از مقدماتی تا پیشرفته
رشتهی برق از رشتههای دانشگاهی سخت و پرطرفدار میان داوطلبین کنکور ریاضی است. افرادی که خواهان این رشته هستند، باید در نظر داشته باشند که مسیر تحصیلی دشواری را انتخاب کردهاند. لذا نیاز است تا با منابع مختلف آموزش دروس عمومی برق آشنا شده تا بتوانند تخصصهای مورد نیاز برای ورود به بازار کار این رشته را پیدا کنند.
رشتهی مهندسی برق Electrical engineering از رشتههای مهندسی است که به مطالعهی برق در سیستمهای مختلف (الکترومغناطیس و الکترونیک) میپردازد. مهندسی برق جزو رشتههای دشوار و بسیار پرطرفدار است.
رشتهی مهندسی برق در حال حاضر در چهار گرایش ارائه میشود. داوطلبان میتوانند با توجه به سلیقهی شخصی و ملاحظات بازار کار، در یکی از این گرایشها تحصیل داشته باشند. گرایشهای مهندسی برق عبارتند از:
• مهندسی برق قدرت
• مهندسی برق مخابرات
• مهندسی برق کنترل
• مهندسی برق الکترونیک
انتخاب گرایش، کار دشواری است. اگر رشتهی مهندسی برق را انتخاب میکنید، باید بدانید که تقریباً آموزش دروس عمومی برق بهطور مشابهی در هر چهار گرایش ارائه میشود. بنابراین آنچه برای انتخاب گرایش باید مد نظر قرار دهید، وضعیت بازار کار، فرصتهای شغلی، علاقهمندیهای شخصی، وضعیت درآمدی و غیره است. به عنوان مثال اگر به کار در شرکتهای فناوری و برنامهنویسی علاقهمند هستید، گرایش الکترونیک، انتخاب مناسبی خواهد بود.
گفته میشود رشتهی مهندسی برق سنگینترین دروس را در بین رشتههای مهندسی دارد. دروس رشته برق بیشتر در زمینهی ریاضیات و فیزیک هستند. لذا افرادی که سراغ رشتهی مهندسی برق میروند، میبایست زمینهی قوی در ریاضی و فیزیک داشته باشند. بهطور کلی واحدهای مهندسی برق در دورهی کارشناسی بهصورت زیر است:
• ۲۲ واحد دروس عمومی
• ۲۷ واحد دروس پایه
• ۵۳ واحد دروس تخصصی
• ۳۵ واحد دروس اختیاری
• ۳ واحد پروژه
• ۳ واحد کارآموزی
از بین این واحدها، دروس رشته مهندسی برق ترم اول تا حدود سال سوم دانشگاه به دروس عمومی و پایه اختصاص خواهد داشت.
دروس عمومی این رشته در ادامه ذکر شده است. دروس عمومی در بین تمام رشتههای مهندسی مشترک است.
• زبان فارسی
• زبان انگلیسی
• تربیت بدنی
• ورزش
• دانش خانواده و جمعیت
• مبانی نظری اسلام
• اخلاق اسلامی
• انقلاب اسلامی
• تاریخ و تمدن اسلامی
• آشنایی با منابع اسلامی
در ترمهای اولیه، مهندسین برق میبایست دروس پایه را بگذرانند. در زیر، لیست دروس پایه ذکر شده است. این دروس نیز در لیست دروس پایهی تمامی رشتههای مهندسی دیده میشود.
• ریاضی عمومی ۱
• ریاضی عمومی ۲
• فیزیک ۱
• فیزیک ۲
• آمار و احتمالات مهندسی
• محاسبات عددی
• معادلات دیفرانسیل
• مبانی کامپیوتر و برنامهسازی
• آزمایشگاه فیزیک ۱
• آزمایشگاه فیزیک ۲
• کارگاه عمومی
تمام گرایشهای مهندسی برق ملزوم به گذراندن واحدهای زیر خواهند بود. همانطور که ملاحظه میشود، بخش عظیمی از این دروس به مباحث فیزیک وابسته است.
• اقتصاد مهندسی
• زبان تخصصی
• مبانی مهندسی برق
• ریاضیات مهندسی
• مدارهای الکتریکی ۱
• مدارهای الکتریکی ۲
• الکترومغناطیس
• سیگنالها و سیستمها
• سیستمهای کنترل خطی
• الکترونیک ۱
• الکترونیک ۲
• ماشینهای الکتریکی ۱
• اصول سیستمهای مخابراتی
• تحلیل سیستمهای انرژی الکتریکی ۱
• سیستمهای دیجیتال ۱
• سیستمهای دیجیتال ۲
• آزمایشگاه مدارد و اندازهگیری الکتریکی
• آزمایشگاه ماشینهای الکتریکی ۱
• آزمایشگاه الکترونیک ۱
• آزمایشگاه سیستمهای کنترل خطی
• آزمایشگاه سیستمهای دیجیتال ۱
• آزمایشگاه سیستمهای دیجیتال ۲
• پروژه کارشناسی
• کارآموزی
بعد از آن، دروس تخصصی بسته به گرایش تحصیلی تعیین میشود. در ادامه، دروس تخصصی را به تفکیک هر گرایش را بررسی کردهایم.
دانشجویان رشته برق قدرت میبایست دروس زیر را بهطور تخصصی بخوانند. این دروس، افزون بر دروسی هستند که نام آن را در لیستهای قبلی نشان دادیم.
• ماشینهای الکتریکی ۳
• بررسی سیستمهای قدرت ۲
• عایقها و فشار قوی
• الکترونیک صنعتی
• اصول میکروکنترلرها
• رله و حفاظت
دانشجویان رشته مخابرات میبایست دروس زیر را بهطور تخصصی بخوانند.
• میدان و امواج
• آنتن
• فیلترها و سنتزها
• مخابرات دیجیتال
• ماکروویو
• مدارهای مخابراتی
دانشجویان رشته کنترل میبایست دروس زیر را بهطور تخصصی بخوانند.
• تحقیق در عملیات
• جبر خطی
• الکترونیک صنعتی
• سیستمهای کنترل دیجیتال و غیر خطی
• ابزار دقیق
• اتوماسیون صنعتی
• سیستمهای کنترل پیشرفته
دانشجویان رشته الکترونیک میبایست دروس زیر را بهطور تخصصی بخوانند.
• الکترونیک ۳
• تکنیک پالس
• معماری کامپیوتر
• مدارهای مخابراتی
• اصول میکروپروسسورها
فارغالتحصیلان رشتهی مهندسی برق بعد از گذراندن آموزش برق عمومی و دروس اختصاصی گرایش خود، میتوانند در قسمتهای مختلفی مشغول به کار شوند. به عنوان مثال افرادی که در گرایش مخابرات تحصیل کردهآند در قسمتهای مخابراتی سازمانهای مختلف مثل صدا و سیما، میتوانند کار کنند.
افرادی که آموزش مهندسی برق قدرت دیدهاند، در زمینههای نیروگاههای برق توانایی فعالیت را خواهند داشت. دانشآموختگان الکترونیک، در شرکتهای برنامهنویسی و طراحی برد جذب میشوند و افرادی که آموزش برق کنترل را گذراندهاند، در سازمانهای مختلف برای نظارت بر سیستمها شانس استخدامی دارند. در بین گرایشهای یاد شده، فرصتهای شغلی برای مهندسی برق کنترل بیشتر است. چراکه اکثر سازمانها و شرکتها به افرادی برای نظارت بر سیستمهای خود نیازمند خواهند بود.
بسیاری از افراد بعد از گذراندن دورهی کارشناسی، ترجیح میدهند تا بهجای ورود به بازار کار، در مقاطع بالاتر ادامه تحصیل دهند. خوشبختانه در ایران، فرصتهای فراوانی در اکثر دانشگاههای کشور برای ادامه تحصیل در رشتهی برق فراهم شده است.
یکی از مهمترین گزینهها، درآمد رشتهی مهندسی برق است. با توجه به فرصتهای شغلی زیاد این رشته، درآمد خوبی در بین مهندسین برق دیده میشود. با این حال اگر سطح درآمدی برایتان اهمیت زیادی دارد، توصیه میکنیم سراغ گرایش قدرت بروید. مهندسان قدرت، درآمد بهتری نسبت به سایر گرایشهای برق دریافت میکنند.
البته ناگفته نماند که میزان تخصص شما، مهارتهایی که کسب کردهاید و از همه مهمترین، سنوات تجربه کاری شما، نقش مؤثر و پررنگی در دریافتی شما خواهد داشت. پس انتظار نداشته باشید که بدون کسب تجربه و تخصصهای ضروری، رقم خوبی دریافت کنید.
برای ورود به بازار کار مهندسی برق، باید تخصصهای زیادی کسب کنید. مهندسی برق جزو رشتههای دشوار است و به آسانی نمیتوان در آن ورود کرد. اگر میخواهید مهندس برق شوید، باید در دانشگاههای معتبر پذیرفته شوید و آموزش دروس عمومی برق، دروس پایه، اصلی و تخصصی را بگذرانید. ممکن است به گذراندن دورههای فوق حرفهای در خارج از دانشگاه یا مؤسسهی علمی نیز نیاز داشته باشید.
برای کسب مهارتهای بهتر و کاربردی در این زمینه، میتوان از منابع کتاب، مقالات علمی معتبر، مجلات مربوطه، دورههای آموزشی، فیلم. غیره استفاده کرد. روشن است که کسب مهارتهای بیشتر به معنای دریافت فرصتهای شغلی بیشتر و پیشرفتهتر در این زمینه خواهد بود.
در نهایت، تأکید میکنیم که برای ورود به بازار کار حرفهای، چند سال سابقه کاری و تجربه کسب کنید. سازمانهای معتبر به استخدام و جذب افرادی علاقه نشان میدهند که مهارت، تخصص و تجربهی کافی در زمینهی فعالیتهای مهندس برق داشته باشند.
شما میتوانید در مکتب خونه دورههای کاملی برای آموزش مقدماتی برق و تخصصی گرایشهای مختلف آن پیدا کنید. دورههای مکتب خونه به گونهای تنظیم شده است که برای علاقهمندان با هر سطح یادگیری مناسب خواهد بود. در این دورهها، شما با تمام مهارتهای ضروری برای ورود به بازار کار به عنوان یک مهندس برق آشنا خواهید شد. کسب مدارک آکادمی مکتب خونه بعد از گذراندن دوره، به شما در ساخت یک رزومهی قوی و حرفهای کمک شایانی خواهد کرد.
سرویس سازمانی مکتبخونه، بستر رشد و توانمندسازی حرفهای کارکنان در مسیر توسعه فردی آنهاست.