آموزش ارزش‌گذاری شرکت‌ها چه کاربردی دارد و چه نیازی به یادگیری این مبحث وجود دارد؟ استفاده از مفهوم و عبارت "خلق ارزش" بعد از بحران مالی سال 2008 ایالت متحده در ادبیات مالی از فراوانی بیشتری برخوردار شد به ویژه برای صندوق‌های سرمایه گذاری اختصاصی که پروژه‌ها و شرکت‌های هدف خود را با انتشار اوراق به شدت اهرمی کرده بودند.

ارزش‌گذاری یکی از مهم‌ترین ارکان علم مالی است، به همین دلیل روش‌های زیادی برای ارزش‌گذاری دارایی‌ها و شرکت‌ها در طول زمان به وجود آمده است. در یک کلام، ارزش‌گذاری برای پاسخ به این سوال (Economic value) اقتصادی می‌ارزد. 

هدف از یادگیری دوره آموزش اصول و فرآیند ارزش گذاری شرکت‌ها چیست ؟

هدف اصلیِ ارزش‌گذاری، تعیین ارزش فعلی یک شرکت یا استارتاپ است. همان‌طور که گفتیم، ارزش فعلی شرکت می‌تواند برابر با ارزش ذاتی، ارزش اقتصادی، ارزش بازار یا ارزش منصفانه آن باشد. حال این سوال پیش می‌آید که تعیین ارزش فعلی یک کسب و کار چه کاربردی دارد؟

شرکت‌ها در مراحل مختلف فعالیت خود نیازمند ارزش‌گذاری دقیق هستند. برخی کسب‌وکارهای نوپا در ابتدای فعالیت خود برای جذب سرمایه و برخی شرکت‌های متوسط و بزرگ در هنگام ادغام و یا تملیک باید ارزش‌گذاری شوند. برخی از مهم‌ترین دلایل ارزش‌گذاری شرکت‌ها به شرح زیر است:

• یافتن ارزش معامله

هنگامی که فرد یا نهادی قصد خرید شرکتی را داشته باشد، باید ارزش منصفانه یا همان ارزش معامله‌ی آن تعیین شود. ارزش معامله در واقع قیمتی است که هر دو طرف معامله بر سر آن توافق دارند. ارزش معامله‌ی شرکت می‌تواند کم‌تر یا بیش‌تر از ارزش ذاتی آن باشد که به کمک ارزش گذاری دقیق می‌توان آن را تعیین کرد.

• جذب سرمایه

شرکت‌ها در زمان جذب سرمایه، برای تعیین سهم سرمایه‌گذار باید ارزش‌گذاری شوند. زیرا سهم سرمایه‌گذار بر اساس نسبت سرمایه‌ی وارد شده به شرکت تقسیم بر ارزش پس از جذب سرمایه شرکت تعیین می‌شود.
برای مثال فرض کنید ارزش یک استارتاپ پیش از جذب سرمایه برابر با ۸ میلیارد تومان باشد. در صورتی که یک سرمایه‌گذار به میزان ۲ میلیارد تومان در استارتاپ سرمایه‌گذاری کند، ارزش پس از جذب سرمایه‌ی استارتاپ برابر با ۱۰ میلیارد تومان خواهد شد. در نتیجه سرمایه‌گذار به نسبت سرمایه‌ای که به استارتاپ تزریق کرده (۲ میلیارد تومان) تقسیم بر ارزش استارتاپ پس از جذب سرمایه (۱۰ میلیارد تومان) صاحب ۲۰% از سهام استارتاپ خواهد شد.

• ادغام و تملیک

ادغام، زمانی رخ می‌دهد که دو شرکت، به دلیل هم‌افزایی از منظر گسترش فعالیت‌ها، کاهش هزینه‌ها و دلایل دیگر به یک شرکت تبدیل شوند. تملیک به حالتی گفته می‌شود که یک شرکت، اکثر یا تمام سهام شرکت دیگری را خریداری کرده تا کنترل آن شرکت را بر عهده بگیرد.

در زمان ادغام و تملیک شرکت‌ها، برای مشخص شدن ارزش معامله یا سهم دو طرف، لازم است شرکت‌ها ارزش‌گذاری شوند. گاهی اوقات در زمان ادغام و تملیک شرکت‌ها، طرفین برای پرداخت بهای معامله به جای پرداخت پول نقد از واگذاری سهام استفاده می‌کنند. در این حالت برای آن که بتوان ارزش دقیق سهم هر شرکت را حساب کرد، باید شرکت‌ها را ارزش‌گذاری کرد.

• همکاری مشترک

در زمانی که دو یا چند شرکت با هدف هم‌افزایی برای به اشتراک گذاری منابع خود با هم توافق می‌کنند، ارزش‌گذاری شرکت‌ها پیش‌نیاز فرایند تعیین سهم و میزان مشارکت طرفین است.

• ارزیابی استراتژی شرکت 

از آن جایی که هدف نهایی شرکت‌ها، افزایش ثروت سهامداران است،‌ ارزیابی تاثیر استرات‍ژی‌های شرکت بر قیمت سهام آن بسیار حائز اهمیت است. ارزش‌گذاری ابزاری است که با استفاده از آن می‌توان تاثیر هر نوع تغییر در استراتژی شرکت‌های تولیدی و یا خدماتی را ارزیابی نمود.

استرات‍ژی‌های سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها می‌توانند منبع خلق ارزش یا ایجاد هم‌افزایی برای آن‌ها باشد که در نهایت بر ارزش افزوده ایجاد شده برای سهامداران اثرگذار است.

• مدیریت فعال پرتفوی سهام و دارایی‌ها

 ارزش‌گذاری از جمله ابزارهایی است که نقش مهمی در مدیریت پرتفوی برای سرمایه‌گذاران فعال ایفا می‌کند. آگاهی از ارزش ذاتی سهام موجود در پرتفوی معاملاتی و تنظیم استراتژی‌های سرمایه‌گذاری بر اساس آن به سرمایه‌گذاران کمک خواهد کرد تا با مطالعه و انتخاب سهام مناسب و با قیمت پایین‌تر از ارزش ذاتی، بازدهی مناسبی را برای سبد خود ایجاد کنند.

تحلیل‌گران بنیادی که به دنبال مدیریت فعال سبد خود هستند، ‌با تکیه بر خصیصه‌هایی نظیر چشم انداز رشد شرکت،‌ عامل ریسک و جریان‌های نقدی آتی بر اساس پیش‌بینی‌ها، اقدام به سرمایه‌گذاری می‌نمایند.

• وثیقه وام‌ها

بانک و سایر وام‌دهندگان، ‌متصدی عملیات ارزش‌گذاری دارایی جهت وثیقه وام می‌باشند. آن‌ها به دنبال بدست آوردن ارزش بازار دارایی جهت برآورد میزان مبلغ وام با توجه به نسبت وام به ارزش می‌باشند. این نهادها با حصول اطمینان از اینکه دارایی‌ها دارای ارزش کافی به عنوان وثیقه می‌باشند،‌ اقدام به دادن تسهیلات می‌نمایند.

• حداقل قیمت در مناقصات یا شرکت در مزایده

زمانی که یک نهاد دولتی یا غیر دولتی اقدام به فروش بخشی از دارایی‌های مالی و یاغیر مالی خود به شکل مناقصه و مزایده می‌کند،‌ آگاهی از ارزش بازاری آن به عنوان یک راهبر و راهنما برای فروش دارایی خود و ایجاد منفعت برای شرکت بسیار اهمیت دارد. ارزش‌گذاری روشمند راهی برای حفظ منافع آن‌ها به شمار می‌رود.

•  ارائه شاخص ارزیابی عملکرد

یکی از اهداف ارزش‌گذاری شرکت بدست آوردن اطلاعاتی در خصوص فعالیت موسسات اقتصادی و عملکرد مدیران به عنوان یک شاخص می‌باشد. تجزیه و تحلیل نسبت‌های مالی به شکل طبقه بندی نسبت‌های نقدینگی،‌ عملیاتی، ‌سودآوری و بازار نیز به عنوان بخشی از فرآیند ارزش‌گذاری، می‌تواند منجر به آگاهی مدیران و سرمایه‌گذاران از عملکرد مدیریت و بخش مالی آن موسسه گردد.

دوره آموزش اصول و فرآیند ارزش‌گذاری شرکت‌ها مناسب چه کسانی است؟

• تحلیل گران مالی
•  تحلیل گران تجارت
•  سرمایه گذاران خطرپذیر
• متخصصان سهام خصوصی
• کارآفرینان تازه کار
•  تحلیلگران حقوق صاحبان سهام
• مدیران مالی
•  سرمایه گذاران

بعد از فراگیری دوره آموزش اصول و فرآیند ارزش‌گذاری شرکت‌ها چه مهارت‌هایی کسب خواهید کرد؟

• می‌توانید یک مدل ارزیابی کامل از هر شرکتی بسازید
• گزارش سالانه هر شرکتی را تجزیه و تحلیل کنید
• صورت‌های مالی تاریخی هر شرکتی را بسازید
• پیش بینی صورت‌های مالی آینده هر شرکتی
• تجزیه و تحلیل ارزیابی را در هر شرکتی انجام دهید
• تجزیه و تحلیل حساسیت برآورد ارزیابی را انجام دهید

پیش‌نیاز دوره اصول و فرآیند ارزش‌گذاری شرکت‌ها چیست؟

پیش‌نیاز این دوره توانایی تحلیل و برآورد صورت‌های مالی است. زیرا طی این دوره فرض می‌شود صورت‌های مالی برآورده شده در دسترس بوده و صرفا بر متدهای ارزش‌گذاری و تخمین پارامترها تمرکز خواهد شد. هر چند می‌توان پس از فراگیری روش‌های ارزش‌گذاری دانش تکمیلی در خصوص تحلیل بنیادی سهام را نیز کسب کرد.

• فصل اول: مفاهیم پایه
• فصل دوم: تخمین ارزش 
• فصل سوم: تخمین هزینه سرمایه
• فصل چهارم: پیش‌بینی صورت های مالی
• فصل پنجم: چارچوب گزارش ارزشگذاری

• فصل اول: مفاهیم پایه

ارزش فعلی خالص (NPV)؛ نرخ بازده داخلی (IRR). این رویکردها، پایه‌های تصمیمات سرمایه‌گذاری هستند. با یادگیری آن‌ها، می‌توانید دلیل تصمیمات خاص سرمایه‌گذاری در سازمانتان را بهتر درک کنید؛ با اطمینان بیشتری در تصمیمات مالی شرکت کنید و البته تصمیم‌های درست‌تری هم بگیرید!

چرخه عملیاتی، به تعداد روزهای مورد نیاز برای انجام عملیات‌های یک کسب‌وکار (دریافت، فروش، جمع‌آوری پول) گفته می‌شود. این چرخه اطلاعات مهمی درمورد کارایی یک کسب و کار ارائه می‌کند.

از لحاظ حسابداری و مدیریت مالی بدین صورت می‌شود که باید ابتدا به صورت مجزا چرخه وصول مطالبات، چرخه موجودی مواد و کالا و در آخر چرخه پرداخت بدهی‌ها محاسبه شود، پس از محاسبه‌ی هریک از این چرخه‌ها می‌توان چرخه‌ی عملیاتی را بدست آورد.

برای تحلیل چرخه عملیاتی باید هزینه یک روز از چرخه بدست آید، پس از محاسبه هزینه روزانه چرخه‌ی عملیاتی، مشخص می‌شود که کاهش چرخه‌ی عملیاتی به چه میزان اهمیت دارد و که با رشد شرکت ارتباط تنگاتنگی دارد.

فصل دوم: تخمین ارزش 

ارزش‌گذاری یکی از مهم‌ترین ارکان علم مالی است، به همین دلیل روش‌های زیادی برای ارزش‌گذاری دارایی‌ها و شرکت‌ها در طول زمان به وجود آمده است. یک دارایی،شرکت یا کسب‌وکار گفته می‌شود.

جلسه دوم: خلق ارزش در شرکت و تفاوت سود اقتصادی با سود حسابداری

جلسه سوم: اصول بنیادی ارزش‌گذاری

 جلسه چهارم: تخمین ارزش با مدل جریانات نقد آزاد در اکسل، تخمین ارزش پایانی، تخمین نرخ رشد 

جلسه پنجم: محرکه‌های ارزش و عوامل کلیدی تعیین ارزش، تحلیل حساسیت و شبیه‌سازی در اکسل

جلسه ششم: تخمین ارزش حقوق صاحبان سهام

فصل سوم: تخمین هزینه سرمایه

تخمین ارزش روز بدهی‌ها تقریبا جزو سخت‌ترین اقدامات در مبحث ارزش‌گذاری است. در تخمین ارزش روز بدهی‌ها می‌بایست به سوالات زیر پاسخ داد:

کدام بدهی‌ها می‌بایست در تخمین هزینه سرمایه مورد استفاده قرار گیرند؟

آیا ساختار بدهی فعلی شرکت در تخمین هزینه سرمایه استفاده شود یا ساختار بدهی هدف (برنامه‌ریزی شده، تخمینی یا فرضی)؟

عمر بدهی‌های شرکت متناهی در نظر گرفته شوند یا نامتناهی؟

جلسه هفتم: اصول تخمین هزینه سرمایه، مدل‌های تخمین نرخ بازده مورد انتظار، تخمین بتا، مدل‌های رایج تخمین هزینه سرمایه، بتای اهرمی و غیراهرمی، بتای صنعت در اکسل

فصل چهارم: پیش‌بینی صورت‌های مالی

هدف از پیش‌بینی ترازنامه، تعیین نیازهای مالی جهت تحقق اهداف تبین شده است، به طوری که حجم دارایی‌ها و بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام دوره مالی بعد، تعیین می‌شود.

مدیر مالی برای پیش‌بینی حجم دارایی‌ها ، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام به شناخت عواملی که برحجم این عناصر اثر می‌گذارند، نیاز دارد. در تعیین حجم دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام، فروش به عنوان مهم‌ترین عامل تلقی می‌گردد.

واحدهای انتفاعی متناسب با افزایش فروش خود، الزاما باید حجم دارایی‌های خود را تغییر دهند. افزایش در حجم دارایی‌ها، الزاما منجر به افزایش بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام خواهد شد. بنابراین اولین قدم در پیش‌بینی ترازنامه، پیش‌بینی فروش و به عبارت دیگر پیش‌بینی وضعیت سودآوری دوره مالی آتی واحد انتفاعی است.

جلسه هشتم: فرآیند پیش‌بینی صورت‌های مالی، ترتیب پیش‌بینی اقلام، ایجاد موازنه در ترازنامه در اکسل

فصل پنجم: چارچوب گزارش ارزش‌گذاری

جلسه نهم: بررسی نمونه گزارش‌های ارزش‌گذاری و نقد گزارش‌ها

جلسه دهم و یازدهم: اشتباهات رایج در ارزش‌گذاری