همان­‌طور‌که از عنوان دوره لرزه‌­شناسی و مهندسی زلزله مشخص است این دوره از دو بخش لرزه‌­شناسی یا Seismology و مهندسی زلزله یا Earthquake Engineering تشکیل می­‌شود. در زبان انگلیسی از دو واژه متفاوت Seismic و Earthquake برای بیان زلزله یا زمین‌­لرزه استفاده می‌شود و واژه Seismic لفظ کلی برای زلزله است و شامل همه زلزله‌­ها، چه زلزله‌­های با شدت کم و چه بزرگ است، اما واژه Earthquake به معنی زلزله­‌های بزرگ یا زلزله­‌هایی است که بر محیط ساخته شده ما اثر می­‌گذارند و می­‌توانند منجر به آسیب و خسارت در ساختمان­‌ها و شریان­‌های حیاتی شوند.

به همین دلیل به تخصص لرزه­‌شناسی Seismology می‌­گویند، تخصصی که علاقه‌مند به شناخت نحوه پیدایش زلزله­‌ها، انتشار امواج لرزه­ای در محیط و شناخت زمین است و در زیرشاخه زمین­‌شناسی و یا فیزیک زمین یا ژئوفیزیک قرار می­‌گیرد، برای رسیدن به این شناخت مطالعه همه زلزله‌­ها چه کوچک و چه بزرگ بر سنگ بستر و بر سطح زمین ضروری است. در مهندسی زلزله توجه به زلزله­‌های بزرگ یا همان Earthquake است، به‌همین‌دلیل این تخصص Earthquake Engineering نامیده می‌­شود، در حقیقت در تخصص مهندسی زلزله اثر زلزله بر محیط ساخته شده مورد مطالعه قرار می­‌گیرد

در آموزش رایگان لرزه‌شناسی و مهندسی زلزله چه مفاهیمی ارائه می‌شود؟

ابتدا مفهوم ریسک یا خطرپذیری (Risk) و اجزاء آن معرفی می‌­شوند. یکی از اجزا مهم ریسک زلزله، خطر (Hazard) است و بنابراین باید برآورد مناسبی از خطر لرزه­ا، جهت مدیریت ریسک و کاهش آن صورت پذیرد. فرایند برآورد خطر زلزله، تحلیل خطر زلزله نامیده می‌­شود که به روش قطعی انجام می­‌گردد، مراحل انجام این تحلیل به‌همراه مثال در چند جلسه ابتدایی این دوره به­‌صورت مبسوط آموزش داده خواهد شد

پس از آن طریقه اندازه­‌گیری شدت و بزرگای زمین‌لرزه‌­ها که مقیاس‌­های کیفی و کمی اندازه‌­گیری زلزله‌­ها هستند، یافتن کانون و عمق کانونی زلزله­‌ها مورد بحث قرار خواهد گرفت. لرزه‌­نگارها و شتاب‌نگارها ابزارهایی هستند که برای ثبت زلزله­‌ها استفاده می‌­شوند، کاربرد این ابزارها و تفاوت‌های آن‌­ها مطرح خواهد شد.

ویژگی‌­های خاص زلزله­‌های نزدیک گسل و اثر حوزه نزدیک و جهت‌پذیری از موارد مورد بحث در این دوره است. پس از آن معیار­های شدت زلزله مورد بحث قرار می­‌گیرند، معیارهایی مثل بیشینه شتاب، بیشینه سرعت، بیشینه تغییرمکان، مدت زمان زلزله و روش‌های برآورد آن و پس از آن معیار مهمی برای بیان زلزله که طیف پاسخ زلزله نامیده می­‌شود توصیف خواهد شد.

تعریف اساسی طیف ارتجاعی پاسخ­‌های تغییرمکان، سرعت و شتاب و مقادیر شبه سرعت و شبه شتاب نیز مورد بحث قرار می‌گیرد. بیان تحریک زلزله در حوزه فرکانس با استفاده از تبدیل فوریه نیز از مباحث مهم در مهندسی زلزله است که از مباحث دیگر مورد اشاره در این درس است. مفهوم چگالی طیفی از موارد مهم در حوزه مهندسی زلزله و به‌خصوص ارتعاشات تصادفی است، به‌همراه تعریف مفهوم طیف سفید، چگالی طیفی کانایی تاجیمی مورد اشاره قرار خواهند گرفت.

هرچند مفاهیم مهندسی زلزله و دینامیک سازه وابستگی بسیاری دارند و در برخی از دوره‌­ها این دو درس به‌نوعی همراه با یکدیگر و همزمان تدریس می­‌شوند، با‌توجه‌به ارائه دوره‌­های دینامیک سازه و دینامیک سازه پیشرفته به‌­صورت جداگانه در این دوره صرفاٌ مبانی زلزله­‌شناسی و مهندسی زلزله مورد بحث قرار گرفته است. مخاطب این دوره مهندسین عمران، سازه، زلزله و ژئوتکنیک و مهندسین حرفه‌­ای در صنعت ساخت‌و‌ساز هستند.