آموزش سبک سورئالیسم، تکنیکها، موضوعات و رنگهایی را تعریف میکند که برای خلق نقاشیهای فراواقعی بهکار برده میشوند. ساعتهایی که ذوب میشوند، برگههای کتابی که رقصان در باد به شکل پرنده درمیآیند، حیواناتی با سر و نیمتنهی انسانی و غیره برخی از موضوعاتی هستند که در سبک سورئالیستی به چشم میخورند. البته مکتب سورئالیسم، تنها به نقاشی محدود نمیشود. آثار ادبی مانند شعر و رمان نیز میتوانند از این سبک پیروی کرده و هنری متمایز و خلاقانه بهوجود آورند.
سورئال در واقع یک جنبش فرهنگی است که در اوایل دههی ۱۹۲۰ آغاز شد. شروع این جنبش با ادبیات و سپس هنرهای بصری بود. سپس سبک فراواقعگرایی بهصورت یک جنبش فلسفی آغاز شد. طوری که هنرمندان بر این باور بودند که برای بیان حقیقت، نباید از منطق استفاده شود؛ بلکه باید به ذهن ناخودآگاه و رویا مراجعه کرد.
فراواقع گرایی یا سورئالیسم (surrealism) سبکی در نقاشی است. در این سبک، طرحها عجیب و غریب، دیوانهوار و فراواقعی هستند. بنابراین آنچه در نگاه اول از آثار مکتب سورئالیسم به چشم میآید، تخیلی و غیر واقعی بودن موضوعات آن است.
وقتی از مکتب سورئالیسم صحبت میشود، در حقیقت یک سبک هنری را بازگو خواهد شد. سبکی که به نقاشان میگوید چه رنگهایی، چه موضوعاتی و چه تکنیکهایی را باید بهکار بگیرند تا یک اثر سورئالیستی بسازند. البته این سبک در دیگر شاخههای هنر (مثل شعر و ادبیات) نیز ویژگیهای مشخص آن را بازگو میکند.
در مکتب سورئالیسم توجه ویژهای به ضمیر ناخودآگاه و قدرت تخیل هنرمند میشود. این روان و تخیل ذهنی نقاش است که میتواند فارغ از تمام چهارچوبهای عقلگرایی، حرکت کرده و یک اثر جدید بسازد. خواه یک تابلوی نقاشی باشد یا کلمات و یا هر چیز دیگری.
اگر با سبکهای مختلف هنری آشنا باشید، حتماً واژههایی مثل سورئالیسم و رئالیسم را شنیدهاید. رئال به معنای واقعی و سورئال به معنای فراواقعی است. دقت کنید که که سورئال به معنای غیرواقعی یا توهم نیست؛ بلکه واقعیات به زبانی فراواقعیت ترسیم میشوند.
پس مهمترین تفاوت در آثار سبک رئال و سورئال، در شیوهی انتقال مفهوم است. در آثار رئال، هنرمند میکوشد تا با کلمات و تصاویر مستقیم، مفهوم را به مخاطب برساند. این در حالی است که در آثار سورئال، هنرمند برای انتقال مفاهیم، از دنیای متفاوتی که ساختهی ناخودآگاه وی است، استفاده میکند.
اولین کسی که نقاشی سورئالیسم را در ایران وارد کرد، امین الله رضایی بود. امین الله رضایی، پدر سورئالیسم ایران است. او آثار ماندگار و جذاب بسیار زیادی دارد. ترکیب اندام انسان با جانوران، از جمله ویژگیهای طرحهای او به حساب میآیند.
نقاشیها و آثار سبک سورئالیسم، از دیگر مکاتب هنری متمایز هستند. این آثار، تمام ذهن و افکار ناخودآگاه یک هنرمند را نشان میدهند. برای فهم این آثار، باید زمان بیشتری گذاشت. چراکه تخیلات، واقعیات، ذهن ناخودآگاه و دیگر پارامترهایی در این آثار دخیل هستند که به سادگی قابل درک نخواهند بود.
برای ترسیم نقاشیهای سورئال نیز باید ورای ذهن و عقل حرکت کرد تا به ناخودآگاه دست یابیم. تکنیکهای نقاشی و نکات بسیار زیادی وجود دارد که به هنرمند در ایجاد نقاشیهای سورئال کمک میکند. اینها شما را مجاب خواهند کرد تا آموزشهای سبک رئالیسم را دنبال کنید.
یکی از گزینههایی که در آموزش سبک سورئالیسم کمککننده است، آشنایی با هنرمندان و توجه به آثار هنری آنها در زمینهی سورئال است. خوان میرو، سالوادور دالی، پابلو پیکاسو، مایکل شُوال و غیره از جمله هنرمندان بهنام و مشهور در این سبک هستند. نام هنرمندان معروف سورئالیسم در فهرست زیر عنوان شده است.
• آندره برتون (میلادی 1966-1896) Andre Breton
• خوان میرو (میلادی 1933-1893) Joan Miro
• سالوادور دالی (میلادی 1989-1904) Salvador Dali
• رنه ماگریت (میلادی 1967-1898) Rene Magritte
• ماکس ارنست (میلادی 1976-1891) Max Ernst
• مرت اوپنهایم (میلادی 1985-1913) Meret Oppenheim
• فریدا کالو (میلادی 1954-1907) Frida Kahlo
• ایو تانگی (میلادی 1955-1900) Yves Tanguy
آلبرتو جا کومتی، مارسل دوشام، آندره ماسون و جورجو دکریکو نیز از دیگر هنرمندان بهنام در این سبک هستند.
توصیه میکنیم در اینترنت، نام این هنرمندان را جستوجو کنید. آثار نقاشی آنها را مشاهده کنید و سعی کنید با قیاس این آثار، ویژگیهای بارز سبک سورئال را بیابید. این تمرین به شما کمک میکند تا بتوانید حالات درونی هنرمند را بفهمید و متعاقباً خودتان نیز برای بیان حالات درونی خود، توانا باشید.
برای ترسیم نقاشیهای سورئال باید ابتدا آموزشهای مربوط به سبک سورئالیسم را دنبال کنید تا با کلیات این سبک آشنا شوید. در گام بعد، دورههای مربوط به آموزش نقاشی سورئال توصیه میشود. عمدهی عناوین این آموزشها، آشنایی با تکنیکها، رنگها و موضوعات رایج در نقاشیهای سورئال است.
در آموزش سورئالیسم، با موضوعات مهم و رایج آن آشنا خواهید شد. آنچه در آثار نقاشان این سبک دیده میشود، طبیعتی عجیب، حیوانات، انسان و گاه اشیاء است. به عنوان مثال، سالوادور از اشیاء عجیب غریب مثل ساعتهای غیرعادی و یا تخم مرغ، در آثار خود استفاده میکند.
اگر در اینترنت جستوجو کنید، تصویر یک کوه با سر خروس، یک گوزن شکار شده با سر انسان، تصاویر پیچیده از انسانها و اشیاء بهطرزی غیر معمول خواهید دید. تمام این طرحها نشان میدهد که موضوعات سورئالیسم در نقاشی، چه چیزهایی میتواند باشد. آنچه در موضوع تمام طرحها یکسان است، فراواقعی بودن آن است.
یکی از موضوعات مهم در آموزش سبک سورئال، توجه به رنگها است. نقاشی و سبکهای آن با رنگها مشخص میشوند. آثار مختلف سورئالیستی، نشان میدهد که از سیاه قلم گرفته تا رنگهای متنوع در این سبک کاربرد دارد. به عنوان مثال، خوان میرو، بیشتر آثار خود را با سیاه قلم کشیده است. این در حالی است که کراسنیانسکی، تابلوهای رنگارنگی در این سبک ترسیم کرده است.
تکنیکهایی که برای نقاشی کردن سورئالیسم به کار برده میشود، تنوع زیادی دارد. چراکه هنر در این سبک به طرزی آزاد حرکت میکند. تکنیک فروتاژ (ترسیم تصویر با مداد روی صفحهی دارای بافت)، تکنیک گرتاژ (تراشیدن بخشی از سطح نقش برای خلق بافت)، نقاشی سیاه قلم و غیره برخی از تکنیکهای مورد استفاده در آموزش نقاشی سورئال هستند.
لازم به ذکر است که تکنیکهای فروتاژ و گرتاژ از جمله روشهایی هستند که یک تصویر را بهطرزی ناتمام ایجاد میکنند. در نتیجه بیننده برای کشف جزئیات اثر، ترغیب خواهد شد. این دقیقاً همان چیزی است که در سبک سورئالیسم دنبال میشود.
بهطور کلی نقاشیهای سورئال در دو نوع سبک متفاوت ترسیم میشوند. سبک اول، به ترسیم نقاشیهایی با اشیاء، موجودات و تصاویر آشنا اما به شیوهای عجیب و غیرمعمول میپردازد. آثار تانگی و دالی از این دسته هستند.
در سبک دیگر نقاشیهای سورئال، از خطوط و منحنیهای رنگی استفاده میشود. این خطوط یک تصویر ذهنی را بیان خواهند کرد. در نتیجه، تصویر نهایی با اشیاء آشنا فاصله داشته و چیزی شبیه به نقاشیهای انتزاعی خواهد بود. میرو و ماسون از جمله هنرمندانی هستند که در این سبک رئالیسم آثار فوقالعادهای را بهجای گذاشتهاند.
در دورههای آموزشی سبک سورئال، با مفهوم سورئال به زبان ساده آشنا خواهید شد. بعد از یادگیری مباحث این سبک، ترفندها و ویژگیهای مختلف یک نقاشی سورئال ساده بررسی میشود. در پایان این دوره، شما برای ترسیم نقاشی سورئال ساده آمادگی لازم را کسب میکنید. با کمی تمرین بیشتر، قادر به ایجاد آثار حرفهای و خلاقانه خواهید بود.
بهطور کلی تمام افرادی که به هنر علاقهمند هستند و یا در این زمینه، فعالیت حرفهای دارند؛ میتوانند در دورههای آموزشی هنری شرکت کنند. این آموزشها، دری جدید از دنیای هنر را به روی علاقهمندان باز میکند و کمک میکند تا آثاری حرفهایتر، متمایز و جذاب ارائه دهند.
در مکتب خونه میتوانید انواع دورههای آموزشی هنر را بیابید. این دورهها شما را با تکنیکهای هنری و فوت و فنهای حرفهای آشنا خواهد کرد. شما همچنین میتوانید مقالات متعدد در زمینهی سبکهای مختلف هنری مانند سبک سورئالیسم و غیره پیدا کنید. مطالعهی این مطالب، نقطهی شروع خوبی برای دنبال کردن آموزش سبک سورئالیسم و دیگر مکاتب هنری است.