootstrap :Bootstrap یک مجموعه ابزار رایگان و منبع باز برای ایجاد وب‌سایت‌ها و برنامه‌های وب واکنش گرا است. این چارچوب محبوب‌ترین چارچوب HTML، CSS و جاوا اسکریپت برای توسعه وب‌سایت‌های واکنش گرا و مبتنی بر موبایل است.
• jQuery :jQuery یک کتابخانه جاوا اسکریپت منبع باز است که تعامل بین یک سند HTML/CSS یا به‌طور دقیق‌تر Document Object Model (DOM) و جاوا اسکریپت را ساده می‌کند.
• SASS: قابل‌اعتمادترین، بالغ‌ترین و قوی‌ترین زبان برنامه افزودنی CSS است. از آن برای گسترش عملکرد یک CSS موجود در یک سایت استفاده می‌شود که شامل همه‌چیز از متغیرها، وراثت و تودرتو به‌راحتی می‌شود.

برخی از کتابخانه‌ها و چارچوب‌های دیگر عبارت‌اند از: Semantic-UI، Foundation، Materialize، Backbone.js، Express.js، Ember.js و غیره.

برای یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی و کتاب‌خانه‌ها و فریم‌ورک‌های مرتبط با فرانت‌اند می‌توانید به صفحه آموزش برنامه‌نویسی فرانت‌اند مراجعه کنید.

سایر نکات مهم:

• اگر شما می‌خواهید در بخش فرانت‌اند کارکنید یا به یک فول استک دولوپر تبدیل شوید باید کار با محیط‌های برنامه‌نویسی (محیط توسعه یکپارچه یا IDLE) های معروف مانند ویژوال استودیو آشنا باشید. آشنایی به این ابزارها برای برنامه‌نویسی فول استک واجب است،
• مسلط به دستورات Git و git مانند init، add، commit و غیره برای کنترل نسخه و کار با تیم.
• آشنایی به ابزارهای دیگری مانند npm & yarn package managers، sass css pre-processor، مرورگر DevTools یعنی ابزارهای توسعه کروم و…
• استفاده از API های HTTP، JSON، GraphQL برای واکشی داده‌ها با استفاده از axios یا ابزارهای دیگر.

یک برنامه نویس فول استک ممکن به همه موارد گفته‌شده در بخش فرانت‌اند آسان نباشد و لازم هم نیست به همه آن‌ها آشنا باشد، اما تا بیشتر به این ابزارها و زبان‌ها مسلط باشد وظایفش را بهتر و سریع‌تر انجام خواهد داد.

فن‌آوری‌ها و مهارت‌های توسعه بک‌اند برای یک برنامه‌نویس فول استک:

Back end: به توسعه سمت سرور برنامه وب یا وب‌سایت با تمرکز اصلی بر نحوه عملکرد وب‌سایت اشاره دارد. مسئول مدیریت پایگاه داده از طریق پرس‌وجوها و API ها توسط دستورات سمت مشتری است.

زبان‌های توسعه بک‌اند:

• PHP :PHP یک‌زبان برنامه‌نویسی سمت سرور است که به‌طور خاص برای توسعه وب طراحی‌شده است. ازآنجایی‌که کد PHP در سمت سرور اجرا می‌شود، به آن زبان برنامه‌نویسی سمت سرور می‌گویند.
• C++: این یک زبان برنامه‌نویسی عمومی است و امروزه به‌طور گسترده برای برنامه‌نویسی رقابتی استفاده می‌شود.
• جاوا: جاوا یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین زبان‌ها و پلتفرم‌های برنامه‌نویسی است. بسیار مقیاس‌پذیر است. اجزای جاوا به‌راحتی در دسترس هستند.
• پایتون: پایتون یک‌زبان برنامه‌نویسی است که به شما امکان می‌دهد سریع کارکنید و سیستم‌ها را با کارایی بیشتری یکپارچه کنید. امروزه بسیاری از افراد به‌عنوان فول استک دولوپر پایتون کار می‌کنند. فول استک دولوپر پایتون همه وظایف یک برنامه‌نویسی را در پایتون و ابزارهای آن برای کاربردهای مختلف خلاصه می‌کند.
• جاوا اسکریپت: جاوا اسکریپت را می‌توان به‌عنوان هر دو زبان برنامه‌نویسی (بک‌اند و فرانت‌اند) استفاده کرد.
• Node.js: یک محیط اجرای متن‌باز و کراس پلتفرم برای اجرای کد جاوا اسکریپت خارج از مرورگر است. باید به خاطر داشته باشید که NodeJS یک فریمورک و یک‌زبان برنامه‌نویسی نیست. ما اغلب از Node.js برای ساخت سرویس‌های بک‌اند مانند API هایی مانند برنامه وب یا اپلیکیشن موبایل استفاده می‌کنیم. برای یادگیری این زبان می‌توانید به صفحه آموزش جاوا اسکریپت مراجعه کنید.

برخی  فریم ورک‌های Back End عبارت‌اند از: Express، Django، Rails، Laravel، Spring و غیره.

سایر زبان‌های برنامه‌نویسی/اسکریپت نویسی عبارت‌اند از: C#، Ruby، REST، GO و غیره.

لازم نیست که یک برنامه‌نویس فول استک دولوپر به همه این تکنولوژی‌ها آگاه باشد اما برای راحتی کار و انجام وظایف به بهتری شیوه لازم است که روی بیشتر موارد گفته‌شده تسلط یابد.

برای یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی، کتاب‌خانه‌ها و فریم‌ورک‌های مرتبط با بک‌اند می‌توانید به صفحه آموزش برنامه‌نویسی بکند مراجعه کنید.

سایر نکات مهم:

• آشنایی کامل به ساختمان داده‌ها و نحوه کار آن‌ها
• رسیدگی به درخواست پاسخ API ها برای ذخیره و بازیابی داده‌ها.
• تسلط به امنیت داده‌ها.

تسلط به پایگاه داده‌ها برای فول استک دولوپر: پایگاه داده: پایگاه داده مجموعه‌ای از داده‌های مرتبط با یکدیگر است که به بازیابی، درج و حذف کارآمد داده‌ها از پایگاه داده کمک می‌کند و داده‌ها را در قالب جداول، نماها، طرح‌واره‌ها، گزارش‌ها و غیره سازمان‌دهی می‌کند. مهم‌ترین پایگاه داده‌هایی که یک برنامه‌نویس فول استک دولوپر باید از آن‌ها مطلع باشد در زیر آورده شده است.

• Oracle: پایگاه داده Oracle مجموعه‌ای از داده‌ها است که به‌عنوان یک واحد در نظر گرفته می‌شود. هدف این پایگاه داده ذخیره و بازیابی اطلاعات مربوط به پرس‌وجو است.
• MongoDB :MongoDB، محبوب‌ترین پایگاه داده NoSQL، یک پایگاه داده منبع باز سند محور است. اصطلاح “NoSQL” به معنای “غیر رابطه‌ای” است. این بدان معنی است که MongoDB بر اساس ساختار پایگاه داده رابطه‌ای جدول مانند نیست، بلکه مکانیزم کاملاً متفاوتی را برای ذخیره‌سازی و بازیابی داده‌ها ارائه می‌دهد.
• Sql :Structured Query Language یک‌زبان پایگاه داده استاندارد است که برای ایجاد، نگهداری و بازیابی پایگاه داده رابطه‌ای استفاده می‌شود.

فریمورک‌های محبوب برای فول استک دولوپرها:

• MEAN Stack: MongoDB، Express، AngularJS و js.
• MERN Stack: MongoDB، Express، ReactJS و js
• Django Stack: جنگو، پایتون و MySQL به‌عنوان پایگاه داده.
• Rails یا Ruby on Rails: از Ruby، PHP و MySQL استفاده می‌کند.
• پشته LAMP: لینوکس، آپاچی، MySQL و PHP.

مزایای Full stack web Developers

برنامه‌نویس فول استک دولوپر بودن مزیت‌های بسیار زیادی به همراه دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• شما می‌توانید بر تمام تکنیک‌های موجود در یک پروژه توسعه تسلط داشته باشید
• شما می‌توانید یک نمونه اولیه برنامه را خیلی سریع بسازید
• شما می‌توانید به همه اعضای تیم کمک کنید
• می‌توانید هزینه پروژه را کاهش دهید
• می‌توانید زمان استفاده از ارتباطات تیمی را کاهش دهید
• می‌توانید بر اساس نیازها بین توسعه بک‌اند و فرانت‌اند سوئیچ کنید
• شما در هر شرکتی که بخواهید می‌توانید با دستمزد خوبی استخدام شوید
• و…

معایب Full stack web Developers

هرچند که فول استک دولوپر بودن مزایای بسیار زیادی را به همراه دارد اما درعین‌حال می‌تواند مشکلاتی را نیز به همراه داشته باشد که این مشکلات عبارت‌اند از:

• فول استک دولوپرها بیشتر در استارت‌آپ‌های نوپا مشغول به کار اند و شرکت‌های بزرگ‌تر معمولا تیمی جدا برای فرانت‌اند و بکند سایت دارند.
• فول استک دولوپرها عملا کار دو نفر یا بیشتر را انجام می‌دهند و حجم کاری آن‌ها زیاد است.
• تکنولوژی‌ها و ابزارهای بی‌شماری وجود دارد و آپدیت کردن و فرایند یادگیری همه آن‌ها می‌تواند بسیار دشوار باشد.
• بسیاری ترجیح می‌دهند به جای فول استک دولوپرها، متخصصینی که در یک زمینه اطلاعات عمیقی دارند را استخدام کنند.
• یک توسعه‌دهنده فول استک بودن کار سخت و پیچیده‌ای پیش رو دارد.
•  کد زدن به زبان‌های مختلف هنگام کار بر روی یک پروژه ممکن است زمان زیادی ببرد. حتی فول استک دولوپرها که برنامه‌نویسان متبحر و با تجربه‌ای هستند باید مروری بر پایه و اصول زبانی که قرار است بلافصله واردش شوند، داشته باشند.

توسعه‌دهندگان Full Stack چقدر درآمد دارند؟

برای درآمد فول استک دولوپر آمار ارقام متفاوتی وجود دارد و این آمار و ارقام تحت عواملی مانند:

• میزان مهارت فول استک دولوپر
• کشوری که در آن کار می‌کنید
• شرکتی که در آن کار می‌کنید
• و…

آمار دقیقی از حقوق یک فول استک دولوپر در ایران وجود ندارد ولی معمولاً طبق تجربه و طبق آگهی‌هایی که در سایت‌های کاریابی وجود دارد بین ٦ و ٧ میلیون تا گاها ٢٠ میلیون تومان و بیشتر متناوب است.

فول استک دولوپرها در کشورهای اروپایی و آمریکا حقوق بهتری دریافت می‌کنند و طبق آمار و ارقام موجود در سطح وب از شرکت‌های معتبر این آمار به‌طور متوسط چیزی بین ٨٠٠٠٠ دلار تا ١٥٠٠٠٠ دلار در سال را برای یک توسعه‌دهنده فول استک نشان می‌دهد.