سجاد شکوهیار
امیرحسین دلاور
انتشارات دیجیتال آریا گستر افزار
Dennis Taylor
علیرضا حیدری
حسین عابدی
ایرج چائی اصل تبریزی
ایرج چائی اصل تبریزی
حمید اخوان
Nicky Bull - Prashan Karunaratne - Yvonne Breyer
مهدی شمشیری
سجاد شکوهیار
مهدی شمشیری
آموزش اکسل از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا به افراد این امکان را میدهد که مهارتهای مؤثر در مدیریت دادهها، انجام محاسبات مالی، و تحلیل دقیق اطلاعات را پیدا کنند. با یادگیری اکسل، افراد قادر به بهبود کارهای روزانهشان شده و سرعت و دقت در انجام وظایف افزایش مییابد. این نرمافزار ابزاری قدرتمند در بهبود بهرهوری فردی و تیمی بوده و با امکانات فراوانی که در اختیار کاربران قرار میدهد، این اهداف به راحتی قابل دستیابی است. از این رو، آموزش اکسل به عنوان یک مهارت اساسی در محیط کار و تحصیلات محسوب میشود که توانایی افراد را در انجام وظایف گوناگون به شکل چشمگیری بهبود میبخشد و به آنها این امکان را میدهد که با چالشهای پیچیدهتر نیز مواجه شوند.
اگر بخواهیم به زبان ساده بازگو کنیم، اکسل یک جدول خیلی بزرگ با سطرها و ستونهای بسیار زیاد است که شما میتوانید برای دسته بندی و برنامه ریزی هر چیزی از آن استفاده کنید. در اصل اکسل نوعی نرمافزار صفحهگستردهای است که توسط شرکت مایکروسافت ارائه شده و برای مدیریت دادهها، انجام محاسبات و ایجاد جداول و گزارشهای مالی استفاده میشود. این برنامه امکانات متنوعی از جمله فرمولها، توابع محاسباتی و گرافیکی را فراهم میکند و به کاربران امکان میدهد تا بهبود بهرهوری در وظایف روزمره و تجزیه و تحلیل دادهها را تجربه کنند. از اکسل برای مدیریت اطلاعات شخصی گرفته تا پروژههای پیچیده در محیط کسب و کار، این نرمافزار یک ابزار کلیدی در جهت ساخت و مدیریت دادهها و اطلاعات متنوع محسوب میشود.
مهم ترین کاربرد اکسل این است که شما میتوانید هر اطلاعاتی را که بخواهید به صورت طبقه بندی شده در آن ذخیره کنید. هر شغلی که داشته باشید، اکسل برای شما کاربرد بسیار زیادی دارد. برای مثال : اگر یک خانم خانهدار باشید میتوانید از اکسل برای لیست کردن خرج و مخارج و قیمت خریدهای ماهیانه خود؛ به همراه درج تاریخ استفاده کنید.
اگر یک فروشنده باشید، میتوانید از این برنامه برای ثبت کردن تمامی اطلاعات مشتریان خود به همراه تاریخ استفاده کنید.
اگر یک پزشک باشید هم این برنامه برای شما کاربرد فراوانی دارد. میتوانید از آن برای ثبت اطلاعات، شماره پرونده و تاریخ مراجعه بیماران خود استفاده کنید.
اگر یک معلم یا استاد دانشگاه باشید، اکسل برای شما مخصوصا در دوران شیوع ویروس کرونا که کلاسها به صورت مجازی برگزار میشوند و شما باید اطلاعات و شماره همراه دانش آموزان یا دانشجویان خود را داشته باشید؛ بسیار مفید است.
اگر یک حسابدار باشید، میتوانید با استفاده از این نرم افزار حرفهای، علاوه بر ثبت اطلاعات و اعداد و ارقام مربوط به پروژههای خود، محاسبات مالی آنها را نیز به صورت دقیق انجام داده و حتی از اطلاعات به دست آمده، جدول و نمودار تهیه کنید.
شما نه تنها میتوانید از این برنامه برای ثبت اطلاعات استفاده کنید؛ بلکه میتوانید لینکهای مورد نظر خود را نیز در آن ذخیره کرده تا هر زمانی که نیاز داشتید، به راحتی به آنها دسترسی پیدا کنید. از دیگر کاربردهای اکسل میتوان به تحلیل دادهها اشاره کرد. یعنی شما میتوانید پس از ذخیره اطلاعات، با استفاده از امکانات مختلف این برنامه؛ آنها را به صورت حرفهای تحلیل کنید. فوق العاده نیست؟
در کل میتوان کاربردهای اکسل را به صورت زیر خلاصه کرد:
اصطلاحاتی که باید در آموزش اکسل آشنا شوید عبارتند از :
قدم بعدی در آموزش اکسل؛ آشنایی با تبها و کاربردهای آنها بوده که در زیر فهرست شدهاند:
این تب دارای 11 قسمت مختلف با کاربردهای متفاوت است که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت.
یکی از پرکاربرد ترین تبهای اکسل Home است. این تب نیز دارای بخشهای مختلفی است که عبارتند از :
این تب به طور کامل مربوط به فرمولها و راههایی برای سادهتر نوشتن و حل کردن فرمولها و توابع است.
تسلط بر فرمولهای پایهای اکسل برای مهارتآموزی در تجزیه و تحلیل مالی بسیار مهم است. مایکروسافت اکسل یک نرمافزار استاندارد صنعت در تجزیه و تحلیل دادهها محسوب میشود. برنامه صفحه گسترده مایکروسافت همچنین یکی از نرمافزارهای موردعلاقه بانکداران سرمایهگذاری و تحلیلگران مالی در پردازش دادهها در پردازش داده، مدلسازی مالی و ارائه است. فرمولها و توابع دو روش اساسی برای انجام محاسبات در اکسل هستند.
یک فرمول در اکسل عبارتی است که با مقادیر در محدوده یک یا چند سلول کار میکند. از طرفی دیگر توابع در اکسل فرمولهای از پیش تعریفشده هستند. این دسته از فرمولها نامهای خاصی دارند و عمل مشخصی را در ریاضی انجام میدهند. با مشاهده فیلم آموزش فرمولها در اکسل مکتبخونه میتوانید مهمترین فرمولهای اکسل را به سرعت بیاموزید.
فرمولهای اساسی اکسل که معمولاً برای انجام تمامکارها باید به آنها مسلط باشید، عبارتاند از:
اولین فرمولی که باید در اکسل یاد بگیرید، تابع جمع است. با کمک این تابع میتوانید مقادیر انتخابشده ستونها یا ردیفهای خاصی را با هم جمع کنید. این تابع بدین شکل نوشته میشود:
=SUM(number1, [number2], …)
تابع AVERAGE میتواند میانگینهای ساده دادهها مانند میانگین تعداد سهامداران در یک مجموعه سهام مشخص را به شما بدهد. این تابع بدین شکل نوشته میشود:
=AVERAGE(number1, [number2], …)
تابع COUNT تمام سلولهای محدوده داده شده را که فقط مقادیر عددی دارند، میشمارد. نحوه نوشتن این تابع بدین صورت است:
=COUNT(value1, [value2], …)
تابع COUNT(A:A) تمام مقادیر عددی ستون A را میشمارد. برای استفاده از این تابع باید محدوده داخل فرمول را برای شمارش سطرها تنظیم کنید.
تابع COUNTA مشابه تابع COUNT عمل میکند. تنها تفاوت این دو تابع در این است که تابع COUNTA تمام سلولها به جز سلولهای خالی را میشمارد. نوشتن این تابع به شکل زیر است:
= COUNTA(value1, [value2], …)
زمانی که بخواهید دادههای خود را بر اساس منطق داده شده مرتب کنید، میتوانید از تابع IF استفاده کنید. بهترین قسمت استفاده از IF اینجاست که شما میتوانید فرمولهایی را داخل آن قرار دهید و با آنها کار کنید. تابع IF را به شکل زیر میتوانید بنویسید:
=IF(logical_test, [value_if_true], [value_if_false])
تابع TRIM یکی از توابع متنی اکسل است که اطمینان حاصل میکند توابع شما دارای فضای خالی نباشد؛ بنابراین این تابع تمام فضاهای خالی اضافی را پاک میکند. TRIM برخلاف توابع دیگر که روی محدودهای از سلولها کار میکند، تنها روی یک سلول اعمال میشود. این تابع بدین شکل نوشته میشود:
=TRIM(text)
توابع MAX & MIN در یافتن بیشترین و کمترین تعداد در محدودهای از مقادیر استفاده میشود. این تابع به شکل زیر نوشته میشود:
=MIN(number1, [number2], …)
=MAX(number1, [number2], …)
یک فرمول آرایه به شما این امکان را میدهد که چندین محاسبه را همزمان انجام دهید. همچنین با کمک این تابع میتوانید یک یا چند محاسبه را چندین بار در یک محدوده سلول انتخابشده انجام دهید. مقادیر استفاده شده در این فرمولها میتوانند بهصورت مقادیر موجود در یک ردیف، یک ستون یا یک ماتریس (تعدادی سطر و ستون) ظاهر شوند.
توابع متنی از پرکاربردترین توابع در اکسل هستند که انواع متفاوتی دارند. این توابع را میتوان در پنج دسته کلی تقسیمبندی کرد. توابع جداسازی و یکپارچهسازی متون، توابع ویرایش متن، توابع جستجو و جایگزینی، توابع تبدیل عدد و متن و سایر توابع متنی از جمله این دستهها هستند. کاربرد هر کدام از این توابع را از نام آنها میتوانید درک کنید. برای کار با آنها میتوانید از دوره آموزش اکسل مکتبخونه کمک بگیرید.
تابع TIME یک تابع داخلی است که به شما این امکان را میدهد تا یکزمان را با اجزایی مانند ساعت، دقیقه و ثانیه ایجاد کنید. این تابع زمانی مفید است که بخواهید یکزمان مناسب را داخل فرمول دیگری قرار دهید. برای ایجاد تابع زمان کافی است بدین شکل عمل کنید:
=TIME (hour, minute, second)
همانطور که میدانید hour به ساعت، minute به دقیقه و second به ثانیه اشاره دارد.
VLOOKUP یک تابع اکسل برای دریافت دادهها از یک پایگاه داده با استفاده از یک شناسه منحصربهفرد است؛ بنابراین برای کار با این تابع به یک پایگاه داده نیاز دارید که دادههای آن با یک ID یا شناسه منحصربهفردی از هم متمایز شده باشند. تابع VLOOKUP شامل چهاربخش زیر است:
VLOOKUP(lookup_value,table_array,col_index_num,range_lookup)
چگونگی کار با این تابع مهم و بهدستآوردن نتیجه آن را میتوانید در دوره آموزش اکسل یاد بگیرید. علاوه بر توابعی که در این قسمت ذکر شد، توابع پرکاربرد و مهم دیگری هم در اکسل وجود دارد که میتواند کار شما را در تمام زمینهها سبکتر و سریعتر کند.
ماکرو در اکسل مجموعهای از دستورالعملهاست. بعد از ماکرونویسی، اکسل این دستورات را بهصورت مرحلهبهمرحله روی هرکدام از دادههایی که به آن داده میشود، اجرا میکند. بهعنوان مثال شما میتوانید یک ماکرو بنویسید که یک عدد را بگیرد، آن را با دو جمع کند، در پنج ضرب کند و قدر مطلق آن را برگرداند. ماکروها در صرفهجویی در زمان بسیار مفید هستند. چرا که شما یکبار دستورات موردنظر خود را مینویسید. سپس اکسل تمام دستورات را بهصورت اتوماتیک انجام میدهد. ماکرو میتواند بهصورت قالببندی دادههای خام، فیلترکردن و مرتبسازی اطلاعات یا اعمال سریهای یکسانی از توابع و عملیات روی برگههای اکسل باشد.
VBA مخفف Visual Basic for Applications و یک زبان برنامهنویسی مایکروسافت برای اکسل و سایر برنامههای مجموعه آفیس مانند ورد و پاورپوینت است. تمام برنامههای آفیس دارای یک زبان برنامهنویسی مشترک هستند. دو روش برای ماکرونویسی در اکسل وجود دارد: استفاده از Macro Recorder و دیگری Visual Basic Editor.
روش اول بسیار ساده است و نیازی به داشتن دانش کدنویسی VBA ندارد. در این روش بعد از فعالکردن ضبط کننده، اکسل تمام مراحل انجامشده توسط کاربر را ضبط کرده و آن را بهعنوان یک «فرایند» ذخیره میکند. این فرایند همان ماکرو نام دارد. دومین و قدرتمندترین روش ایجاد ماکرو اکسل استفاده از کدنویسی VBA است. برای دسترسی به پنجره VBA فقط کافی است دو دکمه Alt و F11 را در برنامه آفیس فشار دهید. در این زمان، پنجرهای متشکل از چندین بخش برای شما نمایش داده میشود. در قسمت بالا سمت چپ این پنجره یک ساختار درخت مانند مشاهده میکنید. قسمت پایین سمت چپ به کادر ویژگیها اختصاص داده شده و دو قسمت دیگر مربوط به بخش کدگذاری و اشکالزدایی هستند.
بخش کدگذاری جایی است که ایجاد ماکرو، کدگذاری و ذخیرهسازی در آن انجام میشود. پس از نوشتن و ذخیره کد ماکرو، میتوانید آن را به تریگر خاصی در مدل اکسل ضمیمه کنید. با فشار دادن یک دکمه خاص در worksheet میتوانید ماکرو را فعال کنید. سادهترین راه برای اجرای یک ماکرو ضمیمه کردن آن به یک دکمه است.
اگر یک پایگاه داده با ورودیهای متعددی دارید، میتوانید دادهها را به نحوی فیلتر کنید که تنها اطلاعات مربوطه به شما نمایش داده شوند. سپس با حذف فیلتر میتوانید دوباره تمام دادههای خود را یکجا مشاهده کنید. برای استفاده از ابزار فیلتر در اکسل ابتدا باید دادههای موردنظرتان را انتخاب کنید. سپس مسیر زیر را طی کرده تا به فیلتر برسید:
Data> Sort and Filter> Filter
هنگام تجزیه و تحلیل دادهها، پنج روش معمول برای قراردادن فرمولهای اساسی اکسل وجود دارد. هر استراتژی مزایای خاص خود را دارد؛ بنابراین، قبل از عمیق شدن بیشتر در فرمولهای اصلی، خوب است که با این روشها آشنایی داشته باشید.
تایپ فرمول در سلول یا نوار فرمول سادهترین روش درج فرمولهای اساسی در اکسل است. این فرایند معمولاً با تایپ یک علامت مساوی و به دنبال آن نام تابع اکسل آغاز میشود.نرمافزار اکسل در این زمینه بسیار هوشمندانه عمل میکند؛ زیرا وقتی شروع به تایپ نام تابع میکنید، بهصورت اتوماتیک تابعهایی که با آن حروف شروع میشوند، نمایش داده میشود. با فشار دادن کلید tab میتوانید سایر توابع را درج کنید. اگر بهجای tab از enter استفاده کنید، معمولاً با یک خطای نام غیر معتبر با عنوان «?NAME#» آشنا میشوید. برای حل این خطا باید دوباره سلول موردنظر را انتخاب کرده و نام تابعتان را کامل کنید.
با استفاده از دیالوگ باکس اکسل میتوانید کنترل کاملی روی درج توابع داشته باشید. بدین منظور باید به تب Formulas بروید و اولین گزینه موجود در این تب یعنی Insert Function را انتخاب کنید. با انتخاب این گزینه دیالوگ باکسی برایتان ظاهر میشود که تمام تابعهایی که برای تکمیل تحلیل مالی خود به آنها نیاز دارید، در آن موجود است.
این گزینه کار شما را در یافتن فرمول موردنظرتان سریعتر میکند. برای پیداکردن این قسمت به تب Formula رفته و گروه موردنظر خود را انتخاب کنید. با کلیک روی آن گروه میتوانید لیستی از توابع را ببینید. اگر گروه موردنظر خود را در این تب مشاهده نکردید، روی گزینه More Functions کلیک کنید.
برای انجام سریعتر کارهای روزمره تابع AutoSum میتواند اولین گزینه انتخابی شما باشد؛ بنابراین به تب Home رفته و در گوشه سمت راست گزینه AutoSum را کلیک کنید. با کلیک روی فلش کوچک آن قسمت، میتوانید سایر فرمولهای پنهان را ببینید. AutoSum در اولین گزینه Formula بعد از Insert Function موجود است.
اگر میخواهید به طور مجدد در اکسل فرمولهایی را که اخیراً استفاده کردهاید تایپ کنید، باید به تب Formula بروید و سومین گزینه یعنی Recently Used را انتخاب کنید.
حال که به صورت کامل با فرمول نویسی در اکسل آشنا شدیم، به سراغ معرفی خطاهای موجود در اکسل میرویم. ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که بخواهید یک محاسبه را در اکسل انجام دهید و با خطاهای مختلفی رو به رو شوید، در این حالت باید چه کرد؟
خطاهای موجود در اکسل عبارتند از :
تا به حال با این خطا رو به رو شده اید؟ معمولا هنگامی که شما در فرمول نویسی، آدرسی را به اکسل میدهید که اشتباه است یا کلا وجود ندارد، این خطا رخ میدهد.
این خطا چه زمانی رخ میدهد؟ اجازه دهید با یک مثال برایتان توضیح دهم. فرض کنید که شما یک محسابه جمع در سلولهای A2 و B2 انجام داده اید و جمع این محاسبات در سلول C2 نوشته شده است و حالا در سلول B2 (که یکی از عناصر جمع است) به سلول C2 که محاسبه جمع در آن انجام شده، اشاره شده است. در این حالت این خطا رخ میدهد.
این خطا برای موقعی است که اکسل نمیتواند نام استفاده شده را تشخیص دهد.
شما زمانی شاهد این خطا خواهید بود که عدد به دست آمده در اکسل عجیب و غریب و غیر قابل قبول باشد. (مثلا بسیار کوچک یا بسیار بزرگ باشد)
در حالت کلی این خطا زمانی رخ میدهد که عدد وجود نداشته باشد. یعنی چه؟ برای مثال هنگامی که شما در حال فرمول نویسی هستید اما روی سلولی کلیک کرده اید که در آن عددی وجود ندارد و یا هنگامی که در فرمول نویسی دادهای که وارد کرده اید غیر از عدد باشد؛ این خطا رخ میدهد.
هنگامی که میزان ارقام نوشته شده در یک سلول از اندازه آن بزرگ تر باشد (از لحاظ عرض) این خطا رخ میدهد و تنها کاری که باید انجاد دهید این است که سلول مورد نظر را بزرگ تر کنید تا این خطا از بین برود.
وقتی که شما از سلولی استفاده کنید که سطر و ستون موجود در آن یکدیگر را قطع نکنند، این خطا رخ میدهد.
وقتی که شما یک عدد را تقسیم بر صفر کنید، این خطا رخ میدهد.
یادگیری اکسل اهمیت بسیاری در جوانب مختلف زندگی حرفهای و شخصی دارد. این نرمافزار، به فرد امکان میدهد تا مهارتهای مدیریت داده، محاسبات مالی، و تحلیل دقیق دادهها را بهبود بخشد. در محیط کسب و کار، آشنایی با اکسل به عنوان یک ابزار تجاری قدرتمند، به کارمندان کمک میکند تا وظایف خود را با دقت بالا و در زمان کوتاهتری انجام دهند. از طریق ایجاد جداول محاسباتی، گزارشهای مالی، و چارتهای گرافیکی، اکسل به مدیران اطلاعات لازم برای تصمیمگیریهای استراتژیک را فراهم میسازد.
یادگیری اکسل همچنین به افراد این امکان را میدهد که بهبود یابند و با چالشهای پیچیدهتر نیز مواجه شوند. از آنجایی که اکسل یک ابزار چندمنظوره است، افزایش مهارت در استفاده از آن توانایی افراد را در تجزیه و تحلیل دقیق و سریع دادهها تقویت میکند. این یادگیری، فرد را به عنوان یک فعال اطلاعاتی مؤثر و کلانتر در محیط کار و تصمیمگیریهای روزمره خود قرار میدهد.
در مقابله با چالشهای اقتصادی و فناوری، اهمیت یادگیری اکسل به عنوان یک مهارت اساسی برای افراد در هر حوزهای به وضوح ظاهر میشود. این مهارت باعث افزایش قابلیت رقابتی افراد در بازار کار میشود و آنان را در مسیر موفقیت حرفهای به جلوه میآورد.
بله، بهرهگیری از مهارتهای اکسل میتواند در ورود به بازار کار تأثیر مهمی داشته باشد. اکثر شرکتها و صنایع، از کارمندان خود در تمام سطوح سازمانی انتظار دارند که بتوانند با اطلاعات و دادهها به صورت حرفهای کار کنند. اکسل به عنوان یک ابزار قدرتمند در مدیریت داده، محاسبات مالی، و تجزیه و تحلیل دادهها، افراد را قادر میسازد که به بهبود بهرهوری و افزایش دقت در وظایف خود بپردازند.
همچنین، اشتغال به مهارتهای اکسل میتواند در ارتقاء مسیر حرفهای شخص کمک کند. از اطلاعات مالی تا گزارشهای تحلیلی، افراد میتوانند با استفاده از اکسل نشان دهند که چگونه میتوانند دادهها را به اطلاعات تبدیل کنند و تصمیمات استراتژیک را بهبود بخشند. این مهارت به افراد این امکان را میدهد که در حوزههای مختلف از بازار کار، از اداره تا تحقیق و توسعه، نقش موثری داشته باشند و به عنوان اعضای ارزشمند سازمانها شناخته شوند.
برای یادگیری اکسل، اولین گام مهم انتخاب منابع آموزشی مناسب است. منابع آموزشی آنلاین مانند ویدئوهای آموزشی در سایتهای معتبر، دورههای آموزشی تعاملی، و منابع الکترونیکی مفید هستند. همچنین، کتب و منابع چاپی نیز میتوانند یک منبع مفید برای یادگیری عمیقتر باشند. شروع با مفاهیم ساده و پیشرفت به سمت مباحث پیچیده تر میتواند بهترین روش باشد. در این راستا، انجام تمرینات عملی نیز اساسی است. با ایجاد جداول محاسباتی، فرمولها و تحلیل دادهها، میتوانید بهترین روشهای یادگیری را در عمل تجربه کنید. استفاده از مثالهای عملی و پروژههای کاربردی، مهارتهای شما را تقویت کرده و یادگیری عمیقتری را فراهم میکند.
علاوه بر این، شرکت در دورههای آموزشی حضوری یا آنلاین (مانند دورههای آموزش اکسل مکتب خونه) نیز میتواند یک راه موثر برای یادگیری اکسل باشد. در این دورهها، مدرسان ماهر و تجربی، به شما توضیحات جامع و راهنماییهای عملی ارائه میدهند و امکان مشارکت فعال شما در کلاسها و گفتگوهای گروهی را فراهم میآورند. به این ترتیب، یادگیری اکسل به یک تجربه تعاملی و جذاب تبدیل میشود و افزایش سرعت و کیفیت یادگیری شما را تضمین میکند.