شخصیت شناسی یا روانشناسی شخصیت یکی از شاخههای علم روانشناسی است که به مطالعه شخصیت افراد و تفاوتها و عوامل موثر در شخصیت میپردازد. در روانشناسی شخصیت به مطالعه مفهوم شخصیت، انواع آن، شباهتها و تفاوتهای موجود در شخصیت افراد و اثر آن بر روی رفتار و زندگی افراد پرداخته میشود. روانشناسان شخصیت را متاثر از عوامل زیادی از جمله محیط، عواطف و رفتار افراد میدانند. یکی از پرکاربردترین و جذابترین بخشهای علم روانشناسی شخصیت، نظریههای شخصیتشناسی و تیپهای شخصیتی است.
در این نظریات افراد را بر اساس معیارهای مشخص به چند تیپ شخصیتی تقسیم میکنند و به کمک این تقسیمبندی سعی در درک و پیشبینی رفتار و اثرگذاری روی تصمیمات و رفتار این افراد دارند. از این علوم و نظریات در حوزه منابع انسانی در کسب و کارها و همچنین مذاکره و استعدادیابی و طراحی مسیر شغلی استفاده میشود. معمولا این شناخت از افراد به کمک تستهای شخصیتشناسی صورت میگیرد که به پژوهشگران کمک میکند تا از روی اطلاعاتی که توسط خود فرد به آنها داده میشود در باره شخصیت افراد قضاوت کنند.
از پرکاربردترین تستهای شخصیت شناسی می توان به آزمون MBTI، آزمون دیسک (DISC) و انیاگرام اشاره کرد که در حوزههای روانشناسی و منابع انسانی و مذاکره کاربرد دارند و پژوهشگران و مدیران منابع انسانی در کسب و کارهای بزرگ به کمک این ابزارها و تحلیل نتایج حاصل از آن میتوانند شخصیت، توانایی و استعداد افراد را شناسایی کرده و به بهترین نحو برای شکوفایی آن برنامهریزی کنند. اما تستهای شخصیت شناسی فقط مورد استفاده کارشناسان و پژوهشگران نیستند بلکه همه افراد جامعه میتوانند از آنها استفاده کنند. یکی از مهمترین کاربردهای تستهای شخصیت شناسی کمک به شما در انتخاب مسیر شغلی مناسب و کمک به بهبود تعاملات فردی شما با سایرین از طریق درک مدل شخصیتی آنهاست.
مکتبخونه به عنوان بزرگترین رسانه آموزشی ایران دورههای آموزش شخصیت شناسی را به کمک اساتید خبره در این حوزه تهیه کرده و در اختیار پژوهشگران حوزه روانشناسی و مدیران و کارشناسان منابع انسانی و سایر علاقهمندان این علم قرار دادهاست.
شخصیتشناسی به روش انیاگرام یکی از انواع روشهای شخصیتشناسی است. به جز این روش، روشهای معروف دیگری مانند روش کتل، مایرز-بریگز (MBTI)، روش یونگ و ... نیز وجود دارند. شخصیتشناسی به روش انیاگرام و دیگر روشهای شخصیتشناسی در موقعیتهای بسیار زیادی به کار میروند. در حوزه توسعه فردی هر شخص اگر شخصیت خودش را به خوبی بشناسد و به نقاط قوت و ضعف خود اشراف پیدا کند میتواند تصمیمهای بهتری در راستای انتخاب مسیر شغلی و رشته تحصیلی مناسب خود بگیرد. شخصیتشناسی در حوزه منابع انسانی کمک میکند تا هنگام مصاحبه استخدامی تیپهای شخصیتی مختلف را به درستی بشناسیم و موقعیت شغلی مورد نظر هر فرد را بر اساس تیپ شخصیتیاش ارزیابی کرده تا بهترین تصمیم گرفته شود. در مذاکرات بین سازمانها برای عقد قراردادها نیز آشنایی با شخصیت هر فرد کمک میکند تا نقاط قوت و ضعف مذاکرهکنندگان مختلف را بشناسید و مثلا اگر با یک فرد جدی مذاکره میکنید، از شوخی کردن اجتناب کنید.
در ابتدا ممکن است شخصیتشناسی به روش انیاگرام روشی سخت و پیچیده به نظر برسد، اما اینگونه نبوده و انیاگرام مدلی بسیار ساده است. کافی است تا یک دایره بکشید و روی دایره 9 نقطه را با فاصله یکسان علامت گذاری کنید. نقاط را طوری از 1 تا 9 شمارهگذاری کنید که عدد 9 در بالاترین قسمت دایره قرار بگیرد. هر کدام از این نقاط با یک خط به دو نقطه دیگر متصل میشوند. نقاط 3، 6 و 9 به یکدیگر متصل شده و یک مثلث متساویالاضلاع را ایجاد میکنند. نقطه 1 به نقاط 4 و 7، نقطه 2 به نقاط 4 و 8، نقطه 4 به نقاط 1 و 2، نقطه 5 به نقاط 7 و 8، نقطه 7 به نقاط 1 و 5 و در نهایت نقطه 8 به نقاط 2 و 5 وصل میشوند. با اتصال این 9 نقطه به یکدیگر تصویر کلی مدل انیاگرام مشخص میشود، حال به بررسی این مدل میپردازیم.
در شخصیتشناسی به روش انیاگرام هر کدام از این 9 نقطه نشاندهنده یکی از تیپهای شخصیتی هستند و در واقع مدل انیاگرام تیپهای شخصیتی را به 9 دسته مجزا از هم تقسیم میکند. کاملا ممکن است که یک فرد شخصیتش را به بیشتر از یک تیپ شخصیتی نزدیک ببیند، اما در نهایت شخصیتشناسی به روش انیاگرام فقط یکی از این 9 تیپ شخصیتی را برای هر فرد انتخاب میکند. همچنین مدل انیاگرام تاکید میکند که شخصیت هر فرد در کودکی و بر اساس محیطی که در آن بزرگ میشود، شکل میگیرد و در بزرگسالی شخصیت یک فرد تغییر نمیکند. تنها خصوصیات اخلاقی جدیدی به یک فرد اضافه شده و یا خصوصیات اخلاقی آن شخص ضعیف و قوی میشوند.
ابزار DISC وسیلهای است برای شناخت نوع رفتار هر شخص. با شناخت نوع رفتار خود، هر کس میتواند روابط و تعامل بهتر و موثرتری در محیط زندگی شخصی و حرفهایی خود داشته باشد، حرفه متناسب با نوع رفتار خود انتخاب کند و رفتار دیگران را درک کند. این روش به طریقه ساده ولی موثر رفتار شما را تحلیل میکند و شما را یک قدم بطور کاربردی در خودشناسی جلو میبرد.
بر اساس مدل رفتاری DISC، رفتار شما ترکيبي از درصدهای مختلف کم و زياد چهار فاکتور D, I, S, C میباشد و تركيب اين فاكتورها است كه رفتار شما را تشكيل میدهد.
این مدل پیش فرضهایی هم دارا است که در اینجا به آنها اشاره میشود:
در این دوره علاوه بر شناخت مدل رفتاری خود و دیگران به قابلیت و مهارت تطبیق برای ایجاد یک ارتباط موثر میپردازیم. هر شخص توانايي و قابليت تطابق با هر مدل رفتاری را دارا میباشد. دوره خودشناسی توسط ابزار DISC دانش و مهارتی در اختيار شما قرار میدهد که بتوانید آگاهانه بنا به ضروريات و موقعيتها، خود را تطبيق دهيد.
طبق گزارش مجله کسب و کار هاروارد در سال ۲۰۱۵، مهارت ارتباط موثر مهمترین و تاثیرگذارترین مهارت، برای دستیابی به موفقیت است. به نظر میرسد توسعه مهارتهای ارتباطی– به ویژه مذاکره- از مهمترین اولویتهای افرادی است که خواهان پیشرفت و بهبود ابعاد مختلف زندگی خود هستند.
زمانی که در روابط روزانهی شخصی و شغلی، با پیش فرضهای ذهنی متداول خود با افراد برخورد میکنیم معمولا دچار تعارضات و سوتفاهمهای زیادی میشویم. احتمالا یکی از جذابترین و کاربردیترین مباحث ارتباطی، مبحث شخصیتشناسی است. استفاده از ابزار شخصیتشناسی MBTI که امروزه یکی از مطرحترین ابزارهای تیپشناسی در جهان است و در بیش از ۸۰ شرکت از ۱۰۰ شرکت برتر fortune100 مورد استفاده است به ما کمک میکند تا برای درک و شناخت صحیح از افراد در جلسات مذاکره، فروش، و همچنین رهبری و تیمداری بسیار قدرتمندتر از پیش عمل کنیم.
تاکنون میلیونها نفر در سراسر جهان از این ابزار بهره بردند. واحدهای منابع انسانی و روانشناسان پیرو مکتب یونگ نیز با بهرهگیری از آن به تصمیمگیری بهینه، حل تعارض و بهبود کار تیمی افراد کمک میکنند. MBTI افراد را به ۱۶ تیپ شخصیتی مختلف تقسیم میکند.
با تسلط بر MBTI میتوانید در زمان کوتاهی تیپ شخصیتی افراد را تشخیص دهید و فرایند متقاعدسازی آنها را بسیار ساده تر طی کنید .تسلط بر MBTI نه تنها در مذاکرات حرفهای، بلکه در روابط روزانه نیز به شما کمک میکند تا تعاملات اثربخشتری داشته باشید. همچنین با یافتن تیپ شخصیتتان مسیر تحصیلی و شغلی مناسبتان را شناسایی خواهید کرد و استعدادهایتان را کشف میکنید.
اگر صاحب کسب و کار هستید در این دوره خواهید آموخت چگونه تیپ شخصیتی مشتریان خود را تشخیص دهید و برنامهی بازاریابی و تبلیغاتتان را بهبود دهید.
مدرس این دوره علاوه بر استفاده از معتبرترین وبه روزترین منابع در طراحی این درس، با بهرهگیری از مثالها و نمونههای کاملا کاربردی که حاصل تجربیات مشاوره و تدریس ایشان است، به شکلی ساده و روان به تدریس مباحث پرداخته است.
همچنین دورهی MBTI مکتبپلاس به گونهای طراحی شده تا برای افرادی که تا کنون مطالعات متمرکزی در این حوزه نداشتند نیز مفید باشد.