مهارت‌های خواندن شامل انواع مختلفی از مهارت‌ها بوده که می‌توانند تمامی جنبه‌های زندگی را تحت‌الشعاع قرار دهند. داشتن توانایی‌‌های بالای خواندن می‌تواند شما را قادر به‌به تفسیر معنا و مفهوم در هر چیزی که می‌خوانید، بسازد. زمانی که شما به طور مداوم این مهارت‌ها را بهبود می‌دهید، می‌توانید توانایی خود را برای ارتباط مؤثر از طریق نگارش یا نوشتن، توسعه دهید. دوره آموزش مهارت مطالعه با هدف آموزش این تکنیک مهم گردآوری شده است کله در ادامه به معرفی آن خواهیم پرداخت.

دوره آموزش مهارت مطالعه برای موفقیت در آزمون

این دوره آموزش مهارت مطالعه شامل آموزش تکنیک چرخه‌ی خوانش است. این تکنیک به شما کمک می‌کند تا در آزمون‌های متن بنیان (آزمون‌هایی که پرسش‌های آن‌ها از محتوای متنی است و نه فرمول) موفق شوید. اگرچه کاربست این تکنیک برای کسانی که قصد گذراندن آزمون دارند مفید است اما این کاربست تنها به این مورد محدود نمی‌شود.

دوره آموزش مهارت مطالعه برای موفقیت در آزمون چه کمکی به ما می‌کند؟

این تکنیک به شما کمک می‌کند از طریق طرح پرسش و ترسیم نقشه‌ی مفهومی متن را بفهمید پس برای مقاصد دیگر نیز مفید است. راهبرد این تکنیک برای موفقیت در آزمون، فهم روشمند متن بوده و نه کار طاقت‌فرسای حفظ‌کردن محتوای متن. این تکنیک این امکان را به شما می‌دهد که همچون یک استراتژیست عمل کنید. استراتژیستی که می‌داند چگونه منابع، پرسش‌ها و نقشه‌های مفهومی را بکار گیرد تا به هدف خود برسد.

اساس دوره آموزش مهارت مطالعه برای موفقیت در آزمون

این تکنیک جدید سه مبنا یا اساس دارد. مبنای نخست، تجربه است. این تکنیک از تجربه‌ی سالیان تدریس در مقطع متوسطه و دانشگاه برگرفته شده است. مبنای دوم، دانش هرمنوتیک است که در آن نظریه‌هایی درباره‌ی ماهیت فهمیدن به‌طورکلی و فهمیدن متن به طور اختصاصی مطرح شده است. در بین این نظریه‌ها، نظریه‌ی دور هرمنوتیکی هیدگر و خوانش به‌مثابه گفتگوی افق‌های گادامر مبنا و پایه‌ی نظری تکنیک چرخه‌ی خوانش را تشکیل می‌دهند. مبنای سوم، پژوهش‌های جدید درباره‌ی حافظه است که این پژوهش‌ها را روان‌شناسان شناختی انجام دادند.

 این تکنیک از دو عنصر اساسی پرسش و نقشه‌ مفهومی تشکیل شده است. رابطه‌ی این دو عنصر در این تکنیک تقدم‌وتأخر یا به سخن روشن‌تر ترتیب اولی و دومی نیست، بلکه در یک‌چرخه‌ی دایره‌وار در کنار هم تکنیک چرخه‌ی خوانش را به وجود می‌آورند و هدف در این آموزش این است که مهارت جو چگونگی این چرخه یا به‌عبارت‌دیگر مهارت استفاده از این دو عنصر به‌صورت دایره‌وار را یاد بگیرد و آن را در فرایند مطالعه خود بکار ببرد تا به موفقیت در آزمون پیشروی خود برسد.

چرا باید در دوره آموزش مهارت مطالعه برای موفقیت در آزمون شرکت کنیم؟

یکی از راه‌های موفقیت در زندگی عضویت در نهادها و سازمان‌های اجتماعی است. این نهادها گاهی برای پذیرش عضویت خود آزمون‌هایی برای متقاضیان عضویت اخذ می‌کنند. اگرچه  این آزمون‌ها برای مقاصد متفاوت و مختلفی از متقاضی گرفته می‌شود و در نتیجه تفاوت‌های غیرقابل‌انکاری دارند اما دارای ساختار مشترکی هستند.

برای نمونه آزمون هایی که توسط نهادها و موسسات متفاوتی چون آموزش و پرورش، سازمان سنجش و دانشگاه در مقاطع مختلف (متوسطه، کاردانی، کارشناسی و دکتری) گرفته می‌شود برای مقاصد متفاوتی است این مقاصد از اخذ مدرک تحصیلی (دیپلم، کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و یا دکتری) گرفته تا استخدام در دستگاه‌های اجرایی دولتی و  غیردولتی است، و همچنین  این آزمون‌ها در رشته‌های تحصیلی متفاوتی چون علوم‌انسانی، تجربی، ریاضی و یا مهندسی برگزار می‌شود، اما این آزمون‌ها، علی‌رغم تفاوت‌های آشکار و غیرقابل‌انکار، دارای ساختاری مشترک هستند.

نخستین وجه اشتراک این است که همه ی آنها دربردارنده پرسش‌های کتبی هستند (چهارگزینه‌ای، صحیح و غلط، کوتاه پاسخ، تشریحی) دوم اینکه، پاسخ این پرسش‌ها در منابع کتبی مشخص (کتاب‌ها، جزوات و ...)  قابل‌دستیابی است و سوم، برای مطالعه باید تنها مطالبی از آن منابع را خواند که قابلیت  طرح پرسش داشته باشند. 

بنابراین، ما نیاز به یک تکنیک  و به سخن دقیق‌تر، نرم‌افزاری ذهنی داریم که بر اساس آن  بتوانیم پرسش‌ها را برای یک مطالعه روشمند سازماندهی کنیم. این تکنیک باید این امکان را برای ما فراهم کند تا بتوانیم مجموعه یا بانکی از پرسش‌ها (پرسش‌های آزمون‌های سال‌های قبل) ایجاد کنیم و آنها را در نقشه‌های مفهومی برای یک مطالعه هدفمند بکار گیریم.

با این تکنیک باید بتوانیم میان پرسش‌ها، نقشه مفهومی یک‌چرخه ی خوانش ایجاد کنیم تا ما به فهم متن برسیم. فهمی در راستای موفقیت در آزمون. همچنین این تکنیک باید ما را یاری کند تا متناسب باهدف، مقطع تحصلی و رشته، خودمان روش مطالعه مفید و کارآمد، برای رسیدن به موفقیت را بیابیم. در واقع محصول کاربست این تکنیک، یک دانش‌آموز یا دانشجوی استراتژیست خواهد بود. کسی که فعالانه در فرایند مطالعه برای آزمون پیشروی خود، برنامه‌ی مطالعه طراحی می‌کند.

مهارت‌های خواندن چه چیزهایی هستند؟

دانش و سواد بیشتر از آن چیزی که انجام می‌دهیم را شامل می‌شود که می‌تواند یک مهارت مهم و حیاتی در زندگی شخصی و در حرفه و شغل شما باشد. در این مطلب به عنوان مکمل دوره آموزش مهارت مطالعه، ما بررسی می‌کنیم که مهارت‌های خواندن کدام‌اند، درک مطلب چه نقشی در توسعه‌ی مهارت‌های سوادآموزی و دانش ایفا می‌کند و اینکه چه گام‌هایی را می‌توانید برای بهبود مهارت‌های خواندن خود بردارید.

مهارت‌های خواندن، توانایی‌هایی هستند که مربوط به توانایی و ظرفیت یک فرد برای خواندن، درک، تفسیر و رمزگشایی زبان و متون نوشتاری می‌شوند. مهارت‌های استثنایی خواندن می‌تواند برای یکسان‌سازی و پاسخ به ارتباط نوشتاری مانند ایمیل‌ها، پیام‌ها، نامه‌ها و دیگر پیغام‌های نوشتاری بسیار مفید باشند. استفاده از مهارت‌های خواندن در محیط کار نیز می‌تواند برای اطمینان از ارتباط مؤثر نوشتاری مهم باشد که می‌تواند موجب سوءبرداشت و یا سوء‌تفاهم کمتری شود. 

مهارت‌های خواندن می‌توانند شامل چندین جنبه‌ی مهم و کلیدی باشند که با یکدیگر کار می‌کنند تا مهارت‌های کلی سوادآموزی، از جمله درک، شیوایی، دایره لغات و راهکارهای کمک‌کننده به پیدا کردن و تفسیر معنا و مفهوم در خوانندگان را گسترش دهند.

درک مطلب چیست؟

به بیان ساده، درک مطلب توانایی درک آن چیزی است که می‌خوانید. درک مطلب قوی معمولاً شامل انواع مختلفی از مهارت‌های مورد نیاز برای تفسیر و شناسایی معانی در یک متن است. چندین مؤلفه مانند شیوایی، توانایی رمزگشایی و فهم واژگان ناآشنا و استفاده از نشانه‌های متنی و زمینه‌ای از خواندن برای شناسایی ویژگی‌های مهم متن، همگی می‌توانند مؤلفه‌های درک مطلب مؤثر باشند. مهارت‌های ضروری مورد نیاز برای درک مطلب و تقویت مهارت شنیداری عبارت‌اند از:

• رمزگشایی
• شیوایی
• واژگان
• استنباط و برداشت
• حفظ و به خاطر سپردن
• رمزگشایی

رمزگشایی در کتابخوانی مهارتی است که به توانایی دانش آموزان برای درک کلمات شنیده شده و هرگز املای آن دیده نشده، بستگی دارد. این مهارت به آگاهی آوایی بستگی دارد که یک توانایی برای شنیدن تک صدای کلمات و ارتباط این صداها به حروف خواهد بود. ایجاد ارتباط بین یک حرف یا گروهی از حروف، صداهایی را ایجاد می‌کنند که یک گام مهم برای بیان آن یا رمزگشایی کلمات است.

شیوایی

شیوایی به ترکیبی از عوامل مختلف اشاره دارد. اول از همه، شیوایی به توانایی شما در خواندن واضح و روان، تمرکز دارد. همچنین شیوایی بر روی توانایی شما در رمزگشایی سریع واژه‌ی جدید در هنگام خواندن تمرکز می‌کند. شیوایی چیزی است که شبیه به خواندن است که می‌تواند به طور مستقیم بر توانایی شما در درک آنچه می‌خوانید، تأثیر بگذارد. برای مثال، همان‌طور که یک کودک در خواندن شیواتر می‌شود، قادر خواهد بود که به سرعت معنا را پیدا کرده و چیزی که می‌خواند را درک کند که این امر به فهم کلی او از متن نیز کمک می‌کند.

واژگان

توانایی رمزگشایی یا مشخص کردن معنی کلمات جدید نیز می‌تواند بر درک مطلب و پیشرفت تحصیلی شما تأثیر بگذارد. زمانی که شما بتوانید به سرعت معناهای جدید را تفسیر کرده و ارتباط بین کلمات جدید و اصطلاحات آشنا را شناسایی کنید، می‌توانید توانایی خود را برای فرضیات، شکل‌گیری ایده‌ها و به طور کلی درک بهتر متونی که می‌خوانید، افزایش دهید.

استنباط و برداشت

استنباط و برداشت نیز یکی از مؤلفه‌های کلیدی و مهم درک مطلب است. وقتی ما استنباط می‌کنیم، اطلاعات متون را به ایده‌ها و نظرات خود مرتبط می‌کنیم که به ما در شناسایی معنای آنچه می‌خوانیم، کمک می‌کند. برای مثال، زمانی که ما یک مقاله در خصوص وجود پلاستیک در اقیانوس‌ها می‌خوانیم، ممکن است استنباط کنیم که برای کاهش میزان ضایعات پلاستیکی، باید بازیافت انجام دهیم. استنباط و نتیجه‌گیری زمانی اتفاق می‌افتد که ما متنی را می‌خوانیم که در آن، هدف و معنای متن به طور ضمنی بیان نشده است. علاوه بر این، توانایی مرتبط کردن ایده‌ها و استنباط می‌تواند به افزایش ظرفیت حافظه و به ذهن سپردن کمک کند.

حفظ و به خاطر سپردن

درک مطلب معمولاً در خصوص به خاطر سپردن و حفظ کردن چیزی خواهد بود که می‌خوانیم. درک کردن مبتنی بر حفظ اطلاعات است. با تمرین مهارت‌های خلاصه کردن و به خاطر سپردن چیزهایی که می‌خوانید، می‌توانید درک مطلب خود را بیشتر تقویت کنید.

چگونه مهارت‌های خواندن و مطالعه‌ی خود را افزایش دهیم؟

روش‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانید مهارت‌های خواندن خود را بهبود دهید. می‌توانید خواندن با سرعت را تمرین کنید تا شیوایی خود را بهبود بخشید یا هر بار که با واژگان ناآشنا روبه‌رو می‌شوید، آن را یادداشت کنید. مراحل زیر نیز می‌توانند به شما کمک کنند تا روش‌هایی که ممکن است برای بهبود و توسعه‌ی بیشتر مهارت‌های خواندن شما کارساز باشند را ترسیم کنید.

• زمانی را برای مطالعه کردن در هر روز اختصاص دهید.
• اهداف مطالعاتی را تعیین کنید.
• متنی را که می‌خوانید از قبل بررسی کنید.
• هدف را مشخص کنید.
• راهکارهای مطالعاتی کلیدی و مهم را به کار بگیرید.
• در هنگام خواندن، یادداشت‌برداری کنید.
• مطالعه‌ی خود را با خلاصه‌سازی همراه کنید.

زمانی مطالعه

یکی از مؤثرترین راه‌ها برای پرورش مهارت‌ها، تمرین کردن است. توسعه‌ی مهارت‌های خواندن شما در نهایت نیاز به تمرین خواهند داشت و شما می‌توانید هر روز ۱۰ تا ۱۵ دقیقه را به مطالعه‌کردن اختصاص دهید. می‌توانید تا زمانی که وقت خود را صرف تمرین مهارت‌های خواندن می‌کنید، خبرها، مقالات، داستان، مجله و یا هر نوع متن دیگری را بخوانید.

اهداف مطالعاتی 

شما می‌توانید اهداف مطالعاتی تحصیلی برای خود معین کنید تا به شما کمک کند یک دایره‌ی لغت وسیعی را گسترش دهید، درک عمیق‌تری از متون مختلف به دست آورید و توانایی خود برای ایجاد ارتباط بین چیزهایی که می‌خوانید و دیدگاه‌ها و ایده‌های خود را بهبود بخشید.

برای مثال، ممکن است برای یادگیری واژگان مختلف و مربوط به یک موضوع اصلی مانند مدیریت کسب‌وکار، تکنولوژی یا یک موضوع مورد علاقه‌ی دیگر، هدفی را تعیین کنید. از این رو، می‌توانید معانی کلمات ناآشنا را پیدا کنید که به رشد دایره‌ی لغت شما در حین خواندن کمک می‌کند. همان‌طور که واژگان خود را با کلمات و عبارات سطح بالاتر توسعه می‌دهید، می‌توانید سطح دشواری متونی که می‌خوانید را افزایش دهید.

بررسی متون از قبل

بررسی و مرور اجمالی متون می‌تواند یک گام دیگر به سمت بهبود مهارت‌های خواندن و تندخوانی باشد. شما می‌توانید این استراتژی را با بررسی عناوین، توضیحات، سرتیترها و دیگر مشخصه‌های متن به کار ببرید تا ایده‌ای در مورد آنچه در حال مطالعه هستید، به دست آورید. این امر می‌تواند به شما کمک کند تا پیش از شروع مطالعه، ایده‌های اصلی خود را در مورد متن پرورش دهید

مشخص کردن هدف

برای روش صحیح مطالعه، همان‌طور که متون مختلفی را مطالعه می‌کنید، هدف نیز باید مشخص شود. به این فکر کنید که چرا متون مختلف نوشته شده‌اند و از متن چه معانی یا مضامینی را می‌توان برداشت کرد. علاوه بر این، می‌توانید هدف مطالعه‌ی خود، از جمله یافتن اطلاعات، پیروی از دستورالعمل در کتابچه‌ی راهنما و یا لذت بردن از داستان را مشخص کنید. دانستن هدف مطالعه‌ی یک متن می‌تواند به شما کمک کند به دنبال ایده‌های اصلی و جزئیاتی باشید که هدف شما را پشتیبانی می‌کند.

به کار گیری راهکارهای مطالعاتی 

همان‌طور که متون مختلفی را می‌خوانید، می‌توانید چندین استراتژی و راهکار کلیدی را به کار بگیرید تا به شما کمک کند درک خود را از متون افزایش دهید. برای مثال، وقتی یک متن را بررسی می‌کنید، می‌توانید ساختار متن را به عنوان یک متن اطلاعاتی، متقاعدکننده و یا آموزشی شناسایی کنید. همچنین ممکن است مؤلفه‌های کلیدی متون مختلف، مانند موضوعات اصلی، مشکلات و راه‌حل‌ها، یا ایده‌های مقایسه‌ی ارائه شده در متن را مشخص کنید. استفاده از استراتژی‌هایی مثل شناسایی مشخصه‌های متنی، تعیین هدف و یادداشت‌برداری می‌تواند به شما کمک کند تا مهارت‌های خواندن خود را بهبود بخشید.

یادداشت برداری

یک روش بسیار مؤثر دیگر برای بهبود مهارت‌های خواندن در اموزش مهارتهای مطالعه، یادداشت‌برداری در حین خواندن است. برای مثال، می‌توانید در حین خواندن یک رمان تخیلی برای به دست آوردن درک عمیق‌تر از انتخاب زبان از سوی نویسنده، یادداشت‌برداری کرده و یا می‌توانید در حین خواندن یک ژورنال علمی واژگان جدید را یادداشت کنید. یادداشت‌برداری مؤثر می‌تواند شما را ترغیب کند تا سؤالاتی را بپرسید و با آنچه می‌خوانید ارتباط برقرار کنید.

به همین ترتیب، ایجاد بازنمایی‌های بصری مانند نمودارها، جداول و یا دیاگرام‌ها می‌تواند موضوعات و ایده‌ها را شفاف‌سازی کرده و می‌تواند به شما کمک کند تا مطالعه‌ی خود نتیجه‌گیری و استنباط داشته باشید. یادداشت‌برداری می‌تواند برای تمرین‌های درک مطلب مانند خلاصه‌سازی نیز بسیار مفید و مؤثر باشد.

خلاصه‌سازی 

خلاصه‌سازی آنچه می‌خوانید، می‌تواند مهارت‌های خواندن شما را بهبود بخشد. خلاصه‌سازی شما را وادار می‌کند تا جزئیات خاص و موضوعات اصلی در مورد متن مورد مطالعه را به زبان خود و از طریق چشم‌انداز منحصربه‌فرد خود به خاطر بسپارید. شما می‌توانید خلاصه‌سازی شفاهی متن مورد مطالعه را با اشتراک‌گذاری اطلاعات آن با دوست خود امتحان کنید و یا یک خلاصه‌ی کوتاه بنویسید تا به شما در حفظ و درک آنچه می‌خوانید، کمک کند.

سخن پایانی

در این مطلب به عنوان مکمل دوره آموزش افزایش مهارت مطالعه، به توضیحی آموزش مهارت مطالعه و روش‌های بهبود آن پرداختیم. شما می‌توانید با شرکت در کارگاه آموزش مهارت‌های مطالعه و یادگیری پروتکل آموزش مهارت مطالعه به بهبود و فراگیری روش‌های مطالعه و یادگیری کمک کنید. اگر به فکر ارتقای مهارت مطالعه خود هستید، هم‌اکنون با ثبت‌نام در دوره آموزش افزایش مهارت مطالعه اولین و مهم‌ترین قدم را در این مسیر بردارید.